Κρίσεις για τα νομοσχέδια που αφορούν την παιδεία και οι προτάσεις των κομμουνιστών
"Τα ΤΕΙ μπορούν καλύτερα από τα πανεπιστήμια να ανταποκριθούν στις νέες ανάγκες... προσφέρονται για θεσμοθετημένο διάλογο με τους κοινωνικούς εταίρους (στην επιλογή ειδικοτήτων, προγραμμάτων σπουδών)... ως πιο ευλύγιστος θεσμός, ανταποκρίνονται καλύτερα στις σχέσεις εκπαίδευσης αγοράς εργασίας που επικρατούν στην ΕΕ" και, εν κατακλείδι, "πρέπει να αποτελέσουν μοντέλο μίμησης για τα πανεπιστήμια".
Με λίγα λόγια, χρησιμοποιείται ο όρος Ενιαία Τριτοβάθμια αντί του Ενιαία Ανώτατη, γιατί, όχι μόνο δεν πρέπει να αναβαθμιστούν τα ΤΕΙ, αλλά αντίθετα θα πρέπει τα ΑΕΙ να υποβαθμιστούν περισσότερο, ώστε να τους μοιάσουν.Το "υπόμνημα κοινών προτάσεων", που κατέθεσαν πριν τη δημοσίευση του νομοσχεδίου οι εκπρόσωποι των ΠΑΣΟΚ, ΝΔ, Πολιτικής Ανοιξης, διευκρινίζει πως "θα ήταν κρίμα, την ώρα που τα αρμόδια όργανα της ΕΕ "συνιστούν" στα παραδοσιακά πανεπιστήμια περισσότερο εφαρμοσμένο χαρακτήρα στις σπουδές τους, εμείς να πανεπιστημιοποιήσουμε τα ΤΕΙ χάριν λαθεμένων κοινωνικών προκαταλήψεων".
Ως μοχλός διοχέτευσης αυτής της κατεύθυνσης χρησιμοποιείται ο οικονομικός στραγγαλισμός. "Δεν είναι πλέον δυνατόν το βάρος της χρηματοδότησης των ΑΕΙ και ΤΕΙ να το σηκώνει μόνο το κράτος", τονίζει η εισηγητική έκθεση, καλώντας ΑΕΙ και ΤΕΙ να παραχωρούν, "έναντι αντιτίμου", στους "κοινωνικούς εταίρους" το δικαίωμα καθορισμού του περιεχομένου των σπουδών, των ειδικοτήτων, της έρευνας κλπ. Να μετατραπούν, δηλαδή, σε παραρτήματα του "Μπαρμπα - Στάθη", της "ΦΑΓΕ", της "Κόκα - Κόλα". Και επειδή οι παραινέσεις ποτέ δεν αρκούν, προβλέπονται και μέτρα. Με κριτήριο την ωφελιμότητα και την αποδοτικότητα των ιδρυμάτων στις επιχειρήσεις, το νομοσχέδιο θεσμοθετεί "σύστημα αξιολόγησης" και τη "σύνδεση της κατανομής των κονδυλίων μα την αξιολόγηση αυτή".
Η αξιολόγηση, από μέθοδος προσέγγισης αδυναμιών με στόχο την αντιμετώπισή τους, μετατρέπεται σε απειλή. Γίνεται σύστημα ελέγχου συνειδήσεων διδακτικού προσωπικού και φοιτητών, εργαλείο κατάλυσης όποιας ελευθερίας σκέψης και λόγου έχει απομείνει στα πανεπιστήμια.
