- Πριν δυο βδομάδες ολοκληρώθηκαν οι εργασίες του Παγκόσμιου Συνεδρίου Κινημάτων Ειρήνης, που έγινε στην Αθήνα, ενός συνεδρίου του οποίου τα πορίσματα ανέδειξαν σημαντικές πτυχές για το φιλειρηνικό κίνημα. Ποιες είναι οι εκτιμήσεις σας για το συγκεκριμένο γεγονός;

- Η Παγκόσμια Διάσκεψη και το Συνέδριο του ΠΣΕ στην Αθήνα αποτέλεσαν ένα κορυφαίο πολιτικό γεγονός, όχι μόνο για το φιλειρηνικό κίνημα, αλλά γενικότερα για τα κινήματα που αναπτύσσονται σε ολόκληρη την ανθρωπότητα. Η σημασία αυτή προέρχεται κυρίως από δύο λόγους: Ο πρώτος αφορά στη συμμετοχή 65 οργανώσεων από 44 χώρες - όλων σχεδόν των ηπείρων - που δραστηριοποιούνται τα τελευταία χρόνια. Παρά τις ελλείψεις και τα κενά που οφείλονται κυρίως σε οικονομικούς λόγους, θεωρούμε ότι αυτή η συμμετοχή, η πλούσια συζήτηση σε τέσσερις ολομέλειες και δεκαεφτά ομάδες εργασίας, στις οποίες μίλησαν πάνω από 120 σύνεδροι, είχαν αποτέλεσμα να συγκεντρωθεί και σε ένα βαθμό να γενικευτεί η πείρα του κινήματος σ' ολόκληρο τον κόσμο.

Ηταν ιδιαίτερα σημαντικό ότι στο Συνέδριο παραβρέθηκαν κινήματα από μεγάλες ιμπεριαλιστικές χώρες π.χ. ΗΠΑ, Ιαπωνία, Γερμανία, Καναδά, Γαλλία κλπ., από άλλες μεγάλες χώρες του λεγόμενου Τρίτου Κόσμου π.χ. Ινδία, από όλες σχεδόν της Λατινικής Αμερικής και από αρκετές της Ασίας και του Αραβικού κόσμου. Ξεχωριστή ήταν η παρουσία των κινημάτων της Κούβας, της Κίνας και του Βιετνάμ. Χαρακτηριστικό ίσως παράδειγμα ήταν η παρουσία μέλους της Οργανωτικής Επιτροπής του Σιάτλ και άλλων ηγετών κινημάτων που σημάδεψαν την πορεία όλων αυτών των χρόνων. Χωρίς να θεωρηθεί υπερβολικό, θα ήθελα να επισημάνω ότι το Παγκόσμιο Συνέδριο κατάφερε να φιλοξενήσει τις περισσότερες δυνάμεις που στον έναν ή στον άλλο βαθμό αγωνίστηκαν και αγωνίζονται κατά της ιμπεριαλιστικής λαίλαπας.

Ο δεύτερος λόγος αφορά τις πολιτικές του αποφάσεις και τις οργανωτικές αλλαγές που προέκυψαν ύστερα από συζήτηση και σοβαρή ιδεολογική αντιπαράθεση, που είχε ως αποτέλεσμα να ξεπεραστούν οι αυταπάτες, αφηρημένες πασιφιστικές αντιλήψεις που υπήρχαν το προηγούμενο διάστημα.

Οι ίδιες οι εξελίξεις, ο συνεπής αντιιμπεριαλιστικός προσανατολισμός ορισμένων κινημάτων, που δεν υποχώρησαν μπροστά στην ιδεολογική πίεση, αλλά και η κραυγαλέα αποκάλυψη του προσώπου της «Νέας Τάξης» είχαν ως αποτέλεσμα τη σαφέστατη επικράτηση του αντιιμπεριαλιστικού περιεχομένου τόσο στα κείμενα που ψηφίστηκαν όσο και στο πρόγραμμα δράσης. Ετσι, με πιο καθαρούς στόχους, πιο καθαρό μέτωπο, δίνεται η δυνατότητα για μεγαλύτερη ώθηση στην ανάπτυξη του κινήματος παγκόσμια και στην αναγκαιότητα του συντονισμού του.

