Τη στιγμή που σύσσωμος ο εμπορικός κόσμος και οι ενώσεις των καταναλωτών διαμαρτύρονται για τα τοκογλυφικά επιτόκια χορηγήσεων των τραπεζών, οι κυβερνώντες επιχειρούν, με δηλώσεις τους, να πείσουν την κοινή γνώμη ότι ο ανταγωνισμός στον τραπεζικό τομέα τάχα λειτουργεί και ότι, εξαιτίας του, το κόστος του χρήματος μειώνεται για τις χιλιάδες των καταναλωτών και των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Κοντά σ' αυτούς έρχεται η αγωνιώδης προσπάθεια των τραπεζιτών να αποκαταστήσουν το κύρος τους, διοχετεύοντας στον Τύπο σειρά δικαιολογιών και απολογητικών σχολίων για τη διαφορά των επιτοκίων καταθέσεων και χορηγήσεων. Πόση, όμως, αλήθεια μπορεί να κρύβουν αυτοί οι ισχυρισμοί;

Από τα επίσημα επιτόκια των τραπεζών εύκολα διαπιστώνει ο απλός καταναλωτής ότι, ενώ θα εισπράξει μετά από ένα χρόνο μόλις 7.650 δρχ. για κάθε 100.000 δρχ. κατάθεση, για το ίδιο ποσό που θα δανειστεί θα κληθεί να δώσει πίσω στην τράπεζα γύρω στις 20.000 - 22.000 δρχ. τόκο, δηλαδή τριπλάσιο αυτού που τη δανείζει. Αν είναι επιχειρηματίας, θα δανειστεί 1.000.000 δρχ. πληρώνοντας περίπου 160.000 δρχ. το χρόνο, δηλαδή υπερδιπλάσιο του ποσού που θα εισέπραττε, αν ήταν απλός καταθέτης.

Φυσικά, θα ήταν απλοϊκό - και εν προκειμένω άστοχο - το συμπέρασμα ότι οι τράπεζες λειτουργούν με περιθώρια κέρδους της τάξης του 200% ή 300%. Σε καμιά περίπτωση όμως δεν είναι "ευαγή ιδρύματα", όπως παρατηρούσε πρόσφατα επώνυμος τραπεζίτης. Αυτό σημαίνει ότι έχουν κέρδος, και μάλιστα σημαντικό. Κι όχι μόνο αυτό. Οι τράπεζες υπάρχουν, αναπτύσσονται και διευρύνουν τις δραστηριότητές τους, αποκομμένες από οποιαδήποτε κοινωνική λογική, με μοναδικό στόχο την εξασφάλιση ακριβώς όλο και μεγαλύτερων κερδών. Και το πετυχαίνουν αυτό σχεδόν όλες οι τράπεζες - κρατικές και ιδιωτικές - λειτουργώντας μάλιστα σε συνθήκες που χωρίς δυσκολία μπορούν να χαρακτηριστούν μονοπωλιακές. Γιατί μην ξεχνάμε ότι - όπως έχει αποδειχτεί επανειλημμένως - αρκεί μια "κίνηση" κάποιας από τις μεγαλύτερες τράπεζες για να ακολουθήσουν σχεδόν αυτόματα σε ανάλογες κινήσεις όλες οι υπόλοιπες μικρότερες, κρατικές ή ιδιωτικές. Επιχειρούμε παρακάτω να δώσουμε την αληθινή διάσταση του θέματος.