Κυριακή 25 Αυγούστου 2002
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 18
ΙΣΤΟΡΙΑ
Ο χαρακτήρας της εκστρατείας

Ποια είναι τα αίτια, που οδήγησαν τη χώρα μας στη μικρασιατική εκστρατεία, και ποιος είναι ο χαρακτήρας του μικρασιατικού πολέμου; Ποιοι είναι οι υπαίτιοι της τρομακτικής συμφοράς που βρήκε την πατρίδα μας τον Αύγουστο του 1922; Υπήρχε τρόπος να υπερασπιστούν πιο αποτελεσματικά τα δικαιώματα του μικρασιατικού ελληνισμού;

Σχετικά με τα σοβαρότατα αυτά ζητήματα έχουν ειπωθεί και έχουν γραφτεί, κατά καιρούς, πάρα πολλά. Αστοί πολιτικοί, στρατιωτικοί και ιστορικοί (εκτός ορισμένων φωτεινών εξαιρέσεων), προσπαθώντας να «φωτίσουν», δήθεν, με «αντικειμενικά» και «αμερόληπτα» κριτήρια τα αίτια που οδήγησαν στη μικρασιατική εκστρατεία, το χαρακτήρα της, το ρόλο που έπαιξαν σ' αυτήν οι ιμπεριαλιστικές δυνάμεις καθώς και το ρόλο, τη στάση των κομμάτων της ελληνικής ολιγαρχίας στα τραγικά αυτά γεγονότα, που συνθέτουν το μικρασιατικό δράμα, καταλήγουν γενικά στο συμπέρασμα ότι τα βασικά αίτια της καταστροφής ήταν: ο εθνικός διχασμός, η κακομεταχείριση της Ελλάδας από τους «συμμάχους», η φιλοτουρκική στάση της νεαρής τότε σοβιετικής Ρωσίας και η «αντιπατριωτική» στάση και δράση του κόμματος της εργατικής τάξης, του ΚΚΕ.

Ενα τέτοιο, όμως, γενικό συμπέρασμα, είναι φανερό ότι δεν ανταποκρίνεται στην ιστορική αλήθεια, είτε γιατί κρύβει το πραγματικό νόημα των γεγονότων, είτε γιατί υπακούει σε πολιτικές σκοπιμότητες, είτε γιατί ερμηνεύει τα γεγονότα με ιδεαλιστικές, εθνικιστικές αντιλήψεις και επομένως, δε βοηθά στην εξαγωγή ορθών και χρήσιμων συμπερασμάτων.

Από τα αίτια που οδήγησαν τη χώρα μας στη μικρασιατική εκστρατεία, από το χαρακτήρα της εκστρατείας, από το ρόλο των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων και από τη στάση της ελληνικής ολιγαρχίας και των κομμάτων της σ' αυτή, βγαίνουν ορισμένα πολύ χρήσιμα διδάγματα για το παρόν και το μέλλον της χώρας μας. Συμπεράσματα και διδάγματα, που έχουν ιδιαίτερη σημασία σήμερα, όπου εξαιτίας των ιμπεριαλιστικών επεμβάσεων στα Βαλκάνια, στην Εγγύς Ανατολή, μεγαλώνουν οι κίνδυνοι εμπλοκής της χώρας μας σε νέες περιπέτειες με απρόβλεπτες συνέπειες για το λαό και τον τόπο μας.

Η μικρασιατική εκστρατεία, παρά τις προσπάθειες της άρχουσας τάξης να παρουσιαστεί σαν προσπάθεια πραγματοποίησης των ονείρων του ελληνικού μεγαλοϊδεατισμού, που άρχιζαν από την απελευθέρωση των αλύτρωτων αδελφών και έφταναν μέχρι το φρούδο όνειρο της ανασύστασης της βυζαντινής αυτοκρατορίας και στη δημιουργία της «Μεγάλης Ελλάδας των δύο ηπείρων και των πέντε θαλασσών», στην πραγματικότητα ήταν μια υπερπόντια κατακτητική πολεμική επιχείρηση, πριν απ' όλα του αγγλικού, αλλά και του γαλλικού και του ιταλικού ιμπεριαλισμού στη Μέση Ανατολή και τα πετρέλαιά της. Μια επιχείρηση, που στόχο της είχε την κατάληψη από τους ιμπεριαλιστές στρατηγικών θέσεων ενάντια στη νεαρή τότε σοβιετική Ρωσία και τα εθνικοαπελευθερωτικά κινήματα της περιοχής.

Τα γεγονότα που προηγήθηκαν της μικρασιατικής εκστρατείας, είτε συντελέστηκαν κατά τη διάρκειά της, είτε κατά την τραγική κατάληξή της, οδηγούν στο συμπέρασμα ότι κύριοι παράγοντες, βασικά αίτια της δημιουργίας της ήταν:

α) Η πολιτική που ακολούθησαν οι ιμπεριαλιστικές δυνάμεις στην ανταγωνιστική ανάμεσά τους πάλη για την εξασφάλιση και επέκταση των συμφερόντων τους, στις οθωμανοκρατούμενες περιοχές, που είχαν γι' αυτές ιδιαίτερη στρατηγική και οικονομική σημασία και

β) Η πολιτική της ελληνικής ολιγαρχίας και όλων των τότε κυβερνήσεων, που ήταν πολιτική στηριγμένη στους ξένους ιμπεριαλιστές και επομένως πολιτική υποτέλειας και υποταγής σ' αυτούς και τα κελεύσματά τους.

