Τετάρτη 8 Φλεβάρη 1995
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 19
ΡΕΠΟΡΤΑΖ
ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟ ΓΙΑ ΑΕΙ - ΤΕΙ
Γραμμή ενιαίας υποβάθμισης

Κρίσεις για τα νομοσχέδια που αφορούν την παιδεία και οι προτάσεις των κομμουνιστών

Οι όποιες "εκ πρώτης όψεως" θετικές ρυθμίσεις του νομοσχεδίου για τα ΤΕΙ αποτελούν αποπροσανατολιστικό ελιγμό της κυβέρνησης, κάτω από την πίεση των σπουδαστικών αγώνων, που, όπως φαίνεται, δεν έπιασε. Πράγματι:

  • Παρά την επέκταση των απαιτούμενων προσόντων του διδακτικού προσωπικού που θεσμοθετείται, οι κατηγορίες των διδασκόντων, με μοναδικό προσόν το πτυχίο ΑΕΙ, θα εξακολουθήσουν να καλύπτουν το μεγάλο κομμάτι του εκπαιδευτικού έργου, με άλλη ονομασία.
  • Το δικαίωμα πρόσβασης των αποφοίτων σε μεταπτυχιακά, δεν προσδίδεται κατόπιν αναβάθμισης των σπουδών, γι' αυτό προϋποθέτει όρους που θα καθορίζονται από τα ΑΕΙ. Οπως φαίνεται, πρόκειται για καθιέρωση δεύτερου κύκλου σπουδών, με πιθανή επέκτασή του και στα ΑΕΙ. Ο υπουργός Παιδείας ενισχύει αυτή την εκδοχή, χαρακτηρίζοντας το πτυχίο των ΤΕΙ, Α ακαδημαϊκό τίτλο.
  • Ολες οι ελπίδες αναβάθμισης των ΤΕΙ εναποθέτονται σε χρηματοδότηση 5 δισ. από το 2ο Πακέτο Ντελόρ, ποσό που μόλις και μετά βίας επαρκεί για τη συντήρηση της υπάρχουσας κατάστασης, μετά και την ονομαστική μείωση των λειτουργικών δαπανών για τα ΤΕΙ που προβλέπει ο προϋπολογισμός.
  • Η αντικατάσταση του ΣΤΕ και του ΣΑΠ με ενιαίο και αντιπροσωπευτικό όργανο, το ΕΣΥΠ (Εθνικό Συμβούλιο Παιδείας), θα μπορούσε να χαρακτηριστεί θετικό βήμα. Από το νομοσχέδιο όμως προκύπτει έντονα η προοπτική υποκατάστασής του από την, ελεγχόμενης σύνθεσης, ολιγομελή Γραμματεία του.Σε μια έξαρση μάλιστα ΕΟΚικής δουλοφροσύνης της εισηγητικής έκθεσης, ως πρωταρχικός σκοπός της ύπαρξής του καθορίζεται "η ανταπόκριση του εκπαιδευτικού μας συστήματος στις ανάγκες και στις προτεραιότητες που θέτει η Ευρωπαϊκή Ενωση"! Κατά τα άλλα, το ΕΣΥΠ "αποτελεί όργανο εθνικού σχεδιασμού της παιδείας".

Η ουσία, όμως, του νομοσχεδίου κρύβεται στην "εκ του πονηρού" εισαγωγή του όρου "Ενιαία Τριτοβάθμια Εκπαίδευση" στη θέση του αιτήματος για Ενιαία Ανώτατη Εκπαίδευση. Οσοι "καλοπροαίρετα" αποδίδουν τον όρο σε τέχνασμα εξαπάτησης του σπουδαστικού κινήματος, ας διαβάσουν προσεκτικά την εισηγητική έκθεση:

"Τα ΤΕΙ μπορούν καλύτερα από τα πανεπιστήμια να ανταποκριθούν στις νέες ανάγκες... προσφέρονται για θεσμοθετημένο διάλογο με τους κοινωνικούς εταίρους (στην επιλογή ειδικοτήτων, προγραμμάτων σπουδών)... ως πιο ευλύγιστος θεσμός, ανταποκρίνονται καλύτερα στις σχέσεις εκπαίδευσης αγοράς εργασίας που επικρατούν στην ΕΕ" και, εν κατακλείδι, "πρέπει να αποτελέσουν μοντέλο μίμησης για τα πανεπιστήμια".

