Στο μήνυμα και στο λόγο, που είναι διαποτισμένα από το πνεύμα του ψυχρού πολέμου, διακηρύσσονται ανοιχτά οι αξιώσεις των ΗΠΑ να παίξουν «ηγετικό ρόλο στον κόσμο». Και όταν λένε «ηγετικό ρόλο», εννοούν την πρόθεση της Ουάσιγκτον να υπαγορεύει τη δική της τάξη πραγμάτων, σε οποιαδήποτε περιοχή και σε οποιαδήποτε κράτη και, όταν η διοίκηση των ΗΠΑ το θεωρήσει σκόπιμο, να χρησιμοποιήσει όλα τα μέσα, ακόμα και όπλα, ενάντια στο εθνικοαπελευθερωτικό, το επαναστατικό και όλο το προοδευτικό κίνημα. Ετσι, έχουμε μπροστά μας μια νέα προσπάθεια για αμερικανική παγκόσμια κυριαρχία.

Με ποιο δικαίωμα οι ΗΠΑ ιδιοποιούνται το ρόλο του ανώτατου κριτή πάνω στα ζητήματα που αφορούν τον τρόπο ζωής των λαών, καθώς και στις αρχές και αξίες, πάνω στις οποίες θα στηρίξουν την εσωτερική τάξη πραγμάτων; Η απάντηση είναι μια: με το δικαίωμα του ισχυρού, στον οποίο πρέπει να υποτάσσονται όλοι οι άλλοι.

Χωρίς κανένα πρόσχημα, η κυβέρνηση των ΗΠΑ κηρύσσει όλες τις περιοχές της υδρογείου σφαίρες των αμερικανικών «ζωτικών» συμφερόντων. Το τελευταίο, μάλιστα, διάστημα παρουσιάζουν όλο και πιο καθαρά την τάση να προωθούν τις σφαίρες αυτές πολύ κοντά στα σύνορα της Σοβιετικής Ενωσης.

Η Ουάσιγκτον, όπως φαίνεται, νομίζει πως μόλις κηρύξει το Ιράν, το Αφγανιστάν και άλλες χώρες και περιοχές, που απέχουν χιλιάδες χιλιόμετρα από τις αμερικανικές ακτές, ζώνη των «ζωτικών συμφερόντων της Αμερικής», και πιο συγκεκριμένα, των μεγάλων μονοπωλίων και του στρατιωτικο - βιομηχανικού συγκροτήματος των ΗΠΑ, πρέπει όλοι οι άλλοι να σπεύσουν να εκπληρώσουν την εντολή.

Και τι εκφράζουν οι πετρελαϊκές αξιώσεις των ΗΠΑ που διατυπώνονται στο μήνυμα; Σήμερα, η κυβέρνηση κηρύσσει «σφαίρα των ζωτικών συμφερόντων» των ΗΠΑ τις πετρελαϊκές περιοχές της Εγγύς και Μέσης Ανατολής, διεκδικώντας για τον εαυτό της τον ξένο φυσικό πλούτο. Αύριο, η Ουάσιγκτον θα απαιτήσει άλλες πηγές φυσικού πλούτου, όπως γινόταν κάποτε στο κυνηγητό για γη στην «Αγρια Δύση». Και μεθαύριο, θα τους δεις να φτάσουν στο σημείο να κηρύξουν «δικά τους» ακόμα και την ατμόσφαιρα και το οξυγόνο του πλανήτη.

Εχουμε μπροστά μας μια προσπάθεια ωμής παραβίασης των γενικά παραδεκτών κανόνων, που καθιερώθηκαν στις διακρατικές σχέσεις, πρόκληση ενάντια στην ίδια την ουσία του διεθνούς δικαίου. Δημιουργείται η εντύπωση ότι θέλουν να μας μεταφέρουν από τη δεκαετία του 1980 στο τέλος του 19^ου αιώνα, όταν ο ιμπεριαλισμός έκοβε κι έραβε αυθαίρετα κι ατιμώρητα το χάρτη του κόσμου, σύμφωνα με τα συμφέροντά του.

Στο μήνυμα φαίνεται καθαρά η πολιτική της Ουάσιγκτον να παραβιάσει τη σχετική ισορροπία δυνάμεων που διαμορφώθηκε μεταξύ της ΕΣΣΔ και των ΗΠΑ και να πετύχει την αμερικανική στρατιωτική υπεροχή.

