H Κούβα είναι γεγονός ότι έχει εκατομμύρια φίλους σε όλες τις γωνιές του πλανήτη (φυσικά και λιγότερους ορκισμένους εχθρούς) για ό,τι πρεσβεύει στη διάρκεια της υπερσαραντάχρονης ιστορίας της, από τότε που νίκησε η σοσιαλιστική επανάσταση και το νησί ανήκει πραγματικά στο λαό του.

Είναι όμως και ένας τόπος προικισμένος από τη φύση - με τη φροντίδα βέβαια του κοινωνικού συστήματος - που είναι ιδανικός γι' αυτό που λέμε μαγευτικές διακοπές. Και δεν είναι τυχαίο ότι τα τελευταία χρόνια είναι ο αγαπημένος προορισμός για εκατομμύρια τουρίστες από όλο τον κόσμο.

Με την ευκαιρία ενός πρόσφατου ταξιδιού που μας έδωσε τη δυνατότητα να γνωριστούμε με την ομορφιά της Κούβας, ξεκινάμε σήμερα μια μαγευτική διαδρομή στο μεγαλύτερο νησί της Καραϊβικής, μια διαδρομή γεμάτη φύση, πολιτισμό, ζωντάνια και αισιοδοξία για τη ζωή.

Κούβα θα μπορούσε να σημαίνει γη, με βάση την παλιά διάλεκτο αραγκουάνο στον πολιτισμό Τάινα. Αλλη μεταγενέστερη εκδοχή συνηγορεί για αραβοϊσπανική προέλευση της λέξης. Για τους ίδιους τους Κουβανούς αυτή η ετυμολογική ανάλυση λίγη σημασία έχει, αφού οι ίδιοι ζουν περήφανοι για την ιδιοσυγκρασία τους, που είναι ένα κράμα αφρικανικών, ευρωπαϊκών και ινδιάνικων παραδόσεων. Τελικά, οι Κουβανοί είναι ένα μείγμα από διαφορετικές εθνότητες και πολιτισμούς, που από αυτή τη μείξη προκύπτει μια κουλτούρα διαφορετική από τις αρχικές συνιστώσες.

Το μαγευτικό αυτό νησί μοιάζει από το γεωγραφικό του περίγραμμα με ένα είδος κροκόδειλου «καϊμάν», έχει 1.200 χιλιόμετρα μήκος και πλάτος 210 χιλιόμετρα το ανώτερο και 32 χιλιόμετρα το λιγότερο. Χωρίζεται διοικητικά σε 14 επαρχίες - περιφέρειες και μια νησιωτική επαρχία, το Νησί της Νεολαίας. Υπάρχουν 169 δήμοι και οι πιο σημαντικές πόλεις, εκτός από την πρωτεύουσα Αβάνα, είναι το Σαντιάγκο ντε Κούβα, η Σάντα - Κλάρα, το Μπαγιάμο, το Ολγκίν, η Λας Τούνας, το Καμαγκουέι, το Σιέγο ντε Αβιλα, το Σάντι Εσπίριτους, το Σιενφουέγος, οι Ματάνσας, το Πίναρ ντελ Ρίο, το Γκουαντάναμο.

Το 70% του πληθυσμού ζει στις πόλεις όπου διατηρούνται μνημεία με αρχιτεκτονική από την περίοδο της αποικιοκρατίας και πολλές από αυτές έχουν ανακηρυχτεί σε προστατευόμενα Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς.

Η Κούβα έχει πολύ πλούσιο πολιτισμό. Ο λαός της χαίρεται τη μουσική και το χορό, που θα λέγαμε ότι ζει στο αίμα του, σε πλήρη αρμονία με τις παραδόσεις και τα έθιμά του.

Για να γίνει πιο κατανοητό αυτό, ο επισκέπτης δεν έχει παρά να επισκεφτεί τα πολλά της μουσεία, με κάθε περιεχόμενο, από την ιστορία της ηρωικής Κουβανικής Επανάστασης μέχρι το ρούμι και τη ζάχαρη, τον καπνό και τα περίφημα πούρα ή τη μουσική και τις φυσικές επιστήμες.

Οι πρώτες πόλεις που ίδρυσε ο εξερευνητής Ντιέγκο Βελάσκεζ και οι Ισπανοί κατακτητές είναι εφτά: Η Δική μας Κυρία της Ασουνσιόν της Μπαρακόα, ο Αγιος Απελευθερωτής του Μπαγιάμο, Σαντιάγκο ντε Κούβα, Σάντα Μαρία ντελ Πουέρτο ντε Πρίνσιπε (σήμερα Καμαγκουέι), Σάντι Εσπίριτους, Τρινιδάδ και Σαν Κριστόμπαλ ντε λα Αβάνα.

