Πέμπτη 14 Ιούλη 2011
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 24
ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ
ΦΑΤΙΧ ΑΚΙΝ
«Μαζί ποτέ!»

Βραβεύτηκε σαν καλύτερη ταινία στο Φεστιβάλ του Βερολίνου το 2004, η πρώτη γερμανική μετά από 20 ολόκληρα χρόνια! Σε επανέκδοση, ένα φιλμ κοφτερό σαν το ξυράφι, χάρις στην υποδειγματικά ξεκάθαρη αντίληψη του σκηνοθέτη για τη σωρεία των θεμάτων που ξεπηδούν από τις εικόνες και το πλήθος των διαστάσεων που πηγάζει από τα θέματα αυτά. Ταινία συμπυκνωμένη και στη θερμοκρασία του αίματος που ρέει άφθονο σε πολλά σημεία της ιστορίας - κοινότοπης αλήθεια! - με εκείνο το είδος ίντριγκας στη βάση της, που συνήθως υφαίνεται στις ρομαντικές κωμωδίες. Εδώ καταγράφεται η σύγκρουση στην καταναγκαστική συνάντηση δύο πολιτισμών - του γερμανικού και του τούρκικου. Σύγκρουση, μάλλον, εσωτερική, που εκφράζεται με χαρακτηριστικά σχιζοφρένειας. Σε μια σχέση που, όπως όλες στο φιλμ, υπόκειται στους νόμους της δυναμικής εξέλιξης. Τίποτα, μα τίποτα δεν το αντιλαμβάνεται στατικά αυτή η βίαιη ταινία που δονείται, αυτή η ερωτική ιστορία με τη «λερωμένη» επιφάνεια. Ο προσωπικός αφηγηματικός τρόπος, η γλώσσα του Ακίν, η αλληλουχία συνειρμών και διαστάσεων, που ξεφυτρώνουν από το κάθε σημείο καμπής της, κάνουν την ταινία ιδιαίτερη, ξεχωριστή και πανέμορφη.

Ο 40χρονος Τσάιτ ζει χωμένος ως τα μπούνια σε μια μαύρη τρύπα. Κουρασμένος απ' τη ζωή και την καθημερινότητά του, είναι η προσωποποίηση του κυνικού, απεριποίητου, καταθλιπτικού άνδρα, αδιάφορου για όνειρα και οράματα. Η 20χρονη Σιμπέλ, προσαρμοσμένη στην κοινωνική πραγματικότητα του Αμβούργου, βρίσκεται κι αυτή στην άκρη του γκρεμού. Οι δυο τους συναντιούνται τυχαία σε ένα νοσοκομείο, χωρίς ενδιαφέρον ο ένας για τον άλλον και με μόνο κοινό τους σημείο την τουρκική καταγωγή παντρεύονται εικονικά, με γάμο λευκό, χωρίς έρωτα και σεξ για να ξεγελάσουν το περιβάλλον και να μπορέσει η κοπέλα να απελευθερωθεί από την πιεστική, παραδοσιακών αντιλήψεων, οικογένειά της. Δεν αργούν να συνειδητοποιήσουν ότι στην εικόνα εισχωρούν, έρποντας, ειλικρινή αισθήματα. Η ψευτοσχέση των δυο, που μοιάζουν με σπασμένα κομμάτια μιας ενότητας, μπαίνει στο μονοπάτι ενός λανθάνοντα έρωτα, ενός πάθους που καίει υπόγεια, θολωμένο από ερωτική ζήλεια. Κανείς τους δεν παίρνει την πρωτοβουλία να ομολογήσει αισθήματα, ξαφνικά γίνονται ευέξαπτοι, ευάλωτοι, φοβούνται την απόρριψη, ενώ εξακολουθούν να αφήνονται να στροβιλίζονται στη δίνη ενός ολέθριου στιλ ζωής που τους πληγώνει και τους ισοπεδώνει. Το εξαιρετικό, επιλογικό μέρος της ταινίας ανοίγει με το ταξίδι της επιστροφής από το Αμβούργο στην Κωνσταντινούπολη. Επιστροφή στο σπίτι ...


