Κυριακή 22 Νοέμβρη 2015
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 36
ΙΣΤΟΡΙΑ
ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΤΗΣ ΚΟ ΕΥΒΟΙΑΣ ΤΟΥ ΚΚΕ
Για τους αλύγιστους εκτελεσμένους αγωνιστές της περιόδου 1948 - 1949 από το Στρατοδικείο Χαλκίδας

Την Παρασκευή 27 Νοέμβρη

Εκδήλωση τιμής και μνήμης στους αλύγιστους αγωνιστές που εκτελέστηκαν την περίοδο 1948 - 1949 με απόφαση του Εκτακτου Στρατοδικείου Χαλκίδας, οργανώνει η ΚΟ Εύβοιας του ΚΚΕ. Η εκδήλωση θα γίνει την Παρασκευή 27 Νοέμβρη, στις 7 μ.μ., στο Θέατρο Παπαδημητρίου. Θα μιλήσει ο Στέφανος Λουκάς, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ. Η εκδήλωση θα πλαισιωθεί με αφήγηση χρονικού, απαγγελία ποιημάτων και τραγούδι.

Το Στρατοδικείο της Χαλκίδας αποτελούσε τμήμα του Στρατοδικείου της Θήβας. Ξεκίνησε τη λειτουργία του τον Ιούλη του 1947, ως ένα επιπλέον κατασταλτικό μέτρο της αστικής τάξης για να αντιμετωπίσει τον ένοπλο αγώνα του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας.

Ηταν η περίοδος όπου γενικευόταν η δράση του ΔΣΕ σε όλη τη χώρα, με αρκετές επιτυχίες. Τον Οκτώβρη του ίδιου χρόνου, ξεκινάει ένοπλο τμήμα 59 μαχητών του ΔΣΕ από το Αρχηγείο Φθιωτιδοφωκίδας, σε «μυστική» αποστολή να περάσει στην Εύβοια με επικεφαλής τον Θύμιο Καψή (Ανάποδο). Σύμφωνα με μαρτυρίες, πρώτο καθήκον ήταν να περάσουν στην Εύβοια και με τη δράση τους να απασχολήσουν έστω και μια ταξιαρχία στρατού.

Στις 6 Νοέμβρη 1947, το ένοπλο τμήμα μεταφέρεται από την Πελασγία στην Εύβοια με το καΐκι του Γιάννη Χριστοφορίδη (καταδικάστηκε από το Στρατοδικείο Χαλκίδας και εκτελέστηκε το 1949). Ετσι ξεκίνησε η δράση του ΔΣΕ στην Εύβοια, ενώ στις 5 Γενάρη του 1948 συγκροτείται το Ανεξάρτητο Τάγμα του ΔΣΕ στην Εύβοια. Ταγματάρχης ο Θύμιος Καψής. Πολιτικός επίτροπος ο Γιώργος Βλαχούτσικος (Ευβοιώτης).

Μπροστά στο δίκαιο αγώνα, οι μαχητές δεν υπολόγισαν κόπους, θυσίες, κακουχίες. Η δύναμη και το κουράγιο τους τροφοδοτούνταν από τα ιδανικά τους. Η ηθική υπεροχή, το ότι στάθηκαν αγέρωχοι και αλύγιστοι μπροστά στον πανίσχυρο και πάνοπλο εχθρό, πηγάζει από την πίστη ότι αυτός ο κόσμος μπορεί ν' αλλάξει. Πολλοί σκοτώθηκαν στα πεδία των μαχών, άλλοι στάλθηκαν στις εξορίες και άλλοι σύρθηκαν στα στρατοδικεία και εκτελέστηκαν.

Η 22χρονη Αλίκη Τσουκαλά. Το στρατοδικείο αποφάσισε ότι η δράση της «αποβαίνει επιβλαβής διά την πατρίδα» και την καταδίκασε «δις εις θάνατον»
Η 22χρονη Αλίκη Τσουκαλά. Το στρατοδικείο αποφάσισε ότι η δράση της «αποβαίνει επιβλαβής διά την πατρίδα» και την καταδίκασε «δις εις θάνατον»
Η αστική τάξη, μπρος στον ηρωισμό αυτό, δε σταμάτησε να παίρνει τα μέτρα της. Τα στρατοδικεία όλης της χώρας, όπως και αυτό της Χαλκίδας, «ανέλαβαν δράση».

