Η μεγαλοσύνη και η «αθανασία» κάποιων δημιουργημάτων αποδεικνύεται κυρίως από το γεγονός ότι μέσα από αυτά βλέπει το «πρόσωπό» της κάθε εποχή. Αν «γεννήματα» μιας εποχής και κοινωνίας, τα μεγάλα έργα γίνονται σύμβολα οικουμενικά και διαχρονικά, συμπυκνώνουν την ιστορία της ανθρωπότητας και των περιπετειών του ανθρώπου, και παραμένουν ανοιχτά σε αναγνώσεις από κάθε εποχή. Τέτοιο έργο - και κάθε άλλο παρά κωμωδία - είναι η «Θεία Κωμωδία» του Δάντη Αλιγκέρι (1265-1321). Πάμπολλες φορές στην ιστορία της ανθρωπότητας, και μόνον η αναφορά κάποιου από τους τίτλους - κεφάλαια του ποιητικού δημιουργήματος του Δάντη («Κόλαση», «Καθαρτήριο», «Παράδεισος») - αρκούσε για τη συμβολοποίηση των ιστορικών γεγονότων κάθε εποχής. Δυστυχώς για την ανθρωπότητα, τα μαρτύρια των ανθρώπων από το μακραίωνο και ποικιλόμορφο σκοταδισμό και κυρίως των αμέτρητων κατακτητικών πολέμων, το κεφάλαιο «Κόλαση» αποτέλεσε τη συνηθέστερη μεταφορική έννοια. Λ.χ., σήμερα, που μαίνεται η ιμπεριαλιστική εισβολή στο Ιράκ, η δαντική «Κόλαση» συμβολοποιεί τον εξολοθρεμό του ιρακινού λαού. Ακριβώς γι' αυτούς τους λόγους η «Κόλαση» υπήρξε το περισσότερο διαβασμένο και μεταφρασμένο (τουλάχιστον στη χώρα μας) μέρος της «Θείας Κωμωδίας», αλλά και το μέρος που αποτέλεσε «πηγή» έμπνευσης άλλων μεγάλων ξένων δημιουργών (ζωγράφων, ποιητών, πεζογράφων, μελετητών της ποίησης και γενικότερα της λογοτεχνίας). Στην Ελλάδα, η γραμμένη σε δεκαπεντασύλλαβο στίχο και στην ιταλική δημοτική γλώσσα «Θεία Κωμωδία», εκτός από τμηματικές μεταφράσεις της, ολόκληρη μεταφράστηκε στο παρελθόν από τους Παναγιώτη Βεργωτή (1865), Γ. Αντωνιάδη (1871), Κώστα Μουσούρο (1890), Αλέξανδρο Ρίζο Ραγκαβή. Σπουδαιότερη από όλες υπήρξε η μετάφραση του Νίκου Καζαντζάκη (1934), την οποία ξαναδούλεψε το 1954 και δημοσίευσε σε τρεις τόμους (1955).

Πρόσφατα είδε το φως (σε τρεις τόμους από τις εκδόσεις «τυπωθήτω» και με εισαγωγή του Στέφανου Ροζάνη) η σημαντική μετάφραση του Ανδρέα Ριζιώτη. Ο Α. Ριζιώτης δεν είναι λογοτέχνης, αλλά η σχέση του με το δαντικό μεγαλούργημα άρχισε στο γυμνάσιο, όταν κάνοντας για λίγο διάστημα ιταλικά αποστήθιζε στίχους του. Αφ' ότου ο Α. Ριζιώτης για βιοποριστικούς λόγους βρέθηκε στην Ιταλία διάβαζε και ξαναδιάβαζε τη «Θεία Κωμωδία», εκτός των άλλων και για να μάθει τη γνήσια ιταλική δημοτική γλώσσα, τη «θεμελίωσε» με το ποιητικό αριστούργημά του και με δοκίμιό του ο Δάντης. Μετά τη συνταξιοδότησή του και επί δέκα χρόνια επιδόθηκε με πάθος στη μετάφρασή της, «γραμμένη στη γλώσσα που μιλάμε», όπως τονίζει.