Βέβαια, «Το μέγαρο Γιακουμπιάν», δεν είναι «Η γέννηση ενός έθνους», «Ο Γατόπαρδος», ή έστω το «Οσα παίρνει ο άνεμος». Ωστόσο, και αυτό είναι μια ταινία εξόχως προσεγμένη στις λεπτομέρειές της, με εξαιρετική φωτογραφία, πολύ καλό και λειτουργικό μοντάζ και πολύ καλές ερμηνείες! Είναι μια χορταστική απ' όλες τις έννοιες ταινία! Και χαίρεσαι που έχει γυριστεί στην Αίγυπτο!

«Το μέγαρο Γιακουμπιάν» στηρίζεται στο ομώνυμο επικό βιβλίο του Αιγύπτιου συγγραφέα (και οδοντιάτρου παλιότερα) Αλάα Αλ-Ασουάνι (κυκλοφορεί και στα ελληνικά). Τόσο το βιβλίο όσο και η ταινία προσπαθούνε, με νοσταλγικό και ρομαντικό τρόπο, να μιλήσουν για την Αίγυπτο των «ηθικών αξιών» που έφυγε και για το χάος των «νεοτεριστών» που ακολούθησε και το οποίο χάος, σύμφωνα με τους δημιουργούς της ταινίας, δεν κατάφερε ακόμα να βρει την ισορροπία του! Αντίθετα!

Η πολιτική άποψη της ταινίας ελέγχεται. Ούτε τότε ήταν καλά, ούτε τώρα για τον αιγυπτιακό λαό! Και τότε μια μικρή ομάδα ανθρώπων πέρναγε καλά σε βάρος των πολλών, όπως το ίδιο συμβαίνει και σήμερα. Βέβαια, σήμερα η εξαχρείωση έχει πάρει ανεξέλεγκτες διαστάσεις και έχει προσβάλει όλους τους τομείς της ζωής. Η εκβιομηχάνιση της χώρας έφερε εκατομμύρια εσωτερικούς και εξωτερικούς μετανάστες στο Κάιρο και η ζωή έχει γίνει ακόμα πιο φθηνή ακόμα πιο αφόρητη. Η εξαγορά, η διαφθορά, η πορνεία, τα ναρκωτικά, η βία έχουν ξεφύγει από κάθε έλεγχο! Ο πόλεμος, επίσης, είναι εκεί και περιμένει! Αυτό, βέβαια, δε σημαίνει να γυρίσουμε προς τα πίσω!..

Το μέγαρο Γιακουμπιάν είναι ένα υπαρκτό εξαιρετικό μέγαρο στην καρδιά του Καΐρου! Χτίστηκε το 1930 και αποτέλεσε σημείο αναφοράς, για την τότε άρχουσα τάξη! Με τα χρόνια και με την άνοδο των νέων αρχόντων, των εμπόρων και των στρατιωτικών, το μέγαρο πέρασε στην παρακμή. Σήμερα, ιδιαίτερα στην ταράτσα του, στα παλιά πλυσταριά, στεγάζει την κάθε λογής φτώχεια! Πού και πού, σε κάποιον όροφο, σε κάποιο διαμέρισμα, βρίσκεται και κάποιος «ευγενής» κάποιος «κοσμοπολίτης», κάποιος που έμεινε προσκολλημένος στην εποχή Φαρούκ! Κάποιο απολίθωμα των αρχών του περασμένου αιώνα. Οταν το μέγαρο μεσουρανούσε!

Ο Μαραουάν Χαμέντ παραλληλίζει το μέγαρο με την ίδια τη σημερινή Αίγυπτο! Ο Αιγύπτιος σκηνοθέτης συγκέντρωσε στο εσωτερικό του κτιρίου τις κυριότερες αντιθέσεις της χώρας, τα κυριότερα κοινωνικά στρώματα και με αυτά τα υλικά προσπάθησε να κάνει μια μικρή τοιχογραφία της θαυμάσιας αλλά βασανισμένης χώρας του Νείλου. Η προσπάθειά του μπορεί να θεωρηθεί πετυχημένη, τουλάχιστον στο πρώτο επίπεδο. Στο επίπεδο εκείνο που καταγράφει τις πιο απλές (και βαθιές πότε πότε) γραμμές της ζωής. Τα συναισθήματα! Εκεί η ταινία παίρνει ικανοποιητικό βαθμό! Ολα τα πρόσωπα, όλοι οι ήρωες έχουν ανθρωπιά και ποιότητα! Ολοι πασχίζουν να ευτυχήσουν! Ολοι είναι ζωντανοί και αληθινοί!

