Τετάρτη 13 Φλεβάρη 2008 - 2η έκδοση
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 4
ΑΠΟ ΜΕΡΑ ΣΕ ΜΕΡΑ

Ερευνα στην υπηρεσία του κεφαλαίου

Οταν ο λαός μας ακούει για επιστημονική έρευνα, στέκεται συνήθως με δέος και σεβασμό, ξυπνάει μέσα του η ελπίδα ότι κάτι καινούργιο και καλό θα γεννηθεί. Ομως, δεν είναι πάντα έτσι. Οταν η επιστήμη και η ανάπτυξή της, η έρευνα υποτάσσεται στις ανάγκες του κεφαλαίου, γεννά εγκλήματα για τους λαούς, για την ανθρωπότητα. Ετσι, όπως και για κάθε τι άλλο, όταν μιλάμε για ανάπτυξη, επιστήμη, έρευνα, τεχνολογία, πρέπει διαρκώς να απαντούμε στο ερώτημα «από ποιον για ποιον». Σ' αυτό το ερώτημα, το νομοσχέδιο για την έρευνα (των υπουργείων Παιδείας και Ανάπτυξης) που συζητιέται από χτες στην επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής, απαντά ξεκάθαρα: Ερευνα για το κεφάλαιο, την ανταγωνιστικότητα, την κερδοφορία του.

Γι' αυτό και το νομοσχέδιο εξασφαλίζει ρόλο στις επιχειρήσεις, τόσο στο κομμάτι του σχεδιασμού της ερευνητικής δραστηριότητας, όσο και στον τομέα της αξιοποίησης, δηλαδή της εκμετάλλευσης των αποτελεσμάτων της. Χρήσιμη έρευνα για το κεφάλαιο είναι αυτή που αποφέρει κέρδη. Ετσι, με την υλοποίηση αυτού του σχεδιασμού, αντικειμενικά θα υπάρξουν τομείς της επιστήμης που θα παραγκωνιστούν και θα ατροφήσουν, ενώ θα υπάρξουν επιστημονικά επιτεύγματα που θα τα τρώει ο σκόρος στα συρτάρια, εφόσον δε βρεθούν επιχειρήσεις που να τα θεωρήσουν κερδοφόρες πατέντες. Για παράδειγμα, μπορεί ένα φάρμακο να είναι πολύ αποτελεσματικό στην καταπολέμηση μιας ασθένειας, αλλά αν οι φαρμακοβιομηχανίες θεωρήσουν ότι ζημιώνονται από την παραγωγή του, ή δε βγάζουν υπερκέρδη δε θα το κυκλοφορήσουν.

Πρακτικά, οικοδομείται πιο έντονα το μοντέλο του ερευνητή - μάνατζερ, που θα αναζητά χορηγούς για να μπορέσει να κάνει τη δουλειά του και θα «αξιολογείται» με βάση το τι κονδύλια προσελκύει στο ίδρυμά του. Με αυτόν τον τρόπο, θα αυτολογοκρίνεται ο κάθε ερευνητής για το αντικείμενο που επιλέγει να μελετήσει, με κριτήριο ...τα συμφέροντα του κεφαλαίου. Ενώ, παράλληλα, θα διευρυνθούν οι συμπράξεις πανεπιστημίων και ερευνητικών κέντρων με ιδιωτικούς φορείς, θα ενταθεί η ιδιωτικοοικονομική λειτουργία των ιδρυμάτων. Βέβαια, η κρατική χρηματοδότηση δε θα παύσει. Ωστόσο, θα διοχετεύεται και αυτή με βάση τα συμφέροντα του κεφαλαίου, ενώ θα λειτουργεί και προστατευτικά προς τις επιχειρήσεις, αναλαμβάνοντας το κόστος για το αντικειμενικό ρίσκο που έχει η έρευνα.

Σε ένα βαθμό, τα παραπάνω δεν είναι καινούργια, συμβαίνουν ήδη. Ωστόσο, με το νομοσχέδιο μπαίνει σε ένα ενιαίο πλαίσιο η ερευνητική παραγωγή τόσο στα ερευνητικά κέντρα, όσο και στα πανεπιστήμια και δημιουργείται μια σειρά από πολυδαίδαλους μηχανισμούς ελέγχου και χειραγώγησης της δουλειάς των ερευνητών (συμβούλια και επιτροπές όπου προβλέπεται και η συμμετοχή εκπροσώπων των επιχειρήσεων, πολλαπλές «αξιολογήσεις»). Ο επανακαθορισμός του θεσμικού πλαισίου για την έρευνα εντάσσεται στο σχεδιασμό που κάνει η ΕΕ με βάση τις κατευθύνσεις της Λισαβόνας, προκειμένου η καπιταλιστική ένωση να φέρνει καλύτερα αποτελέσματα στον παγκόσμιο ανταγωνισμό της με τα άλλα ιμπεριαλιστικά κέντρα. Η εμπειρία και η ιστορία, όμως, δείχνει ότι αυτά τα αποτελέσματα σε τίποτα δεν έχουν να κάνουν με την ευημερία του λαού.


Γιάννα ΣΤΡΕΒΙΝΑ



Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