Αυτές είχαν και την πιο μεγάλη οικονομική και πολιτιστική ανάπτυξη κατά τον 16ο, 17ο και 18ο αιώνα. Η πρόοδος που σημείωσαν σε όλους τους τομείς τις ανέδειξαν σε σημαντικά κέντρα και σήμερα.

Η πρωτεύουσα Αβάνα από το 16ο αιώνα είναι μια από τις πόλεις της Καραϊβικής με τη μεγαλύτερη πολιτιστική κληρονομιά. Το παλιό κομμάτι της πόλης και τα αποικιοκρατικής εποχής κτίρια έχουν ανακηρυχτεί σε Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς από την ΟΥΝΕΣΚΟ.

Κοσμοπολίτικη, χαρούμενη, πολύμορφη, κατέχει το χάρισμα να κερδίζει την αγάπη των επισκεπτών της, με αποτέλεσμα όποιος την επισκέπτεται να δένεται μαζί της και να θέλει να την επισκεφτεί και πάλι. Σε κάθε δρόμο της και γειτονιά ξεχειλίζει η παράδοση, η ιστορία και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των Κουβανών, με τη φιλοξενία να ξεχωρίζει.

Τα αρχιτεκτονικά δημιουργήματα και ο πολιτισμός που εκδηλώνεται σε όλες του τις μορφές, μουσική, χορός, εικαστική δημιουργία, τραβάνε την προσοχή.

Σήμερα συχνά η Αβάνα φιλοξενεί διεθνή φεστιβάλ και συνέδρια. Οπως οι παγκόσμιες εκδηλώσεις μπαλέτου, κινηματογράφου, εικαστικών τεχνών, πούρων, για να απαριθμήσουμε μερικές από τις πιο χαρακτηριστικές.

Από τα αξιοθέατα της πόλης των 2,5 εκατομμυρίων, στο συνολικό πληθυσμό της Κούβας των 11 εκατ., ξεχωρίζουν: Η πλατεία της Επανάστασης, το πολιτικό κέντρο της πόλης όπου γιορτάζονται οι μεγάλες επέτειοι και γίνονται οι μεγάλες πολιτικές συγκεντρώσεις, σαν και αυτές που συνηθίζουν να διοργανώνουν οι Κουβανοί διεκδικώντας τα δίκαια αιτήματά τους, είτε αυτά αφορούν τον τερματισμό του εγκληματικού εμπάργκο, που πάνω από 40 χρόνια εφαρμόζουν οι ΗΠΑ, είτε την απελευθέρωση των 5 αγωνιστών ηρώων που κρατούνται στις ΗΠΑ, είτε άλλα ζητήματα. Στην πλατεία ξεχωρίζει το υπουργείο Εσωτερικών με το τεράστιο πορτρέτο του Τσε Γκεβάρα με τη χειρόγραφη προτροπή του «Μέχρι τη νίκη για πάντα», όταν έφευγε για τη Βολιβία το 1965, το άγαλμα του εθνικού ποιητή Χοσέ Μαρτί 28 μέτρων ύψους, που βρίσκεται πάνω σε βάθρο 138 μέτρων, πίσω του η έδρα της κυβέρνησης και άλλα κυβερνητικά κτίρια.

Ακολουθώντας τη Λεωφόρο της Ανεξαρτησίας κατευθυνόμαστε προς το κέντρο και την παλιά πόλη. Η οδός Καρόλου του 3ου μέχρι το 1974 που μετονομάστηκε μετά σε οδός Σαλβαδόρ Αλιέντε, προς τιμήν του δολοφονηθέντος Χιλιανού Προέδρου. Στη διαδρομή βλέπουμε τα τυπικά μεγάλα λεωφορεία, τα «καμέγιος», δηλαδή τις καμήλες όπως τα αποκαλούν οι ντόπιοι, μια ακόμα «κουβανική πατέντα», που είναι μεγάλοι τράκτορες φορτηγών που μεταφέρουν μεγάλα αυτοσχέδια βαγόνια που αντιστοιχούν σε 3 και 4 κανονικά λεωφορεία. Αυτό κυρίως καθιερώθηκε τη δύσκολη περίοδο της οικονομικής ύφεσης μετά την ανατροπή των σοσιαλιστικών χωρών της Ευρώπης, με τις οποίες η Κούβα διατηρούσε το 80% των εμπορικών της συναλλαγών και ήταν οι κύριοι προμηθευτές της.

Την άλλη Κυριακή, αλλά και όλο το Δεκέμβρη, το «Καθ' οδόν» θα είναι αφιερωμένο στο Νησί της Επανάστασης. Ετσι, για να φύγει με «άλλο αέρα» τούτη η χρονιά.

Δημήτρης ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