ΑΓΚΥΡΑ - ΜΟΣΧΑ.--

Απόδειξη της σαφούς πρόθεσης της Τουρκίας να οξύνει τις εντάσεις με τη Ρωσία φαίνεται να είναι η άρνηση της πρώτης να επιτρέψει ρωσικές πτήσεις επιτήρησης πάνω από την τουρκική επικράτεια, στο πλαίσιο της διεθνούς Συνθήκης «Ανοιχτοί Ουρανοί».

Ο εκπρόσωπος του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών, Ταντζού Μπιλγκίτς, δήλωσε χτες ότι «δεν επιτεύχθηκε συμφωνία για το σχέδιο αποστολής», δηλαδή για την πορεία που η Μόσχα είχε ζητήσει να ακολουθήσουν τα αεροσκάφη της και είχε χαράξει κοντά στα σύνορα της Τουρκίας με τη Συρία. Η απόρριψη του ρωσικού αιτήματος ήρθε (αναμενόμενα) μετά από τις νέες καταγγελίες της Αγκυρας για παραβίαση του εναέριου χώρου της από ρωσικό αεροσκάφος (την περασμένη Παρασκευή), ύστερα από την οποία στρατιωτικές βάσεις σε περιοχές - κλειδιά της Τουρκίας τέθηκαν σε «πορτοκαλί συναγερμό», σύμφωνα τουλάχιστον με όσα δήλωναν στη «Σαμπάχ» ανώτεροι κυβερνητικοί αξιωματούχοι.

Ο εκπρόσωπος Τύπου του (κυβερνώντος κόμματος της Τουρκίας) AKΡ, Ομέρ Τσελίκ, τόνισε πως «δεν είναι δυνατόν (σ.σ. να επιτραπεί ένα τέτοιο δρομολόγιο), εξαιτίας προβλημάτων ασφαλείας, προβλημάτων στη συγκεκριμένη περιοχή και ανωτέρας βίας... έχουμε μια πολύ θερμή και πρόσφατη κρίση με τη Ρωσία».

Στη Μόσχα, το στέλεχος του υπουργείου Αμυνας (αρμόδιο για τον έλεγχο της εφαρμογής συνθηκών), Σεργκέι Ριζκόφ, καταδίκασε την απόρριψη του ρωσικού αιτήματος και υπογράμμισε πως «ως αποτέλεσμα της παραβίασης των όσων προβλέπει η Συνθήκη και των μη εποικοδομητικών ενεργειών από τη μεριά της Τουρκίας, δημιουργήθηκε ένα επικίνδυνο προηγούμενο μιας ανεξελέγκτης στρατιωτικής δραστηριότητας ενός κράτους - μέλους της Συνθήκης «Ανοιχτοί Ουρανοί»».

Η συγκεκριμένη Συνθήκη υποτίθεται ότι αποτελεί μορφή συνεργασίας που διασφαλίζει τον έλεγχο και τη διαφάνεια των στρατιωτικών κινήσεων των κρατών - μελών (μέσω πτήσεων άλλων κρατών - μελών και πάνω από στρατιωτικές εγκαταστάσεις κ.τ.λ.) στο όνομα της «αμοιβαίας κατανόησης και εμπιστοσύνης». Φυσικά, η «τήρησή» της ασφαλώς και προσαρμόζεται κατά περίπτωση από τα κράτη (για παράδειγμα και η Ρωσία έχει κατηγορηθεί ότι εμποδίζει πτήσεις σε ορισμένες ζώνες).

Κι ενώ το «θερμόμετρο» στις ρωσοτουρκικές σχέσεις ανεβαίνει διαρκώς, ο Τούρκος υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων, Βολκάν Μποζκίρ, συνεχίζει τις επαφές του στην ΕΕ, όπου σήμερα αναμένεται να έχει τέτοιες στις Βρυξέλλες. Από το Παρίσι, όπου προχτές συναντήθηκε με τον Γάλλο ομόλογό του, Αρλέμ Ντεζίρ, ο Μποζκίρ δήλωσε ότι με την «αναβάθμιση» της Τελωνειακής Ενωσης Τουρκίας - ΕΕ, το διμερές εμπόριο μπορεί να διπλασιαστεί και να φτάσει τα 300 δισ. δολάρια (από 150 που είναι σήμερα). Αναφέρθηκε ειδικά στη διακίνηση αγροτικών προϊόντων και υπηρεσιών, αλλά και στην «ανάθεση» δημοσίων συμβάσεων που μπορούν να ενισχύσουν την οικονομική συνεργασία των δύο πλευρών. «Εμπόριο και επενδύσεις θα αναπτυχθούν ταυτόχρονα», συμπλήρωσε.

Στο μεταξύ, η Αγκυρα εξέφρασε τη δυσαρέσκειά της για το δημοψήφισμα που ανακοίνωσε ότι θα οργανώσει σύντομα η αυτόνομη διοίκηση του ιρακινού Κουρδιστάν.

Την Τετάρτη, ο πρόεδρος του ιρακινού Κουρδιστάν, Μασούντ Μπαρζανί, δήλωσε ότι «ήρθε ο καιρός και οι συνθήκες είναι κατάλληλες για το λαό να αποφασίσει με δημοψήφισμα για το μέλλον του». Προσπαθώντας να τηρήσει ισορροπίες, πρόσθεσε ότι «το δημοψήφισμα δε θα οδηγήσει απαραίτητα στην άμεση ανακήρυξη κράτους, αλλά περισσότερο (θα χρησιμεύσει) να γίνει γνωστή η θέληση και γνώμη του λαού».

Ο εκπρόσωπος του ΑΚΡ, Ομέρ Τσελίκ, σημείωσε χτες ότι η προοπτική ανεξαρτητοποίησης του ιρακινού Κουρδιστάν «θα περιέπλεκε περισσότερο την εικόνα» της περιοχής. Εξηγώντας ότι πρέπει να αποφευχθεί η συζήτηση για το θέμα από τη σκοπιά τού αν θα επιτραπεί ή όχι η δημιουργία νέων κρατών και χαρακτηρίζοντας «όχι πολύ κατάλληλο» ένα δημοψήφισμα, υποστήριξε ότι «αυτό που χρειάζεται να σκεφτούμε είναι πώς θα συνυπάρξουν όλες οι εθνικές και θρησκευτικές ομάδες στην περιοχή και πώς μπορούμε να δημιουργήσουμε νέες ζώνες ευημερίας που ξεπερνούν τα σύνορα, ενώ θα υπάρχει ταυτόχρονα σεβασμός των υπαρχόντων συνόρων».