Στην εφημερίδα «Ευβοϊκός Κήρυξ», αναφέρεται χαρακτηριστικά:

«Από της 17ης τρέχοντος μηνός (σ.σ. Ιούλης 1947) λειτουργεί εις την πόλιν μας Εκτακτον Στρατοδικείον. Ο στρατιωτικός νόμος και η σύστασις εκτάκτου στρατοδικείου εις την επικράτειαν προδίδουν ανωμαλίαν και σοβαράν διατάραξιν της δημοσίας τάξεως, η αποκατάστασις των οποίων απαιτούν βίαια, σκληρά και άμεσα μέτρα.

Τα έκτακτα στρατοδικεία είναι δικαστήρια σκοπιμότητος, ενέχουν σκληρότητα, αλλά είναι ταυτόχρονα ακριβόλογα, ταχέα και δίκαια, διότι έχουν πλήρη την συναίσθηση του υψηλού και ισοθέου προορισμού των, αφού αι αποφάσεις των απαγγέλονται προ ενός νεοσκαφούς τάφου εις τον οποίο θα πέσουν οι προ ολίγου όρθιοι ιστάμενοι κατάδικοι».

Συνολικά, στο Εκτακτο Στρατοδικείο Θήβας (τμήμα του οποίου ήταν αυτό της Χαλκίδας) εκδικάστηκαν 1.245 υποθέσεις. Επιβλήθηκαν 137 θανατικές καταδίκες, 114 σε ισόβια, 78 φυλακίσεις έως 10 έτη, 113 φυλακίσεις άνω των 10 ετών. Ο συνολικός χρόνος φυλακίσεων των καταδικασμένων ήταν 3.845 χρόνια!

Με αφορμή και την εκδήλωση, η ΚΟ Εύβοιας καλεί τους απογόνους των αγωνιστών και όσους γνωρίζουν οτιδήποτε σχετικό, να απευθυνθούν στην Κομματική Οργάνωση. Να συμβάλλουν με αρχεία, βιογραφικά στοιχεία, πληροφορίες, φωτογραφίες, κειμήλια, ώστε να αξιοποιηθούν τόσο στην εκδήλωση που διοργανώνεται, όσο και στην προσπάθεια ανέγερσης μνημείου προς τιμήν τους, ενισχύοντας και οικονομικά την προσπάθεια αυτή.

Η μεγάλη δίκη του 1949

Στις 15/3/1949 ξεκινάει στο Στρατοδικείο Χαλκίδας μεγάλη δίκη με 38 κατηγορούμενους. Η δίκη κρατάει 20 μέρες. Οι 14 καταδικάζονται σε θάνατο: Ευάγγελος Μαντής, Δημήτρης Φίτσιος, Αλέξανδρος Κατραφύλλιας, Φ. Σκαρής, Μαρία Λαφαζάνου, Αλίκη Τσουκαλά, Γιάννης Χριστοφορίδης, Δημήτρης Μπουραζόπουλος, Αικατερίνη Μελεμενή, Ευανθία Πάτσαλη, Γιάννης Χάνος, Πολυξένη Βακάλη, Ιωάννης Βλέσσας, Ιωάννης Ζέρβας. Οι 6 φυλακίζονται σε ισόβια: Αλκμήνη Αλεξανδροπούλου, Θρασύβουλος Παπαστρατής, Ελένη Μπάμπαλη, Παναγιώτα Ζέρβα, Γιώργος Μπέης, Βούλα Τσώλη και 1 σε προσωρινή φυλάκιση - 14 ετών - ο Αντώνης Κούκκος. Οι 17 απαλλάσσονται.

Στρατοδικείο Χαλκίδας. Κατά την έξοδο στη μεγάλη δίκη του 1949
Στρατοδικείο Χαλκίδας. Κατά την έξοδο στη μεγάλη δίκη του 1949
Στις 21/4/1949 ανακοινώνεται από το ραδιοσταθμό του ΔΣΕ «Ελεύθερη Ελλάδα» η είδηση ότι ύστερα από τα διαβήματα του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ και του Προέδρου της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, προς την κυβέρνηση της Αθήνας για την αναστολή της εκτέλεσης του Φίτσιου και άλλων 2 αγωνιστών, αποκαλύφθηκε ότι είχαν ήδη εκτελεσθεί. Εσπευσαν γρήγορα - γρήγορα και πριν ακόμα λήξει η προθεσμία που προβλέπει ο νόμος τους, να τους δολοφονήσουν.

