Κυριακή 10 Γενάρη 2010
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 23
ΔΙΕΘΝΗ
ΔΥΤΙΚΑ ΒΑΛΚΑΝΙΑ ΚΑΙ ΕΕ
Στη μέγκενη της ευρωατλαντικής ένταξης...

Πριν μία δεκαετία, οι βόμβες ΝΑΤΟ, ΕΕ και ΗΠΑ πυρπολούσαν το σερβικό λαό. Σήμερα, η ηγεσία δυτικοβαλκανικών χωρών, όπως η Σερβία, «ξεχνά» τα προ δεκαετίας εγκλήματα της ευρω-ατλαντικής συμμαχίας και υποβάλλει αίτηση για ένταξη στο κλαμπ των σφαγέων...

Associated Press

Πριν μία δεκαετία, οι βόμβες ΝΑΤΟ, ΕΕ και ΗΠΑ πυρπολούσαν το σερβικό λαό. Σήμερα, η ηγεσία δυτικοβαλκανικών χωρών, όπως η Σερβία, «ξεχνά» τα προ δεκαετίας εγκλήματα της ευρω-ατλαντικής συμμαχίας και υποβάλλει αίτηση για ένταξη στο κλαμπ των σφαγέων...
Στο δρόμο της ευρωατλαντικής ολοκλήρωσης σύρονται - θέλοντας και μη - τα δυτικά Βαλκάνια. Το 2009 αλλά και το 2010 δρομολογήθηκαν και δρομολογούνται εξελίξεις που φέρνουν ορισμένες χώρες της Νοτιοανατολικής Ευρώπης εγγύτερα στην ΕΕ. Ηδη και τυπικά Κροατία και ΠΓΔΜ έχουν χαρακτηριστεί υποψήφιες προς ένταξη χώρες, μολονότι η ευρωπαϊκή διαδρομή της τελευταία αναμένεται περιπετειώδης... Στις δυνάμει υποψήφιες χώρες συγκαταλέγονται το Μαυροβούνιο, η Σερβία, η Βοσνία - Ερζεγοβίνη και η Αλβανία, οι οποίες ωστόσο δεν αναμένεται να ενταχθούν στην ΕΕ πριν τουλάχιστον μία δεκαετία...

Στο τέλος Δεκέμβρη του 2009 η προοπτική ένταξης των δυτικών βαλκανικών χωρών στην ΕΕ προωθήθηκε - περισσότερο σε επίπεδο δημοσίων σχέσεων... - με την απόφαση που πήρε το Νοέμβρη το Συμβούλιο Υπουργών Δικαιοσύνης και Εσωτερικών της ΕΕ για την κατάργηση βίζας σε ταξιδιώτες από την ΠΓΔΜ, τη Σερβία και το Μαυροβούνιο. Η κατάργηση της βίζας για την Αλβανία και τη Βοσνία - Ερζεγοβίνη αναμένεται να κριθεί στα μέσα του 2010, εφόσον αποφασιστεί πως οι συγκεκριμένες χώρες «πληρούν τις αναγκαίες προϋποθέσεις»...

Στις 19/12/09 η κατάργηση βίζας για τους πολίτες ΠΓΔΜ, Σερβίας και Μαυροβουνίου έγινε δεκτή «εν χορδαίς και οργάνοις» αν και πολλοί απ' τους πολίτες αυτών των χωρών αδυνατούν - λόγω προφανών οικονομικών δυσκολιών και ανισοτήτων - να πραγματοποιήσουν έστω και ένα ολιγοήμερο ταξίδι στις χώρες της ζώνης της Σένγκεν...

Πανηγυρισμοί υποστηρικτών της κυβέρνησης Γκρούεφσκι στα Σκόπια για την απόφαση της ΕΕ τον Οκτώβρη να αρχίσει ενταξιακές διαπραγματεύσεις με την ΠΓΔΜ
Πανηγυρισμοί υποστηρικτών της κυβέρνησης Γκρούεφσκι στα Σκόπια για την απόφαση της ΕΕ τον Οκτώβρη να αρχίσει ενταξιακές διαπραγματεύσεις με την ΠΓΔΜ
Εντούτοις, αληθινά πικρή γεύση για το τι πραγματικά σημαίνει ευρω-ατλαντική ένταξη θα πάρουν οι λαοί της περιοχής όταν θα έρθει η ώρα να ενταχθούν στην ΕΕ και στο ΝΑΤΟ και θα πληρώσουν (και κείνοι με τη σειρά τους...) το λογαριασμό των καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων και των οικονομικών «μεταρρυθμίσεων» με γνώμονα τις ορέξεις της «ελεύθερης αγοράς» που θα οδηγήσουν σε περαιτέρω «ελαστικοποίηση» (δηλαδή διάλυση) των εργασιακών σχέσεων και καταπάτηση των λαϊκών δικαιωμάτων και ελευθεριών... Θα νιώσουν δηλαδή στο πετσί τους την «ελευθερία και τη δημοκρατία» μίας ΕΕ που ακυρώνει δημοψηφίσματα όταν αναδεικνύουν αποφάσεις που δεν της αρέσουν (π.χ. Ιρλανδία...), που ξεπουλάει συστήματα Παιδείας, Υγείας και Κοινωνικής Ασφάλισης στα κοράκια του μεγάλου κεφαλαίου, ενώ στέλνει τάχα για την «ειρήνη και την ασφάλεια» τα παιδιά των λαών στα μέτωπα των εκάστοτε ιμπεριαλιστικών επιχειρήσεων.