Ακριβώς σ' αυτό το σημείο, το μήνυμα του Συνεδρίου είναι «στο δέος της ιμπεριαλιστικής "Νέας Τάξης" να αντιπαραθέσουμε το αντίπαλο δέος των ενωμένων αντιιμπεριαλιστικών κινημάτων». Θα μπορούσε να σημειωθεί επίσης ότι από τις συζητήσεις και τις τελικές αποφάσεις προέκυψε η αναγκαιότητα καλύτερης οργανωτικής λειτουργίας, που να ανταποκρίνεται στην πιο επιτακτική ανάγκη συντονισμού του κινήματος.

- Είδαμε και ομολογούμε ότι μας προκάλεσε ιδιαίτερη αίσθηση το γεγονός ότι μεγάλο μέρος των συνέδρων τάχθηκε υπέρ της ανάγκης για παγκόσμια δράση κόντρα στη «Νέα Τάξη Πραγμάτων». Δίνουμε ιδιαίτερη έμφαση σ' αυτό, γιατί ίσως για πρώτη φορά τόσα πολλά φιλειρηνικά κινήματα κάνουν λόγο για κοινό εχθρό και μάλιστα αυτόν τον προσδιορίζουν στο «πρόσωπο» του ΝΑΤΟ. Θα μπορούσατε να μας αναλύσετε αυτή τη μαζική στροφή;

- Είναι γνωστό ότι μετά τις αλλαγές και τις ανατροπές του 1990-91, το παγκόσμιο κίνημα αντιμετώπισε τεράστιες δυσκολίες, οι οποίες προέρχονταν είτε από την επίθεση του ιμπεριαλισμού, είτε από την προσωρινή απογοήτευση, είτε από δυνάμεις που υποχώρησαν ή και εγκατέλειψαν το δρόμο του αγώνα.

Το Συνέδριο του Μεξικού το 1996 κατάφερε να διατηρήσει το ΠΣΕ. Κάτω από την πίεση των γεγονότων που ανέφερα προηγούμενα, στο όνομα των δυσκολιών και του εκσυγχρονισμού, κυριάρχησαν αντιλήψεις που στην πράξη υπονόμευαν ή στην καλύτερη περίπτωση αδυνάτιζαν το ιδεολογικό μέτωπο και την ανάγκη κοινής δράσης με σαφές αντιιμπεριαλιστικό περιεχόμενο.

Στο διάστημα που ακολούθησε υπήρξε μια σχετική απουσία της ηγεσίας του ΠΣΕ σε μεγάλες και καθοριστικές αποφάσεις π.χ. νέο στρατηγικό δόγμα του ΝΑΤΟ, πόλεμος στα Βαλκάνια κλπ., την ίδια στιγμή που ξεχωριστά σε χώρες ή σε ομάδες χωρών υπήρχε ανασυγκρότηση, ενδυνάμωση και δράση κινημάτων προς αυτή την κατεύθυνση. Το ίδιο διάστημα βεβαίως και στην ηγεσία του ΠΣΕ υπήρχε ανάλογη ιδεολογική αντιπαράθεση. Παίρνοντας υπόψη και την εκδήλωση της επιθετικότητας του ιμπεριαλισμού με εξόφθαλμο και άγριο τρόπο, είτε οικονομικά είτε και στρατιωτικά, πάρα πολλοί υποχρεώθηκαν να ξεκαθαρίσουν τη θέση τους.

Αποτέλεσμα, λοιπόν, της ανάπτυξης των αγώνων και της δικαίωσης, στην πράξη πια, όσων επέμεναν σε σταθερή αντιιμπεριαλιστική κατεύθυνση, ήταν αυτό που σωστά σημειώνεται στην ερώτηση και που προκάλεσε ιδιαίτερη αίσθηση, δηλαδή η έκφραση θέλησης για παγκόσμια δράση κατά της «Νέας Τάξης Πραγμάτων». Είναι αξιοσημείωτο πως η θέση ότι το ΝΑΤΟ είναι πρόβλημα παγκόσμιο, που η ΕΕΔΥΕ επίμονα προσπαθούσε να αναδείξει σαν τέτοιο και όχι μόνο ευρωπαϊκό, τελικά υιοθετήθηκε σχεδόν από όλους.

