Για τη διοργάνωση της εκδήλωσης ο Γιώργος Κυριακάκης, γραμματέας της ΝΕ Λακωνίας του ΚΚΕ, μίλησε στο «Ρ» και μας είπε τα εξής:

«Η συγκέντρωση της Κυριακής, με ομιλήτρια την ΓΓ της ΚΕ, είναι η κύρια δραστηριότητα του διήμερου. Πρόκειται για μαχητική συγκέντρωση - διαδήλωση του ΚΚΕ και της ΚΝΕ στη Σπάρτη, στην πορεία προς το 18ο Συνέδριο του Κόμματος και μέσα σε σημαντικές πολιτικές εξελίξεις, στο πλαίσιο του γιορτασμού των 90χρονων του Κόμματος (και των 40χρονων της ΚΝΕ).

Επίσης είναι και η έκθεση αρχειακού υλικού, όπου, μαζί με το "γενικό" υλικό θα εκτίθεται, ολόκληρο το Σάββατο, για πρώτη φορά, μέρος του αρχείου του Βαγγέλη Ρογκάκου, που αφορά τη δράση του ΚΚΕ και του ΔΣΕ στη Λακωνία και σ' όλη την Πελοπόννησο.

Δουλεύουμε με την αφίσα και την πρόσκληση, αλλά και διακινώντας τον ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗ, και με ατομική συζήτηση με πολύ κόσμο για το μήνυμα των εκδηλώσεων. Κάνουμε ένα πολύ πλατύ άνοιγμα, αξιοποιώντας το γεγονός ότι το ΚΚΕ "έχει πρόσωπο" απέναντι στο λαό, δεν έχει τη φωλιά του λερωμένη, όπως τα αστικά και οπορτουνιστικά κόμματα, έχει προσφορά, έχει κύρος και, το πιο βασικό, έχει μέλλον και προοπτική.

Η Πελοπόννησος, κατά τη δεκαετία του '40, έζησε μεγάλες στιγμές και είχε συμβολή στη γενικότερη λαϊκή πάλη. Ειδικά στη Λακωνία, η δράση ήταν πλούσια: Τεράστιες θυσίες του λαού και του Κόμματος, άγριος και αδίστακτος αντίπαλος. Ταυτόχρονα, ισχυρό λαϊκό στρατόπεδο, κατορθώματα και στελέχη που ήταν φόβος και τρόμος για τους εχθρούς του λαού. Εντοπίζονται, στοιχεία μιας καθοδήγησης, μιας γενιάς στελεχών, μιας ΚΟ με ποιοτικά χαρακτηριστικά, επαναστατικά, σε καιρούς δύσκολους.

Αντλούμε απ' όλ' αυτά δύναμη και διδασκόμαστε για να δυναμώνουμε, σήμερα, το Κόμμα και να βοηθάμε την ΚΝΕ. Να γινόμαστε όλο και περισσότερο μια δύναμη με πρωτοπόρα θεωρία και δράση, οργανωτές και καθοδηγητές της λαϊκής πάλης και αντεπίθεσης.

Παίρνουμε υπόψη μας τις διεθνείς κι εσωτερικές εξελίξεις (ειδικά την οικονομική κρίση του καπιταλισμού) και τις συνέπειές τους στις λαϊκές διαθέσεις και συνειδήσεις, τις πιθανές επιδράσεις τους στην Ελλάδα και την ευρύτερη περιοχή της, την ανοδική πορεία του ΚΚΕ (αλλά και τις όποιες καθυστερήσεις που πρέπει ν' αντιμετωπίσουμε). Μαθαίνουμε να δουλεύουμε με τη στρατηγική μας, χωρίς παρεκκλίσεις, έτσι ώστε να περάσει ο λαός στην αντεπίθεση, ν' ανοίξει ο δρόμος για βαθιές αλλαγές στο επίπεδο της οικονομίας και της εξουσίας, για το σοσιαλισμό.

Μόνο έτσι θα δικαιωθεί ο αγώνας των ηρώων και μαρτύρων μας».

