Ραγδαία εντείνονται οι διεργασίες σε προσκήνιο και παρασκήνιο για Ελληνοτουρκικά, Αιγαίο και Κυπριακό, με επίδικο τα σχέδια συνεκμετάλλευσης και διασφάλισης της ΝΑΤΟικής συνοχής απέναντι στα άλλα ιμπεριαλιστικά κέντρα.

Στο πλαίσιο αυτό, χτες πραγματοποιήθηκε μία ακόμη συνάντηση των στρατιωτικών αντιπροσώπων Ελλάδας και Τουρκίας με αξιωματούχο της Στρατιωτικής Επιτροπής της ιμπεριαλιστικής συμμαχίας, συνεχίζοντας τα παζάρια για το στήσιμο της ΝΑΤΟικής «πλατφόρμας αποκλιμάκωσης», ενώ σύμφωνα με ανακοίνωση του τουρκικού υπουργείου Αμυνας, θα πραγματοποιηθεί και νέα συνάντηση, αύριο Πέμπτη, 17 του μήνα.

Την ίδια στιγμή, νέα παρέμβαση έκανε ο Αμερικανός ΥΠΕΞ Μάικ Πομπέο, που το Σάββατο διαμήνυε από τη Λευκωσία ότι «οι αυξημένες στρατιωτικές εντάσεις δεν βοηθούν κανέναν παρά τους αντιπάλους μας, που θα ήθελαν να βλέπουν διαιρεμένη τη διατλαντική ενότητα».

Μιλώντας στο γαλλικό δίκτυο «France Inter» και αναφερόμενος στα Ελληνοτουρκικά, o Πομπέο είπε ότι «πρέπει να επιλυθεί αυτό το πρόβλημα χωρίς να χρησιμοποιηθεί στρατιωτική ισχύς, αλλά μέσω των κανονικών μηχανισμών, μέσω των διεθνών αποφάσεων, ιδιαίτερα για τα (σ.σ. ενεργειακά) δικαιώματα που συνδέονται μ' αυτή την περιοχή» και πρόσθεσε ότι «πρέπει να μειωθεί το στρατιωτικό αποτύπωμα παντού και να γίνεται προσφυγή σε διπλωματικά και όχι στρατιωτικά μέσα», διατύπωση που χωράει βέβαια διάφορες ερμηνείες, μεταξύ αυτών και τις διεκδικήσεις της Τουρκίας για την αποστρατιωτικοποίηση των νησιών.

Επίσης, το Συμβούλιο Ασφαλείας των ΗΠΑ χαρακτήρισε την «επιστροφή του τουρκικού ερευνητικού στο λιμάνι (σ.σ. της Αττάλειας)» ένα «σημαντικό βήμα» και σημείωσε ότι «οι ΗΠΑ στηρίζουν το διάλογο μεταξύ της Ελλάδας και της Τουρκίας ως μοναδικό μέσο για την επίλυση των διαφορών στην Ανατολική Μεσόγειο».

Στο μεταξύ, προχτές το βράδυ, ο Πομπέο συνομίλησε τηλεφωνικά με τον Τσαβούσογλου, με βασικά θέματα τις εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο αλλά και το Κυπριακό, για το οποίο ήδη ακούγονται πολλά περί επανέναρξης διεργασιών.

Στο μεταξύ, με αμείωτους ρυθμούς «τρέχουν» και οι διεργασίες για την προώθηση του νέου γύρου «διερευνητικών επαφών» μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, με γερμανική διαμεσολάβηση. Χτες, επικοινωνία είχαν η καγκελάριος της Γερμανίας, Αγκ. Μέρκελ, με τον Κυρ. Μητσοτάκη (βλέπε δίπλα θέμα).