Ενα από τα πιο σοβαρά σημεία συζήτησης και αντιπαράθεσης αφορούσε στο ρόλο του παγκόσμιου φιλειρηνικού κινήματος. Η μία άποψη υποστήριζε πως πρέπει να προσδιορίσει τα χαρακτηριστικά ενός κόσμου ειρήνης, ασφάλειας και ανάπτυξης, για τον οποίο παλεύει και η άλλη ότι θα έπρεπε να συνενώσει τα κινήματα σ' όλο τον κόσμο για την ανατροπή της υπάρχουσας «τάξης» του πολέμου, της ανισότητας, της υποδούλωσης, της εκμετάλλευσης, ώστε να δημιουργηθούν προϋποθέσεις για τη δημιουργία του άλλου κόσμου. Το Συνέδριο σ' αυτά τα ερωτήματα απάντησε κατά συντριπτική πλειοψηφία εκφράζοντας - κατά τη γνώμη μας - και τις απαιτήσεις των καιρών με τον τίτλο «Παγκόσμια Δράση κατά της Νέας Τάξης Πραγμάτων».

- Στο συγκεκριμένο συνέδριο, είδαμε ότι οι σύνεδροι από τις χώρες στις οποίες έχει αναπτυχθεί δυνατό αντιιμπεριαλιστικό κίνημα, αρθρώνουν λόγο με ειδικό βάρος και ίσως ακόμα και με μεγαλύτερη επιρροή. Πιστεύετε ότι πράγματι φάνηκε κάτι τέτοιο μέσα από τις εργασίες του συνεδρίου;

- Είναι φυσικό, εκεί που αναπτύχθηκε μεγαλύτερο κίνημα να υπάρχει αντικειμενικά και μεγαλύτερη βαρύτητα και από την άποψη της εμπειρίας και της επίδρασης του λόγου που αρθρώνουν τέτοια κινήματα. Αυτό δεν έχει σχέση μόνο με αντικειμενικούς παράγοντες που έπαιξαν ρόλο στην ανάπτυξη του κινήματος π.χ. πόλεμος, αλλά και με τον ιδεολογικό προσανατολισμό και τη δραστηριότητα των ανάλογων Επιτροπών. Αλλωστε η πολιτική του ιμπεριαλισμού είναι στη βάση της ίδια, αλλά εκδηλώνεται με διαφορετικές μορφές σε κάθε περιοχή. Παρά λοιπόν την ποικιλομορφία, πιστεύουμε ότι αποφασιστικό ρόλο έπαιζε ο ιδεολογικός προσανατολισμός των Επιτροπών και, βεβαίως, βάρυνε η γνώμη εκείνων που ανέπτυξαν αγώνες και επέδρασαν στο Συνέδριο.

- Οι σύνεδροι, μέσα από την εκλογική διαδικασία, ανακήρυξαν την Αθήνα ως νέα έδρα του Παγκόσμιου Συμβουλίου Ειρήνης και παράλληλα στήριξαν την είσοδο της ΕΕΔΥΕ στη Γραμματεία του Συμβουλίου. Γιατί πιστεύετε ότι υπήρξε τόσο θερμή στήριξη για την ανάληψη σημαντικών καθηκόντων από το Ελληνικό Κίνημα Ειρήνης;

- Η υποστήριξη από το Συνέδριο της απόφασης για τη μεταφορά της έδρας του ΠΣΕ στην Αθήνα και της ανάληψης της Εκτελεστικής Γραμματείας σχετίζεται με όσα ανέφερα προηγούμενα. Είναι όχι μια τιμητική, αλλά ουσιαστική αναγνώριση της προσφοράς της ΕΕΔΥΕ στην ανάπτυξη του μεγάλου αντιπολεμικού - αντιιμπεριαλιστικού κινήματος, ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια. Είναι, επίσης, αποτέλεσμα της σταθερής και αταλάντευτης ιδεολογικής στάσης της, όχι μόνο στα πλαίσια της Ελλάδας και της Ευρώπης, αλλά σε όλες τις παγκόσμιες Διασκέψεις και Συναντήσεις. Τέλος, είναι η αναγνώριση από τα άλλα κινήματα της δυνατότητας που έχει η ΕΕΔΥΕ, με αυτά τα χαρακτηριστικά που περιέγραψα, να παίξει ουσιαστικότερο ρόλο στο συντονισμό των κινημάτων παγκόσμια.

