Στους παράγοντες που στο άμεσο μέλλον θα καθορίσουν τις εξελίξεις είναι, ακόμα, η κατάσταση στη Συρία και το Ιράν, ο ρόλος των ΗΠΑ και της Ρωσίας, το βάθεμα της στρατηγικής συμμαχίας Ισραήλ - Ελλάδας, η πορεία του Κυπριακού και των ελληνοτουρκικών διευθετήσεων στο Αιγαίο. Ενδεικτικά μόνο για τις αντιθέσεις που συνθέτουν το γεωστρατηγικό κουβάρι στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο, είναι όσα κατέγραψε ο Τύπος τις τελευταίες μέρες:

Μέσω της «Noble Cyprus», η ισραηλινή εταιρεία υπέγραψε τις προηγούμενες μέρες συμφωνία με την αμερικάνικη «Noble Energy». Η συμφωνία, στην οποία συμμετέχει ακόμα η ισραηλινή «Avner Oil and Gas Ltd», θυγατρική της «Delek», προβλέπει ότι οι δύο εταιρείες («Delek» και «Avner») θα αναλάβουν το 15% των εξόδων που θα κάνει η «Noble» για ερευνητικές εργασίες στο «οικόπεδο 12», συμπεριλαμβανομένων εξορύξεων, αξιολογήσεων, ανάπτυξης, ακόμα και παραγωγής. Μέχρι την 1η Αυγούστου 2013, καταληκτική ημερομηνία της συμφωνίας, οι δυο εταιρείες δικαιούνται να μεταφέρουν τα δικαιώματά τους σε οποιοδήποτε τρίτο μέρος, το οποίο, όμως, θα πρέπει να γίνει αποδεκτό από τη «Νoble» και την κυβέρνηση της Κύπρου.

Η συμφωνία ανάμεσα στις «Noble» - «Delek» και «Avner» τελεί υπό την έγκριση της Κυπριακής Δημοκρατίας. Σε περίπτωση που η Κύπρος δεν εγκρίνει τη συμμετοχή των δύο εταιρειών και η «Noble» ανακοινώσει «εμπορικά ευρήματα» στο «οικόπεδο 12», οι «Delek» και «Avner» δικαιούνται επιστροφή από τη «Noble» των χρημάτων που συνέβαλαν στο συνεταιρισμό. Μέχρι την έγκριση της συμφωνίας από την κυπριακή κυβέρνηση, οι δύο εταιρείες δε θα έχουν καμία πρόσβαση σε πληροφορίες που σχετίζονται με το «οικόπεδο 12», οι οποίες είναι εμπιστευτικές.

Το Ισραήλ ασκεί έντονες πιέσεις για την έγκριση της συμφωνίας από την Κύπρο, με το επιχείρημα ότι αν δεν προχωρήσει η συνεργασία, τότε οι δυο χώρες από σύμμαχες θα καταστούν ανταγωνίστριες στην περιοχή, σε ό,τι αφορά τις πηγές και τους δρόμους Ενέργειας, αφού τα ισραηλινά κοιτάσματα φυσικού αερίου είναι γειτονικά με αυτά της Κύπρου. Διπλωματικοί κύκλοι του Ισραήλ διέρρεαν, μάλιστα, ότι τυχόν εμπόδια στη συμμετοχή της «Delek» θα πυροδοτήσουν «απρόβλεπτες εξελίξεις και συνέπειες». Με δεδομένα τα παραπάνω, στελέχη της ισραηλινής εταιρείας, που βρέθηκαν τις προηγούμενες μέρες στη Λευκωσία, έβαλαν - σύμφωνα με δημοσιεύματα - τους εξής τρεις όρους, προκειμένου να προχωρήσει παραπέρα η διμερής συνεργασία στον τομέα της Ενέργειας:

Πρώτον, να έχει η «Delek» μερίδιο στο «οικόπεδο 12» της Κύπρου. Δεύτερον, να είναι η «Delek» ο αποκλειστικός πάροχος της Κύπρου σε φυσικό αέριο, έως ότου η Κυπριακή Δημοκρατία χρησιμοποιήσει το δικό της φυσικό αέριο για την εσωτερική αγορά. Τρίτον, σε κοινοπραξία με την Κυπριακή Δημοκρατία, να κατασκευαστεί τερματικός σταθμός στην Κύπρο, όπου θα γίνεται η επεξεργασία και η υγροποίηση του φυσικού αερίου, με στόχο την εξαγωγή του στην ευρωπαϊκή και παγκόσμια αγορά. Από τα παραπάνω γίνεται φανερό το πόσο εύθραυστη είναι η συμμαχία που σύναψαν Κύπρος και Ισραήλ για λογαριασμό των μονοπωλίων τους, με αφετηρία την οριοθέτηση της μεταξύ τους ΑΟΖ, το 2010.

