Η Χρύσα Σπυροπούλου |
-- Ο «μεγάλος» είναι ακόμα εξαφανισμένος. Μήπως τον είδες;
-- Ελα μην κάνεις έτσι, σαν το παιδί που ζητεί τον καλό λόγο από τον κηδεμόνα του. Διευθυντής είναι και έχει πολλές υποχρεώσεις. Θα 'χει τα δικά του. Πάμε για κανένα ποτό να ησυχάσουμε επιτέλους.
-- Να ησυχάσουμε...Αμ δε...Κάποιος με απειλεί. Μου τηλεφώνησαν πριν από λίγο και μου είπαν να σταματήσω αλλιώς θα πάρουν τα μέτρα τους...Καταλαβαίνεις;
-- Ε... Γιατί δεν πας να το συζητήσεις με τον «μεγάλο» ίσως χρειαστεί να το πούμε στην ασφάλεια. Θα 'ταν χρήσιμο να παρακολουθείται το τηλέφωνό σου. Μέσω του κέντρου σε βρήκαν ή τηλεφωνούν απευθείας;
-- Δεν ξέρω, αλλά δεν είναι δύσκολο να το μάθω. Πάντως, ο πόλεμος τώρα έχει αρχίσει.
Δύο συντάκτες από το πολιτικό ρεπορτάζ πέρασαν να του πουν πόσο ταρακούνησε το άρθρο του τα ασάλευτα νερά της κυβέρνησης. Είχαν ακούσει ότι ο πρωθυπουργός θα απομάκρυνε από τη θέση του τον συνεργάτη του που είχε εμπλακεί στην υπόθεση των λατομείων. Η Δικαιοσύνη είχε κρίνει ότι οι εργασίες στο όρος «Μελαχρινό» είναι παράνομες αλλά παρ' όλ' αυτά κάποιος έβαζε το χεράκι του και τόσο η Νομαρχία όσο και το αστυνομικό τμήμα της περιοχής έκαναν τα στραβά μάτια.
-- Μακάρι, να λάβει τα μέτρα του και να τον τιμωρήσει. Αν δε γίνει αυτό τις αμέσως επόμενες μέρες, θα δημοσιεύσω τη φωτογραφία που έχω στα χέρια μου. Να είναι καλά ο Στράτος που τράβηξε μερικά πολύ αποκαλυπτικά στιγμιότυπα. Δε συμφέρει στην κυβέρνηση να έχει στους κόλπους της ένα τέτοιο καθαρματάκι.
-- Ισως να μην έχουν καταλάβει ακόμα περί τίνος πρόκειται, αντέτεινε η Ρίτσα, συντάκτρια του πολιτικού τμήματος.
-- Νομίζω ότι είναι ο κατάλληλος για αυτή τη θέση. Τι περιμένεις; Κάποιον με τρόπους του σαλονιού και αβροφροσύνη;
Χτύπησε το τηλέφωνο. Ο Γιάννης έκανε νόημα στην Ελισάβετ να το σηκώσει.
-- Ελα, είναι ο «μεγάλος], του είπε χαμογελώντας.
-- Τσακίσου να έρθεις στο γραφείο μου, άκουσε ο Γιάννης τον διευθυντή να του φωνάζει.
Μόλις μπήκε, το γραφείο του απέπνεε τάξη και καθαριότητα, ένιωσε το βαρύ άρωμα του καπνού. Εριξε μια ματιά γύρω του και διαπίστωσε για άλλη μία φορά ότι όλα τα έπιπλα γυάλιζαν. Ακόμα και τα βιβλία, οι εφημερίδες και τα περιοδικά, που ήταν αραδιασμένα στο μακρόστενο γραφείο του, δε διατάρασσαν την εικόνα του τακτοποιημένου χώρου, αν και έδιναν μια νότα επιτηδευμένης ατημελησίας. Ο «μεγάλος» ήταν στραμμένος προς την τζαμαρία που έβλεπε στον Λυκαβηττό. Στριφογύρισε στην πολυθρόνα του κι ακούμπησε την πίπα στο τασάκι.
-- Καλά τα πήγες. Μην το παρατραβήξουμε όμως το σχοινί. Ας κάνουμε προς το παρόν μια μικρή ανακωχή κι έπειτα βλέπουμε.
-- Ευχαριστώ. Μόνο που είμαι αποφασισμένος να το παρακολουθώ το ζήτημα από κοντά γιατί αν δε σταματήσουν αμέσως οι εργασίες, η καταστροφή στο περιβάλλον θα είναι τεράστια. Εμαθα ότι έχετε εκεί κοντά κι εσείς εξοχικό. Δε σας συμφέρει ούτε εσάς, αν το δούμε το θέμα κι από στενά προσωπικά κίνητρα.