Κάνει εντύπωση η σύλληψη του βιβλίου και η κινηματογράφησή του στη συνέχεια. Εντύπωση, επίσης, κάνει και η τόλμη του συγγραφέα, αλλά και του σκηνοθέτη. Είναι από τις λίγες φορές που ο κινηματογράφος ξεσκεπάζει και ελέγχει την κρατική εξουσία! Που δε μασάει τα λόγια του. Απορώ πώς δεν εμποδίστηκε η ταινία από την αιγυπτιακή λογοκρισία! Το «Μέγαρο» ανοιχτά καταγγέλλει την κρατική διαφθορά! Τη διαφθορά, που ξεκινάει από την κορυφή και φτάνει μέχρι τα νύχια της Αιγύπτου!

Οι διάφορες και διαφορετικές ιστορίες που αφηγείται η ταινία αποτελούν όλες μαζί ένα ενιαίο παζλ. Οι ήρωες της ταινίας δεν είναι μονοδιάστατοι! Μαζί τους κουβαλάνε το καλό και το κακό! Ανάλογα με τις καταστάσεις, αλλά και τους χαρακτήρες, άλλοι υποκύπτουν και άλλοι επιμένουν στην ποιότητα!

Στα μείον του «Μεγάρου» είναι ότι οι δημιουργοί της ταινίας, από ρομαντισμό και νοσταλγία, αλλά και από αλλεργία στο σημερινό ξεπεσμό, έπεσαν θύματα του θαυμασμού τους για τη φήμη του «Μεγάρου» και για το μέγεθος της παλιάς Αιγύπτου! Τότε που το Κάιρο θεωρούνταν μια από τις μεγάλες πρωτεύουσες του κόσμου. Τότε που η τέχνη έκανε και εκεί τις πρεμιέρες της! Θέλοντας, λοιπόν, να τιμήσουν το περασμένο μεγαλείο, τίμησαν μαζί του και τους πρώτους ενοίκους του κτιρίου! Την τότε αριστοκρατία! Αυτή η μεροληψία αδυνάτισε την ταινία και την έκανε λιγότερο αξιόπιστη. Η φθορά του κτιρίου θεωρήθηκε και φθορά της ίδιας της χώρας! Και αυτό δεν είναι ούτε δίκαιο, ούτε ιστορικά σωστό! Η σημερινή Αίγυπτος δεν είναι η Αίγυπτος του Φαρούκ. Χωρίς αυτό να σημαίνει πως είναι η Αίγυπτος που επιθυμεί και αξίζει ο λαός της!

Παίζουν: Αντέλ Ιμάμ, Γιούσρα, Νουλ Ελ Σαρίφ, Χιντ Σαμπρί, Καλέντ ελ Σαουΐ, Μαχαμάντ Ιμάμ.

Ο Φατίχ Ακίν είναι τουρκικής καταγωγής. Ο ίδιος, όμως, γεννήθηκε και σπούδασε στο Αμβούργο! Στις ταινίες του είναι εμφανής αυτός ο δυισμός! Η καρδιά του είναι η Τουρκία και η σκέψη του η Γερμανία! Ομως, και η καρδιά του έχει επηρεαστεί από τη Γερμανία και η σκέψη του από την Τουρκία! Πώς θα γινόταν αλλιώς; Είναι μισός Τούρκος, μισός Γερμανός!

Τα δυο κομμάτια του, λοιπόν, η Τουρκία και η Γερμανία ανταμώνουν στην «Ακρη του Ουρανού» και προσπαθούν να μιλήσουν για προσωπικά και για γενικά θέματα! Εξι πρόσωπα, τέσσερις Τούρκοι και δυο Γερμανοί, ο κόσμος του σκηνοθέτη αγωνίζονται να ευτυχήσουν! Ο προσωπικός τους αγώνας διεξάγεται μέσα στο κοινωνικό περιβάλλον των δύο χωρών! Από τη μια έχουμε τη χορτασμένη και ανεκτική, σύμφωνα με τον σκηνοθέτη, Γερμανία και από την άλλη τη φτωχή και γεμάτη κοινωνικά και πολιτικά προβλήματα Τουρκία!

