Είναι λυπηρό που οι κύριοι στρατηγοί εκφράζονται έτσι, γιατί ένιωσαν οι ίδιοι την ηθική υπόσταση, τη δύναμη και μαχητικότητα, την αυτοθυσία και τους ηρωισμούς των μαχητών του ΔΣΕ. Πολλές φορές στο πεδίον της μάχης, παρά την υπεροπλία τους, ένιωσαν τον πανικό και το φόβο της κατάρρευσής τους.

Στη Μουργκάνα, το Φλεβάρη 1948, ο κυβερνητικός στρατός, εφαρμόζοντας το σχέδιο «Πελαργός», επιτέθηκε να την καταλάβει με την 8^η Μεραρχία, με 7 τάγματα πεζικού, τη Γ Μοίρα των ΛΟΚ (10 λόχοι) και δύο ουλαμούς πυροβολικού. Το Μάρτη δέχτηκε την ορμητική αντεπίθεση 5 ταγμάτων του ΔΣΕ. Η Μεραρχία ανατράπηκε και το 'ριξε στη φυγή, το 611^ο τάγμα και μία διλοχία των ΛΟΚ διαλύθηκαν μέσα σε πανικό στη θέση Ταβέρα. Δύο ταξιαρχίες της κυκλώθηκαν και απειλήθηκαν με πλήρη καταστροφή. Στις 6 Μάρτη 1948, η επιχείρηση «Πελαργός» εγκαταλείφθηκε με πολλές απώλειες.

Στις 30 Μάρτη, με βάση το σχέδιο «Ιέραξ», επιτέθηκε ξανά η 8^η Μεραρχία, ενισχυμένη με πυροβολικό και αεροπορία. Τα τάγματά της προωθούμενα μπλέχτηκαν σε ναρκοπέδια του ΔΣΕ. Στη σύγχυσή τους και στον πανικό τους, δέχτηκαν την αντεπίθεση των τμημάτων του ΔΣΕ. Μονάχα με την άτακτη φυγή τους, πετώντας όπλα και πυρομαχικά, και σε πλήρη διάλυση, τα τμήματα της 8^ης Μεραρχίας γλίτωσαν από την εξόντωση και την αιχμαλωσία.

Η Μουργκάνα έμεινε στο ΔΣΕ.

Για την κατάληψη του Γράμμου σε 10 μέρες. Μήπως το σχέδιο «Κορωνίς» δεν τινάχτηκε στον αέρα, απ' την ηρωική άμυνα των τμημάτων του ΔΣΕ; Τον ηρωικό Κλέφτη επί 40 μέρες τον υπεράσπισαν με αυτοθυσία τμήματα του ΔΣΕ, με επικεφαλής τον Τομπουλίδη Παύλο, διοικητή της 105^ης Ταξιαρχίας. Δημιούργησαν το θρύλο του ολοκαυτώματος του Κλέφτη.

Μαχητές, μαχήτριες, διοικητικά στελέχη εμπνευσμένα απ' τα λαμπρά ιδανικά του αγώνα μας να διώξουμε τους Αγγλοαμερικάνους κατακτητές. Για Ελλάδα λεύτερη, δημοκρατική. Για λαϊκή κυριαρχία. Ενωμένοι, αδελφωμένοι, με την ακατάβλητη επαναστατική φλόγα έδωσαν όλες τις δυνάμεις τους και έγραψαν με το αίμα τους την εποποιία του Γράμμου.

Αλησμόνητη μένει στη μνήμη μας η συντρόφισσα Σουβλή Μαίρη, που πολεμούσε στον Πύργο Κοτύλης. Βρισκόμενη στον κίνδυνο της αιχμαλωσίας, για να την αποφύγει, ρίχτηκε στον γκρεμό του Πύργου και σώθηκε.

Στις 19 Αυγούστου ο κυβερνητικός στρατός καταλαμβάνει την Αλεβίτσα - Γκίνοβα. Κλείνοντας τις δυνάμεις μας σε έναν κλοιό πανηγύριζε την επιτυχία του και ανέμενε την παράδοσή μας. Τα τμήματά μας του Γράμμου συμπτύσσονται στην περιοχή Σλιμνίτσα, Γιαννοχώρι - Λιβαδωτό.

