«Η κοινωνία αντιλαμβάνεται την ανάγκη της αλλαγής, αλλά αυτόματα "χωρίς σκέψη" αντιδρά σε κάθε αλλαγή». Η διατύπωση είναι κοινότοπη. Την έλεγαν επί χρόνια οι κυβερνώντες του ΠΑΣΟΚ, τη λένε σήμερα οι της ΝΔ, την επανέλαβε, την Τρίτη που μας πέρασε, από το βήμα της ετήσιας συνέλευσης του ΣΕΒ, ο πρόεδρος των μεγαλοβιομηχάνων.

Τι λέει το παραμύθι; Οτι η κοινωνία, οι πολλοί, οι εργαζόμενοι και τα άλλα λαϊκά στρώματα, δηλαδή, τα 'χουν εντελώς χαμένα. Αντιλαμβάνονται ότι για μια ανθρώπινη ζωή χρειάζεται να έχουν μόνιμη και σταθερή εργασία, αλλά, χωρίς σκέψη, αντιδρούν. Υπάρχει κατοχυρωμένο μεροκάματο σε επίπεδα που καλύπτει τις σύγχρονες ανάγκες των οικογενειών τους, αλλά το αρνούνται. Τους παρέχουν δωρεάν εργατική κατοικία, αλλά αντιστέκονται, όπως κάνουν και για τη δωρεάν δημόσια Υγεία και Παιδεία. Τους διαθέτουν πρόσβαση σε πολιτιστικές, αθλητικές και άλλες κοινωνικά ωφέλιμες εκδηλώσεις, αλλά αυτοί προτιμούν την αποχαύνωση της τηλεόρασης. Και, εν τέλει όταν τους εξασφαλίζουν γεράματα με συντάξεις που να μπορούν να τα βγάλουν πέρα αξιοπρεπώς, αυτοί σηκώνουν οδοφράγματα.

Τα πράγματα, βέβαια, είναι εντελώς διαφορετικά. Σε άλλου είδους αλλαγές προσβλέπουν οι μεγαλοβιομήχανοι και το έδειξαν στη συνέλευση του ΣΕΒ. Για το επίπεδο της κερδοφορίας τους, μπορεί να μην γκρίνιαξαν, μπορεί να πιέζουν - και μάλιστα αφόρητα - για την ανάγκη επιτάχυνσης των αντιδραστικών αναδιαρθρώσεων, παραπέμποντας, μάλιστα, στη λήψη μέτρων στο φόντο της απειλής που πλανάται για οικονομική κρίση, αλλά το μήνυμα που θέλησαν να στείλουν, ήταν άλλο. Πέρα από τα γερά θεμέλια που έχουν μπει ώστε να επιτυγχάνονται υψηλοί ρυθμοί κερδοφορίας, λένε, εκείνο που χρειάζεται ακόμα περισσότερο είναι «ένας συνολικός επαναπροσδιορισμός των ρόλων του κράτους, του ιδιωτικού τομέα και του συνδικαλιστικού κινήματος.(...) Απαιτείται η επίτευξη μιας νέας ισορροπίας ανάμεσά τους. Απαιτείται η κοινή συνείδηση ότι για να επιτελούνται οι αλλαγές γρήγορα και πετυχημένα, πρέπει να αποτελούν τη συνισταμένη μίας κοινής προσπάθειας που καλύπτει το συνολικό πολιτικό και κοινωνικό φάσμα, με γνώμονα τη βιώσιμη ανάπτυξη και την κοινωνική συνοχή».

Οι επιδιωκόμενες από τον ΣΕΒ αλλαγές είναι αλλαγές που οδηγούν σε ακόμα μεγαλύτερη χειροτέρευση της θέσης των εργαζομένων. Σε μεγαλύτερη επιδείνωση του βιοτικού τους επιπέδου. Σε ολικό σάρωμα όχι μόνο κάθε κατάκτησης, αλλά και της ιδέας ότι μπορεί να γίνεται λόγος για κατακτήσεις. Τα πάντα θα παίζονται στη σύγχρονη σκακιέρα των αναγκών του κεφαλαίου. Τα λαϊκά στρώματα, με βάση τις συνθήκες εξέλιξης του συστήματος στις μέρες μας και σύμφωνα με τις τωρινές προτεραιότητες του κεφαλαίου, όχι μόνο δε δικαιούνται να διεκδικούν, αλλά οφείλουν να συναινέσουν από μόνοι τους για τα χειρότερα. Να δεχτούν ακόμα πιο ελαστικές σχέσεις εργασίας, κατάργηση των συλλογικών συμβάσεων, ακύρωση του δικαιώματος στην Κοινωνική Ασφάλιση, τη δημόσια Παιδεία και Υγεία, οριστική ανατροπή της συνταξιοδότησης, με τον τρόπο που τη γνωρίσαμε μέχρι σήμερα.

