Η ανακοίνωση της νέας «προσωρινής» κυβέρνησης του Αφγανιστάν από τους Ταλιμπάν, τα συνεχιζόμενα παζάρια που έχουν μαζί τους όλες οι εμπλεκόμενες πλευρές, αλλά και η προσπάθεια ΗΠΑ, Κίνας και άλλων ισχυρών καπιταλιστικών χωρών να διασφαλίσουν τα συμφέροντά τους στην «επόμενη μέρα» στην περιοχή, μέσα από την ενίσχυση ευρύτερων συμμαχιών και τη συγκρότηση νέων «σχημάτων», είναι τα στοιχεία που ξεχώρισαν την περασμένη βδομάδα στις εντεινόμενες διεργασίες γύρω από το Αφγανιστάν και την Κεντρική Ασία.

Η κυβέρνηση των Ταλιμπάν που ανακοινώθηκε την Τρίτη, παρά τις πιέσεις όλων των εμπλεκόμενων ιμπεριαλιστικών κέντρων για «αντιπροσωπευτική κυβέρνηση χωρίς αποκλεισμούς», απαρτίζεται ουσιαστικά μόνο από υψηλόβαθμα στελέχη τους και σχεδόν αποκλειστικά από την εθνότητα των Παστούν (που αποτελεί σχεδόν το 40% του πληθυσμού της χώρας).

Το γεγονός ωστόσο ότι οι ίδιοι οι Ταλιμπάν τη χαρακτήρισαν «προσωρινή» επιβεβαιώνει ότι τα σχετικά παζάρια βρίσκονται σε πλήρη εξέλιξη. Σε αυτό το πλαίσιο, στα τέλη της βδομάδας ο εκπρόσωπος της οργάνωσης, Σουχαΐλ Σαχίν, μιλώντας στην αγγλόφωνη κινεζική εφημερίδα «Global Times» επέμεινε ότι οι Ταλιμπάν πιστεύουν «στην περιεκτικότητα της κυβέρνησης» και πρόσθεσε ότι μέσα στον Σεπτέμβρη ή τον Οκτώβρη θα ανακοινωθεί η μόνιμη κυβέρνηση, στην οποία μπορεί να πάρουν μέρος και Αφγανοί που δεν ανήκουν στους Ταλιμπάν. Ο ίδιος τόνισε την ετοιμότητα της οργάνωσης να προσκαλέσει στο Αφγανιστάν υψηλόβαθμες αντιπροσωπείες από άλλες χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Κίνας.

Ως επιπλέον «χαρτί» οι Ταλιμπάν αξιοποιούν τις ανακοινώσεις τους ότι έχουν πλέον πλήρη έλεγχο και στην κοιλάδα Παντσίρ (τη μοναδική επαρχία που δεν έλεγχαν μέχρι τώρα), μετά από σφοδρές μάχες με τις δυνάμεις του λεγόμενου «Εθνικού Μετώπου Αντίστασης». Εκπρόσωποι του «Μετώπου» ωστόσο συνεχίζουν να καλούν σε «εθνική αντίσταση», καταγγέλλουν τους Ταλιμπάν ότι χρησιμοποιούν «ξένους μισθοφόρους» και αμφισβητούν τη νομιμότητα της νέας κυβέρνησης.

Σε κάθε περίπτωση, στο φόντο της παρουσίας και άλλων τζιχαντιστικών ένοπλων οργανώσεων στο Αφγανιστάν, δεν πέρασαν απαρατήρητα τα σχόλια μεταξύ άλλων και του αρχηγού του Γενικού Επιτελείου Ενόπλων Δυνάμεων των ΗΠΑ, Μαρκ Μίλεϊ, ο οποίος εκτίμησε ότι η κατάσταση «είναι πιθανό να εξελιχθεί σε εμφύλιο πόλεμο» και ότι αν οι Ταλιμπάν δεν «κατορθώσουν να σταθεροποιήσουν την εξουσία (...) θα επιστρέψει η "Αλ Κάιντα" ή θα αναπτυχθεί ο ISIS ή άλλες τρομοκρατικές οργανώσεις».