Με λίγα λόγια, χρησιμοποιείται ο όρος Ενιαία Τριτοβάθμια αντί του Ενιαία Ανώτατη, γιατί, όχι μόνο δεν πρέπει να αναβαθμιστούν τα ΤΕΙ, αλλά αντίθετα θα πρέπει τα ΑΕΙ να υποβαθμιστούν περισσότερο, ώστε να τους μοιάσουν.Το "υπόμνημα κοινών προτάσεων", που κατέθεσαν πριν τη δημοσίευση του νομοσχεδίου οι εκπρόσωποι των ΠΑΣΟΚ, ΝΔ, Πολιτικής Ανοιξης, διευκρινίζει πως "θα ήταν κρίμα, την ώρα που τα αρμόδια όργανα της ΕΕ "συνιστούν" στα παραδοσιακά πανεπιστήμια περισσότερο εφαρμοσμένο χαρακτήρα στις σπουδές τους, εμείς να πανεπιστημιοποιήσουμε τα ΤΕΙ χάριν λαθεμένων κοινωνικών προκαταλήψεων".

Αυτό πράγματι είναι το εκπαιδευτικό μοντέλο της ΕΕ για τη μεγάλη μάζα του επιστημονικού εργατικού δυναμικού. Γνώσεις στενές, τεμαχισμένες, αποσπασμένες από το επιστημονικό τους υπόβαθρο εφαρμογές, σύμφωνα με τις εκάστοτε ιδιαίτερες ανάγκες των επιχειρήσεων, παράλληλα με μια γενική και αφηρημένη θεωρητική βάση, λίγο από όλα. Στη χώρα μας μάλιστα, προορισμένη από τον ΕΟΚικό καταμερισμό για το ρόλο του φτωχού συγγενή, ακόμη φτωχότερη θέση επιφυλάσσεται για την επιστήμη.

Ως μοχλός διοχέτευσης αυτής της κατεύθυνσης χρησιμοποιείται ο οικονομικός στραγγαλισμός. "Δεν είναι πλέον δυνατόν το βάρος της χρηματοδότησης των ΑΕΙ και ΤΕΙ να το σηκώνει μόνο το κράτος", τονίζει η εισηγητική έκθεση, καλώντας ΑΕΙ και ΤΕΙ να παραχωρούν, "έναντι αντιτίμου", στους "κοινωνικούς εταίρους" το δικαίωμα καθορισμού του περιεχομένου των σπουδών, των ειδικοτήτων, της έρευνας κλπ. Να μετατραπούν, δηλαδή, σε παραρτήματα του "Μπαρμπα - Στάθη", της "ΦΑΓΕ", της "Κόκα - Κόλα". Και επειδή οι παραινέσεις ποτέ δεν αρκούν, προβλέπονται και μέτρα. Με κριτήριο την ωφελιμότητα και την αποδοτικότητα των ιδρυμάτων στις επιχειρήσεις, το νομοσχέδιο θεσμοθετεί "σύστημα αξιολόγησης" και τη "σύνδεση της κατανομής των κονδυλίων μα την αξιολόγηση αυτή".

Η αξιολόγηση, από μέθοδος προσέγγισης αδυναμιών με στόχο την αντιμετώπισή τους, μετατρέπεται σε απειλή. Γίνεται σύστημα ελέγχου συνειδήσεων διδακτικού προσωπικού και φοιτητών, εργαλείο κατάλυσης όποιας ελευθερίας σκέψης και λόγου έχει απομείνει στα πανεπιστήμια.

Η άρση της συνταγματικής επιταγής που απαγορεύει την είσοδο του ιδιωτικού τομέα στην Ανώτατη Εκπαίδευση, είτε με αναθεώρηση του Συντάγματος, όπως ζητά η ΝΔ, είτε διαφορετικά, είναι ο άλλος στόχος που υποκρύπτει ο όρος Ενιαία Τριτοβάθμια Εκπαίδευση. Επιδιώκεται έτσι η διαμόρφωση ενός συνονθυλεύματος τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, όπου θα συνυπάρχουν παράλληλα δημόσιος και ιδιωτικός τομέας με ΑΕΙ, ΤΕΙ, ιδιωτικά πανεπιστήμια και σχολές, ΙΕΚ κλπ. Οι "νέοι", δηλαδή, "δίαυλοι πρόσβασης στη τριτοβάθμια εκπαίδευση", που, κατά την εισηγητική έκθεση, θα αμβλύνουν τα αδιέξοδα των εισαγωγικών εξετάσεων, θα 'ναι για κείνους που θα μπορούν να πληρώσουν. Ταυτόχρονα όμως, θα δημιουργούνται πολλές κατηγορίες ιδρυμάτων και αποφοίτων, η κατάταξη των οποίων θα γίνεται με κριτήρια της "αγοράς" μέσω Φορέα Πιστοποίησης Τίτλων και Σπουδών. ΣΕΒ και πολυεθνικές σύντομα θα αναγορευτούν σε απ' ευθείας αποτιμητές πτυχίων και αξιών.