Οσο η ταινία κρατιέται στα προσωπικά, ακόμα και όταν υποκύπτει σε συναισθηματισμούς και στρογγυλοποιήσεις, πολύ λίγα ελαττώματα μπορείς να διακρίνεις! Οι άνθρωποι όλης της υφηλίου, τελικά, εκείνο που θέλουν είναι μια θέση στον ήλιο! Το ίδιο και οι άνθρωποι της ταινίας. Και για να κερδίσουν αυτή τη θέση αγωνίζονται με νύχια και με δόντια! Τις περισσότερες φορές τους προλαβαίνει ο θάνατος! Και όσοι, τελικά, φτάσουν στη «θέση στον ήλιο» είναι, οι περισσότεροι από αυτούς, σχεδόν διαλυμένοι! Ο αγώνας διεξάγεται σε πολύ σκληρό περιβάλλον! Το προσωπικό τους δράμα είναι, πράγματι, μεγάλο και πληγωτικό!

Οταν η ταινία περνάει στην καθαρή πολιτική, όταν προσπαθεί να μιλήσει για τα γενικά, τότε ανοίγονται πολλά ερωτήματα! Τα πολιτικά ζητήματα που βάζει η ταινία τα βάζει αρκετά επιφανειακά. Επιφανειακές είναι και οι λύσεις που προτείνει! Ο Φετίχ Ακίν, αν δεν είναι της ηλικίας του, μην ξεχνάμε πως είναι μόλις 34 ετών, έχει -φαίνεται - αποδεχτεί την ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας! Θεωρεί, έστω και με αρκετές επιφυλάξεις, πως η ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ θα φέρει και τη δημοκρατία! Ακόμα και τη λύση του Κουρδικού! Και πως η Γερμανία είναι ειλικρινής αρωγός της προοδευτικής Τουρκίας στην προσπάθειά της για εκδημοκρατισμό και για την κατοχύρωση των δημοκρατικών και πολιτικών δικαιωμάτων! Αυτή η αποδοχή πηγάζει από την απελπισία που νιώθουν κάποιοι Τούρκοι, κυρίως προοδευτικοί αστοί και κάποιοι διανοούμενοι της διασποράς, για το «βαθύ στρατιωτικό κράτος» της Τουρκίας, για τη μεγάλη έλλειψη δημοκρατίας στην πατρίδα τους, για τις άγριες παραβιάσεις των δημοκρατικών συνδικαλιστικών και πολιτικών δικαιωμάτων! Απελπισία που τους οδηγεί στην αγκαλιά της συμφιλίωσης με τον ακόμα μεγαλύτερο εχθρό, με τον παγκόσμιο και καλύτερα οργανωμένο καπιταλισμό! Με την Ευρωπαϊκή Ενωση! (Αυτήν την απελπισία, χωρίς να παραβλέπουν τις δυσκολίες, δεν την αποδέχεται η εργατική τάξη και οι πραγματικά προοδευτικοί άνθρωποι).

Τα πράγματα, βέβαια, για όσους εξηγούν τον κόσμο ταξικά, είναι τελείως διαφορετικά! Η λύση για τα κοινωνικά και πολιτικά προβλήματα είναι η ανατροπή του καπιταλισμού και όχι η ενσωμάτωση σε αυτόν! Επίσης, για να έρθουμε κατευθείαν στην ταινία, η συνθηκολόγηση των Κούρδων και των Τούρκων αγωνιστών και η υπογραφή «δήλωσης μετανοίας» (όπως έκανε η κεντρική ηρωίδα της ταινίας), όχι μόνον δε θα διευκολύνει τον αγώνα τους, αλλά θα τους γυρίσει δεκάδες χρόνια πίσω! Κανένας δε διψάει για αίμα! Τα «ειρηνικά περάσματα», όμως, έχουν αποδειχτεί όχι μόνον αποτυχημένα, αλλά και περισσότερο αιματηρά (βλέπε Χιλή και αλλού).