Πόσα θέματα δεν αγγίζει και δεν ανοίγει η ταινία του Ακίν και πόσες αντιφάσεις σε επίπεδο εποικοδομήματος! Τι σημαίνει - ψυχολογικά - να είσαι ξένος και να αισθάνεσαι ξένος, ήτοι προσωρινός, μετέωρος, πανταχόθεν εγκλωβισμένος και να ρίχνεις το κρίμα της παράλυσής σου πάνω σου! Σταθερά παρόν το διπλό πολιτισμικό ταμπλό και οι ταυτότητες μέσα από την α-συνείδητη αντιπαράθεση των διαφορετικών αξιακών συστημάτων, των δυτικών και των μη δυτικών. Απομυθοποίηση της Δύσης εκ των έσω, μέσα από τη ζωή κι όχι μέσα από αγοραίες μυθολογίες, όπως στην περίπτωση της ξαδέλφης της Σιμπέλ που ζει και εργάζεται στην Κωνσταντινούπολη (στο λευκό αποστειρωμένο σπίτι της η τηλεόραση όλο το 24ωρο παίζει αγγλόφωνα κανάλια, ενώ εκείνη γυμνάζεται με όργανα γυμναστικής που διαθέτει στο σπίτι με μια λουθηρανή αυτοπειθαρχία κ.λπ.).

Η πραγματική, όμως, δύναμη της ταινίας συνίσταται στην ικανότητά της να κατασκευάσει δυο χαρακτήρες, που η κάθοδός τους στον «κάτω κόσμο» δεν αναιρεί την αξιοπιστία τους ως ανθρώπινων όντων που έχουν επιθυμίες και πάθη. Οι προσπάθειες αυτοκτονίας, οι ναρκωτικές ουσίες, οι βιασμοί, οι φυλακίσεις, η βία και η εξορία δε «βλάπτουν» τη βαθιά ριζωμένη ανθρώπινη ιδιότητά τους, η οποία αποτυπώνεται ακόμα και στις πιο ακραίες τους επιλογές, ακόμα και στα όρια της αυτοκαταστροφής! Η ταινία ανήκει σε έναν κινηματογράφο που γίνεται ολοένα και πιο σπάνιος, που ξεφλουδίζει όποια έθνικ φρου-φρου και αρώματα, όποια εκχυδαϊστικά τουριστικά στοιχεία και στοχεύει κατευθείαν στη γυμνή ουσία των πραγμάτων. Η ερμηνεία των δύο πρωταγωνιστών διέπεται από σπαρακτική αλήθεια, με τα κοντινά πλάνα να κάνουν τη συμπεριφορά τους διάφανη στα μάτια μας. Η κάμερα εναλλάσσει την σχέση της με τα απεικονιζόμενα αντικείμενα. Πότε κρατά απόσταση για σχολιασμό και πότε συμμετέχει ενεργά στα δρώμενα. Σε κάθε περίπτωση καθιστά αξιόπιστους χαρακτήρες και καταστάσεις. Δυο άνθρωποι που η ζωή έσπρωξε στον πάτο και βρήκαν τη δύναμη να ξανασηκωθούν και να ανασυνταχθούν. Ταινία αξιόλογη, με μουσικά ιντερμέδια που λειτουργούν σαν προπέλα της αφήγησης, μια ορχήστρα 6 οργανοπαικτών και μιας τραγουδίστριας στο κέντρο, με σκηνικό τον Βόσπορο και την Αγιά Σοφιά να ορθώνεται πίσω τους μεγαλοπρεπής.

Παίζουν: Σιμπέλ Κεκιλί, Μπιρόλ Ουνέλ, Κατρίν Στρίμπεκ, Μελτέμ Κουμπούλ, κ.ά.

Παραγωγή: Γερμανία, Τουρκία (2004).


Κορυφή σελίδας
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