Σε ρήξη με την πολιτική της μορφωτικής συρρίκνωσης και σε σύνδεση με την ανάγκη μιας άλλης προοπτικής για το λαό και τον τόπο, το κόμμα μας προβάλλει τη θέση για Ενιαία Ανώτατη Εκπαίδευση (ΕΑΕ). Η θέση μας αυτή πηγάζει από την ανάγκη να εφοδιαστούμε με επιστημονικό δυναμικό, ικανό να προσφέρει, με τις γνώσεις, αλλά και τον αγώνα του, στο μετασχηματισμό της κοινωνίας μας.

Απαραίτητη προϋπόθεση της ΕΑΕ είναι να παρέχεται μέσα απ' αυτήν, όσο το δυνατόν, ολόπλευρη και βαθύτερη γνώση της κάθε επιστήμης, που σημαίνει όλο το απαιτούμενο θεωρητικό υπόβαθρο, συνδυασμένο με την εφαρμογή του σε μια προπτυχιακή ειδίκευση. Ειδίκευση, που δε θα αποσκοπεί μόνο στην εξασφάλιση επαγγελματικής διεξόδου, αλλά κυρίως στο να εμπεδώνεται η διαλεκτική σχέση θεωρίας και πράξης, που είναι απαραίτητη στον επιστήμονα. Γι' αυτό, άλλωστε, δε θα πρέπει να περιορίζει τα επαγγελματικά δικαιώματα που προσδίδει η αρχική επιστήμη.

Επιδιώκουμε, ταυτόχρονα, ανώτατη εκπαίδευση, που θα διευρύνει τους ορίζοντες της σκέψης και θα συμβάλει στη διαμόρφωση ανεξάρτητων προσωπικοτήτων. Χρειαζόμαστε επιστήμονες, που θα μπορούν να αντιστέκονται στις πιέσεις της παραγωγής και όχι ευάλωτα εξαρτήματα με μειωμένες απαιτήσεις, στόχο που κατέχει κεντρική θέση στην πολιτική υποβάθμισης και κατακερματισμού της γνώσης.

Γι ' αυτό είμαστε αντίθετοι στη στενή πινακοποιημένη ειδίκευση που δεν πατά σε θεωρητικές βάσεις, όπως είμαστε αντίθετοι στη γενική και αφηρημένη θεωρητική γνώση που αποκόπτει από τα συγκεκριμένα προβλήματα της παραγωγής.Στην πρότασή μας αυτή αποκλείονται οι επικαλύψεις σχολών. Δε νοείται ύπαρξη δύο σχολών στο ίδιο επιστημονικό αντικείμενο, που η μια θα εκπαιδεύει θεωρητικά και η άλλη επαγγελματικά.

Η ανάγκη της παραγωγής για μεσαία στελέχη θα καλύπτεται από τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, με προσάρτηση της επαγγελματικής κατάρτισης στο Ενιαίο Λύκειο.

Είναι φανερό πως οι βασικές αυτές προϋποθέσεις της Ενιαίας Ανώτατης Εκπαίδευσης δεν καλύπτονται από τα ΤΕΙ, ούτε, όμως, και από τα ΑΕΙ. Η ΕΑΕ προϋποθέτει κεντρικό σχεδιασμό μιας ριζικής αναδιάρθρωσης των δομών και ιδιαίτερα του περιεχομένου της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (ΑΕΙ, ΤΕΙ), στην κατεύθυνση της ποιοτικής αναβάθμισής της.

Πέρα από την ανασυγκρότηση και αναβάθμιση υπαρχόντων τμημάτων και σχολών, την κατάργηση κάποιων, απαιτείται η δημιουργία νέων σε σύγχρονους τομείς της επιστήμης και της τεχνολογίας, η λήψη μέτρων για διεπιστημονική πρόσβαση στη γνώση, για κάλυψη των αναγκών της συνεχιζόμενης εκπαίδευσης, για σύνδεση της έρευνας με τις πραγματικές ανάγκες του λαού μας.

Οι σπουδαστές των ΤΕΙ, δίκαια, βρίσκονται πάλι στους δρόμους. Οι φοιτητές των ΑΕΙ, σύντομα, θα πρέπει να ακολουθήσουν, γιατί η μοίρα της υποβάθμισης και των αυριανών αδιεξόδων στη ζωή τους, είναι κοινή.

Ελένη ΜΗΛΙΑΡΟΝΙΚΟΛΑΚΗ


Κορυφή σελίδας
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