Πρώτιστο καθήκον των ΗΠΑ στη δεκαετία του 1980 κηρύσσεται το δυνάμωμα της στρατιωτικής ισχύς της Αμερικής και των συμμάχων της. Μόνο στο επόμενο οικονομικό έτος οι στρατιωτικές δαπάνες των ΗΠΑ θα αυξηθούν κατά 20 δισεκατομμύρια δολάρια και στα μέσα της δεκαετίας του 1980 ο στρατιωτικός προϋπολογισμός των ΗΠΑ θα φτάσει στον αστρονομικό αριθμό των 200 δισεκατομμυρίων! Προβλέπονται εκτεταμένες μιλιταριστικές προετοιμασίες σε όλες τις κατηγορίες των εξοπλισμών και των ενόπλων δυνάμεων και ιδιαίτερα στην ενίσχυση των πυραυλοπυρηνικών δυνάμεων. Προβλέπεται, επίσης, να κατασκευαστούν, σε μεγάλες ποσότητες ιπτάμενοι πύραυλοι «Τράιντεντ» κλπ. Στο μήνυμα διατυπώνονται, σε συγκεκριμένη μορφή, τα σχέδια της κυβέρνησης να δημιουργήσει το διεθνές «σώμα ταχείας επέμβασης», ειδικό στόλο πλωτών πολεμικών ναυτικών βάσεων, στόλο μεταγωγικών αεροπλάνων, που προορίζονται να μεταφέρουν μεγάλες στρατιωτικές μονάδες στα πιο απομακρυσμένα μέρη του κόσμου κλπ.

Η διοίκηση των ΗΠΑ θεωρεί ότι είναι μικρό το 3% της ετήσιας αύξησης των στρατιωτικών προϋπολογισμών των χωρών - μελών του ΝΑΤΟ. Στα επόμενα χρόνια προβλέπει να καταβάλει «ακόμα μεγαλύτερες προσπάθειες» στον τομέα αυτό. Στο φως αυτών των δηλώσεων μπορεί κανείς να αναμένει ότι οι συνεταίροι τού ατλαντικού συνασπισμού θα ακολουθήσουν πολύ σύντομα το παράδειγμα της Ουάσιγκτον, που έδωσε τον τόνο στους ρυθμούς αύξησης των στρατιωτικών κονδυλίων κατά 5% το χρόνο. Σαν απροσχημάτιστη απαίτηση ηχεί ή δήλωση ότι «την ευθύνη για την ασφάλεια του ΝΑΤΟ οφείλουν να τη μοιράζονται όλοι».

Για παράδειγμα, ο Λευκός Οίκος ενέκρινε τη δημιουργία του «σώματος ταχείας επέμβασης» ακόμα τον Αύγουστο του 1977, πολύ πριν από τα γεγονότα στο Αφγανιστάν και στο Ιράν. Η απόφαση για να αυξήσουν οι χώρες του ΝΑΤΟ κατά 3% το χρόνο τις πραγματικές στρατιωτικές δαπάνες πάρθηκε στη σύνοδο του Συμβουλίου αυτού του συνασπισμού, που έγινε στην Ουάσιγκτον το Μάη του 1978. Στην ίδια σύνοδο κατ' αρχήν πάρθηκε απόφαση για την ανάπτυξη νέων αμερικανικών πυραυλοπυρηνικών όπλων μέσου βεληνεκούς σε μια σειρά χώρες της Δυτικής Ευρώπης.

Διαβεβαίωναν τους Δυτικοευρωπαίους ότι η εγκατάσταση των αμερικανικών «Πέρσινγκ 2» και των ιπτάμενων πυραύλων στο έδαφός τους δεν αποτελεί τάχα σοβαρό κίνδυνο, γιατί υπογράφτηκε και θα τεθεί σε ισχύ η συμφωνία «ΣΑΛΤ-2». Μόλις, όμως, το ΝΑΤΟ πήρε απόφαση που αφορούσε τα όπλα μέσου βεληνεκούς, αποφασίστηκε η συζήτηση της συμφωνίας αυτής στη Γερουσία να αναβληθεί επ' αόριστο.