Ο πολιτικοποιημένος θεατής θα εκτιμήσει τη διάθεση του Φατίχ Ακίν να εντάξει την προσωπική ιστορία των έξι ηρώων του μέσα σε πραγματικό πολιτικό περιβάλλον, αντί να κάνει μια κλειστή απολιτική και φοβική ταινία! Θα εκτιμήσει ότι προσπάθησε να κάνει το προσωπικό γενικό! Θα εκτιμήσει το πολιτικό φόντο της ταινίας! Σίγουρα, όμως, θα διαφωνήσει με τις «καινοτομίες» της. Με τον «προοδευτισμό» της! Θα δεχτεί το ρεαλισμό του χήρου Τούρκου μετανάστη πατέρα και τη σχέση του με την Τουρκάλα πόρνη στη Γερμανία. Θα δεχτεί ότι η κόρη της Τουρκάλας πόρνης μετανάστριας είναι, μπορεί να είναι, μια επαναστάτρια. Και οι δυο τους είναι δυο πληγωμένα και «καθημερινά» πρόσωπα. Και οι επαναστάτες μπορεί να προέρχονται από λούμπεν και ηττημένους γονείς! Θα δεχτεί ακόμα το νεαρό Τούρκο με τη Γερμανική μόρφωση (ο ίδιος ο σκηνοθέτης;), ο οποίος γυρίζει στην Τουρκία για να βρει τις ρίζες του και για να ζήσει σύμφωνα με την καρδιά του.

Δε θα δεχτεί, όμως, ότι μια Κούρδη επαναστάτρια και, μάλιστα, κατά τη διάρκεια της παρανομίας της ανακαλύπτει τον ομοφυλόφιλο εαυτό της ο οποίος, στη συνέχεια, γίνεται το κυρίαρχο στοιχείο του χαρακτήρα της! Οπως δε θα δεχτεί πως όσοι προοδευτικοί Γερμανοί «συμπαραστέκονται» στους Τούρκους μετανάστες το κάνουν από ιδιοτέλεια (όπως η Γερμανίδα λεσβία που βοήθησε την κυνηγημένη κεντρική ηρωίδα της ταινίας Τουρκάλα). Η συμπαράσταση έχει αξία όταν γίνεται για πολιτικούς λόγους και όχι για ιδιοτελείς (και ακόμα χειρότερο, για σεξουαλικούς). Τέλος, δε θα δεχτεί τον δυτικοσπουδασμένο Τούρκο να μεταβάλλεται σε Δούρειο Ιππο, για να λυγίσουν οι όποιες αντιστάσεις!

Καθώς καταλάβατε, μάλλον, από την κριτική μας «Η Ακρη του Ουρανού», είναι μια σοβαρή καλογυρισμένη ταινία. Μια σοβαρή ταινία, με πολλές παγίδες! Εχει πολλές ομορφιές, ακόμα και στα τοπία. Εχει θαυμάσια φωτογραφία και πολύ καλές ερμηνείες. Εχει, όμως, και πολλές σκοπιμότητες, ο οποίες πρέπει να προσεχτούν!

Παίζουν: Χάνα Σιγκούλα, Νουργκούλ Γιεσιλτσάι, Μπακί Νταβράκ, Τουντζέλ Κουρτίζ, Νουρσέλ Κιοσέ, κ.ά.

Τέσσερις οι νέες ταινίες της βδομάδας. Επιτέλους, ένας λογικός αριθμός! Οι δύο από αυτές παρουσιάζουν εξαιρετικό ενδιαφέρον! Τόσο για την ποιότητά τους, όσο και για το γεγονός ότι, επιτέλους, δεν είναι αμερικάνικες! «Η Ακρη του Ουρανού» του Φατίχ Ακίν είναι τούρκικη και «Το Μέγαρο Γιακουμπιάν» του Μαραουάν Χαμέντ είναι αιγυπτιακή!

Η πρώτη παρακολουθεί τις ζωές έξι ανθρώπων (Τούρκων και Γερμανών). Το μπακγκράουντ των προσωπικών αυτών ιστοριών είναι η σημερινή Τουρκία με τα μεγάλα πολιτικά και κοινωνικά προβλήματά της! Η δεύτερη, με πολύ νοσταλγικό τρόπο, αποπειράται να σχεδιάσει μια μικρή τοιχογραφία της σημερινής (και χτεσινής) Αιγύπτου!