Ενώ ενδεικτικό είναι και το χτεσινό δημοσίευμα της «Μιλιέτ», σύμφωνα με το οποίο μετά από συνομιλίες Γαλλίας και Γερμανίας έχει συμφωνηθεί η διαδικασία «να μην καθυστερήσει περαιτέρω», ώστε οι πρώτες επαφές να πραγματοποιηθούν μέχρι τη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ στις 24 - 25 Σεπτέμβρη, ίσως και πάλι στο Βερολίνο. Η ίδια πηγή αναφέρει ότι επιδίωξη του Βερολίνου είναι το αμέσως επόμενο διάστημα να γίνουν και συνομιλίες σε υψηλότερο επίπεδο μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Ακόμα, η «Μιλιέτ» σημειώνει ότι η Αγκυρα έχει ήδη ξεκαθαρίσει ότι δεν βλέπει αρνητικά τη γερμανική προσπάθεια, αλλά και έχει ζητήσει να μην υπάρξει άμεση εμπλοκή της Γαλλίας.

Ενδεικτικές άλλωστε ήταν και οι χτεσινές παρεμβάσεις των υπουργών Εξωτερικών (ΥΠΕΞ) Ελλάδας και Τουρκίας στην «Καθημερινή», Νίκου Δένδια και Μεβλούτ Τσαβούσογλου, που προμηνύουν όξυνση των παζαριών, με ευρωατλαντική «σφραγίδα».

Ο Ελληνας ΥΠΕΞ διαμήνυσε ξανά πως «είμαστε έτοιμοι να επανεκκινήσουμε τον διάλογο που θα οδηγήσει σε διαπραγματεύσεις για τη διευθέτηση της διαφοράς αυτής (σ.σ. για οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ) ή στην παραπομπή της στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης» και εμφάνισε τις πρόσφατες συμφωνίες σκοπιμότητας με Ιταλία και Αίγυπτο που ανοίγουν το δρόμο στις επόμενες επικίνδυνες «διευθετήσεις», ως απόδειξη της διάθεσης της Αθήνας για «επίλυση διαφορών», καταλήγοντας ότι «το ίδιο θα θέλαμε να επιτύχουμε και με τους υπόλοιπους γείτονές μας. Αυτό περιλαμβάνει και την Τουρκία...».

Ο δε Τούρκος ΥΠΕΞ τόνισε ότι «η Τουρκία και η Ελλάδα είχαν πάντα δύο επιλογές: Είτε να έρθουν σε αντιπαράθεση με έναν τρόπο που θα πλήξει και τις δύο χώρες, είτε να βρουν μια αμοιβαία συνταγή win-win ώστε να καθορίσουν έναν αμοιβαία επωφελή δρόμο προς το μέλλον... Ενας τέτοιος αμοιβαίος σεβασμός θα έπρεπε με τη σειρά του να εκδηλώνεται με μια αίσθηση υποχρέωσης να επιλυθούν όλα τα εκκρεμή ζητήματα ή διαφωνίες μέσω ειρηνικών μέσων και διαλόγου...».

Σε μια έμμεση πλην σαφή «προειδοποίηση» για νέες διμερείς «διεργασίες» που εντείνει η Αγκυρα, ο Τσαβούσογλου ισχυρίζεται ότι «η Τουρκία σέβεται την Ελλάδα αρκετά ώστε να μη θέλει να διαπραγματευτεί και να συμφωνήσει με άλλα μέρη για θέματα που θα έπρεπε να διευθετηθούν απευθείας ανάμεσα στους δύο γείτονες» και επαναφέρει τις τουρκικές αξιώσεις για «ισότιμη οριοθέτηση των θαλασσίων ορίων», «προστασία των δικαιωμάτων στην υφαλοκρηπίδα μας έναντι μαξιμαλιστικών και υπερβολικών διεκδικήσεων θαλασσίων ορίων», «προστασία των ισότιμων δικαιωμάτων των Τουρκοκυπρίων στους υποθαλάσσιους πόρους του νησιού μέσω της εγκαθίδρυσης ενός μηχανισμού ισότιμου διαμοιρασμού των κερδών».