Το κουβάρι περιπλέκεται και από το γεγονός ότι το πρώτο τρίμηνο του 2012 αναμένεται ο δεύτερος κύκλος αδειοδοτήσεων για τα θαλάσσια οικόπεδα της Κυπριακής Δημοκρατίας και η «Gazprom» συγκαταλέγεται στις εταιρείες που ενδέχεται να εκδηλώσουν ενδιαφέρον. Συναφής με τα παραπάνω είναι η είδηση που δημοσιεύτηκε στο έγκυρο περιοδικό «Stratford», χωρίς να έχει επιβεβαιωθεί ή διαψευστεί, σύμφωνα με την οποία η Ρωσία ετοιμάζει την αποστολή υποβρυχίων στην περιοχή, για να προστατέψει τις κυπριακές γεωτρήσεις.

Αλλες πληροφορίες θέλουν το ρώσικο κολοσσό να ενδιαφέρεται για συνεργασία με τη «Delek». Εκτός της ρωσικής «Gazprom», ενδιαφέρον για επέκταση των δραστηριοτήτων της στην Κύπρο, δήλωσε και η βρετανική «Cairn Energy», που επίσης θεωρείται από τις μεγαλύτερες στο είδος της.

Από τις γενικότερες εξελίξεις, δεν πρέπει να διαφύγει της προσοχής η πρώτη κοινή αεροπορική άσκηση ανάμεσα στη Ρωσία και τις ΗΠΑ. Πιλότοι μαχητικών και αεροσκάφη των ΗΠΑ θα λάβουν μέρος σε ασκήσεις το 2012 στη Ρωσία και το αντίστροφο θα γίνει στις ΗΠΑ, το 2013. Είχε προηγηθεί τον Ιούνη η συμμετοχή πιλότων από τη Ρωσία και το NATO σε άσκηση με σενάριο τον εντοπισμό και την αναχαίτιση αεροσκάφους, στο οποίο υποτίθεται πως είχε εκδηλωθεί αεροπειρατεία και πετούσε κατά μήκος του εναέριου χώρου και των δύο πλευρών. Ηταν η πρώτη άσκηση στην ιστορία που συμμετείχαν ρωσικά και ΝΑΤΟικά αεροσκάφη μαζί.

Δηλωτική των ενδοϊμπεριαλιστικών ισορροπιών, που καθιστούν εύθραυστους και εφήμερους τους μεταξύ τους συμβιβασμούς, είναι και η συμφωνία ανάμεσα στην αμερικάνικη «Exxon Mobil» και τη ρώσικη «Rosneft», να εκμεταλλευτούν από κοινού κοιτάσματα πετρελαίου και φυσικού αερίου στη ρωσική Αρκτική, πετώντας έξω από το παιχνίδι τη βρετανική ΒΡ. Οι δύο όμιλοι θα επενδύσουν αρχικά 3,2 δισ. δολάρια για έρευνες σε πετρελαϊκά πεδία στη Θάλασσα Κάρα, καθώς και στη Μαύρη Θάλασσα. Η «Exxon» θα έχει μερίδιο 33,3% στα πεδία, ενώ οι δυο πολυεθνικές θα συνεργαστούν επίσης σε έρευνες στη δυτική Σιβηρία.

Σε κάθε περίπτωση, η επικείμενη, όπως όλα δείχνουν, κυπρο-ισραηλινή συμφωνία ανοίγει το δρόμο στις ισραηλινές ένοπλες δυνάμεις να επιχειρούν σε θαλάσσιες περιοχές που ανήκουν στην ευθύνη της Κύπρου, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για το πλεονέκτημα που αποκτά το Ισραήλ σε μελλοντικές εντάσεις και συγκρούσεις, με δεδομένη την επιθετικότητά του σε βάρος όμορων αραβικών κρατών και των Παλαιστινίων, αλλά και των ιμπεριαλιστικών σχεδίων για πολεμική επίθεση στο Ιράν.