Και οι δυο αυτές ταινίες καταδείχνουν με τον καλύτερο τρόπο ότι υπάρχουν και αλλού πορτοκαλιές που κάνουν πορτοκάλια! Οτι ο κινηματογράφος, δεν παράγεται μόνο στην Αμερική. Δυστυχώς, όμως, η χώρα μας είναι εξαρτημένη από τη μητρόπολη (μήτρα;) του καπιταλισμού και δεμένη χειροπόδαρα στο άρμα της. Ετσι ο λαός μας γνωρίζει μόνο ένα κομμάτι της παγκόσμιας κινηματογραφίας. Το υπόλοιπο, με ελάχιστες εξαιρέσεις, δε θα το μάθουμε ποτέ! Ποτέ, όσο τα μονοπώλια θα καθορίζουν τη μόρφωσή μας και τη διασκέδασή μας!

Η τρίτη ταινία της βδομάδας είναι αμερικάνικη και βαθιά αντιδραστική! Ο πολύς Βέρνερ Χέρτζογκ (γεννημένος στο Μόναχο και «μετανάστης», πια, στην Αμερική) με την «Αυγή της Απόδρασης», με πολύ χυδαίο τρόπο συκοφαντεί το Βιετνάμ και, σχεδόν, το καλεί να ζητήσει συγνώμη από τους Αμερικάνους!

Η τέταρτη ταινία είναι ελληνική και λέγεται «Μόλις Χώρισα» (την έγραψε και τη σκηνοθέτησε ο Βασίλης Μυριανθόπουλος). Πρόκειται για μια προσπάθεια αναβίωσης του δίδυμου Βουγιουκλάκη - Παπαμιχαήλ, χωρίς όμως τη Βουγιουκλάκη και τον Παπαμιχαήλ! Και, κυρίως, χωρίς τα κείμενα του Αλέκου Σακελλάριου, ας πούμε, και τη σκηνοθεσία του Δημόπουλου ή του Δαλιανίδη!

Φανταστείτε μερικά παιδιά από κάποια μακρινή επαρχία, που θέλουν να αναβιώσουν το ζευγάρι Βουγιουκλάκη - Παπαμιχαήλ! Σκεφτείτε πόσο κακέκτυπες καρικατούρες θα παρουσιάζονταν! Ε, κάτι τέτοιο συμβαίνει με το «Μόλις Χώρισα»! Η όμορφη, αλλά όχι Βουγιουκλάκη, Ζέτα Μακρυπούλια, και ο όμορφος, αλλά όχι Παπαμιχαήλ, Γιάννης Τσιμιτσέλης πασχίζουν να αντιγράψουν!

Ομως, η αντιγραφή προχωράει και στο στόρι! Ζευγάρι που αγαπιέται, τη μέρα του γάμου του σχεδόν (Μόλις) χωρίζει! Για την ακρίβεια δε χωρίζει, πάει να χωρίσει! Τα πράγματα όμως, όπως στον παλιό κινηματογράφο (στο μεταξύ ο κόσμος έχει ...χαλάσει) επανέρχονται, η παρεξήγηση λύνεται και ζει αυτό (το ζευγάρι) καλά και εμείς καλύτερα!

Τρίβεις τα μάτια σου, ξεβουλώνεις τα αυτιά σου και ξύνεις το κεφάλι σου. Αναρωτιέσαι, εσύ ζεις σε άλλον κόσμο ή ετούτοι! Δε λέω, ρε παιδιά, να κάνετε υπέρβαση. Ασχοληθείτε με τα ερωτικά, αφού έχετε λύσει όλα τα άλλα προβλήματα. Ομως, με τα πραγματικά ερωτικά! Αν μου βρείτε έστω και μια παρόμοια αληθινή ιστορία, σαν αυτή που μας δείξατε, δέχομαι σαν τιμωρία να δω εκατό φορές συνεχόμενα την ταινία σας!

Παίζουν: Ζέτα Μακρυπούλια, Γιάννης Τσιμιτσέλης, Ελισάβετ Κωνσταντινίδου, Μαρία Λεκάκη, Γιώργος Καραμίχος κ.ά.