1. Το 18ο Συνέδριο ήταν το Προγραμματικό και δεν ανακοινώθηκε σαν τέτοιο. Από το 16ο και 17ο άρχισαν να χρησιμοποιούνται οι όροι «λαϊκή εξουσία και λαϊκή οικονομία», που υπαγόρευαν και αλλαγές του προγράμματος του 15ου Συνεδρίου.

Το 19ο επεξηγεί τη θέση του 18ου, που έλεγε ότι στόχος μας είναι η λαϊκή εξουσία, η λαϊκή οικονομία με κοινωνικοποίηση των μέσων παραγωγής.

Ενα τόσο σημαντικό συνέδριο πάμε να το ξεπεράσουμε με μια γενική συνέλευση και με δυο άρθρα των 1.000 και 500 λέξεων. Στο σχολείο το μάθημα το μαθαίνεις όταν προετοιμάζεσαι γι' αυτό και όχι μετά τις εξετάσεις.

2. Στην ελληνική κοινωνία υπάρχουν πολιτικές δυνάμεις που έχουν στόχο το σοσιαλισμό. Οταν το ΚΚΕ υιοθετούσε την πολιτική του 20ού Συνεδρίου του ΚΚΣΕ, σύμφωνα με μερικές από αυτές, ρεβιζιονιστές και ρεφορμιστές ήμασταν εμείς. Σήμερα έχουμε υιοθετήσει αυτήν την άποψη για εκείνη τη συγκεκριμένη ιστορική περίοδο. Κάνουμε κριτική, αλλά και μας κάνουν. Δεν είναι όλοι συλλήβδην αντικομμουνιστές και αντιΚΚΕ. Θα πρέπει να δούμε, πως με την κριτική μας παρέμβαση και δράση, αυτές οι δυνάμεις θα κινηθούν σε κοινή πορεία με μας.

Στη θέση 66 ζητάμε από τους άλλους σχηματισμούς να βάλουν τα μέλη και τους οπαδούς τους να δράσουν μέσα στη «Λαϊκή Συμμαχία» («Λ.Σ.»), να υιοθετήσουν δηλαδή τη δική μας άποψη, χωρίς όμως να δημιουργείται ένα ενιαίο πολιτικό όργανο. Εξ αντικειμένου μπαίνει το ζήτημα της ενιαίας δράσης και των πολιτικών δυνάμεων που θα συμμετέχουν στη «Λ.Σ.», οι οποίες βέβαια διατηρούν την αυτοτέλεια τους και αν δεν κινηθεί η διαδικασία προς το σοσιαλισμό, διαχωρίζουν τη θέση τους κλπ.

Προβλέπω ότι στο βαθμό που υπάρχουν, ή και θα δημιουργούνται κι άλλες πολιτικές δυνάμεις που βλέπουν την αναγκαιότητα του σοσιαλισμού, το πλαίσιο συγκρότησης των συμμαχιών μας, θα μετακινηθεί με βάση τα όσα λεπτομερώς πλέον περιγράφονται στο ποιον σοσιαλισμό θέλουμε να οικοδομήσουμε. Αυτό όμως δεν λέγεται πολιτική συμμαχιών.

3. Το 15ο Συνέδριο του Κόμματος ήταν αντικαπιταλιστικό, αν και δεν έβαζε άμεσα το ζήτημα της αλλαγής της πολιτική εξουσίας.

Η εκτίμησή μας, η οποία και είναι σωστή, ότι δεν υπάρχει ενδιάμεσο στάδιο ανάμεσα στον καπιταλισμό και το σοσιαλισμό, δεν πρέπει να μας κάνει να συγχέουμε το στρατηγικό στόχο, με τον τακτικό στόχο, που είναι η ανάγκη συγκρότησης του ΑΑΔ Μετώπου με κατεύθυνση το σοσιαλισμό. Ακριβώς επειδή τα μέτρα που προτείνονταν έθιγαν τα θεμέλια της αστικής εξουσίας, γινόταν η εκτίμηση ότι οι εξελίξεις θα ήσαν ραγδαίες είτε προς όφελος των δυνάμεων του σοσιαλισμού, είτε της αντίδρασης.

Λέγαμε ότι θα μπορούσε να γίνει και προγραμματική συμφωνία με κόμματα που πιθανόν θα είχαν παρόμοιο προσανατολισμό. Το 15ο Συνέδριο ήταν και είναι πιο κοντά στην ιστορική πραγματικότητα όσον αφορά στις συμμαχίες.

Επιπρόσθετα στο επίπεδο των συμμαχιών, στο 19ο Συνέδριο καταργείται ο όρος Δημοκρατικό, πράγμα που έρχεται σε αντίθεση με την εκτίμηση για πιθανή αντιδημοκρατική εκτροπή.

Πολύ περισσότερο πρέπει να σκεφθούμε, καθώς διατυπώνεται η εκτίμηση ότι η πάλη για τη σοσιαλιστική επανάσταση συνδέεται και με το επίπεδο του κινήματος στις άλλες χώρες. Συνδέεται με τη δυνατότητα του διεθνούς κινήματος να εμποδίσει μια στρατιωτική επέμβαση από τρίτες χώρες, ή το ΝΑΤΟ και προφανώς αυτό υπονοεί η συγκεκριμένη πρόταση, όπως σαφώς αναφέρεται και στην υπάρχουσα ιστορική πείρα, σε σχέση με τις έξωθεν επεμβάσεις στη θέση 28, παράγραφος στ.