Οπως και στην περίπτωση της στρατιωτικής συνεργασίας με την Ελλάδα, το Ισραήλ κερδίζει ζωτικό χώρο σε θάλασσα, αέρα και στεριά, γεγονός που ενισχύει το ρόλο του ως περιφερειακής ιμπεριαλιστικής δύναμης. Ταυτόχρονα, πυροδοτεί νέους ανταγωνισμούς με άλλες χώρες που διεκδικούν την πρωτοκαθεδρία στην περιοχή. Ηδη, ισρηλινά πολεμικά πλοία περιπολούν στην περιοχή του «Λεβιάθαν» και άλλων κοιτασμάτων, την κυριότητα των οποίων από το Ισραήλ αμφισβητούν γειτονικές χώρες.

Από τη συνάντηση αναμενόταν να προκύψει συμφωνία και σε ό,τι αφορά την προμήθεια του συστήματος SPICE 1000/2000, που ενισχύει την ακρίβεια των βομβών και πυραύλων των ελληνικών αεροσκαφών F-16 και F-4. Αντικείμενα της συζήτησης ήταν, ακόμα, η διενέργεια νέων κοινών ασκήσεων στον ελληνικό εναέριο χώρο, όπου η ισραηλινή αεροπορία εκπαιδεύεται για επιχειρήσεις σε αποστάσεις ίσες με την απόσταση Ισραήλ - Ιράν. Συζητήθηκε επίσης το ισραηλινό ενδιαφέρον για τις αμυντικές βιομηχανίες της Ελλάδας, στο πλαίσιο του προγράμματος αποκρατικοποιήσεων, αλλά και το ενδεχόμενο της προμήθειας από το Ισραήλ των πυρομαχικών που χρησιμοποιούν τα άρματα μάχης «Leopard 2».

Εξελίξεις ενδέχεται να προκύψουν και από τη Σύνοδο του Ανωτάτου Συμβουλίου Συνεργασίας Ελλάδας - Τουρκίας, που επισπεύδεται, μετά την αναβολή της για δεύτερη φορά τον περασμένο Ιούνη, εξαιτίας των εκλογών στην Τουρκία. Μέσω των Συνόδων του Ανώτατου Συμβουλίου, οι δυο κυβέρνησης έχουν θέσει στόχο τη διευθέτηση των διμερών ζητημάτων σε ό,τι αφορά στο Αιγαίο, προκειμένου να ανοίξει ο δρόμος για τη συνδιαχείριση και συνεκμετάλλευση, με τους πολυεθνικούς ομίλους να ετοιμάζονται να ορμήξουν στον ορυκτό πλούτο της ευρύτερης περιοχής.

Η αναθέρμανση της διμερούς συνεργασίας σε επίπεδο κορυφής γίνεται υπό το φως των αποκαλύψεων ότι η ελληνική πλευρά έχει απεμπολήσει το δικαίωμα επέκτασης των χωρικών υδάτων στα 12 μίλια, στο όνομα του να διευθετηθεί η υφαλοκρηπίδα με «δαντελωτά» όρια, αλλού δηλαδή με βάση τα 6 μίλια, αλλού τα 8 και αλλού τα 12.

Σύμφωνα με το πρακτορείο, ο πρέσβης του Ιράν στη Λευκωσία εκπροσώπησε τη χώρα του σε γεύμα που διοργάνωσε η «Υπηρεσία Θρησκευτικών Υποθέσεων» και η «Προεδρία Βακουφιών της Κύπρου», σε ξενοδοχείο της Κερύνειας, με μουσουλμάνους από διάφορες βαλκανικές και αραβικές χώρες, τη Θράκη, τη Ρόδο και τη Γάζα. Το ιρανικό πρακτορείο ειδήσεων μετέδωσε την είδηση με το χαρακτηριστικό τίτλο «Το Ιράν υποστήριξε την Τουρκία συμμετέχοντας σε ιφτάρ στην ΤΔΒΚ» και αναφέρθηκε στην Κυπριακή Δημοκρατία χρησιμοποιώντας τον όρο «ρωμαίικος τομέας της Κύπρου».

