ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ (του ανταποκριτή μας ΧΡ. ΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΥ).-

Οι ΗΠΑ υπέγραψαν, στη Διάσκεψη του Κιότο της Ιαπωνίας, το Δεκέμβρη, τη Συνθήκη Θέρμανσης της Υδρογείου, αναλαμβάνοντας την υποχρέωση να μειώσουν ως το έτος 2012 κατά 7%, από το επίπεδο του 1990, τη διαρροή των βιομηχανικών τους αερίων (διοξειδίου του άνθρακος κλπ), που συντείνουν επικίνδυνα στην υπερθέρμανση του κλίματος.

Τις ΗΠΑ εκπροσώπησε ο αντιπρόεδρος Αλ Γκορ, ο οποίος, έχοντας σαν στόχο την προβολή του ως υποψηφίου Προέδρου στις εκλογές του 2000, επαίρεται ότι συνέβαλε αποφασιστικά σ' αυτή τη διάσκεψη. Παρά τις θριαμβολογίες του, όμως, ο υπουργός Ενέργειας, Φεντερίκο Πένια, δήλωσε ρητά ότι η συνθήκη αυτή "δεν έχει τελειώσει ακόμα". Και εξήγησε ότι η κυβέρνηση Κλίντον συμφωνεί με το ψήφισμα της Γερουσίας, το οποίο διαλαμβάνει ότι, αν το έγγραφο αυτό δεν υπογραφεί από τις Κίνα, Ινδία και άλλες αναπτυσσόμενες χώρες, οι ΗΠΑ δεν πρόκειται να το επικυρώσουν. Για το σκοπό αυτό, θα γίνει και μια άλλη, συμπληρωματική διάσκεψη μέσα στο 1998.

Ωστόσο, ενώ η Ουάσιγκτον εμφανίζεται τώρα σαν προστάτης του περιβάλλοντος, ήρθε στο φως μια πραγματικά συγκλονιστική περίπτωση - ανάμεσα στις τόσες άλλες, που είχαν γνωστοποιηθεί προηγούμενα - η οποία δείχνει καθαρά τι γίνεται στην πραγματικότητα, σε βάρος μάλιστα άλλων χωρών.

Συγκεκριμένα, η εβδομαδιαία εφημερίδα "Βίλατζ Βόις" (VV) της Νέας Υόρκης αποκάλυψε (20/1/98), έπειτα από επιτόπια έρευνα δύο απεσταλμένων της - των Τζέις Ρίτζγουέι και Γκαέλ Ντρεβέτ - ότι μέσα στην τελευταία δεκαετία ο δήμος της Φιλαδέλφειας μετέτρεψε τα παράλια της πόλης Γκονάιβς, που βρίσκεται στη βόρεια περιοχή της Αϊτής, σε σκουπιδότοπο, ρίχνοντας σ' αυτά χιλιάδες τόνους τοξικής τέφρας, που με το πέρασμα του χρόνου οι άνεμοι και οι πλημμύρες τη σκορπούν στις ακτές και στους δρόμους της φτωχικής αυτής πόλης. Παράλληλα, φορτηγά αυτοκίνητα μετέφεραν άλλα απορρίμματα, τα οποία έριξαν σε λάκκο, σε ένα ύψωμα λίγο πάνω από τα σπίτια των κατοίκων της.

Αλλες χώρες, προστίθεται, που προσπάθησαν να μεταφέρουν απορρίμματά τους σε περιοχές του Τρίτου Κόσμου εξαναγκάστηκαν, με την απειλή αντιποίνων και τη λαϊκή κατακραυγή, να τα ξαναφέρουν πίσω στον τόπο τους. Για παράδειγμα: η Ιταλία απέσυρε τοξικά απορρίμματά της από το Λίβανο και τη Νιγηρία. Η Γερμανία από την Αλβανία και τη Ρουμανία. Και η Νότια Κορέα από την Κίνα. Οχι, όμως, οι ΗΠΑ. Οι ελαστικοί κανονισμοί που ισχύουν στην υπερατλαντική χώρα, τονίζεται στο δημοσίευμα, απλά αναφέρουν ότι προτού μια εταιρία μεταφέρει βλαβερά απορρίμματα, οφείλει να ενημερώσει την Υπηρεσία Προστασίας του Περιβάλλοντος. Ωστόσο, αν μια εταιρία επισημανθεί στο εξωτερικό ότι παραβιάζει τους νόμους άλλων χωρών "δεν υπάρχει πιθανότητα ότι οι ΗΠΑ θα προβούν σε δίωξη".