Στην τελευταία έκθεσή της για τη διαδικασία διεύρυνσης σε δυτικά Βαλκάνια και Τουρκία (14/10/09) η Ευρωπαϊκή Επιτροπή της ΕΕ δημοσιοποίησε τη στρατηγική της υπογραμμίζοντας ότι η διαδικασία αυτή «εξελίσσεται επί του παρόντος στο πλαίσιο βαθιάς και εκτεταμένης ύφεσης, η οποία έχει πλήξει τόσο την ΕΕ όσο και τις χώρες της διεύρυνσης». Ωστόσο, επεσήμανε ότι σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να ανασταλεί η διαδικασία προσχώρησης...

Για την πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας η Κομισιόν εκτίμησε ότι υπάρχει «σημαντική πρόοδο» θεωρώντας ότι τα Σκόπια αντιμετώπισαν «ικανοποιητικά τις βασικές προτεραιότητες της εταιρικής σχέσης για την προσχώρηση». Εκτιμώντας, ως εκ τούτου, ότι η χώρα εκπληρώνει «επαρκώς» τα πολιτικά κριτήρια που καθορίστηκαν α) στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Κοπεγχάγης το 1993 και β) στο πλαίσιο της Διαδικασίας Σταθεροποίησης και Σύνδεσης αποφάσισε να συστήσει την έναρξη διαπραγματεύσεων, προτείνοντας - μερικές βδομάδες αργότερα - στα Σκόπια να λύσουν προηγουμένως τις διαφορές τους με την Αθήνα...

Οσον αφορά στην Κροατία, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκτιμά πως σημείωσε «ικανοποιητική πρόοδο» όσον αφορά την εκπλήρωση των κριτηρίων αξιολόγησης που καθορίστηκαν στις διαπραγματεύσεις προσχώρησης, ιδιαίτερα μετά την πολιτική συμφωνία Σλοβενίας - Κροατίας για το ζήτημα των διμερών συνοριακών διαφορών. Παρ' όλα αυτά, προτείνεται στην Κροατία να συνεχίσει τις μεταρρυθμιστικές προσπάθειές της, ιδίως όσον αφορά το δικαστικό τομέα και τη δημόσια διοίκηση, την καταπολέμηση της διαφθοράς και του οργανωμένου εγκλήματος και τα δικαιώματα των μειονοτήτων. Εάν η Κροατία εκπληρώσει εγκαίρως όλα τα παραπάνω εκκρεμή κριτήρια, τότε θεωρείται πιθανόν οι διαπραγματεύσεις προσχώρησης να ολοκληρωθούν εντός 2010.

Αναφορικά με το Μαυροβούνιο, το οποίο υπέβαλε αίτηση προσχώρησης στην ΕΕ ένα χρόνο πριν (Δεκέμβρη 2009), η ΕΕ εκτιμά ως «θετικά» τα βήματα που έχει κάνει σε γενικές γραμμές η ηγεσία της χώρας σε επίπεδο οικονομικών μεταρρυθμίσεων, επισημαίνοντας ωστόσο ως βασικές αδυναμίες τις διοικητικές δυσλειτουργίες της κρατικής μηχανής και την έλλειψη κράτους δικαίου. Οσον αφορά στην Αλβανία, που υπέβαλε αίτηση προσχώρησης στην ΕΕ τον Απρίλη του 2009, η Κομισιόν απέφυγε να εκφράσει ολοκληρωμένα τη γνώμη της, επιφυλασσόμενη να το πράξει «μόλις της το ζητήσει το Συμβούλιο». Μη θέλοντας εντούτοις να αποθαρρύνει τα Τίρανα έκρινε πως οι τελευταίες κοινοβουλευτικές εκλογές, παρά τις σοβαρές παρατυπίες και προβλήματα, «τήρησαν τους περισσότερους διεθνείς κανόνες», ενώ σημείωσε ως βασικές «μεγάλες προκλήσεις» για την ηγεσία της χώρας την «ενίσχυση του κράτους δικαίου και την εξασφάλιση της ορθής λειτουργίας των κρατικών θεσμών».