Το κόστος κατασκευής υπολογίζεται στα 10 δισ. δολ. και η συμφωνία αφορά την εξαγωγή ιρανικού φυσικού αερίου από το πεδίο South Pars προς την Ευρώπη μέσω Ιράκ, Συρίας και Λιβάνου, διά μέσου του αγωγού που θα έχει μήκος 1.500 χλμ. και θα συνδέει το Assaloyeh με την πρωτεύουσα της Συρίας, Δαμασκό. Η δυναμικότητα του αγωγού θα είναι 110 εκατ. κυβικά μέτρα αερίου την ημέρα. Ως σήμερα, έχουν κατασκευαστεί 661 χλμ. του αγωγού στο εσωτερικό του Ιράν.

Η εξαγωγή φυσικού αερίου στην Ευρώπη θα γίνεται μέσω του Λιβάνου, από εγκαταστάσεις υγροποίησης που θα κατασκευαστούν σε συριακό έδαφος. Ιρανικές κυβερνητικές πηγές ανέφεραν ότι πέντε διεθνείς επενδυτές έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον για άμεση συμμετοχή στην κατασκευή του «ισλαμικού αγωγού». Σε σημαντικό παίχτη στην περιοχή αναδεκνύεται η Κίνα, η οποία, μόνο την τελευταία διετία, έχει πραγματοποιήσει από το Ιράν εισαγωγές αργού αξίας πάνω από 20 δισ. δολ.

Οι κινεζικές εισαγωγές πετρελαίου από το Ιράν έχουν αυξηθεί τον τελευταίο χρόνο, κατά 49%, σύμφωνα με το Reuters. Κινεζικές εταιρείες έχουν αναλάβει μεγάλα κατασκευαστικά έργα στο Ιράν, ενώ το τελευταίο θα εξάγει στην Κίνα ποσότητες χρωμίου. Η Κίνα έχει εισδύσει σε μεγάλο βαθμό στην ιρανική οικονομία, την ίδια στιγμή που δυτικές εταιρείες, όπως η «Shell» και η «Total», αντιμετωπίζουν δυσκολίες εξαιτίας των κυρώσεων από τις κυρίαρχες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις.

• Μπακού - Τιφλίδα - Τζεϊχάν (BTC), έκτασης 1.760 χλμ. Αρχίζει από το λιμάνι της Κασπίας και καταλήγει στο τουρκικό λιμάνι στη Μεσόγειο. Χαρακτηρίσθηκε «το έργο του αιώνα», καθώς αποτελεί το σημαντικότερο τμήμα του ενεργειακού διαδρόμου Ανατολής - Δύσης, με συμμέτοχους τις ΗΠΑ, την Τουρκία, το Αζερμπαϊτζάν και τη Γεωργία. Ο αγωγός, συνολικού κόστους 4 δισ. δολαρίων, αναμένεται να μεταφέρει περισσότερα από ένα εκατομμύριο βαρέλια ημερησίως στις δυτικές αγορές (50 εκατομμύρια τόνους ετησίως), εξυπηρετώντας το 1,3% της παγκόσμιας κατανάλωσης.
• Κιρκούκ - Τζεϊχάν, που ξεκινάει από τον ιρακινό βορρά και καταλήγει επίσης στο μεσογειακό λιμάνι της Τουρκίας, καλύπτοντας 966 χλμ. Εχει δυνατότητα μεταφοράς 71 εκατομμυρίων τόνων το χρόνο και αποτελεί τον κυριότερο αγωγό μεταφοράς ιρακινού πετρελαίου.
• Σαμψούντα - Τζεϊχάν, που θα μεταφέρει ρωσικό αργό πετρέλαιο από τη Μαύρη Θάλασσα και την Κασπία προς τις δυτικές αγορές. Συμμετέχουν η ιταλική ΕΝΙ σε κοινοπραξία με τουρκική εταιρεία, ενώ ενδιαφέρον έχει εκδηλώσει και η «Gazprom».
• Blue Stream, σύμπραξης Τουρκίας - Ρωσίας. Εχει μήκος 1.213 χλμ., διέρχεται από τον πυθμένα της Μαύρης Θάλασσας και μεταφέρει ρώσικο αέριο. Κατασκευάσθηκε από κοινοπραξία της «Gazprom» με την ιταλική ΕΝΙ και κόστισε 3,2 δισ. δολάρια.
• Μπακού - Τιφλίδα - Ερζερούμ, που στοχεύει στη μεταφορά φυσικού αερίου της Κασπίας στην Τουρκία και από εκεί στις δυτικές αγορές. Θα έχει ετήσια δυνατότητα μεταφοράς 16 δισ. κ.μ.
• Υποθαλάσσιος αγωγός της Κασπίας, που θα μεταφέρει φυσικό αέριο από το Καζακστάν και το Τουρκμενιστάν στην Τουρκία και από εκεί στη Δύση.
• Nabucco, που στοχεύει στη μεταφορά αερίου της Κασπίας και της Μ. Ανατολής από την Τουρκία στην Αυστρία, μέσω Βουλγαρίας, Ρουμανίας και Ουγγαρίας. Από τα 3.300 χλμ. του αγωγού, τα 2.000 θα βρίσκονται στην Τουρκία. Συμμετέχουν η Αυστριακή OMV, η Ουγγρική MOL, η Γερμανική RWE, η Βουλγαρική Bulgargaz, η Ρουμανική Transgaz και η Τουρκική BOTA.
• South Stream, ο οποίος θα μεταφέρει ρωσικό φυσικό αέριο από τη Μαύρη Θάλασσα στην Ευρώπη, διερχόμενος από τα τουρκικά χωρικά ύδατα. Ο αγωγός θα ξεκινάει από τις βόρειες ακτές του Ευξείνου, θα διατρέχει το βυθό του και θα καταλήγει στη Βουλγαρία. Από εκεί θα συνεχίζει προς την κεντρική Ευρώπη, είτε μέσω Ελλάδας και Ιταλίας, είτε μέσω Ρουμανίας και Ουγγαρίας. Η συμφωνία για την κατασκευή του αφορά τη ρωσική «Gazprom» και την ιταλική ΕΝΙ.