Επιβεβαιώνοντας το παζάρι που βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη, ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Αντ. Μπλίνκεν τόνισε την Τετάρτη, μία μέρα μετά την ανακοίνωση της νέας κυβέρνησης, ότι «οι Ταλιμπάν αναζητούν διεθνή νομιμότητα και στήριξη. Κάθε νομιμότητα, κάθε στήριξη, θα πρέπει να κερδηθεί». Ο ίδιος ξεκαθάρισε ότι τη στάση της Ουάσιγκτον θα καθορίσει το αν και πώς εξυπηρετούνται τα ευρύτερα συμφέροντά της.

Από το Βερολίνο ο Μπλίνκεν μαζί με τον Γερμανό ομόλογό του, Χάικο Μάας, συνδιοργάνωσαν διαδικτυακή συνάντηση 20 χωρών για το Αφγανιστάν (συμμετείχαν Αυστραλία, Μπαχρέιν, Καναδάς, Γαλλία, Ινδία, Ιταλία, Ιαπωνία, Κουβέιτ, Νορβηγία, Πακιστάν, Κατάρ, Νότια Κορέα, Σαουδική Αραβία, Ισπανία, Τατζικιστάν, Τουρκία, Τουρκμενιστάν, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Ηνωμένο Βασίλειο, Ουζμπεκιστάν), μαζί με εκπροσώπους από ΝΑΤΟ, ΕΕ αλλά και ΟΗΕ.

Ο Γερμανός ΥΠΕΞ τόνισε πως όλοι οι συμμετέχοντες συμφώνησαν ότι «πρέπει να δράσουμε μαζί για να χρησιμοποιήσουμε την επιρροή μας στους Ταλιμπάν», ξεκαθαρίζοντας ότι σκοπός της συνάντησης ήταν «να αποσαφηνίσουμε πώς ακριβώς θα είναι μια κοινή προσέγγιση έναντι των Ταλιμπάν η οποία να εξυπηρετεί επίσης τα συμφέροντά μας».«Δεν πιστεύουμε ότι είναι ωφέλιμο να δράσει ο καθένας από μόνος του», πρόσθεσε, «δείχνοντας» στην πραγματικότητα την ανάγκη συντονισμού του ευρωατλαντικού μπλοκ και ενίσχυσης των συμμαχιών του στην Κεντρική Ασία, με φόντο τον εντεινόμενο ενδοϊμπεριαλιστικό ανταγωνισμό κυρίως με Κίνα και Ρωσία.

Μέσα σε ένα τέτοιο πλαίσιο καταγράφονται εξάλλου και τα «εύσημα» που έδωσε στους Ταλιμπάν η εκπρόσωπος του Εθνικού Συμβουλίου Ασφαλείας των ΗΠΑ, Εμιλι Χορν, για την «ευελιξία» και τον «επαγγελματισμό στις συνεννοήσεις» που επέδειξαν, διευκολύνοντας την Πέμπτη την απογείωση της πρώτης επιβατικής πτήσης από το αεροδρόμιο της Καμπούλ μετά την απομάκρυνση των στρατευμάτων ΗΠΑ - ΝΑΤΟ, με την οποία μεταφέρθηκαν στο Κατάρ (με αεροπλάνο των Καταριανών Αερογραμμών) πάνω από 100 άνθρωποι, πολίτες των ΗΠΑ και άλλων χωρών.

Την ίδια στιγμή, ανήμερα της διαδικτυακής συνάντησης που οργάνωσαν ΗΠΑ και Γερμανία, η Κίνα συμμετείχε από την πλευρά της στην πρώτη - διαδικτυακή αυτή τη φορά - συνάντηση «για το αφγανικό ζήτημα» των ΥΠΕΞ των 6 χωρών που συνορεύουν με το Αφγανιστάν, δηλαδή Κίνας, Πακιστάν, Ιράν, Τατζικιστάν, Ουζμπεκιστάν και Τουρκμενιστάν.

Επισήμως την πρωτοβουλία για τη διοργάνωση της συνάντησης είχε το Πακιστάν, το οποίο εκτός των «προνομιακών» σχέσεων με τους Ταλιμπάν, τα τελευταία χρόνια ενισχύει σε πολλούς τομείς τις σχέσεις του με την Κίνα.

Αποφασίστηκε οι συνάξεις των «6» να γίνονται σε σταθερή βάση, αλλά και να δημιουργηθεί ένας «μηχανισμός τακτικών διαβουλεύσεων ειδικών απεσταλμένων για τις υποθέσεις του Αφγανιστάν», όπως και «τακτικών συναντήσεων αντιπροσώπων των πρεσβειών στην Καμπούλ για τη συζήτηση και τον συντονισμό των κοινών προσπαθειών».