«Μετά τη συμφωνία της Βάρκιζας το λαϊκοδημοκρατικό κίνημα της Πελοποννήσου δέχτηκε εκείνη την περίοδο ένα ισχυρό πλήγμα από τις κυβερνητικές δυνάμεις και τις παρακρατικές συμμορίες. Είναι χαρακτηριστικό ότι στην Αθήνα, τη βιτρίνα της "αστικής δημοκρατίας" εκείνης της περιόδου, είχαν καταφύγει 18.000 Μεσσήνιοι και άλλοι τόσοι Λάκωνες αγωνιστές, καθώς και 30.000 καταδιωκόμενοι από τους άλλους νομούς του Μοριά. Μετά τη δολοφονία δύο μελών του Γραφείου Περιοχής Πελοποννήσου του ΚΚΕ και την αναγκαστική φυγή πολλών άλλων μελών του στην Αθήνα, στην Πελοπόννησο έμειναν μόνο δύο μέλη του, ο Νίκος Μπελογιάννης και ο Βαγγέλης Ρογκάκος, οι οποίοι τον Ιούλη του 1946, συγκροτώντας τις πρώτες ένοπλες ομάδες στη Λακωνία, έβαλαν τα θεμέλια του Δημοκρατικού Στρατού Πελοποννήσου.

Την περίοδο αυτή (Φλεβάρης - Ιούλης 1946), ισχυρό πλήγμα δέχτηκε και η ΝΕ Μεσσηνίας του ΚΚΕ, έπειτα από το "Κίνημα Μαγγανά" (20/01/1946), και κατάφερε να διατηρήσει τις οργανώσεις της, παρά το τρομοκρατικό όργιο, η ΝΕ Λακωνίας του ΚΚΕ, η οποία στην κατάλληλη στιγμή, όταν οι ένοπλες συμμορίες ετοιμάζονταν να μπουν στη Σπάρτη, ανέπτυξε επιθετική τακτική και κατάφερε έτσι, όχι μόνο να διατηρήσει τις θέσεις της σε όλη τη Λακωνία, αλλά και να μετατρέψει τις ολιγομελείς ομάδες των καταδιωκόμενων αγωνιστών, που είχαν καταφύγει στον Πάρνωνα και τον Ταΰγετο, σε ένοπλα τμήματα, τα οποία εντάχθηκαν, στην πορεία, στο ΔΣΕ.

Γραμματέας της ηρωικής αυτής ΝΕ ήταν ο Βαγγέλης Ρογκάκος και μέλη της οι Μήτσος Κοττής - πρόεδρος του ΕΚ Γυθείου, Λυκούργος Γιαννούκος - γιατρός, Νίκος Λάτσης - δικηγόρος, Αθηνά Μπενέκου - δασκάλα, Χριστόφορος Κώνστας - οικονομολόγος, Γιώργης Παπαδόπουλος - καθηγητής Μαθηματικών, Χρήστος Κακούρος - καθηγητής, Βαγγέλης Πετρακάκος - αγρότης, Ανδρέας Καβαλλιεράκης - αγρότης και Κοσμάς Αναστασόπουλος - δικηγόρος.

Κανένας από τους ηρωικούς αυτούς κομμουνιστές δεν επέζησε. Επεσαν όλοι τους ηρωικά στα πεδία των μαχών, στη διάρκεια του τρίχρονου ηρωικού αγώνα του ΔΣΕ».

Δύο αγωνιστές κομμουνιστές της εποχής εκείνης, ο Λευτέρης Αναστασάκος και ο Σταύρος Μιχαλακάκος, αφηγούνται στο «Ρ» στιγμές της ιστορίας της περιοχής.

«Στο σάλπισμα του ξεσηκωμού η πλειοψηφία του λαού οργανώθηκε στο ΕΑΜ και τις οργανώσεις του ΕΛΑΣ, ΕΠΟΝ, «Εθνική Αλληλεγγύη», ΕΛΑΝ, εφεδρικό ΕΛΑΣ, μας λέει ο Λευτέρης Αναστασάκος. Ομως η προπαγάνδα των αστών και των Εγγλέζων έφτιαξε τα τάγματα Ασφαλείας, που συνεργάστηκαν με τους κατακτητές και μαζί τους έκαναν φοβερά εγκλήματα στο λαό - βασανιστήρια, βιασμούς, σκοτωμούς και ληστείες. Στη Λακωνία έγιναν ομαδικές εκτελέσεις: στο Μονοδένδρι 118, στην Κοκκινόλουτσα 45, στο Αλεποχώρι 32, στην Ανάληψη της Σπάρτης 25, στην Τρύπη 55, στον Πασαβά Γυθείου 50, στη Μονεμβασία 10 κρεμασμένους και δεκάδες και εκατοντάδες μέσα στα χωριά.