Ολα τα παραπάνω επιβεβαιώνουν τη θέση του ΚΚΕ ότι τα νήματα των εξελίξεων στην περιοχή κινούνται από τα μονοπωλιακά συμφέροντα και την προσπάθεια που καταβάλλει κάθε καπιταλιστικό κράτος να αναβαθμίσει - για λογαριασμό της ντόπιας αστικής τάξης - τη θέση του στον παγκόσμιο ενεργειακό ανταγωνισμό. Από αυτήν την ξέφρενη ενδοϊμπεριαλιστική κούρσα, οι λαοί δεν έχουν τίποτα να κερδίσουν. Για παράδειγμα, ΗΠΑ και Ρωσία αποτελούν για δεκαετίες τώρα μεγαθήρια στον τομέα της Ενέργειας, αυτό όμως σε τίποτα δεν ωφέλησε τους λαούς τους, οι οποίοι βρίσκονται αντιμέτωποι με το ίδιο μαρτύριο της επιβίωσης που αντιμετωπίζουν οι εργαζόμενοι και ο λαός σε όλον τον καπιταλιστικό κόσμο.

Αυτοί που βγαίνουν κερδισμένοι είναι οι επιχειρηματικοί κολοσσοί της Ενέργειας, που μονοπωλούν την Ενέργεια, μετατρέποντας το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο σε ακριβό εμπόρευμα για το λαό. Η κλιμακούμενη ένταση στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο μπορεί το επόμενο διάστημα να οδηγήσει σε απρόβλεπτες εξελίξεις, με εμπλοκή και της Ελλάδας, σε βάρος των λαών της περιοχής. Η καπιταλιστική κρίση, που καθιστά επιτακτική ανάγκη για τα μονοπώλια το κέρδισμα νέων πεδίων δράσης, όπου θα επενδύσουν τα συσσωρευμένα κεφάλαιά τους, αποτελεί έναν επιπλέον παράγοντα όξυνσης των ανταγωνισμών.

Η διεθνιστική αλληλεγγύη και η λαϊκή επαγρύπνηση είναι επιβεβλημένη. Οπως και η ένταση της πάλης για την οικοδόμηση ενός ρωμαλέου αντιιμπεριαλιστικού κινήματος σε κάθε χώρα, που θα στρέφεται ενάντια στην εξουσία των μονοπωλίων, θα παλεύει για την ανατροπή της, ώστε να γίνει η Ενέργεια και οι άλλοι τομείς της παραγωγής λαϊκή περιουσία. Μόνο σε μια τέτοια συνθήκη μπορεί να υπάρξει αμοιβαία συνεργασία ανάμεσα στα κράτη, προς όφελος των λαών τους και όχι των μονοπωλίων.