Δε θέλει και πολύ μυαλό για να καταλάβει κανείς τι επιδιώκουν οι βιομήχανοι. Σύμπραξη και μέτωπο. Συνασπισμό επιζητούν, για να γίνει υπόθεση ολόκληρης της κοινωνίας η περιβόητη βιώσιμη ανάπτυξη. Η πάση θυσία εξασφάλιση υψηλών ρυθμών ανόδου των επιχειρήσεων, με τρόπο, μάλιστα, τέτοιο που θα διασφαλίζεται η αέναη βελτίωση των αποδόσεών τους. Και, σαν κερασάκι, προσθέτουν το βαρύγδουπο της ...κοινωνικής συνοχής, που δεν είναι τίποτα άλλο, από τα προγράμματα ελεημοσύνης προς τους ενδεείς, τα τμήματα εκείνα της κοινωνίας που θα περιέρχονται σε κατάσταση απόλυτης φτώχειας και εξαθλίωσης, εξαιτίας των μέτρων που απαιτεί η βιώσιμη ανάπτυξη των επιχειρηματικών ομίλων. Και με αυτούς τους όρους, ο πρόεδρος του ΣΕΒ δήλωσε πανέτοιμος «να συνεισφέρει σε μια συμμαχία προόδου που θα επιλέξει και θα εφαρμόσει την αλλαγή».

Από τον «πολιτικό κόσμο», από τα κόμματα και τους σχηματισμούς με τους οποίους συνδιαλέγονται οι μεγαλοβιομήχανοι, ζητείται να πάψουν να «βρίσκονται σε μία ιδιότυπη ομηρία σε σχέση με την κοινή γνώμη». Δηλαδή, αποφασιστικότητα στην επιβολή των αντιλαϊκών επιλογών και πλήρη περιφρόνηση των λαϊκών αναγκών. Σ' αυτά τα πλαίσια και για να μη δημιουργούνται αυταπάτες για το ρόλο της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ, ο πρόεδρος του ΣΕΒ κάλεσε τα δύο κόμματα να απαλλαγούν από την «κοινωνική φοβία, καθιστώντας τα άτολμα όταν είναι στην εξουσία και πλειοδοτικά σε καταγγελίες, όταν είναι στην αντιπολίτευση». Σε ό,τι αφορά τον ΣΥΝ οι προσδοκίες των μεγαλοβιομηχάνων περιέχονται στην επιστολή ΣΕΒ προς Τσίπρα, με το γνωστό «χαιρετίζουμε με ιδιαίτερη ικανοποίηση την εκλογή σας, προσβλέποντας και στη δική σας συμβολή ώστε ο δημόσιος διάλογος στη χώρα μας να απεμπλακεί από τα παρωχημένα στερεότυπα και τις προκαταλήψεις που τον ακυρώνουν».

Δύο είναι οι τρόποι για να πραγματοποιηθεί η υλοποίηση τέτοιων αντιλαϊκών σχεδίων. Η σύγκρουση των εκπροσώπων της ολιγαρχίας με τους εργαζόμενους και όλους όσοι θίγονται από τους σχεδιασμούς τους ή ο ...συνολικός επαναπροσδιορισμός ρόλων. Είναι σαφές ότι προτιμούν το δεύτερο. Προτιμούν τη ...«νέα ισορροπία», όπου το πολιτικό προσωπικό θα δείχνει ακόμα μεγαλύτερη αποφασιστικότητα στην προώθηση των αντιλαϊκών επιλογών, ενώ το συνδικαλιστικό κίνημα θα προσλάβει χαρακτηριστικά προσωπάρχη της εργοδοσίας και θα γίνει σ' ολόκληρη την κλίμακά του κίνημα τύπου ΠΑΣΟΚονεοδημοκρατικής πλειοψηφίας της ΓΣΕΕ.