Αφού λοιπόν διανύουμε αντεπαναστατική περίοδο, σοσιαλιστικό στρατόπεδο δεν υπάρχει, τα ΚΚ στις γειτονικές χώρες και όχι μόνο, είναι στα σπάργανα, καταργούνται δημοκρατικές, κοινωνικές και οικονομικές κατακτήσεις των εργαζομένων, ποιες είναι οι συμμαχίες που πρέπει να κάνει το ΚΚΕ;

Η μόνη ρεαλιστική πρόταση σε επίπεδο συμμαχιών είναι η επικαιροποίηση των αποφάσεων του 15ου Συνεδρίου. Εκείνο που πρέπει να είναι ξεκάθαρο είναι ότι στη συμμαχία το ΚΚΕ θα πρέπει να είναι η κυρίαρχη πολιτική δύναμη, διαφορετικά δεν ανοίγεις δρόμο για το σοσιαλισμό.

4. Οσον αφορά στο Πρόγραμμα, έχω να κάνω την εξής παρατήρηση. Στην κοινωνία κάθε φορά λύνεται η κύρια αντίθεση. Στο σοσιαλισμό οι δευτερεύουσες αντιθέσεις γίνονται κύριες (1ος νόμος της διαλεκτικής ). Ο σοσιαλισμός δε σημαίνει κατ' ανάγκη μονοκομματισμό. Στο βαθμό που είναι μια κοινωνία μεταβατική και φέρει μέσα της τις παλιές αντιλήψεις και συνήθειες, αν αυτές δεν εκφραστούν ανεξάρτητες, μέσα από διάφορους πολιτικούς σχηματισμούς μέσα στο πολιτικό σύστημα, τότε νομοτελειακά θα εμφανιστούν μέσα στο Κόμμα με τα γνωστά αποτελέσματα.

5. Με ευθύνη της ΚΕ δεν αξιοποιήθηκαν οι δυνάμεις που συσπειρώσαμε στις εκλογές για την Τοπική Αυτοδιοίκηση (ΤΑ). Αυτό γίνεται από το 16ο μέχρι σήμερα. Για το λόγο αυτό η εκτίμηση ότι «δεν αποκαλύψαμε το ρόλο των εκλεγμένων των αστικών κομμάτων στην ΤΑ (θέση 29), συνέβη γιατί δεν δόθηκε εντολή, να λειτουργήσουν οι «Λαϊκές Συσπειρώσεις» στις οποίες υπάρχουν όλες οι κοινωνικές δυνάμεις που θέλουμε τώρα να βάλουμε στις «Λαϊκές Επιτροπές».

Αν ενισχύαμε τη δουλειά στην ΤΑ, της οποίας το περιεχόμενο θα το υποτάσσαμε στη λογική της θέσης 24, η συγκρότηση των «Λαϊκών Επιτροπών» θα ήταν σήμερα πιο εύκολη.

Η ανάλυση που γίνεται στη θέση 41 σχετικά με τις συνθήκες δουλειάς της νεολαίας και τα φαινόμενα που περιγράφονται, θα ενισχυθούν. Αυτά οδηγούν στην ανάγκη ενίσχυσης της δουλειάς στην ΤΑ μέσω των «Λαϊκών Συσπειρώσεων».

Στο χώρο της ΤΑ με τη μια ή την άλλη ονομασία θα διεκδικήσουμε τη λαϊκή ψήφο. Η δράση μας στο χώρο της ΤΑ θα πρέπει να κινηθεί με τη λογική της συγκρότησης της Λαϊκής Συμμαχίας. Αποτελεί ένα δοκιμαστήριο της πολιτικής του Κόμματος και κακώς μέχρι τώρα έχει υποβαθμιστεί. Η δουλειά στην ΤΑ δεν έρχεται σε αντίθεση με τη δράση κατά κλαδικό, η εργοστασιακό σωματείο, αντίθετα συσπειρώνει όλες τις δράσεις μας σε ένα νομό, η μια περιφέρεια και αυτό μας βοηθά να ελέγχουμε την αποτελεσματικότητά μας. Κατά συνέπεια, είναι ένα ζήτημα προς διερεύνηση η θέση ότι, η «Λαϊκή Συμμαχία» δεν συμμετέχει στις εκλογές (θέση 67 ).

6. Οι αιτίες στο να μη στεριώνουν οι νέοι σύντροφοι οφείλεται στο ότι οι στρατολογίες είναι πρόχειρες. Δε δοκιμάζονται πριν οργανωθούν, στην καθημερινή τριβή στα σχολεία, στα σωματεία, για μεγάλο χρονικό διάστημα. Τις περισσότερες φορές ούτε ξέρουν σε ποιο χώρο μπαίνουν και φυσικά δεν φταίνε οι νεολαίοι. Σε αντεπαναστατική περίοδο, χωρίς συνεχή ιδεολογικοπολιτικά μαθήματα στις ΚΟΒ και ΟΒ, χωρίς την τριβή με τους κλασσικούς του Μ-Λ, δεν υπερνικάς την προπαγάνδα του αντιπάλου.