20 Αυγούστου, το βράδυ, τα τμήματά μας αιφνιδιάζουν τον εχθρό. Επικεφαλής των δυνάμεων ήταν η 16^η ταξιαρχία Παλαιολόγου, με το τάγμα Αλευρά κρούσης, με αστραπιαία επίθεση εξοντώνουν Γκίνοβα - Χελώνα, απομονώνουν τα τμήματα τα κυβερνητικά στον Αυχένα Αλεβίτσας. Τις πρωινές ώρες της 21^ης Αυγούστου, χωρίς απώλειες, περνούν στο Βίτσι.

Ακόμη και σήμερα οι στρατηγοί τους θα το θυμούνται. Αντί να μας αιχμαλωτίσουν, τους κυρίεψε η θλίψη, η απογοήτευση. Το ερώτημα προς τους στρατηγούς είναι: Ολα αυτά τα κατορθώματα του ΔΣΕ έγιναν από την τρομοκρατία, που κατά τη γνώμη τους δέσποζε στους αγωνιστές, οι οποίοι, αγωνιζόμενοι με αυτοθυσία και αυταπάρνηση, κουρέλιασαν τα σχέδια των στρατηγών «Κορωνίς», «Ιέραξ», «Πελαργός»;

Τα τμήματά μας στο Βίτσι, παρά τη σκληρή δοκιμασία στο Γράμμο, με ακατάβλητες τις δυνάμεις τους και αναπτερωμένο ηθικό, ρίχτηκαν στην ανασυγκρότηση, επανεξοπλίστηκαν και πήραν θέσεις άμυνας, έτοιμοι για αγώνα, περιμένοντας τον αντίπαλο.

30 Αυγούστου, ο αντίπαλος άρχισε τις επιθετικές ενέργειες, βομβαρδίζοντας απ' το πρωί μέχρι τη νύχτα τις θέσεις μας, στον τομέα Δενδροχώρι, Ιεροπηγή, Μπούτσι, Ραμποτίνα, Πόποβο, Μάλι - Μάδι.

9 Σεπτέμβρη, μια διλοχία κάνει διείσδυση στα μετόπισθεν του αντιπάλου και χτυπούν το σταθμό διοίκησης. Ολες οι δυνάμεις μας επιτίθενται σε όλο το μέτωπο, αιφνιδιάζουν το στρατό και τον ανατρέπουν. Μισοδιαλυμένος εγκαταλείπει Μάλι - Μάδι, Ραμποτίνα, Μπούτσι. Πανικόβλητος πετά όπλα, εγκαταλείπει όλον τον πολεμικό εφοδιασμό. Ο στρατηγός Κιτριλάκης γλίτωσε την αιχμαλωσία ως εκ θαύματος.

Τα τμήματά μας κατέλαβαν το Βίτσι. Ο Κιτριλάκης καθαιρέθηκε. Για να σταματήσουν τον πανικό και τη διάλυση των τμημάτων τους, εκτέλεσαν περί τους 100 στρατιώτες. Κύριοι στρατηγοί, γιατί δε μιλήσατε γι' αυτή τη σφαγή; Γιατί δε μιλήσατε για την κατάρρευσή σας, τη διάλυσή σας στο Βίτσι από το ΔΣΕ; Μήπως, ίσως, γιατί συμπεριλαμβάνεστε κι εσείς σ' αυτούς τους πανικόβλητους;

Σας θυμίζουμε πώς περιγράφουν οι δικοί σας διοικητές τον πανικό και την ηθική κατάπτωσή σας στο Βίτσι:

Ζαφειρόπουλος: Η διαρροή ήταν άνευ προηγουμένου και η κατάρρευση της Ραμποτίνας εξελίχθη δίκην πυροτεχνήματος εις ελάχιστον χρονικό διάστημα.

Τσακαλώτος: Λείπει κάθε μαχητική θέλησις, η επιθετική δράσις δεν παρουσιάζεται πουθενά, ο πέπλος της απαισιοδοξίας καλύπτει από άκρου εις άκρον τας μονάδας και ανωτάτας διοικήσεις του Β` σώματος στρατού. Γεγονός, τέλος, είναι ότι η κατάστασις του μετώπου είναι επικίνδυνος διά κατάρρευση.

Στην Καστοριά έτρεξαν λαχανιασμένοι όλοι, ο πρωθυπουργός Σοφούλης με τον υπουργό Ρέντη, ο οποίος ρωτούσε τον σύνδεσμο Λευτεράκη «μήπως θα 'χουμε μικρασιατική καταστροφή;».