Ενώ αναδεικνύοντας και τα σχέδια συνεκμετάλλευσης, προτείνει και τη «δημιουργία ενός γνήσιου, συμπεριληπτικού, δίκαιου και ισότιμου μηχανισμού ενεργειακής συνεργασίας των υποθαλάσσιων πόρων, με τη συμμετοχή όλων των πλευρών, περιλαμβανομένων των Τουρκοκυπρίων», σημειώνοντας πως «απόπειρες προς την κατεύθυνση του αποκλεισμού μιας χώρας όπως η Τουρκία - με τη μεγαλύτερη σχετική ακτογραμμή στην περιοχή, έναν αυξανόμενο πληθυσμό, παραγωγικές δυνατότητες και αυξανόμενες ενεργειακές ανάγκες - από τα πλούτη της ίδιας της της γειτονιάς δεν είναι ρεαλιστικές».

Σε ό,τι αφορά τους όρους του ιμπεριαλιστικού παζαριού, ο Τσαβούσογλου σημειώνει πως «η Τουρκία αναμένει από την Ελλάδα να ανανεώσει όλα τα κανάλια διαλόγου με την Τουρκία χωρίς καμία προϋπόθεση», ότι «οι προϋποθέσεις γεννούν άλλες αντι-προϋποθέσεις», «οποιαδήποτε διαδικασία διαπραγμάτευσης πρέπει να περιλαμβάνει μια άσκηση δούναι και λαβείν» και πως «μια σειρά από μαξιμαλιστικές διεκδικήσεις δεν μπορούν να επιβληθούν στην Τουρκία μέσω της ΕΕ, η οποία δεν έχει καμία αρμοδιότητα επί ζητημάτων οριοθέτησης θαλάσσιων συνόρων».

Να σημειωθεί ότι ο Τσαβούσογλου έστειλε επιστολή και στα μέλη του Ευρωκοινοβουλίου, τονίζοντας ότι «είμαστε έτοιμοι για διάλογο χωρίς προϋποθέσεις» και ανοίγοντας όλη τη βεντάλια των τουρκικών αξιώσεων (από ζητήματα για την «τουρκική μειονότητα» στη Δυτική Θράκη μέχρι το Καστελόριζο κ.τ.λ.).

Τέλος, παρέμβαση έκανε και το Ελληνοτουρκικό Φόρουμ που απαρτίζουν διπλωμάτες και ακαδημαϊκοί εκατέρωθεν, παροτρύνοντας «όσους βρίσκονται στα κέντρα λήψης αποφάσεων των δυο χωρών να κάνουν χωρίς καθυστέρηση κάθε δυνατή προσπάθεια και πρωτοβουλία, ώστε να υπάρξει άμεσα μια μείωση της έντασης» με «επικέντρωση σε έναν εποικοδομητικό διάλογο», ώστε «να υπάρξει μια θετική διμερής και πολυμερής ατζέντα που να οδηγήσει σε θεμιτά αποτελέσματα, συμβάλλοντας θετικά και στην οικονομία και την ανάπτυξη των δυο χωρών».

Την ίδια ώρα, πάντως, η Τουρκία εξέδωσε χτες νέα NAVTEX για την παράταση (μέχρι 20 Οκτώβρη) των ερευνών του «Γιαβούζ» και τριών ακόμα πλοίων στη Μεσόγειο που βρίσκονται εδώ και καιρό στα ανοιχτά της Κύπρου. Ακόμα, εξέδωσε NAVTEX για ασκήσεις αύριο 17 Σεπτέμβρη σε περιοχή μεταξύ Ρόδου και Καστελόριζου, ενώ εξέδωσε και αντι-NAVTEX, αντιδρώντας σε ελληνικές ασκήσεις κοντά στη Χίο, επαναφέροντας και τις απαράδεκτες απαιτήσεις περί αποστρατιωτικοποίησης των νησιών.