- Ποιες πιστεύετε ότι πρέπει να είναι οι προτεραιότητες του παγκόσμιου φιλειρηνικού κινήματος σε σχέση με τις σημερινές εξελίξεις;

- Οι προτεραιότητες καθορίζονται στη Διακήρυξη που ψηφίστηκε από το Συνέδριο και κινούνται σε τέσσερις βασικούς τομείς:

• Αγώνας για την πλήρη απαγόρευση και εξάλειψη των πυρηνικών και έναν ουσιαστικό αφοπλισμό.
• Πάλη κατά της «Νέας Τάξης», του ΝΑΤΟ, των στρατιωτικών Συμφώνων, των ξένων βάσεων κλπ.
• Ειρήνη, αφοπλισμός, κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη.
• Αγώνας για έναν πραγματικό πολιτισμό της ειρήνης.

Αμεσα και με βάση αυτή τη Διακήρυξη, η νέα Εκτελεστική Επιτροπή θα επεξεργαστεί πρωτοβουλίες πάνω σ' αυτά τα θέματα.

- Σύμφωνα με τις μαρτυρίες των συνέδρων, είδαμε ότι τα φιλειρηνικά κινήματα σ' όλο τον κόσμο αναπτύσσουν ιδιαίτερες πρωτοβουλίες και στις κινητοποιήσεις ενάντια στην οικονομική «παγκοσμιοποίηση». Αναφέρουμε για παράδειγμα τους Αμερικανούς εκπροσώπους τόσο από τη Βόρεια όσο και από τη Λατινική Αμερική. Είναι μέσα στα σχέδια του παγκόσμιου φιλειρηνικού κινήματος η ενδυνάμωση αυτών των αγώνων;

- Ηδη, το τρίτο κεφάλαιο της Διακήρυξης κάνει σαφή αναφορά στην ονομαζόμενη παγκοσμιοποίηση, δηλαδή στην παγκόσμια κυριαρχία του κεφαλαίου και είναι φυσικό τα περισσότερα κινήματα ειρήνης να αναπτύσσουν δραστηριότητες σ' αυτό τον τομέα.

Ιδιαίτερα σε ορισμένες χώρες, στις οποίες εκδηλώνεται αυτή η πολιτική με ιδιαίτερη αγριότητα (Λατινική Αμερική, Ασία, Αφρική), τα κινήματα ειρήνης δραστηριοποιούνται περισσότερο. Βεβαίως και από την πλευρά του Παγκόσμιου Συμβουλίου Ειρήνης θα υπάρξει όχι μόνο στήριξη, αλλά και πρωτοβουλίες, γιατί η οικονομική «παγκοσμιοποίηση» είναι μία πλευρά της νέας ιμπεριαλιστικής τάξης. Στις σημερινές συνθήκες, το ΠΣΕ είναι υποχρεωμένο, για να ανταποκριθεί στην αποστολή του, να επιχειρήσει να συνενώσει όλα εκείνα τα κινήματα που δρουν ξεχωριστά, σε διαφορετικές πλευρές, σ' ένα ενιαίο ρεύμα κατά της απάνθρωπης πραγματικότητας που βιώνουν οι λαοί.

- Σε ποιους άξονες πιστεύετε ότι πρέπει να κινηθεί η Γραμματεία του ΠΣΕ για το επόμενο διάστημα;

- Θεωρούμε ότι το θέμα της συνεχούς ενημέρωσης και τροφοδότησης με πληροφόρηση για τις εξελίξεις είναι σημαντικό, ώστε τα επιμέρους κινήματα να μπορούν να παρακολουθούν και να παρεμβαίνουν ενημερώνοντας τους λαούς. Επομένως, η συνεχής επαφή με τις εθνικές Επιτροπές είναι άμεση προτεραιότητα.