Με την απελευθέρωση, αφού οι δοσίλογοι και οι απόντες με τη βοήθεια των Αγγλων πήρανε την εξουσία, άρχισαν ένα πογκρόμ γενοκτονίας στη Λακωνία και στη Μάνη. Οργάνωσαν τις φοβερές εγκληματικές Χίτικες ομάδες και άρχισαν την εξαφάνιση κάθε αγωνιστή, κάθε αριστερού, κάθε ΕΑΜίτη. Κορύφωση του φονικού τους ήταν το σκότωμα των κρατουμένων στις φυλακές της Σπάρτης και του Γυθείου».

Και ο Σταύρος Μιχαλακάκος αφηγείται: «Με καλεί ο γραμματέας της ΝΕ Λακωνίας του ΚΚΕ, Βαγγέλης Ρογκάκος, και μου δίνει ένα χαρτί κι ένα μολύβι και μου λέει: "Θα γράψεις 10 ονόματα που να είναι από τα χωριά του Ταϋγέτου", τα έγραψα και του τα έδωσα. Κάλεσαν τα ονόματα που έγραψα και ήρθαν στη Διοίκηση. Τότε λέει ο Πρεκεζές απευθυνόμενος σε μένα: "Αναλαμβάνεις τη φρούρηση της Νομαρχιακής Επιτροπής και σεις - λέει στους 10 - θα πειθαρχείτε στον Σταύρο". Εγώ με το τμήμα φεύγω. Τότε μας λέει ο γραμματέας: "Μόλις νυχτώσει θα περάσουμε στον Ταΰγετο. Οσο είναι δάσος θα προχωράμε για να φτάσουμε γρήγορα στο πέρασμα". Βγάλαμε εμπροσθοφυλακή και προχωρήσαμε. Φτάσαμε στην άκρη του δάσους και περιμέναμε να νυχτώσει. Μόλις νύχτωσε προχωρήσαμε και περάσαμε βόρεια της Σπάρτης. Φτάσαμε στην άκρη του Ευρώτα, ξυποληθήκαμε, ανασκουμπωθήκαμε και περάσαμε.

Με τα φωτήματα είμαστε στη Λαγκάδα της Τρύπης, σ' ένα σημείο που λέγεται Κάμπροβα. Εκεί βρήκαμε και τα υπόλοιπα μέλη της Νομαρχιακής Επιτροπής: Τον Γιώργη Παπαδόπουλο, καθηγητή, τον Κοττή Δημήτριο, τσαγκάρη, τον Κώστα Παπαδόπουλο, καθηγητή και τον Χριστόφορο Κώνστα. Μαζί ήταν και 8 παράνομοι. Εκεί είναι μια μάντρα. Στην άκρη της είναι το καλύβι που 'μεναν οι τσοπάνηδες. Εκεί η Νομαρχιακή Επιτροπή συνεδρίαζε 3 μερόνυχτα, τι τακτική θα ακολουθήσει. Φτιάξαμε δύο ομάδες και βγάλαμε φυλάκια σε μακρινές αποστάσεις. Η τροφοδοσία γινότανε από την Οργάνωση της Σπάρτης, από τον Σαράντο Κυβέλο».

Σάββατο 22/11

-- Από τις 10 π.μ. Εκθεση αρχειακού υλικού του ΚΚΕ από την 90χρονη πορεία του και μέρος από το αρχείο του Βαγγέλη Ρογκάκου.

-- Στις 8 μ.μ. Προβολή της ταινίας «Η κάθοδος των εννέα».

Κυριακή 23/11

-- Στις 10.30 π.μ. προσυγκέντρωση στις παλιές φυλακές Σπάρτης.

-- Στις 12 το μεσημέρι θα μιλήσει η ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, Αλέκα Παπαρήγα.

-- Στη 1 μ.μ. Αφιέρωμα στο εργατικό λαϊκό τραγούδι από Λάκωνες καλλιτέχνες.