Η πρώτη υποχώρηση του υπουργείου Πολιτισμού στη Ροτόντα, στο όνομα της ηρεμίας και διευκόλυνσης του έργου της τοπικής Εφορείας Αρχαιοτήτων, σημειώθηκε πριν 4 χρόνια, όταν το ΚΑΣ υπέγραφε το διφυή χαρακτήρα του μνημείου (μνημειακός και λειτουργικός) και έδινε την άδεια στη Μητρόπολη Θεσσαλονίκης να τελεί λειτουργία τρεις φορές το χρόνο. Η Μητρόπολη, όμως, είχε βρει κι άλλη οδό, μέσω του υπουργού Πολιτισμού, ο οποίος παραχωρούσε το μνημείο αμέτρητες φορές ετησίως, για να μη διαταράξει τις ισορροπίες στην πόλη. Ολα αυτά τα χρόνια σημειωνόταν η απόλυτη ανοχή του υπουργείου. Εκείνο που έλειπε ήταν η τυπική επικύρωση και νομιμοποίηση της υπάρχουσας κατάστασης.

Στην προχτεσινή συνεδρίαση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου έγινε κι αυτό, αφού, όπως ειπώθηκε, μόνο έτσι θα μπορέσει η Υπηρεσία να δουλέψει στα βυζαντινά εκκλησιαστικά μνημεία της πόλης. Η 9η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων έφερε μια νέα συμβιβαστική πρόταση, με την οποία κατ' αρχήν το μνημείο θα λειτουργείται μια φορά το μήνα, δηλαδή 12 φορές το χρόνο,χωρίς την τοποθέτηση μόνιμων κατασκευών και κινητού εξοπλισμού, εκτός από καθίσματα. Υπήρχε και μια συμπληρωματική φράση που έλεγε "κι εκτάκτως όταν ζητηθεί", αλλά αφαιρέθηκε ως περιττή, αφού τα... ευκόλως εννοούμενα παραλείπονται. Βέβαια, θα σχεδιαστεί και θα τοποθετηθεί ένα τέμπλο. Αλλα ως προς αυτό η Εφορεία ανέλαβε την ευθύνη της διευθέτησης και συντήρησης του Ιερού Βήματος, προκειμένου να αποφασιστεί και η μορφή του τέμπλου. Και για να μην ξεχνιόμαστε πως η Ροτόντα ανήκει στο υπουργείο Πολιτισμού σημειώθηκε ότι διατηρείται το δικαίωμα των ανασκαφών, εντός και εκτός του μνημείου, της έρευνας, αναστήλωσης και συντήρησης.Είναι χαρακτηριστικό ότι αρχικά, επιδιώκοντας να δημιουργηθούν αντίβαρα, έγινε προσπάθεια συνδυασμού "τριών σε ένα", όπως είπε μέλος του ΚΑΣ. Δηλαδή, προτεινόταν και η φιλοξενία πολιτιστικών εκδηλώσεων, "με την ευλογία του Μητροπολίτη" (!), αλλά η πρόταση απορρίφθηκε. Ωστόσο, θα είναι επισκέψιμο (έως 100 επισκέπτες ημερησίως), θα φωτιστούν τα ψηφιδωτά και στις κόγχες θα κατασκευαστούν βιτρίνες με ευρήματα.

Τώρα απομένει να δούμε πόσες ακόμα υποχωρήσεις και παραχωρήσεις θα καταγραφούν στην ιστορία της Ροτόντας. Θυμίζουμε όμως ότι η υπόθεση της χρήσης του μνημείου εκκρεμεί και στο Συμβούλιο της Επικρατείας.