Την πραγματική του ταυτότητα, παρά τα «λόγια αγάπης» που μια μέρα πριν από την Πάρο, με αφορμή τη γιορτή της Παναγίας, είχε πει, ανέσυρε ο αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος. Θυμήθηκε τον αγοραίο αντικομμουνισμό της ψυχροπολεμικής περιόδου και με χτεσινή ανακοίνωση της Αρχιεπισκοπής Αθηνών, η οποία εκδόθηκε για άλλο λόγο, εξισώνει το ναζισμό με τον «ολοκληρωτισμό του υπαρκτού σοσιαλισμού». Η ανακοίνωση αυτή εκδόθηκε υπό τη μορφή διευκρινίσεων σε προηγούμενη επιστολή του αρχιεπισκόπου προς τον καθολικό αρχιεπίσκοπο Νάξου -Τήνου - Ανδρου - Μυκόνου Νικόλαο και αναφέρεται στις σχέσεις κράτους - Εκκλησίας.

«Η Ελλάς μέχρι σήμερα, αναφέρεται στη χτεσινή ανακοίνωση της Αρχιεπισκοπής Αθηνών, είναι χριστιανικό κράτος, σύμφωνα με το όραμα αυτών που την απελευθέρωσαν το 1821 και το Σύνταγμά της. Αυτό δε σημαίνει ότι είναι "Χομεϊνικό", όπως "Χομεϊνικά" δεν είναι πολλά χριστιανικά κράτη της Ευρώπης που έχουν παρόμοια σχέση Κράτους - Εκκλησίας με την Ελλάδα. Η Αγγλία, η Ισπανία, η Σουηδία και άλλα κράτη της Ευρώπης συντηρούν με ευλάβεια και σεβασμό την παράδοσή τους και βεβαίως δεν είναι "Χομεϊνικά". Ο Χριστιανισμός από τη φύση και τη διδασκαλία του είναι ταυτόσημος με την ελευθερία, τη δικαιοσύνη, την αγάπη, την ανεκτικότητα, τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις θρησκευτικές ελευθερίες. Αντιθέτως, τα χωρίς Θεό κράτη ή αυτά που εκμεταλλεύονται το όνομα του Θεού για τα συμφέροντά τους, οδηγούν στον ατομισμό, στην υποτίμηση του ανθρώπου, στην καθιέρωση τάξεων και τελικώς στην εκμετάλλευση του ανθρώπου από τον άνθρωπο. Ο 20ός αιώνας γνώρισε άθεα κράτη που στιγμάτισαν την ιστορία της ανθρωπότητας με πρωτοφανείς παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπως γενοκτονίες (Αρμενίων και Ποντίων),το Ολοκαύτωμα και τα στρατόπεδα συγκεντρώσεως του Ναζισμού και τον ολοκληρωτισμό του υπαρκτού σοσιαλισμού με τον απηνή διωγμό κάθε αντιφρονούντος και βεβαίως κάθε θρησκεύματος».

Στην ίδια ανακοίνωση γίνεται αναφορά και στο επίμαχο θέμα των ταυτοτήτων και επαναλαμβάνεται ότι η Εκκλησία ζητάει διάλογο με την κυβέρνηση χωρίς προϋπόθεση «την παραίτηση της Εκκλησίας από τις θέσεις της στο ζήτημα των ταυτοτήτων, ιδίως όταν πλανάται ο φόβος ότι ακολουθούν και άλλα μέτρα θρησκευτικού αποχρωματισμού του κράτους». Στο σημείο αυτό επισημαίνεται ότι «απουσία της Εκκλησίας μελετάται η κατάργηση του μαθήματος των Θρησκευτικών από τις εξετάσεις της Β' και Γ' Λυκείου». Και καταλήγει: «Διάλογος γίνεται μόνο σε πνεύμα αγάπης, κατανόησης και συναλληλίας, αλλιώς δεν είναι διάλογος, είναι ανακοίνωση προειλημμένων αποφάσεων».

Κατά τ' άλλα, ο γιορτασμός της 15ης Αυγούστου έγινε μέσα σε κλίμα «ενότητας» και «κατάνυξης». Ο αρχιεπίσκοπος από την Πάρο απέφυγε να κάνει οποιαδήποτε αναφορά στο θέμα των ταυτοτήτων και το κήρυγμά του το περιόρισε σε καθαρά θρησκευτικά πλαίσια. Πράγμα που οδήγησε κυβερνητικούς παράγοντες στο συμπέρασμα ότι οι Ιεράρχες κατάλαβαν ότι μια όξυνση τη μέρα αυτή θα προκαλούσε. Πάντως ο υπουργός Τύπου δήλωσε την ίδια μέρα ότι ο διάλογος κυβέρνησης και Εκκλησίας «δυστυχώς δεν άρχισε με ευθύνη της Εκκλησίας».

• Στα βήματα του προκατόχου του Καντιώτη φαίνεται να κινείται ο νυν Μητροπολίτης Κονίτσης, ο οποίος φέρεται με χτεσινές του δηλώσεις να προέτρεψε τους εισαγγελείς να... παρέμβουν κατά των θεατρικών παραστάσεων (!) που περιλαμβάνουν σκετς με θέμα τον αρχιεπίσκοπο Χριστόδουλο...

«H θέση της κυβέρνησης είναι γνωστή και παραμένει σε αυτή, τόσο ως προς το θέμα των ταυτοτήτων όσο και ως προς το θέμα του διαλόγου με την Εκκλησία». Με το παραπάνω σχόλιο υποδέχτηκε η κυβέρνηση τη χτεσινή, δισέλιδη ανακοίνωση της Αρχιεπισκοπής και τη διαφαινόμενη προσπάθεια της ιεραρχίας - όπως προκύπτει και από τις ήπιες δηλώσεις εκπροσώπων της - να ανοίξουν κάποιες χαραμάδες επικοινωνίας με την κυβέρνηση.

Ανώτερο κυβερνητικό στέλεχος από το οποίο ζητήθηκαν περαιτέρω διευκρινίσεις για τη στάση που θα τηρήσει η κυβέρνηση, δεν έκρυβε την πρόθεση της τελευταίας να εμφανιστεί με μια διάθεση υπεροχής έναντι των ιερωμένων, αφού όπως έλεγε, σχολιάζοντας την ανακοίνωση της Αρχιεπισκοπής, δεν είναι η κυβέρνηση αυτή που κάνει το «βήμα πίσω» και συμπλήρωνε: «Δε μας απασχολεί τι θα κάνουν οι ιεράρχες. Εμείς αναμένουμε και εμμένουμε στις απόψεις μας»...

Οσο για την ουσία της επιστολής και κυρίως το θέμα της έναρξης διαλόγου, η απάντηση που δινόταν ήταν πως την κυβέρνηση δεν την απασχολεί ποιο θέμα θεωρεί η Εκκλησία ότι έχει κλείσει και ποιο όχι, αλλά θα προσέλθει στο διάλογο εφόσον η Εκκλησία ανταποκριθεί.

Πάντως, το ίδιο κυβερνητικό στέλεχος - που χαρακτήριζε «αστείους» τους ισχυρισμούς Χριστόδουλο και τις αναφορές της ανακοίνωσης στο σκέλος που αναφέρεται στα περί «λαϊκού κράτους» - δεν απέκλειε η «πολυγλωσσία» που, όπως ισχυρίστηκε, επικρατεί στο εσωτερικό της Εκκλησίας, να επιφέρει νέα όξυνση παρά τη χτεσινή «νηνεμία».