Η πρόκληση των εκπροσώπων του κεφαλαίου είναι προφανής και η όποια αγανάκτηση για τις αξιώσεις τους εύλογη. Πολύ περισσότερο, αν αναλογιστούμε ότι σε λίγο θα κλείσει μια εικοσαετία από τη δημιουργία της ΕΕ και τη Συνθήκη του Μάαστριχτ, που σηματοδότησαν μια περίοδο τρελής κερδοφορίας για το κεφάλαιο, η οποία στηρίχτηκε αποκλειστικά στο κουτσούρεμα και την κατάργηση λαϊκών κατακτήσεων, πολλών δεκαετιών. Ηταν και εξακολουθεί να είναι μια περίοδος ραγδαίας συγκέντρωσης και συγκεντροποίησης του κεφαλαίου, κάτι που εκφράστηκε μέσα από γιγαντιαίες επιχειρηματικές συμφωνίες και το συνεχώς αυξανόμενο μερίδιο των μεγάλων επιχειρήσεων σε όλες τις αγορές.

Οι εκπρόσωποι του κεφαλαίου, όμως, θέλουν κι άλλα. Για την ακρίβεια, τα θέλουν όλα. Από τη σκοπιά τους, είναι το μόνο που μπορούν να κάνουν, αφού σε περίπτωση που παραιτούνταν από τη φύση του κεφαλαίου να αυξάνεται και να ενισχύει την εξουσία του διαρκώς, αργά ή γρήγορα, θα παραιτούνταν από τη δυνατότητα να εκμεταλλεύονται την εργατική δύναμη και να αποσπούν κέρδη.

Αναλυτικά στοιχεία γύρω από την κερδοφορία όλων των επιχειρήσεων, υπάρχουν για το 2006. Είναι άκρως επίκαιρα τούτες τις μέρες και επειδή ο ΣΕΒ ζητάει την πλήρη υποταγή ολόκληρης της κοινωνίας στην υπόθεση της κερδοφορίας των επιχειρήσεων και επειδή βρισκόμαστε στη φάση της υπογραφής κλαδικών συμβάσεων, που μπορεί να αποτελέσουν μια καλή ευκαιρία για να ακυρωθεί στην πράξη η ντροπή του 1 ευρώ που υπέγραψε η διοίκηση της ΓΣΕΕ. Το 2006 τα κέρδη των μεγάλων επιχειρήσεων έφτασαν τα 8,6 δισ. ευρώ, σημειώνοντας αύξηση 60% σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά. Ηδη τα κέρδη των μεγαλύτερων επιχειρηματικών ομίλων το 2007 αυξήθηκαν ακόμα περισσότερο και διαμορφώθηκαν στα 11 δισ. ευρώ.

Η κερδοφορία του κεφαλαίου αυξάνεται συνολικά για την οικονομική ολιγαρχία, ενώ για κάποιες περιπτώσεις τα σχετικά ποσοστά βγάζουν μάτι. Ενδεικτική είναι η εικόνα για τα ποσοστά αύξησης των κερδών που παρουσίασαν οι πέντε πρώτες βιομηχανικές και εμπορικές επιχειρήσεις το 2006, με βάση την αύξηση της κερδοφορίας τους. Αυτές είναι:

Στους κλάδους της βιομηχανίας

• ΕΛΛ. ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΧΑΛΥΒΟΣ AE +8.916%.
• OLYMPIC CATERING +1.928%.
• ΦΑΡΜΑΚΟΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ NOVARTIS +1.810%.
• ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΜΙΚΡΟΓΕΥΜΑΤΑ +1.586%.
• ΣΩΛΗΝΟΥΡΓΙΑ ΚΟΡΙΝΘΟΥ +1.435%.

Στους κλάδους του εμπορίου

• Ι. ΛΑΔΑΚΗΣ ΑΕ +559%.
• MICROSOFT HELLAS +536%.
• PLUS ΕΝΔΟΠΡΟΣΘΕΤΙΚΗ +462%.
• ΑΦΟΙ ΚΟΡΔΕΛΛΟΥ +455%.
• ΣΠΥΡΟΣ ΑΓΚΡΙΠΑΝ +447%.