Στρατηγός Πετζόπουλος: Αντί να εκκαθαρίζετε το Βίτσι, κινδυνεύει η Καστοριά.

Ο Βαν Φλιτ, στρατηγός, αρχηγός της αμερικανικής στρατιωτικής αποστολής, όταν έφτασε στις 28 Φλεβάρη 1948 στην Αθήνα, στην παταγώδη συνέντευξη Τύπου προκλητικά υπογράμμισε: «Εχω την πεποίθηση ότι με την αύξουσαν βοήθειαν ο ελληνικός στρατός θα είναι νικητής εντός του θέρους»! Φαίνεται ότι ήρθε από την Αμερική με μελετημένο σχέδιο δράσης.

Απογοητευμένος, έφτασε κι αυτός στην Καστοριά και μίλησε σε συγκέντρωση ανωτέρων αξιωματικών (πιστεύω ότι θα ήσασταν παρόντες κάποιοι από εσάς, κύριοι επικριτές του ΔΣΕ), κατηγόρησε τον υπουργό στρατιωτικών Στράτο ότι χρησιμοποίησε την αμερικανική βοήθεια χωρίς να συντρίψει τον εχθρό και διερωτήθη, αν δεν «έμενε πλέον στους Αμερικανούς παρά να αποχωρήσουν»!...

Ευάγγελος Αβέρωφ: Περί τα μέσα Οκτωβρίου ο υπουργός Εξωτερικών (ΗΠΑ) Μάρσαλ, συνοδευόμενος από τον υπουργό Εθνικής Αμυνας με αρκετούς βοηθούς του έφθανε στην Αθήνα για να εξετάσει επί τόπου την κακή πορεία των επιχειρήσεων.

Οι διαπιστώσεις των δικών σας στελεχών δε δείχνουν, κύριοι, την ανώτερη ηθική ποιοτική υπεροχή του ΔΣΕ έναντί σας; Δε δείχνουν την υπεροχή στη μαχητικότητα της οργανωμένης δράσης του, τη συνειδητή ατσάλινη αγωνιστική πειθαρχία; Δεν καταλάβατε μέχρι σήμερα ότι τα πατριωτικά ιδανικά του Αγώνα του ΔΣΕ ήταν αυτά που τον ενέπνευσαν σ' όλη τη δράση του, αυτά τον συσπείρωναν σε μια άκαμπτη δύναμη που οδηγούσε στην αυταπάρνηση, στον ηρωισμό, στην αυτοθυσία και στα ανδραγαθήματα; Πιστοί οι αγωνιστές στον όρκο που έδωσαν στο λαό μας για την Πατρίδα μας, τη Λευτεριά - Δημοκρατία. Αξιοι συνεχιστές της δοξασμένης Εθνικής Αντίστασης.

Μήπως, κύριοι στρατηγοί, ξεχάσατε τι έπαθαν οι δυνάμεις σας στη Νάουσα, όταν ο ΔΣΕ την κατέλαβε στις 11 του Γενάρη 1949; Την κράτησε 3 μέρες παρά τη σφοδρή χιονοθύελλα! Μήπως η κατάληψη απ' το ΔΣΕ του Καρπενησιού στις 20 Γενάρη, που κατατρόπωσε κυριολεκτικά τις κυβερνητικές δυνάμεις και το κράτησε 20 μέρες, δε δείχνει την ανωτερότητα του ΔΣΕ; Ολα αυτά έγιναν, γιατί επικρατούσε τρομοκρατική πίεση στους μαχητές - μαχήτριες;

Να μερικά ακόμα παραδείγματα ηρωισμού και αυτοθυσίας, που δείχνουν την ανωτερότητα του ΔΣΕ.

ΕΠΟΝίτης Φρονιμόπουλος Γιάννης απ' την Κατερίνη. Βγήκε στο ΔΣΕ στα 16 χρόνια του, το 1946. Για τη δράση του ονομάστηκε το 1948 ανθυπολοχαγός. Ανιχνευτής, σαμποτέρ. Εκπληρώνοντας την αποστολή του μαζί με δυο άλλους στα μετόπισθεν του αντιπάλου, κυκλώθηκε και τραυματίστηκε θανάσιμα. 14 μέρες ο ήρωας ΕΠΟΝίτης και νέος κομμουνιστής σερνόταν για να φτάσει στα τμήματά μας. Η αιμορραγία τον είχε εξαντλήσει, οι σκουληκιασμένες πληγές του τον παραμόρφωσαν. Οσες φορές περνούσε πλησίον του ο εχθρός, κατάπινε τους πόνους του για να μην τον αντιληφθούν. Την 14^η μέρα τον βρήκαν οι ανιχνευτές του, που τον έψαχναν τόσες μέρες. Σε ημιαφασία άφησε την τελευταία πνοή του στα χέρια τους.

