Το τοξικό νέφος από τη φωτιά σε εργοστάσιο ανταλλακτικών στον Ασπρόπυργο, την περασμένη Πέμπτη

Στο πιο μεγάλο αστικό κέντρο της χώρας, την Αττική, αλλά και σε άλλες περιοχές, βιομηχανίες, πολλές φορές και με ιδιαίτερα επικίνδυνα και εύφλεκτα υλικά, είναι σπαρμένες ανάμεσα σε σπίτια, οδικούς άξονες και κρίσιμες υποδομές. Η εργοδοσία δεν τηρεί ούτε τα στοιχειώδη μέτρα ασφαλείας και το κράτος και οι ελεγκτικοί μηχανισμοί του είτε «σφυρίζουν» αδιάφορα είτε είναι τόσο υποστελεχωμένοι που είναι αδύνατος ο έλεγχος.

Στην ιδιαίτερα επιβαρυμένη περιοχή της Δυτικής Αττικής είναι χαρακτηριστικό ότι λειτουργούν τουλάχιστον 23 εγκαταστάσεις ανώτερης βαθμίδας επικινδυνότητας που υπάγονται στην οδηγία ΣΕΒΕΖΟ. Αυτές και άλλες εγκαταστάσεις με πλήθος εργαζομένων βρίσκονται πολλές φορές σε μικρή απόσταση από σπίτια, δημόσιες υπηρεσίες, σχολεία, υποσταθμούς ρεύματος ή ύδρευσης. Η ρυμοτομία στην περιοχή είναι ανύπαρκτη, βιομηχανική ζώνη και οικιστικός ιστός είναι ένα, εργοστάσια φτάνουν μέχρι την παραλία, συνθέτοντας «λαβυρίνθους» με αδιέξοδα και στενοσόκακα, τα οποία διατρέχουν ταυτόχρονα αγωγοί αερίου κ.λπ. Συνολικά η περιοχή φιλοξενεί αρκετές χιλιάδες ρυπογόνες βιομηχανίες.

Εξάλλου, οι φετινές εικόνες με τις φλόγες σε Δυτική Αττική και Λουτράκι να γλείφουν μάντρες εργοστασίων μεγάλης επικινδυνότητας, όπως στη βιομηχανική περιοχή της Μαγούλας ή τα διυλιστήρια αντίστοιχα, μόνο πρωτόγνωρες δεν είναι.

Μπορεί η εκάστοτε κυβέρνηση να παρουσιάζει ως «φυσικό επακόλουθο» τους μεγάλους κινδύνους από τη βιομηχανική δραστηριότητα, όμως τα απανωτά περιστατικά τα τελευταία χρόνια δείχνουν ότι το πρόβλημα είναι η συνολική λειτουργία τέτοιων εγκαταστάσεων. Οτι αυτή δεν εντάσσεται σε ένα ολοκληρωμένο σχέδιο που να παίρνει υπόψη του όλες τις παραμέτρους και τους κινδύνους για την περιοχή, για την υγεία των εργαζομένων και των κατοίκων, για το αποτύπωμα στο περιβάλλον, ειδικά σε επιχειρήσεις που ακόμα και η «φυσιολογική» λειτουργία τους έχει ήδη αποδειχτεί ιδιαίτερα επιβαρυντική. Κυρίως, όμως, είναι κρίσιμο το εάν προβλέπονται τα κατάλληλα μέτρα πρόληψης, περιορισμού και αντιμετώπισης των κινδύνων σε πραγματικές συνθήκες.

Ολα τα παραπάνω δεν «χωράνε» στην πολιτική των κυβερνήσεων και στις «βέλτιστες πρακτικές» των επιχειρηματικών ομίλων. Αντίθετα, κυβερνήσεις και Περιφέρειες χωροθετούν και δίνουν άδεια λειτουργίας σε βιομηχανίες δίπλα σε κατοικημένες περιοχές, δημιουργώντας «εκτρώματα», με μεγάλες Βιομηχανικές Περιοχές να ανακατεύονται με οικισμούς, με σχολεία, αγροτοκαλλιέργειες να είναι φύρδην - μίγδην ακόμα και με δασικές εκτάσεις κ.ο.κ.

Είναι πλευρές που δεν αποτελούν «νομικές παραβάσεις» ή εξαιρέσεις σε ένα κατά τ' άλλα «τακτοποιημένο τοπίο». Αλλωστε είναι το ίδιο το νομοθετικό πλαίσιο, που έχουν ψηφίσει όλες οι κυβερνήσεις, το οποίο επιτρέπει αυτό το επικίνδυνο «κοκτέιλ» για τη ζωή και την υγεία κατοίκων κι εργαζομένων, αφού στο επίκεντρο βρίσκεται η ενίσχυση της επιχειρηματικής δράσης.

Γι' αυτό και τα πρωτόκολλα ασφαλείας περιορίζονται απλά στη σύνταξη σχεδίων «επί χάρτου» ή σε ορισμένες γενικές οδηγίες ενημέρωσης του κοινού, που ακόμα κι αυτές την κρίσιμη στιγμή αποδεικνύονται παρωχημένες. Πρόκειται για μελέτες όπου κατά κανόνα δεν εξετάζεται ολοκληρωμένα η αλληλεπίδραση μεταξύ δραστηριοτήτων σε μια περιοχή αλλά μεμονωμένα κάθε επιχείρηση.

Για παράδειγμα, πόσο «ολοκληρωμένος» μπορεί να είναι ένας σχεδιασμός πρόληψης όταν σε μεγάλα εργοστάσια με επικίνδυνες δραστηριότητες γενικεύεται η δουλειά - λάστιχο, πολλαπλασιάζονται οι εργολαβικοί και ενοικιαζόμενοι εργαζόμενοι που δεν «στεριώνουν» στον χώρο δουλειάς, οπότε δεν εξοικειώνονται και με τα όποια μέτρα ασφαλείας; Τι «πρόληψη» να γίνει σε περιοχές, όπως ο Ασπρόπυργος, που δεν έχει γίνει ποτέ μια άσκηση εκκένωσης ή διαφυγής στον πληθυσμό, που είναι έτσι κι αλλιώς ένας λαβύρινθος, με αδιέξοδα, μάντρες στο πουθενά κ.λπ.;

Επιβεβαιώνεται ότι αυτό το κράτος και οι κυβερνήσεις του ούτε θέλουν ούτε μπορούν να δώσουν διέξοδο σε ένα τόσο ζωτικής σημασίας πρόβλημα για τον λαό. Οι εφιαλτικές εικόνες των τελευταίων ημερών επιβεβαιώνουν λοιπόν την ανάγκη να βρεθούν στο επίκεντρο της διεκδίκησης τα μέτρα ουσιαστικής πρόληψης και προστασίας, με ευθύνη του κράτους και της εργοδοσίας. Να βρεθεί στο στόχαστρο της πάλης ο πραγματικός αντίπαλος, το ίδιο το σύστημα της εκμετάλλευσης που γεννάει τέτοιους ανυπολόγιστους κινδύνους για τον λαό.