Ιδιαίτερα χαρακτηριστική είναι η εικόνα που παρουσιάζει η συγκέντρωση τζίρου και κερδών στην αγορά. Αλλοτε με αργούς, άλλοτε με πιο γρήγορους ρυθμούς, οι μεγάλοι επιχειρηματικοί όμιλοι συγκεντρώνουν όλο και μεγαλύτερο μέρος του κύκλου εργασιών και των κερδών, σε μια απίστευτη κούρσα ανταγωνισμού ανάμεσα στις διάφορες ομάδες της πλουτοκρατίας. Ετσι:

Ο κύκλος εργασιών των 500 μεγαλύτερων βιομηχανικών επιχειρήσεων το 2004 ήταν 38,6 δισ. ευρώ, την επόμενη χρονιά έφτασε τα 41,5 δισ., ενώ το 2006 διαμορφώθηκαν στα 47 δισ. ευρώ.

Οι 10 πρώτες βιομηχανικές επιχειρήσεις εμφάνισαν κύκλο εργασιών που αντιστοιχούσε περίπου:

• Στο 36% του συνολικού τζίρου το 2004.
• Περί το 40% το 2005.
• Πάνω από 42% το 2006.

Με αυτούς τους ρυθμούς δεν είναι μακρινή η στιγμή που οι 10 πρώτοι βιομηχανικοί όμιλοι θα ελέγχουν τη μισή αγορά βιομηχανικών προϊόντων στη χώρα. Αλλά και με βάση την κερδοφορία του 2006, οι 10 πρώτες βιομηχανίες συγκέντρωσαν το 40,6% των συνολικών βιομηχανικών κερδών, ενώ οι πρώτες 50 το 73,2% των συνολικών κερδών. Οι χιλιάδες υπόλοιπες κατείχαν το εναπομένον 26,8%.

Στους κλάδους του εμπορίου εδώ και πολλά χρόνια την πρωτοκαθεδρία έχουν οι μεγάλες πολυεθνικές αλυσίδες των σούπερ μάρκετ και οι εμπορικές επιχειρήσεις των εταιρειών καυσίμων. Ο κύκλος εργασιών των 500 μεγαλύτερων εμπορικών επιχειρήσεων από 44 δισ. ευρώ το 2004, έφτασε τα 46,3 δισ. το 2005 και το 2006 ήταν 50,8 δισ. ευρώ. Με βάση τον κύκλο εργασιών τη συγκεκριμένη τριετία δε φαίνεται να έχουν επέλθει σημαντικές αλλαγές, όμως ο βαθμός συγκέντρωσης είναι ήδη ιδιαίτερα υψηλός. Ετσι, ανάμεσα στις μεγάλες εμπορικές επιχειρήσεις, αυτές που έχουν ετήσιο τζίρο πάνω από 20 εκατ. ευρώ, με βάση το 2006:

• Οι 5 πρώτες ελέγχουν το 15,3% του συνόλου.
• Οι 10 πρώτες το 23,1%.
• Οι 50 πρώτες το 50,5%.

Ανακατατάξεις υπάρχουν όμως σε ό,τι αφορά την κερδοφορία αφού το ποσοστό των κερδών που συγκέντρωναν το 2004 οι 10 πρώτες ήταν 28%, ενώ το 2006 συγκέντρωσαν το 36%. Σε ό,τι αφορά τις 50 πρώτες, η κερδοφορία τους από το 58% του συνόλου των εμπορικών κερδών έφτασε στο 65%!

Η παραπάνω εικόνα δεν είναι στατική. Φέτος τα πράγματα θα είναι ακόμα πιο καλά για το σύνολο των μεγαλοεπιχειρηματιών και πολύ καλύτερη για τους μεγάλους ομίλους. Το ίδιο θα γίνει και την επόμενη και μεθεπόμενη χρονιά, αφού κανόνας για το κεφάλαιο είναι να θέλει όλο και πιο πολλά, να επιδιώκει να καταβροχθίσει τα πάντα! Και έτσι θα συνεχίσει να γίνεται, μέχρι να ανατραπεί η εξουσία του κεφαλαίου και να περάσει ο πλούτος της κοινωνίας στα χέρια των φυσικών παραγωγών του.