Ελένη Γεωργιάδου - Δελάκη: ΕΠΟΝίτισσα από τη Θεσσαλονίκη. Βγήκε αντάρτισσα στην Πιερία. Τραυματίστηκε βαριά στις μάχες στην Κερασιά Πέλλας. Το φθινόπωρο του 1947 έχασε το ένα μάτι της και έμεινε ανάπηρη. Παρά την αναπηρία της ζήτησε και πήγε ξανά στα τμήματα σε βοηθητικές υπηρεσίες.

Γεωργιάδης Γιώργος: Στέλεχος της ΕΠΟΝ Κατερίνης. Πήρε μέρος στις μάχες Γράμμου - Βίτσι. Ανθυπολοχαγός. Τραυματίστηκε βαριά στις μάχες του Βίτσι 1948 και έχασε το ένα μάτι του. Ανάπηρος επέστρεψε στη μονάδα του σε βοηθητικές υπηρεσίες - διαβιβάσεις.

Η Κωνσταντινίδου Σοφία έμεινε ανάπηρη - τυφλή.

Χαρακτηριστικό είναι το τηλεγράφημα των υπερασπιστών του Πύργου Στρατσάνης 25-30 Απρίλη 1949 στη Διεύθυνση επιχειρήσεων Γράμμου, με το οποίο ζητούσαν: «Να μας επιτραπεί να παραμείνουμε μέχρι τον έναν και να θυσιαστούμε». Ο Πύργος Στρατσάνης έπεσε στις 30 Απρίλη.

Οι μαχητές -τριες του ΔΣΕ είχαν αγωνιστικές σχέσεις με τους κατοίκους των περιοχών της ελεύθερης Ελλάδας. Υπήρχε συναγωνιστική αλληλοβοήθεια. Οι μαχητές -τριες βοηθούσαν τους κατοίκους στις αγροτικές δουλιές τους, λειτουργούσαν τα σχολεία για τα παιδιά. Οι κάτοικοι βοηθούσαν τους τραυματίες, μεταφέροντάς τους στον ώμο στα αναρρωτήρια. Η λαϊκή εξουσία έδειχνε το μεγαλείο της.

Ολα αυτά, κύριοι στρατηγοί, γίνονταν υπό καθεστώς τρομοκρατίας; Εκφραζόμενοι έτσι, κύριοι, αποκαλύπτετε τη δική σας νοοτροπία. Εξ ιδίων κρίνετε τα αλλότρια. Το τρομοκρατικό καθεστώς, η βάναυση συμπεριφορά σας εκφράστηκε σε πολλές δραστηριότητές σας. Ξεκληρίσατε όλα τα χωριά της υπαίθρου και καταστρέψατε τον κοσμάκη και τις περιουσίες τους. Τους μαζέψατε στα στρατόπεδά σας, άλλους φυλακίζατε και άλλους τους σκοτώνατε, κάνατε ακόμη και εμπόριο παιδιών (Φρειδερίκη) που έφτασαν στην Αμερική. Να μια εικόνα από το χωριό Συκιά Ημαθίας, πάνω από τα Παλατίτσια και Βεργίνα. Το χωριό το ρημάξατε κυριολεκτικά το καλοκαίρι του 1947. Δεν αφήσατε τις μωρομάνες να μαζέψουνε ακόμη και τα πανιά και τα ρουχαλάκια των παιδιών τους που έμειναν στους φράχτες απλωμένα. Τις θυμωνιές με τα σιτάρια στα αλώνια! Το βιος τους σκορπισμένο! Οσα γιδοπρόβατα δεν καταφέρατε να τα περιμαζώσετε, τριγύριζαν στα χωριά και στα δάση. Τέτοιες καταστροφές μονάχα βάνδαλοι κάνουν.