Η απάτη είναι φανερή ακόμα και για εκείνους τους Δυτικοευρωπαίους ηγετικούς παράγοντες, που πίστεψαν ότι μπορούν να συνδυαστούν οι διαπραγματεύσεις σχετικά με τους πυραύλους μέσου βεληνεκούς με το νέο γύρο του κυνηγητού των εξοπλισμών στη Δυτική Ευρώπη, σοβαρό στοιχείο του οποίου ήταν η λήψη της απόφασης για την εγκατάσταση νέων αμερικανικών πυρηνικών όπλων στη Δυτική Ευρώπη.

Στο μήνυμα πολύ χοντροκομμένα δικαιολογείται η πολιτική απέναντι στο Ιράν, σαν αποτέλεσμα της οποίας, όπως είναι γνωστό, ολόκληρα 25 χρόνια κυριάρχησε στη χώρα αυτή ο δεσποτισμός του Σάχη, που κόστισε στον ιρανικό λαό δεκάδες χιλιάδες ζωές. Καταβάλλεται προσπάθεια να πειστεί η παγκόσμια κοινή γνώμη ότι οι ΗΠΑ και σήμερα δε σκέφτονται τίποτε άλλο, παρά την ασφάλεια του Ιράν και την ευημερία του λαού του, ότι η Ουάσιγκτον δεν κινείται από ιμπεριαλιστικά, ιδιοτελή σχέδια να εδραιωθεί στην Εγγύς και Μέση Ανατολή, αλλά από την επιθυμία να αποτρέψει την «πιθανή σοβιετική επέμβαση».

Είναι φανερή η αβάσιμη προσπάθεια να επισκιαστεί η φανερή και σαφής πολιτική της Σοβιετικής Ενωσης σχετικά με το Ιράν. Η ΕΣΣΔ ήταν και είναι υπέρ των καλών γειτονικών σχέσεων με το Ιράν. Η ΕΣΣΔ θέλει τα σύνορα μεταξύ των δύο χωρών να είναι πάντοτε, ανεξάρτητα από τις διακυμάνσεις της διεθνούς θερμοκρασίας, σύνορα ειρήνης και συνεργασίας. Δεν είναι η Σοβιετική Ενωση, αλλά οι ΗΠΑ που μιλούσαν και εξακολουθούν να μιλάνε με το Ιράν με τη γλώσσα του ισχυρού. Δεν είναι η ΕΣΣΔ, αλλά οι ΗΠΑ που επεμβαίνουν ασύστολα στις εσωτερικές υποθέσεις της χώρας αυτής. Η Ουάσιγκτον απειλεί τον ιρανικό λαό με δεινά και συμφορές, αν το Ιράν δε δεχτεί τα αμερικανικά τελεσίγραφα.

Ο ίδιος ο αφγανικός λαός θα αποφασίσει τι τον συμφέρει περισσότερο: αν ζει σε συνθήκες φεουδαρχίας, που ήθελαν να τις παρατείνουν με τη βοήθεια της Ουάσιγκτον, του Πεκίνου και των πακιστανικών αρχών αυτοί που τους πέταξε η επανάσταση ή να θέσει τέρμα στην καταπίεση, ο ίδιος να ρυθμίζει τις τύχες του. Ο λαός του Αφγανιστάν έκανε την εκλογή, ανέτρεψε το φεουδαρχικό καθεστώς, κι οι προσπάθειες των αντιδραστικών κύκλων να παλινορθώσουν το παρελθόν συνάντησαν και θα συναντούν την αποφασιστική αντίσταση της συντριπτικής πλειοψηφίας των Αφγανών.

Η βοήθεια που έδωσε η Σοβιετική Ενωση, ύστερα από παράκληση της νόμιμης ηγεσίας του Αφγανιστάν, δεν επιδιώκει κανένα άλλο σκοπό, εκτός από τη διαφύλαξη της χώρας αυτής από την εξωτερική απειλή. Η απειλή αυτή προκλήθηκε από την ιμπεριαλιστική επέμβαση στις εσωτερικές υποθέσεις του Αφγανιστάν. Δεν πρέπει να λησμονούμε και το γεγονός ότι δημιουργήθηκε όχι φανταστική, αλλά πραγματική απειλή ενάντια στην ασφάλεια του σοβιετικού κράτους στα νότια σύνορά του. Μόλις η ιμπεριαλιστική επέμβαση σταματήσει, θα εκλείψουν και οι αιτίες που προκάλεσαν την ανάγκη της σοβιετικής βοήθειας.