Η κοινή ανακοίνωση κάνει λόγο για «στήριξη στην ανεξαρτησία» του Αφγανιστάν και «μη ανάμειξη στις εσωτερικές του υποθέσεις», τονίζοντας παράλληλα την ανάγκη σχηματισμού μιας κυβέρνησης «που θα ασκεί μετριοπαθή πολιτική στο εσωτερικό και στο εξωτερικό» και «θα υιοθετεί φιλικές πολιτικές απέναντι στους γείτονές του». Ως πρώτες κινήσεις υποστήριξης του Αφγανιστάν οι «6» προέταξαν τη χορήγηση προμηθειών για τον έλεγχο της πανδημίας, τη διατήρηση ανοιχτών λιμανιών για να διευκολυνθεί «η πρόσβαση του Αφγανιστάν σε εξωτερική στήριξη», ενώ ανήγγειλαν ουσιαστικά τη διευκόλυνση «μεγάλων διεθνών έργων στην Ενέργεια, στις Μεταφορές, στις Επικοινωνίες, στις Υποδομές κ.α. στα οποία προχωρούν γειτονικές χώρες για την κοινωνικοοικονομική ανάπτυξη του Αφγανιστάν».

Και ενώ όλα τα ισχυρά ιμπεριαλιστικά κέντρα αναζητούν τους όρους της συνδιαλλαγής τους με το νέο καθεστώς στην Καμπούλ, ο ήδη ρημαγμένος λαός του Αφγανιστάν μετρά όλο και περισσότερες πληγές μετά την ανακατάληψη της εξουσίας από τους Ταλιμπάν, σε συνέχεια της 20ετούς ιμπεριαλιστικής επέμβασης. Εντείνονται οι καταγγελίες για ωμότητες της σκοταδιστικής οργάνωσης, μεταξύ άλλων με βίαιη καταστολή διαδηλώσεων που συνεχίζονται σε διάφορες πόλεις, βιαιότητες κατά δημοσιογράφων, βάναυση συμπεριφορά κατά γυναικών, ακόμα και δολοφονίες...

Στο μεταξύ, γοργά εντείνονται και νέες διεργασίες από άλλους ισχυρούς «παίκτες» στο αφγανικό ζήτημα, με μοχλό την «αντιμετώπιση της τρομοκρατίας», με δεδομένο ότι μεγαλώνει η ανησυχία διαφόρων για την «αστάθεια στην περιοχή». Τις τελευταίες μέρες ξεχώρισε η συνάντηση που είχαν ο πρόεδρος του Συμβουλίου Ασφαλείας της Ρωσίας, Ν. Πατρούσεφ, και ο σύμβουλος επί θεμάτων ασφαλείας της Ινδίας, Αγίτ Ντοβάλ, στο Νέο Δελχί, στην οποία «υπήρξε σύγκλιση απόψεων όσον αφορά την παρουσία διεθνών τρομοκρατικών ομάδων στο Αφγανιστάν και την απειλή της τρομοκρατίας για την Κεντρική Ασία και την Ινδία», ενώ εκφράστηκε ενδιαφέρον συνεργασίας για την «αντιμετώπιση της τρομοκρατίας».

Η «σταθερότητα στην περιοχή» θα απασχολήσει και τη Σύνοδο της Οργάνωσης για τη Συνεργασία της Σαγκάης (SCO), στην οποία συμμετέχουν και η Ρωσία και η Κίνα (μαζί με Ινδία, Πακιστάν, Καζακστάν, Κιργιστάν, Τατζικιστάν, Ουζμπεκιστάν), Σύνοδος που θα γίνει στις 15 και 16 Σεπτέμβρη στο Τατζικιστάν. Ερώτημα αποτελεί αν θα παρευρεθεί εκπρόσωπος της νέας κυβέρνησης του Αφγανιστάν, που είναι παρατηρητής στην SCO.

Να σημειωθεί ότι το Πακιστάν πρότεινε στη συνάντηση των «6» που γειτονεύουν με το Αφγανιστάν να προσκαλούνται μελλοντικά και οι νέες αρχές της Καμπούλ, με το επιχείρημα ότι η συμμετοχή τους «θα αυξήσει την αποτελεσματικότητα αυτού του φόρουμ στην επιδίωξη των κοινών μας στόχων για διαρκή ειρήνη και σταθερότητα στο Αφγανιστάν»...