Οι νικήτριες στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο δυνάμεις της Αντάντ και κυρίως οι Αγγλοι ιμπεριαλιστές σε μια συγκεκριμένη φάση που έβλεπαν σαφή τον κίνδυνο να χαθεί γι' αυτούς η περιοχή της Εγγύς και Μέσης Ανατολής, με τα πλούσια πετρελαιοφόρα κοιτάσματα της Μουσούλης, ανέθεσαν στην Ελλάδα το ρόλο του χωροφύλακα των συμφερόντων τους, υποσχόμενοι την πραγμάτωση των μεγαλοϊδεατικών ονείρων για να την εγκαταλείψουν σε μια άλλη φάση, όταν δηλαδή τα συμφέροντά τους στην περιοχή δε διέτρεχαν πια κανέναν κίνδυνο.

Με άλλα λόγια, οι μεγάλες δυνάμεις με την πολιτική και την τακτική τους σε έναν και μοναδικό σκοπό απέβλεπαν: στο να πετύχουν με κάθε τρόπο και με κάθε μέσο από τον Κεμάλ τέτοιες και τόσες παραχωρήσεις που θα κατοχύρωναν τα συμφέροντά τους.

Για την πολιτική των μεγάλων δυνάμεων που παρουσιάζονταν σαν σύμμαχοι της Ελλάδας και ειδικά για την πολιτική της Αγγλίας, χαρακτηριστική είναι η μαρτυρία του Χάρολντ Νίκολσον, στελέχους του Φόρεϊν Οφις, ο οποίος το Δεκέμβρη του 1920 σε μνημόνιο προς τον υπουργό του, μεταξύ των άλλων, ομολογούσε: «Ο λόγος που μας έσπρωξε στην υποστήριξη της Ελλάδας δεν ήταν συναισθηματική παρόρμηση, αλλά φυσική έκφραση της παραδοσιακής μας πολιτικής, που συνίστατο στην προστασία των Ινδιών και της Διώρυγας του Σουέζ. Για έναν ολόκληρο αιώνα υποστηρίξαμε την Τουρκία, θεωρώντας την ως την πρώτη γραμμή άμυνας στην Ανατολική Μεσόγειο. Ομως αποδείχτηκε αναξιόπιστος σύμμαχος και έτσι περάσαμε στη δεύτερη γραμμή. Από τη γεωγραφική άποψη, η θέση της Ελλάδας είναι μοναδική για τις επιδιώξεις μας. Πολιτικά, η χώρα αυτή ήταν αρκετά ισχυρή σε περίοδο ειρήνης, ώστε να μη μας δημιουργεί θέμα δαπανών και αρκετά αδύνατη σε περίπτωση πολέμου, ώστε να είναι υποτελής σ' εμάς1».

Πέρα όμως από τις τεράστιες ευθύνες των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων για τη μικρασιατική καταστροφή, για το ξερίζωμα του μικρασιατικού ελληνισμού από τις πανάρχαιες εστίες του, την κύρια, την πρωταρχική ευθύνη φέρνουν οι δυνάμεις της ελληνικής ολιγαρχίας, που εκπροσωπούνταν τότε από τα δύο μεγάλα πολιτικά κόμματα, το κόμμα των Φιλελευθέρων και το Λαϊκό. Το πρώτο γιατί άρχισε τον τυχοδιωκτικό πόλεμο και το δεύτερο γιατί τον συνέχισε (...)

Οι κύριες αιτίες της αντεθνικής και εγκληματικής στάσης και των δύο κομμάτων της ελληνικής ολιγαρχίας στα πολεμικά γεγονότα του 1919-1922 ήταν η οικονομική και πολιτική εξάρτηση της χώρας από τις ιμπεριαλιστικές δυνάμεις, η στενή σύνδεση των οικονομικών συμφερόντων της ντόπιας ολιγαρχίας με τα συμφέροντα των ξένων ιμπεριαλιστών και η πολιτική υποτέλειας που για τους παραπάνω λόγους ήταν υποχρεωμένη να ακολουθεί(...)

Η μικρασιατική καταστροφή έδειξε με τον πιο τραγικό τρόπο τα ολέθρια αποτελέσματα από τη συμμετοχή της Ελλάδας στους πολεμικούς συνασπισμούς και στις πολεμικές περιπέτειες των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων(...)

1. Σπύρος Λουκάτος: «Οι μεγάλες δυνάμεις και η μικρασιατική εκστρατεία». Επιστημονικό διήμερο του ΚΜΕ, σελ. 73.


Κορυφή σελίδας
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