Ηταν το χάραμα της 16ηςΑπρίλη 1949. Από τους 14 καταδικασμένους σε θάνατο, οι 8 θα εκτελεστούν εκείνο το πρωί στο νεκροταφείο του Αϊ - Γιάννη στη Χαλκίδα. Οι εκτελεσμένοι ήταν: Η Αλίκη Τσουκαλά, ο Τάκης Φίτσιος, ο Γιάννης Χάνος, ο Δημήτρης Μπουραζόπουλος, ο Γιάννης Χριστοφορίδης, η Κατερίνα Μελεμενή, η Ευανθία Πατσαλή και η Μαρία Λαφαζάνου.

Ο Τάκης Φίτσιος, στέλεχος του ΚΚΕ και αρχισυντάκτης του «Ριζοσπάστη» ανέφερε ανάμεσα σε άλλα στην απολογία του: «Αγωνίστηκα σε όλη τη ζωή μου για την υπόθεση του ΚΚΕ, για το θρίαμβο του κομμουνισμού, για μια καλύτερη ζωή του λαού μας... Δεν έχω να επιδείξω αγαθοεργές πράξεις, αλλά πράξεις που να ωφελούν το Κομμουνιστικό Κόμμα». Εκτελείται κραυγάζοντας «ζήτω το ΚΚΕ».

Ο καπετάν - Γιάννης Χριστοφορίδης εκτελέστηκε με την κατηγορία για «συμμετοχή σε παράνομη κομμουνιστική οργάνωση με σκοπό την ανατροπή του καθεστώτος». Η γυναίκα του Κούλα, έμεινε με 4 ορφανά. Μην αντέχοντας το θάνατό του έπεσε στον Ευβοϊκό και πνίγηκε.

Ο Μπουραζόπουλος Δημήτρης ήταν σπουδαστής Ιατρικής, από την Ιστιαία. Τον σκότωσαν προτού φτάσει στον τόπο εκτέλεσης γιατί φώναξε «Ζήτω το ΚΚΕ, Ζήτω ο Δημοκρατικός Στρατός Ελλάδας!».

Για τον Γιάννη Χάνο, παλιό στέλεχος του ΚΚΕ στη Χαλκίδα, ο οποίος πήρε μέρος στο Β' Συνέδριο του ΣΕΚΕ (μετέπειτα ΚΚΕ) το 1920, είναι χαρακτηριστική η αναφορά του στρατοδίκη Ταμπακά, ο οποίος παραβρέθηκε στην εκτέλεση και είπε για τη στάση του: «Αυτός ο παλιόγερος, ψυχρός και αγέρωχος, δεν δέχτηκε να του δέσουνε τα μάτια και στο πρόσταγμα του επικεφαλής του αποσπάσματος "επί σκοπόν", σήκωσε τη γροθιά του και φώναξε: Ζήτω το ΚΚΕ».

Εκτελέστηκαν

Από τα στοιχεία που βρίσκονται στη διάθεσή μας έως σήμερα, καταδικάστηκαν σε θάνατο από το Στρατοδικείο Χαλκίδας και εκτελέστηκαν 51 αγωνιστές:

Στις 27/12/1947:

Ευαγγελόπουλος Βαγγέλης του Γιώργου - ψευδώνυμο Φώτος, από τον Αγιο Γεώργιο Ιστιαίας. Λάντζας Γεώργιος του Βασίλη, 24 ετών, από τις Θεσπιές Βοιωτίας. Ιωάννου Στέργιος του Γιάννη, 33 ετών, από το Μπράλλο Παρνασσίδας.

Το Μάη του 1948:

Μπούτρος Νίκος, από τη Βάθεια Εύβοιας. Καρβούνης (;).

Τον Αύγουστο του 1948 οι:

Μπίνος Γιώργος, από τα Κούτουρλα Μετοχίου. Τσόκος Σ. του Ιωάννου.

