ΕΝΑ πρόσφατο γραφτό στα «Διακριτικά» του «Ρ», η «εκπόρνευση» της Αυτοδιοίκησης του σ. Παύλου Ριζαργιώτη, μας δίνει την αφορμή να θυμηθούμε σήμερα το λαογέννητο αυτό θεσμό, που άνθισε στα μεγάλα και δοξασμένα χρόνια της Εθνικής Αντίστασης. Σωστές όλες οι παρατηρήσεις για τα «σκανδαλιστικά» του Αλμυρού που μάθαμε, όπως κι η επισήμανση πως τα τελευταία χρόνια έχουμε μια συνεχή και ταχεία πτώση του κύρους των «αρχόντων» της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Ο δήμαρχος, που παλιότερα ήταν πρόσωπο αξιοσέβαστο κι αγαπητό, μετατρέπεται σε εξουσιαστή, που δεν αξίζει της εμπιστοσύνης του λαού...

ΕΙΝΑΙ οι στερνές μέρες του Μάη του 1944 και το Εθνικό Συμβούλιο προχωρεί γοργά στις εργασίες του. Στην εισήγησή του ο Γ. Σιάντος, γραμματέας των Εσωτερικών στο Εθνικό Συμβούλιο, τόνιζε: «... Αν με τη συγκρότηση του Εθνικού Συμβουλίου βάλαμε ένα λιθάρι, με την Τοπική Αυτοδιοίκηση βάζουμε πολλά λιθάρια για τη Λαϊκή Δημοκρατία. Η Αυτοδιοίκηση, που θέλουμε εμείς, που κτίζουμε εμείς, που επιθυμεί ο ελληνικός λαός δεν έχει καμιά απολύτως σχέση με τη λεγόμενη παλιά αυτοδιοίκηση, που οι κοινοτάρχες ήταν τοποτηρητές των παλιών κυβερνήσεων, που άλλαζαν όταν άλλαζαν οι κυβερνήσεις, και που στα κοινοτικά γραφεία ήταν ζήτημα αν είχαν μια καρέκλα και 5 κόλλες χαρτί...

ΕΙΝΑΙ εντελώς άλλο πράμα η Αυτοδιοίκηση που θέλουμε εμείς, Αυτοδιοίκηση συμμετοχής στη διοίκηση του τόπου. Θέλουμε - τόνισε ο Γ. Σιάντος - να κάνουμε το λαό νοικοκύρη και διευθυντή στο σπίτι του. Αυτό ζητάμε με την Αυτοδιοίκηση που αρχίσαμε και που διαρκώς θα την τελειοποιούμε, ώσπου να την ολοκληρώσουμε. Η Αυτοδιοίκησή μας είναι μοχλός δραστηριοποίησης ολόκληρου του ελληνικού λαού. Η δραστηριοποίηση του λαού, η παλλαϊκή συμμετοχή στην πολιτική ζωή μόνο διά μέσου μιας ζωντανής Αυτοδιοίκησης μπορεί να μπει σε κίνηση και δράση, και τώρα αλλά και μεταπολεμικά, για την ανοικοδόμηση της χώρας. Η ανεξάντλητη δραστηριότητα των λαϊκών μαζών...».

ΣΤΗΝ ιστορική εκείνη εισήγηση του Γ. Σιάντου θα γίνει επίσης ευρύτερος λόγος για το ρόλο και τη συμβολή της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στην ανάπτυξη και την πρόοδο της χώρας. Η Αυτοδιοίκηση μπορεί να κάμει κάθε είδους κοινωφελή έργα - αρδευτικά, αποξηραντικά, αντιπλημμυρικά, μικρών δρόμων. Θέλουμε ακόμη την Αυτοδιοίκηση μέσο προστασίας της υγείας, πρόνοιας και πολιτισμού των πόλεων και των χωριών. Η παλιά κατάσταση να μην υπάρχει ένα μαιευτήριο για να γεννήσει μια γυναίκα, να μην υπάρχει μια ένεση, ένα νοσοκομείο με δυο κρεβάτια και όλοι να πηγαίνουν στην Αθήνα ή να πεθαίνουν, ήταν φοβερή...

ΑΛΛΑ για να έχουμε μια Αυτοδιοίκηση σαν αυτή, το «πρώτο που χρειάζεται να δώσουμε σ' αυτήν είναι τα οικονομικά μέσα. Χωρίς αυτά δε γίνεται τίποτε. Τι έχουμε κάνει εμείς; Το 20% από όλους τους φόρους, που θα δίνει μια κοινότητα ή ένας δήμος στο Δημόσιο, θα μένουν στο ταμείο τους... Και το ποσό αυτό, όπως είπε ο Γ. Σιάντος, δεν είναι μικρό ποσό για σήμερα (1944).

ΑΛΛΑ Αυτοδιοίκηση ζωντανή και με αποστολή να εξυπηρετεί δεν είναι, δεν πέφτει ουρανοκατέβατη. Χρειάζονται οι άνθρωποι, οι καινούριοι άνθρωποι, που θα δουλέψουν. Ο Γ. Σιάντος τονίζει στην εισήγησή του πως «το ίδιο το περιεχόμενο, που δίνουμε στην Αυτοδιοίκηση φτιάχνει τους καινούριους ανθρώπους. Επειδή η Αυτοδιοίκηση θα έχει να κάνει σοβαρά έργα, θα προσέξει πολύ ο καθένας ποιους θα εκλέξει. Ολος ο κόσμος θα ενδιαφερθεί και θα φροντίσει να βγάλει τους καλύτερους. Μα αυτό δε φτάνει. Και γι' αυτό καθιερώνουμε δύο ελέγχους. Εναν απ' τα κάτω και έναν από τα πάνω...».

ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ βάσταξε για λίγο χρόνο η πρακτική, της λειτουργίας των λαογέννητων αυτών θεσμών τόσο στην Ελεύθερη Ελλάδα όσο και στις κατεχόμενες περιοχές, αλλά ο σπόρος της έπεσε τότε γόνιμος και σε πολλές μεγάλες και μικρές πόλεις βγήκαν αγωνιστές δήμαρχοι και πρόεδροι σε κοινότητες, που πάλεψαν υπερνικώντας τρομερές δυσκολίες, για να δώσουν το λαογέννητο νόημα στην Αυτοδιοίκηση, που άνθισε πλούσια στα χρόνια του ΕΑΜ. Γράψανε ιστορία οι κομμουνιστές δήμαρχοι. Και σε πολλούς τόπους γίνεται σήμερα καταλυτική η σύγκριση με τη δική τους λαογέννητη προσφορά τους στο δημότη, στον άνθρωπο, στη νέα ζωή που έρχεται. Τίποτε δεν πάει χαμένο.