Στο προηγούμενο φύλλο είχαμε σχολιάσει την Εκθεση Μπλερ, βασικός συντάκτης της οποίας ήταν ο οικονομολόγος κ. Μπερνς της Διεθνούς Τράπεζας, για τις οικονομικές επιπτώσεις από τις επικείμενες κλιματικές αλλαγές, από την αύξηση των εκπομπών του διοξειδίου του άνθρακα. Δυο βδομάδες πριν, είχε δοθεί στη δημοσιότητα άλλη μια διεθνής έκθεση για τα περιβαλλοντικά ζητήματα, με τίτλο «ζωντανός πλανήτης». Ερευνα που εκπονήθηκε με την ευθύνη της διεθνούς οργάνωσης «Παγκόσμιο Ταμείο για τη Φύση» που είναι γνωστότερη, από τα αρχικά της, ως WWF.

Στην εν λόγω Εκθεση και πάλι τίθεται ως ορόσημο το έτος 2050. Σύμφωνα με τους επιστήμονες που συμμετείχαν στη μελέτη, η διάρκεια της οποίας ξεπέρασε τα δυο χρόνια, σε λιγότερο από μισό αιώνα από σήμερα «η ανθρωπότητα θα καταναλώνει φυσικούς πόρους που αντιστοιχούν σε δυο πλανήτες». Η υπερκατανάλωση το 2003 ξεπέρασε κατά 25% τον αριθμό ανανέωσης των φυσικών πόρων, ενώ το 2001 το αντίστοιχο ποσοστό ήταν 21%. Παράλληλα, σε διάστημα 42 χρόνων, από το 1961 έως το 2003 η κατανάλωση ορυκτών καυσίμων (σ.σ. πετρέλαιο, άνθρακας, φυσικό αέριο) υπερεννεαπλασιάστηκε.

Είναι σαφές ότι το ακολουθούμενο αναπτυξιακό πρότυπο είναι αδιέξοδο και οι περιβαλλοντικές - κοινωνικές - οικονομικές καταστροφές, που πολλές από αυτές είναι ήδη ορατές, θα ενταθούν και σύμφωνα με πολλούς επιστήμονες θα είναι εφιαλτικές. Η Εκθεση αναφέρει στοιχεία τα οποία είναι άκρως ανησυχητικά και τα οποία αφορούν τη βιοποικιλότητα του πλανήτη. Οπως, για παράδειγμα, το γεγονός ότι στο διάστημα 1970 -2003 οι πληθυσμοί των σπονδυλωτών ζώων μειώθηκαν κατά 33%. Με δεδομένο ότι η απώλεια ειδών ή η δραματική μείωσή τους έχει ως αποτέλεσμα την κατ' αρχήν ανισορροπία και τη μετέπειτα κατάρρευση των οικοσυστημάτων μπορούμε να σκεφτούμε το μέγεθος της πλανητικής απειλής.

Τα στοιχεία όμως δε μένουν σ' αυτές τις διαπιστώσεις. Επισημαίνουν, επίσης, ότι καταναλώνονται πόροι που κατά μέσον όρο αντιστοιχούν σε 22 στρέμματα εδάφους ανά κάτοικο, ενώ μας «αντιστοιχούν» μόλις 18! Ενωμένα Αραβικά Εμιράτα και ΗΠΑ κατέχουν σε μια κατάταξη τα πρωτεία και ακολουθούν φυσικά οι χώρες του πλούσιου Βορρά. Υψηλές «αποδόσεις» έχει και η Ελλάδα, που καταλαμβάνει τη δέκατη έβδομη θέση, σε μια περίοδο που οι κατασκευαστές των ειδήσεων παρουσίαζαν την κυβέρνηση των «εκσυγχρονιστών» λίγο ως πολύ ως οικοθαυματοποιούς (για να μην ξεχνιόμαστε). Μέχρι και «πράσινες» καρικατούρες στελέχωσαν υψηλές θέσεις του κρατικού μηχανισμού (με το αζημίωτο βεβαίως) στο πλαίσιο του φιλοπεριβαλλοντικού λίφτινγκ της θατσερικής πολιτικής των κατά τα άλλα «σοσιαλιστών»...

Η συζήτηση γύρω από τα κρίσιμα περιβαλλοντικά ζητήματα αν περιοριστεί σε εντυπωσιακούς δείκτες και μελλοντολογικά σενάρια, αν απεκδυθεί από τα κύρια αίτια της υπάρχουσας κατάστασης και κυρίως τις ευθύνες και την αναγκαιότητα αλλαγής του κοινωνικοοικονομικού συστήματος, εντός του οποίου θα μπορούν να ασκηθούν πολιτικές ανάλογες με την κρισιμότητα των προβλημάτων, χωρίς τον έλεγχο των οικονομικών ελίτ, δε θα πετύχει το παραμικρό, πλην ίσως από μια ευκαιριακή συζήτηση, η οποία θα ξεχαστεί γρήγορα. Κάτι που έγινε ήδη. Ως κάτοικοι του πλανήτη Γη πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι βρισκόμαστε πάνω σε μια βραδυφλεγή βόμβα. Μπορεί, βέβαια, να αγνοούμε την ακριβή χρονική στιγμή της έκρηξης. Γνωρίζουμε όμως πολύ καλά τις επιπτώσεις της έκρηξης, όπως επίσης και τη βεβαιότητα ότι θα εκραγεί. Εκτός αν ληφθούν άμεσα ριζοσπαστικά μέτρα. Πόσο εφικτό, όμως, είναι αυτό στο πλαίσιο του υπάρχοντος κοινωνικοοικονομικού συστήματος;