Σε αντιδιαστολή με τις παραπάνω περιπτώσεις χωρών, η Βοσνία-Ερζεγοβίνη θεωρείται απ' την Κομισιόν ως η πιο κρίσιμη αλλά και η πιο πιθανή περιοχή αστάθειας και κρίσης που χρειάζεται «επειγόντως μεταρρυθμίσεις». Από το φθινόπωρο του 2009 οι Βρυξέλλες, προωθώντας από κοινού με τις ΗΠΑ ένα δεύτερο Ντέιτον, με βασικό χαρακτηριστικό την ενοποίηση των κρατικών θεσμών και τη δημιουργία ενός κεντρικού, ισχυρού κράτους εις βάρος της κροατικής μειονότητας και της σερβοβοσνιακής κρατικής οντότητας. Για την ΕΕ, η Βοσνία-Ερζεγοβίνη θα έχει «ευρωπαϊκό μέλλον εάν εκπληρώσει όλες τις απαιτήσεις της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης και τις προϋποθέσεις για το κλείσιμο του Ανώτατου Εκπροσώπου της Διεθνούς Κοινότητας» (ο οποίος δεν είναι παρά ένας διορισμένος Ευρωπαίος δικτάτορας με απόλυτες εξουσίες εις βάρος των εκλεγμένων θεσμών της χώρας).

Ικανοποιημένες φαίνονται οι Βρυξέλλες και με τη φιλοδυτική ηγεσία της Σερβίας, ιδιαίτερα μετά τη σύλληψη του πρώην ηγέτη των Σέρβων της Βοσνίας, Ράντοβαν Κάρατζιτς (τον Ιούλη του 2008 και τη δίκη του στη Χάγη που έχει προγραμματιστεί για το Μάρτη του 2010). Σύμφωνα με την τελευταία ετήσια έκθεση της Κομισιόν, το Βελιγράδι, που υπέβαλε αίτηση ένταξης στις 22/12/09, απέδειξε τη βούλησή του για περαιτέρω προσέγγιση της ΕΕ εφαρμόζοντας τις διατάξεις της ενδιάμεσης συμφωνίας με τις Βρυξέλλες και την πραγματοποίηση «σημαντικών μεταρρυθμίσεων» για το μεγάλο κεφάλαιο. Ωστόσο, το μαστίγιο εξακολουθεί να είναι ορατό στο ορίζοντα προκειμένου να εξασφαλιστεί η περαιτέρω συνεχής συνεργασία της Σερβίας με το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο για την πρώην Γιουγκοσλαβία... Σε κάθε περίπτωση, πάντως, και μετά απ' την άρση των περισσότερων επιφυλάξεων κατά της ένταξης της Σερβίας στην ΕΕ απ' την Ολλανδία, ασκούνται πιέσεις στο Βελιγράδι προκειμένου να δείξει «πιο εποικοδομητική στάση» σε ζητήματα που αφορούν στο Κοσσυφοπέδιο, στο οποίο οι Βρυξέλλες έχουν ως γνωστό αναπτύξει τον τελευταίο χρόνο την αστυνομικο-δικαστική αποστολή EULEX.

Οσο για το Κοσσυφοπέδιο; Εκεί κρίνεται ότι... η σταθερότητα διατηρήθηκε αλλά εξακολουθεί να είναι εύθραυστη, κύρια επειδή το προτεκτοράτο δεν έχει επιλύσει προβλήματα όπως η διασφάλιση του κράτους δικαίου, η καταπολέμηση της διαφθοράς και του οργανωμένου εγκλήματος, η ενίσχυση της διοικητικής ικανότητας και η προστασία των Σέρβων και των μειονοτήτων. Ωστόσο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει να διευρυνθεί το προτιμησιακό εμπορικό καθεστώς («αυτόνομα εμπορικά μέτρα») που ισχύει σήμερα για το Κοσσυφοπέδιο και προτείνει οδηγίες διαπραγμάτευσης για εμπορική συμφωνία «όταν το Κοσσυφοπέδιο εκπληρώσει τις σχετικές απαιτήσεις».

Βέβαια, πιθανές αναταράξεις αναμένεται να προκαλέσει στην περιοχή και η απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου Διαιτησίας της Χάγης στα μέσα του 2010 σχετικά με την νομιμότητα ή όχι της ανεξαρτησίας του Κοσσυφοπεδίου. Αν και δεν αναμένεται μία ξεκάθαρη απόφαση - πόσο δε μία απόφαση που θα αποκαθιστά το διεθνές δίκαιο και θα αναγνωρίζει ως παράνομη την ανεξαρτητοποίηση του ΝΑΤΟικού προτεκτοράτου - εντούτοις η εξέλιξη θα δώσει αφορμή σε ΗΠΑ και Ρωσία να πάρουν θέσεις συνεχίζοντας ή κουκουλώνοντας (προσωρινά) την αντιπαράθεσή τους, αφού εξακολουθούν να βλέπουν αμφότερες τα δυτικά Βαλκάνια σαν ένα ακόμη πεδίο ανταγωνισμού, δεδομένης της ενεργειακής (μεταξύ άλλων...) εξάρτησης της Ευρώπης...


Δέσποινα ΟΡΦΑΝΑΚΗ


Κορυφή σελίδας
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