Ο άλλος τον κοίταξε πάνω από τα γυαλιά του, ανασηκώνοντας το φρύδι του. Σαν να μην περίμενε μια τέτοια ατάκα. Πώς όχι όμως; Δεν είχε τολμήσει και διακινδυνέψει τόσα πολλά ο Γιάννης; Θα 'πρεπε να το περιμένει. Δε μίλησε.
-- Εχω να διευθετήσω τώρα και κάποιες παράπλευρες απώλειες...του είπε σπάζοντας τον πάγο, κάπως αναποφάσιστος.
-- Τι εννοείς;
-- Δέχομαι απειλητικά τηλεφωνήματα, είπε κοφτά.
-- Και τι σκέφτεσαι να κάνεις;
-- Προς το παρόν δεν ξέρω...ίσως αν το παρατραβήξουν, να ζητήσω τη βοήθεια του «καλού».
-- Του «καλού»; Ποιος είναι πάλι τούτος;
-- Δε θυμάστε; Εκείνος από την Ασφάλεια που είχε γίνει ο φύλακας άγγελός μας, όταν είχαν ρίξει άγνωστοι γκαζάκια στην είσοδο του κτιρίου της εφημερίδας.
-- Εσύ ξέρεις καλύτερα. Σου συνιστώ όμως να μιλήσεις και με τον αρχισυντάκτη σου. Για κάθε τι που σκέφτεσαι να κάνεις, να το συζητάς πρώτα μαζί του. Εντάξει;
Το «εντάξει» και η κίνηση της πολυθρόνας του έδωσαν το μήνυμα. Η συζήτηση είχε λάβει τέλος.
Δεν είχε βγει καλά καλά στο διάδρομο όταν χτύπησε το κινητό του. Ηταν ο πληροφοριοδότης του. Του μιλούσε γρήγορα, σχεδόν αγκομαχητά. Οι εργασίες καλά κρατούν, του είπε. Και η χωματερή εκεί στο νταμάρι είχε πάρει πάλι φωτιά. «Φέρε κάμερες, τον φωτογράφο σου,» είπε και η γραμμή κόπηκε.
Μπήκε στο γραφείο του και άνοιξε τον υπολογιστή του. Αν και είχε σκεφτεί να γράψει σχόλιο για τη λίμνη Κορώνη και τα νεκρά πουλιά, τώρα επανερχόταν στο παλιό του θέμα. Τα λατομεία μαρμάρου. Δεν πρόλαβε να γράψει ούτε μια αράδα όταν μπήκε στο γραφείο του η Ελισάβετ.
-- Τέσσερα εκατομμύρια ευρώ θα πληρώσει πρόστιμο στο κράτος η αξιότιμος εταιρεία ...Μόλις τώρα έφτασε η είδηση...
-- Επιτέλους! Είπε με ανακούφιση ο Γιάννης. Δεν πήγαν στο βρόντο οι κόποι και τα ρεπορτάζ μας...
-- Τι κάνεις τώρα; Δε φαντάζομαι να ξέχασες το ραντεβού σου με την κομψή δήμαρχο;
-- Γράφω το σχόλιο και τα μαζεύω. Δεν έρχεσαι και συ;
-- Οχι δα... Θα σας αφήσω να τα πείτε με την ησυχία σας, συμπλήρωσε χαμογελώντας πονηρά.
-- Μα θα μπορούσα να είμαι γιος της.
-- Γιος της ξεγιός της, εκείνη σε λιγουρεύεται...
-- Εχεις μεγάλη φαντασία. Ωρα για δουλιά...
Η μαρμαρόσκονη έχει καλύψει τα φυτά και τα σπίτια της περιοχής που βρίσκονται κοντά στο όρος «Μελαχρινό». Η δραστηριότητα της εταιρείας που εκμεταλλεύεται τα μάρμαρα και το έτοιμο μπετόν προκαλεί σοβαρά προβλήματα υγείας στους κατοίκους των χωριών και των οικισμών. Καταστρέφεται ανεπανόρθωτα το φυσικό περιβάλλον αλλά επίσης μεταμορφώνεται το γεωμορφολογικό ανάγλυφο. Η ηχορύπανση από τα φουρνέλα και τα χιλιάδες φορτηγά που μεταφέρουν μπάζα και διάφορα υλικά, οι συγκεντρώσεις σωματιδίων σε συνδυασμό με μεγάλες ποσότητες διοξειδίου του θείου, οι παράνομες και ανεξέλεγκτες χωματερές μέσα στα λατομεία, οι οποίες μολύνουν τον υδροφόρο ορίζοντα και την ατμόσφαιρα αποτελούν άμεσους κινδύνους. Οι κάτοικοι νιώθουν ότι δεν πάει άλλο. Κάτι πρέπει να γίνει από την πολιτεία και μάλιστα αμέσως. Στο τέλος πρόσθεσε τον τίτλο: «Εγκλημα εναντίον του περιβάλλοντος». Εκλεισε τον υπολογιστή και έμεινε για λίγα λεπτά σκεπτικός. Αναρωτήθηκε αν είχε νόημα η συνάντηση με τη δήμαρχο. Ισως να μάθαινε κάτι παραπάνω. Τι άλλο όμως έμενε; Εφόσον όλα είχαν διερευνηθεί.