Στην τελευταία αυτή περίπτωση υπάγεται και η Γκονάιβς, όπου έχει τοποθετηθεί τοξική τέφρα από τη Φιλαδέλφεια, παρά τις διαμαρτυρίες των κατοίκων της, όπως δείχνει και μια σχετική φωτογραφία που δημοσιεύει η "VV".

Οταν το 1994, συνεχίζει το δημοσίευμα, ο αμερικανικός στρατός αποβιβάστηκε στην Αϊτή, μια επιτροπή περιβάλλοντος ζήτησε από τους διοικητές του ν' απομακρύνουν τα απορρίμματα από την Γκονάιβς. Αυτοί, όμως, δεν έδωσαν ποτέ καμιά απάντηση.

Αυτό το δράμα άρχισε, όταν στα μέσα της δεκαετίας του 1980 ο δήμος της Φιλαδέλφειας αντιμετώπιζε ένα αυξανόμενο πρόβλημα από τους τόνους τοξικής τέφρας. Αρχικά, προσπάθησε να τους θάψει σε γειτονικές της περιοχές, αλλά χωρίς επιτυχία, οπότε αναζήτησε τέτοιους τόπους στο εξωτερικό. Το 1986, ανέθεσε σε μια σχετική εταιρία με το όνομα "Τζόζεφ Παολίνο και Υιοί", έναντι 6 εκατομμυρίων δολαρίων, "να διαθέσει κατάλληλα" 15.000 τόνους τοξικής τέφρας, από κάδμιο, αρσενικό οξύ, κυανίδιο κλπ. Η "Παολίνο" συμβλήθηκε με τη ναυτιλιακή εταιρία "Αμαλγκαμέιτεντ" από τις Μπαχάμες και αυτή, με τη σειρά της, ναύλωσε το φορτηγό σκάφος "Κχίαν Σι", με τη βοήθεια μιας αμερικανικής εταιρίας ονόματι "Κόσταλ Κάριερς", για να εκτελέσει την παραγγελία.

Τον Αύγουστο του 1986, το "Κχίαν Σι" αναχώρησε από τη Φιλαδέλφεια φορτωμένο με 14.000 τόνους αυτής της τέφρας και επί δύο ολόκληρα χρόνια αναζητούσε τόπο για την εκφόρτωσή της. Προσπάθησε αρχικά στις Μπαχάμες και όταν απέτυχε περιφερόταν για τον ίδιο σκοπό στην Καραϊβική. Στις 26 Οκτώβρη 1987, το υπουργείο Εμπορίου της Αϊτής χορήγησε άδεια στο "Κχίαν Σι" να εναποθέσει το φορτίο του στην Γκονάιβς, όπου το Γενάρη του 1988 εκατό περίπου εργάτες άρχισαν την εκφόρτωση.

Αργότερα τον ίδιο μήνα, η κυβέρνηση της Αϊτής ανέστειλε την άδεια και διέταξε ν' απομακρυνθεί η τέφρα από την Γκονάιβς. Ομως, μέσα στο βαθύ σκοτάδι της νύχτας, το "Κχίαν Σι" εξαφανίστηκε, αφήνοντας πίσω 2.000 - 5.000 τόνους από την τέφρα της Φιλαδέλφειας, συσσωρευμένη στην ακτή της πόλης.

Κουβαλώντας πάνω από 10.000 τόνους τοξικής τέφρας, το ίδιο σκάφος ξαναγύρισε στην περιοχή της Φιλαδέλφειας, αλλά η ακτοφυλακή δεν του επέτρεψε να ξεφορτώσει εκεί. Ετσι, άρχισε νέα περιπλάνηση. Πέρασε από τη Γιουγκοσλαβία, όπου άλλαξε όνομα σε "Φελίτσια" και κατόπιν κατευθύνθηκε στο Σουέζ, με πρόθεση να προχωρήσει προς τις Φιλιππίνες. Στο μεταξύ, η "Γκρίνπις" επισήμανε την πορεία του, με αποτέλεσμα καμιά χώρα να το δεχτεί. Τελικά, το Νοέμβρη του 1988, το "Φελίτσια", μετονομασμένο τώρα σε "Πελικάνο", έφτασε έξω από την ακτή της Σιγκαπούρης με άδεια τα αμπάρια του. Κάπου ανάμεσα στο Σουέζ και τη Σιγκαπούρη είχε ρίξει το θανατηφόρο φορτίο του στη θάλασσα.