Τον Κυριάκο Τσιμουρίδη (Παπαφλέσσα) απ' την Ολυμπιάδα Ελασσόνας. Αντάρτης του ΕΛΑΣ. Στο ΔΣΕ οικογενειακώς. Το 1946 στα Πιέρια. Βαριά τραυματισμένος στη μάχη Τσούκα Ασπροκλησιά Χασίων τον πιάσατε αιχμάλωτο και αφού τον διαπομπεύσατε στα Τρίκαλα, δικάστηκε στη Λάρισα ισόβια. Φυλακίζεται. Τον αρπάξαν από τη φυλακή και τον εκτέλεσαν στο Μεζούρλο Λάρισας στις 10 ή 12-5-49.

Τι έγιναν οι αιχμάλωτοι, που πιάσατε στη μάχη της Φλώρινας; Η Μακρόνησος ακόμη βογκά απ' τους αγωνιστές που βασανίζατε και εκτελούσατε. Τα στρατοδικεία σας μέρα - νύχτα καταδίκαζαν τους αγωνιστές σε θάνατο και τους εκτελούσατε.

Εμείς αγωνιζόμασταν για την Πατρίδα, πολεμώντας τους καταχτητές Γερμανούς, είχαμε εγκαταστήσει τη Λαϊκή Κυριαρχία, τη Λαϊκή εξουσία. Εσείς υπηρετούσατε τα αγγλικά και αμερικάνικα συμφέροντα. Ησασταν και είστε υπηρέτες, όργανά τους. Δημιουργήσατε τα Δεκεμβριανά με τη συμμετοχή των Αγγλων, πήρατε στις γραμμές σας όλα τα τάγματα Ασφαλείας που πολεμούσαν μαζί με τους Γερμανούς το Απελευθερωτικό Κίνημα. Η ορεινή σας Ταξιαρχία, η άκαπνη, που βαφτίστηκε Σύνταγμα από τους Αγγλους που είχαν αποβιβαστεί εκεί και πήρε μέρος για να αποκτήσει τον τίτλο ότι πολέμησε τους Γερμανούς φασίστες και ήρθε στην Ελλάδα στρατοπεδευμένη στο Γουδί, μαζί με τους Γερμανοτσολιάδες και πολεμούσε στα Δεκεμβριανά μαζί με τους Αγγλους το εθνικοαπελευθερωτικό κίνημα, αφήνοντας τους Γερμανούς στην Κρήτη.

Εσείς κηρύξατε τον ακήρυχτο εμφύλιο πόλεμο μετά τη Βάρκιζα, σφαγιάζοντας πάνω από 2 χιλ., πολλές χιλιάδες τραυματίες και δεκάδες χιλιάδες φυλακισμένους. Οι ευθύνες για τον εμφύλιο πόλεμο είναι ολοκληρωτικά δικές σας. Πολεμήσατε με κάθε τρόπο την ειρηνική εξέλιξη και βυθίσατε τη χώρα στον αλληλοσπαραγμό.

Ολες οι προσπάθειες - προτάσεις του ΚΚΕ στην περίοδο του Αγώνα του ΔΣΕ για ειρηνική λύση και το σταμάτημα του εμφυλίου απορρίπτονταν. Η άρχουσα τάξη με τις κυβερνήσεις της απέρριπταν κάθε συμφιλίωση. Ηθελαν την ολοκληρωτική συντριβή, εξόντωση του ΔΣΕ. Ετσι τον Αύγουστο του 1949, με μια πανστρατιά από 8 μεραρχίες, 2 ανεξάρτητες μεραρχίες, 14 ελαφρά συντάγματα, 150 πεδινά και ορειβατικά κανόνια, 200 άρματα μάχης, 100 αεροπλάνα, 150.000 συνολική δύναμη, κάνατε τις επιθέσεις στο Γράμμο - Βίτσι.

Ο ΔΣΕ πολέμησε σκληρά. Η ηγεσία του αγώνα του ηρωικού ΚΚΕ αποφάσισε να σταματήσει τον ένοπλο αγώνα, και στις 29 Αυγούστου οργανωμένα πέρασε στην Αλβανία.

Οι αντίπαλοι πανηγύρισαν την πύρρειο νίκη τους, αλλά τις δυνάμεις του ΔΣΕ δεν κατόρθωσαν να τις εξοντώσουν. Πέρασαν στις Λαϊκές Δημοκρατίες. Μαχητές - μαχήτριες του ΔΣΕ συνεχίζουν και σήμερα τον αγώνα από τα μετερίζια του Λαϊκού Κινήματος.