.........
Είχε φτάσει πρώτος στο «Ναυτίλο», το καινούριο εστιατόριο στην οδό Φωκυλίδου. Κάθισε λαχανιασμένος - η ανηφόρα του φάνηκε πιο δύσκολη ακόμα κι από τις υποθέσεις με τις οποίες καταγινόταν τελευταία - σε τραπέζι κοντά στο παράθυρο και τότε μόνο έριξε τη ματιά του στην αίθουσα. Λίγα τραπέζια ήταν πιασμένα, ίσως εξ αιτίας της ώρας. Δεν είχε πάει καλά καλά εννιά. Μόλις μπήκε, όλοι γύρισαν να την κοιτάξουν. Είχε δίκαιο η Ελισάβετ. Ηταν εντυπωσιακή παρ' όλο που δεν ήταν ούτε στην πρώτη αλλά ούτε και στη δεύτερη νιότη της. Μπορεί να μην ήταν όμορφη, είχε όμως κάτι απροσδιόριστο πάνω της που την έκανε ελκυστική. Το μαλλί χτενισμένο, βαμμένη διακριτικά σε τόνους που ταίριαζαν με τα χρώματα του ταγιέρ της. Ενα μεταξωτό μαντίλι έπεφτε ατημέλητα στον ώμο της. Οταν τον πλησίασε, σηκώθηκε.
-- Δεν άργησα; Τον ρώτησε με νάζι.
-- Καθόλου. Πριν από λίγο ήρθα κι εγώ.
Αφησαν να περάσουν λίγα λεπτά δίχως να πουν κουβέντα. Θαρρείς και περίμενε ο ένας να λάβει το λόγο ο άλλος. Τελικά τη σιωπή την έσπασε η κυρία Απέργη.
-- Καταπληκτικό το άρθρο σας. Εκανε αίσθηση στα μέρη μας και σας ευχαριστούμε όλοι θερμά για τους αγώνες που δίνετε.
-- Να 'στε καλά. Τη δουλειά μου κάνω. Αύριο θα δημοσιευτεί και άλλο υλικό, από αυτό που συνέλεξαν οι συνεργάτες μας καθώς και το σχόλιό μου για την ίδια υπόθεση.
Τον κοίταξε επίμονα.
-- Νομίζω ότι θα πρέπει κάποια στιγμή να σταματήσει αυτός ο πόλεμος. Δε νομίζετε; Διότι ό,τι είχατε να πείτε εσείς, το είπατε. Η κυβέρνηση και όλοι οι ενδιαφερόμενοι φορείς έμαθαν τι συμβαίνει στην περιοχή μας. Σωστά;
Σωστά, πολύ σωστά, σκέφτηκε ο Γιάννης. Πού το πάει η κυρία, αναρωτήθηκε.
-- Θα παρακολουθούμε στενά το θέμα. Ετσι αποφασίσαμε στην εφημερίδα, τόνισε.