Η άρση της συνταγματικής επιταγής που απαγορεύει την είσοδο του ιδιωτικού τομέα στην Ανώτατη Εκπαίδευση, είτε με αναθεώρηση του Συντάγματος, όπως ζητά η ΝΔ, είτε διαφορετικά, είναι ο άλλος στόχος που υποκρύπτει ο όρος Ενιαία Τριτοβάθμια Εκπαίδευση. Επιδιώκεται έτσι η διαμόρφωση ενός συνονθυλεύματος τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, όπου θα συνυπάρχουν παράλληλα δημόσιος και ιδιωτικός τομέας με ΑΕΙ, ΤΕΙ, ιδιωτικά πανεπιστήμια και σχολές, ΙΕΚ κλπ. Οι "νέοι", δηλαδή, "δίαυλοι πρόσβασης στη τριτοβάθμια εκπαίδευση", που, κατά την εισηγητική έκθεση, θα αμβλύνουν τα αδιέξοδα των εισαγωγικών εξετάσεων, θα 'ναι για κείνους που θα μπορούν να πληρώσουν. Ταυτόχρονα όμως, θα δημιουργούνται πολλές κατηγορίες ιδρυμάτων και αποφοίτων, η κατάταξη των οποίων θα γίνεται με κριτήρια της "αγοράς" μέσω Φορέα Πιστοποίησης Τίτλων και Σπουδών. ΣΕΒ και πολυεθνικές σύντομα θα αναγορευτούν σε απ' ευθείας αποτιμητές πτυχίων και αξιών.
Απαραίτητη προϋπόθεση της ΕΑΕ είναι να παρέχεται μέσα απ' αυτήν, όσο το δυνατόν, ολόπλευρη και βαθύτερη γνώση της κάθε επιστήμης, που σημαίνει όλο το απαιτούμενο θεωρητικό υπόβαθρο, συνδυασμένο με την εφαρμογή του σε μια προπτυχιακή ειδίκευση. Ειδίκευση, που δε θα αποσκοπεί μόνο στην εξασφάλιση επαγγελματικής διεξόδου, αλλά κυρίως στο να εμπεδώνεται η διαλεκτική σχέση θεωρίας και πράξης, που είναι απαραίτητη στον επιστήμονα. Γι' αυτό, άλλωστε, δε θα πρέπει να περιορίζει τα επαγγελματικά δικαιώματα που προσδίδει η αρχική επιστήμη.
Επιδιώκουμε, ταυτόχρονα, ανώτατη εκπαίδευση, που θα διευρύνει τους ορίζοντες της σκέψης και θα συμβάλει στη διαμόρφωση ανεξάρτητων προσωπικοτήτων. Χρειαζόμαστε επιστήμονες, που θα μπορούν να αντιστέκονται στις πιέσεις της παραγωγής και όχι ευάλωτα εξαρτήματα με μειωμένες απαιτήσεις, στόχο που κατέχει κεντρική θέση στην πολιτική υποβάθμισης και κατακερματισμού της γνώσης.
Η ανάγκη της παραγωγής για μεσαία στελέχη θα καλύπτεται από τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, με προσάρτηση της επαγγελματικής κατάρτισης στο Ενιαίο Λύκειο.
Είναι φανερό πως οι βασικές αυτές προϋποθέσεις της Ενιαίας Ανώτατης Εκπαίδευσης δεν καλύπτονται από τα ΤΕΙ, ούτε, όμως, και από τα ΑΕΙ. Η ΕΑΕ προϋποθέτει κεντρικό σχεδιασμό μιας ριζικής αναδιάρθρωσης των δομών και ιδιαίτερα του περιεχομένου της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (ΑΕΙ, ΤΕΙ), στην κατεύθυνση της ποιοτικής αναβάθμισής της.
Πέρα από την ανασυγκρότηση και αναβάθμιση υπαρχόντων τμημάτων και σχολών, την κατάργηση κάποιων, απαιτείται η δημιουργία νέων σε σύγχρονους τομείς της επιστήμης και της τεχνολογίας, η λήψη μέτρων για διεπιστημονική πρόσβαση στη γνώση, για κάλυψη των αναγκών της συνεχιζόμενης εκπαίδευσης, για σύνδεση της έρευνας με τις πραγματικές ανάγκες του λαού μας.
Οι σπουδαστές των ΤΕΙ, δίκαια, βρίσκονται πάλι στους δρόμους. Οι φοιτητές των ΑΕΙ, σύντομα, θα πρέπει να ακολουθήσουν, γιατί η μοίρα της υποβάθμισης και των αυριανών αδιεξόδων στη ζωή τους, είναι κοινή.
Ελένη ΜΗΛΙΑΡΟΝΙΚΟΛΑΚΗ