Την ίδια στιγμή, στις εξελίξεις παρεμβαίνουν με τη δική τους «ατζέντα» ισχυρά καπιταλιστικά κράτη και ιμπεριαλιστικά κέντρα, περιπλέκοντας παραπέρα το επικίνδυνο κουβάρι.

Μιλώντας στον ιστότοπο «Formiche», ο Ιταλός ΥΠΕΞ Λουίτζι ντι Μάγιο είπε ότι «παρακολουθούμε με ύψιστη προσοχή τα όσα συμβαίνουν στην Ανατολική Μεσόγειο (...) πιστεύουμε ακράδαντα ότι η καταδίκη των μονομερών πράξεων πρέπει να συνοδεύεται από την προσπάθεια να αποφευχθεί μια δυναμική που οδηγεί στην κορύφωση της έντασης (...) στηρίζουμε την αποστολή του Υπατου Εκπροσώπου Μπορέλ να εντοπίσει μια πιο εποικοδομητική προσέγγιση, η οποία να στοχεύει στην αντιμετώπιση της βαθιάς αιτίας των σημερινών εντάσεων, δηλαδή τον καθορισμό, μεταξύ Αθήνας και Αγκυρας, των αμοιβαίων θαλάσσιων δικαιοδοσιών, αλλά και το Κυπριακό».

Το βηματισμό του ιταλικού κεφαλαίου περιέγραφε με μεγάλη ειλικρίνεια και ο υπεύθυνος Διεθνών Σχέσεων του ενεργειακού κολοσσού της «Eni», Λάπο Πιστέλι, που αρθρογραφώντας στο περιοδικό «Lames» εκφράζει δυσαρέσκεια επειδή «σχεδόν όλοι χάνουν στο παιχνίδι της Ανατολικής Μεσογείου», αναφέροντας και την αναστολή σχεδιασμών της «Eni» εξαιτίας των «εντάσεων». Ο Πιστέλι μεταξύ άλλων χαρακτηρίζει την Τουρκία «θεωρητικά τον ιδανικότερο πελάτη για να αγοράσει το αέριο όλης της περιοχής» αλλά και «νέο πρωταγωνιστή» εξαιτίας των «ενεργειακών φιλοδοξιών» της σε όλη την περιοχή.

Τέλος, αξίζει να καταγραφούν και τοποθετήσεις που καταγράφουν την ακόμα μεγαλύτερη «εικόνα» των διεργασιών. Ετσι, πρόσφατο δημοσίευμα του ρωσικού δικτύου «Σπούτνικ» αναφερόταν σε προβληματισμούς «επιχειρηματικών κύκλων», επειδή ο νέος (κινεζικός) «Δρόμος του Μεταξιού» «πάγωσε» λόγω πανδημίας και «δεν επιθυμούν να χάσουν επιπλέον χρόνο από αστάθεια στην περιοχή που μπορεί να δημιουργήσει μια ενδεχόμενη κλιμάκωση της ελληνοτουρκικής αντιπαράθεσης».

Ο πρόεδρος του Επιμελητηρίου Ελληνοκινεζικής Οικονομικής Συνεργασίας, Φώτης Προβατάς, αναφέρθηκε σε προσδοκίες που υπάρχουν η Κίνα, «ως μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών», να αναλάβει «κατεπείγουσες και στοχευμένες δράσεις και πράξεις, ώστε να μη μετατραπεί η Μεσόγειος (...) σε άλλη μια φλεγόμενη, λόγω πολιτικών τυχοδιωκτισμών, περιοχή του πλανήτη μας». Την ίδια στιγμή, διπλωματικές πηγές συνδέουν μια ενδεχόμενη «παρέμβαση» της Κίνας στην περιοχή με «την απρόσκοπτη διέλευση του νέου "Δρόμου του Μεταξιού" μέσω της Ελλάδας αλλά και της Τουρκίας», αλλά και ειδικότερα τη «διείσδυση» στην τουρκική οικονομία, της οποίας οι δείκτες ανάπτυξης υποχωρούν ήδη σημαντικά.