-- Νομίζω ότι δεν πρέπει να το παρατραβήξετε... καθώς υπάρχει και η άλλη πλευρά. Κι εγώ εκπροσωπώ όλους τους κατοίκους. Κι εκείνους που πλήττονται από τη μόλυνση και τους άλλους που βρίσκουν δουλιά στα λατομεία. Καταλαβαίνετε τι θέλω να πω... Αλλωστε, φοβούμαι ότι οι οικολογικές οργανώσεις που δραστηριοποιούνται στην περιοχή μας, υπερβάλλουν κάπως στους υπολογισμούς και στις εκτιμήσεις. Ας σκεφτούμε και τους απλούς ανθρώπους που ζουν από τη δουλιά στα λατομεία. Τι λέτε;
Ο Γιάννης έμενε σιωπηλός. Είχε μετανιώσει που δέχτηκε να γίνει αυτή η συνάντηση γιατί καταλάβαινε το πνεύμα της κυρίας Απέργη. Το γεύμα έγινε με σκοπό να εξαγοράσει την παραίτησή του από την υπόθεση. Να μη συνέχιζε τα ρεπορτάζ και τα σχόλια από την εφημερίδα. Ακόμα και η δήμαρχος φρόντιζε για το ατομικό της συμφέρον κι όχι για το κοινό καλό. Μα ακόμα κι έτσι, δεν καταλάβαινε ότι για κάποιες ψήφους παραπάνω, θα θυσίαζε το συλλογικό συμφέρον προς όφελος μιας εταιρείας, η οποία αδιαφορούσε για την προστασία του περιβάλλοντος, και θα καταδίκαζε και τον εαυτό της σε ανεπανόρθωτες βλάβες; Ηδη τα αναπνευστικά νοσήματα έκαναν θραύση στα μέρη εκείνα. Σειρά έχει ο επόμενος...
-- Δε σας καταλαβαίνω... πίστευα ότι είστε με το μέρος μας ότι νοιάζεστε για τον τόπο σας. Νομίζω ότι δεν έχετε αντιληφθεί το μέγεθος της καταστροφής, συμπλήρωσε νιώθοντας ότι είναι μάταιο να την πείσει. Εκείνη έδειχνε ότι είχε πάρει τις αποφάσεις της. Θα προστάτευε από δω και πέρα εκείνους που δίνουν ψωμί, όπως είπε, σε κατοίκους της περιοχής.
.....
Καθώς κατηφόριζε ο Γιάννης προς τη Σταδίου, χτύπησε το κινητό του. Ηταν η Ελισάβετ, που του είπε ότι ήταν ακόμα στο γραφείο και ότι είχε λάβει έναν ανώνυμο φάκελο, στον οποίο υπήρχε ένα δακτυλογραφημένο σημείωμα που τους πληροφορούσε για το θάνατο εργάτη κατά τη διάρκεια της λειτουργίας των φουρνέλων. Δυο τρεις φωτογραφίες επιβεβαίωναν το γεγονός.
-- Γιάννη μου, είναι τόσο σκληρές οι φωτογραφίες! Σε περιμένω να τις δεις... Τηλεφώνησα και στον Στράτο. Είναι καθ' οδόν κι αυτός. Το ατύχημα το είχαν κουκουλώσει. Εγινε τον προηγούμενο μήνα. Ούτε η οικογένεια του θύματος ειδοποίησε την αστυνομία. Δεν υπάρχει καταγγελία... Τίποτα.
-- Ερχομαι... Σε δέκα λεπτά το πολύ θα είμαι εκεί. Καλό θα ήταν να δείχναμε τον φάκελο και στον «μεγάλο».
-- Ναι... Δεν είναι κακή ιδέα. Μόνο που αυτός αντιπαθεί τα ανώνυμα σημειώματα. Θα μιλήσουμε με τον αρχισυντάκτη... Ακούει καλύτερα... Τι έκανες με την κυρία δήμαρχο; Ρώτησε με λεπτή ειρωνεία στη φωνή της.
-- Αδικος κόπος. Χαμένος χρόνος. Η γυναίκα έχει αλλάξει στρατόπεδο για μια χούφτα ψήφους. Θα σου τα πω όμως από κοντά.
Μόνο ο δεύτερος όροφος στο κτίριο της εφημερίδας ήταν φωτισμένος. Πίσω από τις μισάνοιχτες περσίδες μετακινούνταν σκιές. Οταν ο Γιάννης μπήκε στην αίθουσα, βρήκε τους δυο συνεργάτες του απασχολημένους με το περιεχόμενο του φακέλου. Η Ελισάβετ παράλληλα έπαιζε με το ποντίκι του υπολογιστή της. Ανήσυχη, δεν της αρκούσε η μία δραστηριότητα... Ο θηλυκός Ναπολέων, συνήθιζαν να την πειράζουν.
-- Μπορεί ο εργάτης να μην ήταν Ελληνας και γι' αυτό να μην έγινε καταγγελία. Πάντως, μιας και ξέρουμε τώρα για το ατύχημα, πρέπει να γράψουμε γι' αυτό. Αλλος ένας σοβαρός λόγος, που συνηγορεί υπέρ του λουκέτου στα λατομεία.
-- Αυτοί δεν καταλαβαίνουν τίποτε, είπε ο Στράτος. Ούτε το πρόστιμο ούτε η δικαστική απόφαση για αναστολή των εργασιών τους πτόησε.