Το ανοιχτό μιλιταριστικό και ηγεμονικό πρόγραμμα των ΗΠΑ καταδικάστηκε πλατιά από τους παράγοντες όλου του κόσμου που σκέφτονται νηφάλια, μαζί και των ΗΠΑ. Γιατί η πολιτική αυτή αποβλέπει στο να διαγράψει τα αποτελέσματα της ειρηνικής συνεργασίας στις συνθήκες της ύφεσης, που κατάχτησαν οι λαοί και τα φιλειρηνικά κράτη με μακρόχρονους και σκληρούς αγώνες ενάντια στις επιθετικές αντιδραστικές δυνάμεις, και να σπρώξουν τον κόσμο πίσω στην εποχή του «ψυχρού πολέμου» ή και να επιστρέψουν ουσιαστικά στην πολιτική της «ισορροπίας στο χείλος του πολέμου».

Το πιο ζωτικό πρόβλημα της εποχής μας, η πιο επιτακτική απαίτηση των λαών, είναι να σταματήσει το κυνηγητό των εξοπλισμών, να γίνουν ρεαλιστικά βήματα στον τομέα του αφοπλισμού. Πώς απάντησε σ' αυτό η αμερικανική κυβέρνηση στο μήνυμά της;

Το θέμα του αφοπλισμού ουσιαστικά απουσιάζει από το μήνυμα. Μόνο ακροθιγώς αναφέρεται «η υποχρέωση των ΗΠΑ να επιδιώξουν ενεργά» την εδραίωση του καθεστώτος της μη διάδοσης των πυρηνικών όπλων. Συνάμα, η Ουάσιγκτον, με τις ενέργειές της, όπως είναι, για παράδειγμα, οι μαζικές αποστολές όπλων στο Πακιστάν, που αρνείται να προσχωρήσει στο σύμφωνο μη διάδοσης των πυρηνικών όπλων, πρακτικά κάνει αμφίβολη κι αυτή την «υποχρέωση».

Στο μήνυμα αναφέρεται το θέμα σχετικά με τη «ΣΑΛΤ-2». Στα λόγια αναγνωρίζεται ότι η «ΣΑΛΤ-2» ωφελεί τα αμοιβαία συμφέροντα, τα «συμφέροντα της ασφάλειας» των ΗΠΑ, ότι «δεν είναι αμερικανική παραχώρηση στη Σοβιετική Ενωση και ούτε σοβιετική παραχώρηση στις ΗΠΑ». Ποιο συμπέρασμα, όμως, βγαίνει απ' αυτά; Εντελώς αντίθετο για τη σημασία της «ΣΑΛΤ-2». Μεταξύ των στόχων που καθόρισε η διοίκηση των ΗΠΑ, η επικύρωση της «ΣΑΛΤ-2» μπαίνει στην τελευταία θέση, υποτάσσεται στα προγράμματα της μιλιταριστικοποίησης, που μπαίνουν στην πρώτη θέση. Ο Λευκός Οίκος προβλέπει παραπέρα «πιο σημαντικές επενδύσεις στα στρατηγικά συστήματα»... «στην ανυπαρξία της ΣΑΛΤ».

Η δήλωση αυτή δεν μπορεί να μη βάλει σε ανησυχία την παγκόσμια κοινή γνώμη.

Η Σοβιετική Ενωση είναι φυσικά υπέρ της επικύρωσης της συμφωνίας «ΣΑΛΤ-2». Ηταν πάντοτε πιστή στο λόγο της και θεωρεί ότι και η άλλη πλευρά οφείλει να είναι πιστή στις συμφωνίες που υπέγραψε. Το γεγονός ότι στο μήνυμα δεν υπάρχει καμιά συγκεκριμένη πρόταση για τα ζητήματα του αφοπλισμού, δείχνει για μια ακόμα φορά ότι η κυβέρνηση των ΗΠΑ δεν είχε και δεν έχει επιθυμία να ασχοληθεί πραγματικά με την αναζήτηση αμοιβαία παραδεκτών λύσεων αυτού του επιτακτικού προβλήματος της εποχής μας. Οπως φαίνεται, δεν ήταν τυχαίο που η διοίκηση σε όλη τη διάρκεια της δράσης της παρεμπόδιζε με κάθε τρόπο τις διαπραγματεύσεις για τον αφοπλισμό. Εγκαταλείφθηκαν τα συνθήματα όπως «η κατάργηση των πυρηνικών όπλων» κλπ., που χρησιμοποιούσε ο Κάρτερ, επιδιώκοντας να πάρει την εξουσία.