Επειτα από την αναστάτωση που προκάλεσε διεθνώς το γεγονός αυτό, δύο ανώτατοι αξιωματούχοι της "Κόσταλ Κάριερς", της εταιρίας που διακινούσε αυτό το σκάφος, καταδικάστηκαν στις ΗΠΑ γι' αυτή την εκφόρτωση. Βρέθηκαν ένοχοι ψευδορκίας ενώπιον ενός ορκωτού δικαστηρίου.

Η περιπλάνηση αυτή του "Κχίαν Σι", υπογραμμίζεται κατόπιν στο άρθρο της "VV", έγινε ένα σύμβολο του κινδύνου που ενέχει το διεθνές εμπόριο απορριμμάτων. Ταυτόχρονα, ώθησε τη διεθνή κοινότητα να υιοθετήσει τις αρχές της Σύμβασης που εγκρίθηκε στη Βασιλεία της Ελβετίας, η οποία απαγορεύει την εξαγωγή επικίνδυνων απορριμμάτων από τις βιομηχανικές στις αναπτυσσόμενες χώρες. Πάνω από 100 χώρες - μαζί και οι ΗΠΑ - υπέγραψαν το έγγραφο αυτό. Αρχισε να εφαρμόζεται από τα μέσα της δεκαετίας του 1990, αλλά η αμερικανική Γερουσία ποτέ δεν το επικύρωσε.

Στο μεταξύ, στο έδαφος της Αϊτής παραμένει η τέφρα, που με τον άνεμο συνεχίζει να καλύπτει την πόλη Γκονάιβς και την ακτή της. Σύμφωνα με την "Γκρίνπις", που έκαμε τη σχετική ανάλυση, "η τέφρα μπορεί να περιέχει μέχρι 200.000 λίμπρες (πάουντς - 2,2 πάουντς αντιστοιχούν σε ένα κιλό) βαρέων μετάλλων, περιλαμβανομένων επικίνδυνων ποσοστών μολύβδου και καδμίου. Περιέχει, επίσης, υψηλά ποσοστά εξίσου επικίνδυνων τοξικών χημικών ουσιών. Οι κάτοικοι της περιοχής αυτής έχουν επανειλημμένα εκφράσει με διαδηλώσεις την ανησυχία τους, ενώ η κυβέρνηση της Αϊτής περιορίστηκε σε μερικές αόριστες υποσχέσεις ότι θα φροντίσει για την απομάκρυνση της τέφρας.

Ξαφνικά, το θέμα αυτό ανακινήθηκε αυτές τις μέρες στις ΗΠΑ, όχι από την κυβέρνηση Κλίντον ή το δήμο της Φιλαδέλφειας, αλλά από μια επιτροπή του δήμου της Νέας Υόρκης, που ασχολείται με το πρόβλημα της διάθεσης των απορριμμάτων. Η επιτροπή αυτή, έπειτα από παρέμβαση της "Γκρίνπις", που από τις αρχές του 1988 παρακολουθεί το θέμα, επικοινώνησε με τις εταιρίες "Τζόζεφ Παολίνο και Υιοί" και "Ανατολικές Υπηρεσίες Περιβάλλοντος" (η δεύτερη μόλις τελευταία εξακριβώθηκε ότι είχε διασυνδέσεις με την πρώτη) και ζήτησε να φροντίσουν για την απομάκρυνση της τοξικής τέφρας από την Αϊτή, καταβάλλοντας και ένα μέρος των εξόδων για τη μεταφορά και ενταφιασμό της στο έδαφος της Πενσυλβάνιας - της πολιτείας, στην οποία ανήκει η Φιλαδέλφεια.

Ως αυτή τη στιγμή, όμως, το επείγον αυτό πρόβλημα παραμένει εκκρεμές. Τελευταίο όριο ρύθμισής του έχει οριστεί ο φετινός Απρίλης. Η αϊτινή κυβέρνηση δήλωσε στη "VV" ότι ενδιαφέρεται έντονα ν' απαλλαγεί η χώρα της από αυτή τη μάστιγα.

Ο δήμος της Φιλαδέλφειας και η πολιτεία της Πενσυλβάνιας αναγκαστικά ενέκριναν την ιδέα επαναφοράς της τέφρας, όμως η Φιλαδέλφεια αρνείται επίμονα να καταβάλει οποιοδήποτε ποσό για το σκοπό αυτό, ισχυριζόμενη ότι δεν έχει καμιά ευθύνη για μια πράξη δύο ιδιωτικών εταιριών πριν μια δεκαετία.

Επί 10 χρόνια η Φιλαδέλφεια λέει ουσιαστικά: "Δε μας ενδιαφέρει. Δεν είναι δικό μας πρόβλημα"...