-- Τώρα όμως, μ' αυτό το καινούριο δεδομένο πιθανόν να ταρακουνηθούν οι κρατικοί λειτουργοί και να γίνει κάτι, απάντησε η Ελισάβετ, που πάντα ήταν πιο αισιόδοξη από τους άλλους.
Στο μεταξύ, ο Γιάννης παρατηρούσε προσεχτικά το ανώνυμο σημείωμα καθώς και τις φωτογραφίες.
-- Αν είναι παράνομος μετανάστης το θύμα, παρατήρησε, γλιτώνουν και την αποζημίωση στην οικογένεια.
-- Από κάθε άποψη κερδισμένη η εταιρεία... μουρμούρισε ο Στράτος. Τι κάνουμε, λοιπόν;
-- Επειδή έκλεισε η ύλη για την επόμενη μέρα, έχουμε χρόνο να επισκεφτούμε τους εκπροσώπους της εταιρείας και να συζητήσουμε μαζί τους για το ατύχημα. Κι έπειτα αφού συνεννοηθούμε με τον αρχισυντάκτη, δημοσιεύουμε τα ευρήματα. Τι λέτε, συμφωνείτε;
-- Συμφωνούμε, είπαν οι άλλοι ταυτόχρονα.
-- Λέω, λοιπόν, συνέχισε ο Γιάννης, να τους επισκεφτούμε αύριο το πρωί. Οσο το δυνατόν πιο νωρίς, έτσι ώστε να 'χουμε χρόνο μπροστά μας για την έρευνά μας. Να 'μαστε έτοιμοι από κάθε άποψη όταν παρουσιάσουμε τα στοιχεία μας στον «δικό μας». Εντάξει; Είμαστε ο.κ.;
-- Αύριο, λοιπόν, συναντιόμαστε στο λατομείο. Στις οχτώ.
....
Οταν ο Στράτος και η Ελισάβετ έφτασαν στο νταμάρι, βρήκαν τις καγκελόπορτες κλειστές. Ψυχή δεν υπήρχε. Σαν να το είχαν εγκαταλείψει. Είχε πάει οκτώμισι και ο Γιάννης δεν είχε φανεί ακόμα. Η Ελισάβετ του τηλεφώνησε για άλλη μία φορά στο κινητό. Καμία απάντηση. Ανέβηκε στα κάγκελα και βρέθηκε στην άλλη πλευρά. Τα κουβούκλια που λειτουργούσαν σαν γραφεία των μηχανικών και εργοδηγών ήταν κλειστά. Το τοπίο φαινόταν έρημο. Τα σπλάχνα του βουνού έχασκαν λαβωμένα. Αμμος και πέτρες παντού εκεί γύρω. Η Ελισάβετ σχημάτισε πάλι τον αριθμό του κινητού του Γιάννη. Χτυπούσε.... Της φάνηκε σαν να άκουγε τον γνωστό ήχο το αντάτζιο από τις «Τέσσερις Εποχές» του Βιβάλντι. Ηταν το αγαπημένο κομμάτι του Γιάννη και το 'χε ρυθμίσει έτσι ώστε να τον ειδοποιεί αυτή η μελωδία όταν είχε κλήση. Ο ήχος θαρρείς και δυνάμωνε, σαν να την πλησίαζε.
Αφηρημένη καθώς ήταν σκόνταψε στα μπάζα, που βρέθηκαν μπροστά της. Αφησε μια κραυγή.
-- Οχι, θεέ μου! Γιάννη, Γιάννη...μίλα μου... Στράτο, εδώ...Τρέξε.
Εσκυψε και έπιασε τον σφυγμό του. Τότε μόνο πρόσεξε το αίμα.
-- Στράτο, συνέχισε να φωνάζει, κάλεσε αμέσως ασθενοφόρο. Παίρνω το 100. Ο Γιάννης... κάνε γρήγορα... ο Γιάννης μας... τον φάγανε, ψιθύρισε, αλλά ένας λυγμός δεν την άφησε να συνεχίσει.
«Ατύχημα ή έγκλημα;» Είχαν σαν τίτλο οι περισσότερες εφημερίδες την είδηση του θανάτου του Γιάννη. Μερικοί σχολίαζαν ότι δε θα μπορούσε να είναι εγκληματική ενέργεια μιας και δεν είχε συμφέρον ο θύτης να τον αφήσει εκεί και να ενοχοποιηθεί η εταιρεία. Μάλλον δεν πρόλαβε να τον μετακινήσει, έγραφαν κάποιοι άλλοι. Πάντως την υπόθεση θα την αναλάμβανε, αν η ιατροδικαστική έρευνα απέκλειε το ατύχημα, ο αστυνόμος Ηλιού και η ομάδα του.