Στο λόγο του, που εκφώνησε στο Κογκρέσο, στις 23 του Γενάρη, ο Κάρτερ παραδέχτηκε ότι «τώρα, όπως και κατά τη διάρκεια των τελευταίων τρεισήμισι δεκαετιών, οι αμοιβαίες σχέσεις των ΗΠΑ και της Σοβιετικής Ενωσης αποτελούν το σοβαρότερο παράγοντα, από τον οποίο θα εξαρτηθεί αν θα ζήσει ο πλανήτης μας ειρηνικά ή θα οδηγηθεί στην άβυσσο μιας παγκόσμιας σύγκρουσης». Δεν μπορούμε να μη συμφωνήσουμε με τη διαβεβαίωση αυτή. Ωστόσο, όλη η πορεία των παραπέρα συλλογισμών του προέδρου και στο λόγο του, και στο μήνυμα, δείχνουν την πρόθεσή του να υποκαταστήσει τις καλές γειτονικές σχέσεις μεταξύ της ΕΣΣΔ και των ΗΠΑ με την αντιπαράθεση και τον περιορισμό της συνεργασίας.

Οι συντάκτες του μηνύματος φτάνουν στο σημείο να ισχυριστούν ότι τάχα με τη Σοβιετική Ενωση «δεν είναι δυνατό να συνεργαστούμε σαν και πρώτα». Ολα έχουν αναποδογυριστεί: γιατί η Ουάσιγκτον είναι ακριβώς εκείνη που εμφανίζεται σαν αφερέγγυος και όχι σοβαρός συνεταίρος, που παραβιάζει αυθαίρετα τις υπογραμμένες συμφωνίες και συμβάσεις και τους καθιερωμένους κανόνες των διακρατικών σχέσεων. Αν στο Λευκό Οίκο νομίζουν πως έτσι θα επηρεάσουν κατά κάποιον τρόπο τη Σοβιετική Ενωση και την εξωτερική της πολιτική, άδικα χάνουν τον καιρό τους. Παρόμοιες προσπάθειες απέτυχαν στο παρελθόν, θα αποτύχουν και τώρα.

Γενικά, από το μήνυμα του προέδρου συνάγεται ότι οι ιθύνοντες κύκλοι της χώρας, αντιμετωπίζοντας τις πραγματικότητες του σημερινού κόσμου με την αντικειμενική αύξηση των δυνάμεων της ειρήνης, της προόδου και του σοσιαλισμού, δε θέλουν καθόλου να οικοδομήσουν την πολιτική τους σύμφωνα με το πραγματικό βάρος των ΗΠΑ στο σημερινό κόσμο. Οπως φαίνεται, οι κύκλοι αυτοί δεν μπορούν καθόλου να απαλλαγούν από την αυτοκρατορική ηγεμονιστική σκέψη, δε θέλουν να πάρουν υπόψη το συσχετισμό των δυνάμεων που διαμορφώθηκε διεθνώς. Δεν επιθυμούν να δουν ότι η ανθρωπότητα μπήκε στη δεκαετία του 1980 και ότι δεν μπορούν σήμερα να μιλάνε με την ψυχροπολεμική της γλώσσα, να σκέπτονται όπως και οι Τρούμαν και Ντάλες.

Κρίνοντας από τα σχόλια και την απήχηση, η διεθνής κοινή γνώμη δέχτηκε τη μιλιταριστική εξωτερική πολιτική της σημερινής κυβέρνησης των ΗΠΑ σαν άμεση πρόκληση ενάντια στην πολιτική της ύφεσης, σαν πρόκληση ενάντια στα ζωτικά συμφέροντα των λαών.