Την 1η Σεπτέμβρη 1948 οι:

Δούμας Σάββας του Αθ. από τον Αγιο Αιδηψού. Πανταζής Βαγγέλης του Γεωργ. από τον Αγιο Ιστιαίας. Παπακοσμάς Δημήτρης του Αθ., από την Αιδηψό. Τριαντόπουλος Θανάσης του Γεωργίου. Ψαρράς Θανάσης του Γεωργίου, από τον Αγιο Ιστιαίας.

Τον Αύγουστο 1948:

Βρεττού Μαρία, από το Δρυμώνα Λίμνης Ευβοίας.

Στις 18/9/1948 εκτελέστηκαν ομαδικά οι: Γκίκας Θανάσης, από την Νεροτριβιά Εύβοιας. Ζέρβας Αθαν. Γιώργος, από τους Στρόπωνες. Κουτσαυλής Θεόδωρος του Ανεσ., από τους Στρόπωνες. Μπαλάκας Ιωάν. Σταμάτης, από τους Στρόπωνες. Ντεγιάννης Δημήτρης. Τσέργας Παναγιώτης. Πανούσης Δημήτρης, από τους Στρόπωνες. Παπαθωμά Παναγιώτα, από το Δρυμώνα Λίμνης Ευβοίας. Δήμου Μαρία.

Στις 15/12/1948 εκτελούνται ομαδικά: Καραχανίδη Χαρίκλεια. Αργύρης Κώστας του Γιώργου - ψευδώνυμο Ζητσέας, από την Ανω Βάθεια. Βασιλειάδης Ισαάκ, από τη Χαλκίδα. Βασιλειάδης Ανέστης. Το 1948 εκτελείται στη Χαλκίδα και ο Ζερβός Γιάννης, από τους Στρόπωνες Ευβοίας.

Στις 21/6/1949 εκτελέστηκαν ομαδικά οι: Ματσούκας Γιάννης, από το Σπαθάρι Μαντουδίου. Γεωργούλης Σταμάτης, από τις Κεχριές Εύβοιας. Ανδρέας Καραγκούνης - ψευδώνυμο Δημοκράτης - από τα Βουτά Ιστιαίας. Βασίλης Σωτηρίου, από τη Νεροτριβιά Εύβοιας.

Ακόμα τον Ιούνη 1949: Ευάγγελος Μαντής, 45 χρονών, από το Σχηματάρι Βοιωτίας.

Στις 11 Ιουλίου 1949: Νάστας Νικόλαος, από τη Χαλκίδα. Εκτελέστηκε επίσης, χωρίς ακριβή ημερομηνία και ο Ματσούκας Θεόδωρος, μαχητής του ΔΣΕ στο Ανεξάρτητο Τάγμα Εύβοιας.

Εκτός από τους παραπάνω αγωνιστές, καταδικάστηκαν σε θάνατο από το αστικό κράτος και τα όργανά του σε Χαλκίδα και Θήβα και εκτελέστηκαν σε τόπους μαρτυρίου σε άλλες περιοχές της χώρας οι εξής:

Δραπανιώτης ή Δρεπανιώτης Γρηγόρης, από τη Λίμνη Ευβοίας, εκτελέστηκε στου Γουδή το Μάη του 1948. Εδιπίδης Γιώργος, από την Αρτάκη, εκτελέστηκε στην Κεφαλλονιά στις 25/8/49. Ευαγγέλου Βαγγέλης, από τον Αϊ - Γιώργη Ευβοίας, εκτελέστηκε το 1948.

Επίσης, στο Λαζαρέτο της Κέρκυρας εκτελέστηκαν: Αγιοβλασίτης ή Χαμοδρακας Δημήτρης του Βαγγέλη (23/2/1949), Αικατερίνης Χρήστος του Θεοδώρου, από τον Αγιο Θωμά Βοιωτίας (4/3/1948). Γιλάτης ή Ζαγράνας Θανάσης, από τη Χαλκίδα (16/4/48). Κατσιμίχας ή Κατσιμίχος Γιώργος, από τη Λιβαδειά (10/5/1948). Κουφουδάκης Φώτης, από το Νέο Φάληρο Πειραιά (19/11/1948). Ταξιάρχης Παναγιώτης, από την Αράχωβα Βοιωτίας (10/5/1948).


Κορυφή σελίδας
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