Δεύτερο σημαντικό σημείο - κατά τη γνώμη μας - είναι το άνοιγμα του ΠΣΕ σε όλες εκείνες τις οργανώσεις και τα κινήματα που αγωνίζονται με στόχο τη δημιουργία ενός μεγάλου περιφερειακού και παγκόσμιου δικτύου που θα κινείται εκτός πλαισίων που επιχειρούν να καθορίσουν έμμεσα οι κυρίαρχες δυνάμεις, σκοπεύοντας να ελέγξουν ή να αποπροσανατολίσουν όλους εκείνους που καλοπροαίρετα αναζητούν δρόμους αντίστασης και δράσης.

Το πιο σημαντικό, όμως, είναι ότι η Εκτελεστική Επιτροπή του ΠΣΕ πρέπει να επεξεργαστεί ένα πλαίσιο πρωτοβουλιών που θα μπορεί να συγκεντρώνει τη μεγαλύτερη αποδοχή περιφερειακών οργανώσεων π.χ. επέμβαση του ΝΑΤΟ στα Βαλκάνια, σχεδιαζόμενη επέμβαση στην Κολομβία, ένταση στην Κορεατική χερσόνησο, στρατικοποίηση της Ευρώπης. Τα προβλήματα αυτά να αποτελέσουν αντικείμενο δραστηριότητας όλων των κινημάτων των αντίστοιχων περιοχών και το ΠΣΕ, γενικεύοντάς τα, να τα αναδεικνύει σαν σημεία πάλης για όλα τα εθνικά κινήματα, έτσι ώστε να προβάλλονται ενιαία σ' ολόκληρο τον κόσμο, δημιουργώντας την εμβρυακή μορφή ενός παγκόσμιου μετώπου.

Τέτοιου είδους πρωτοβουλίες πρέπει να παρθούν και για ξεχωριστά θέματα π.χ. πυρηνικά, ξένες βάσεις, εμπάργκο κλπ. Ετσι ώστε μέσα και από αυτές τις κοινές δραστηριότητες να θεμελιώνεται μια ενιαία αντίληψη των κινημάτων για το σήμερα, αλλά και το αύριο.

Τέλος, θεωρούμε σημαντικό να εξασφαλιστούν τρόποι ώστε οι διαφορετικές απόψεις για την τακτική, οι εμπειρίες, ακόμα και οι διαφορετικές προσεγγίσεις σε σχέση με τον αγώνα κατά της «Νέας Τάξης» να μπορούν να βρίσκονται σε συνεχή διακίνηση και συζήτηση παράλληλα με τη δράση.

- Κλείνοντας και λαμβάνοντας υπόψη μας τη μεταφορά της έδρας του ΠΣΕ στη χώρα μας. Θα θέλαμε να μας αναδείξετε τη σπουδαιότητα αυτού του γεγονότος. Και κυρίως τις ευθύνες που απορρέουν από αυτή την ανάληψη για το ελληνικό φιλειρηνικό κίνημα.

- Η ανάληψη τέτοιας ευθύνης με τη μεταφορά της έδρας του ΠΣΕ στην Αθήνα και την ανάθεση της Εκτελεστικής Γραμματείας στην ΕΕΔΥΕ είναι τιμή και πρόκληση για τους χιλιάδες αγωνιστές της ειρήνης στη χώρα μας, που πρώτα απ' όλα πρέπει να εντείνουν τις προσπάθειές τους για το δυνάμωμα του κινήματος στην Ελλάδα και την ευρύτερη περιοχή.

Είναι πρόκληση και πρόσκληση σε όλους εκείνους που δεν υποτάσσονται και δεν προσκυνούν την ιμπεριαλιστική βαρβαρότητα να στηρίξουν με κάθε τρόπο - πολιτικά, ηθικά και οικονομικά - τη λειτουργία και δράση του ΠΣΕ στην Αθήνα και σ' ολόκληρο τον κόσμο. Η έδρα του Παγκόσμιου Συμβουλίου Ειρήνης στην Αθήνα είναι ένα σάλπισμα συσπείρωσης όλων εκείνων που θέλουν να συμβάλουν στην προσπάθεια των κινημάτων ειρήνης να συντονίσουν τον αγώνα τους.