Για να προσεγγίσουμε το θέμα της όποιας αξιολόγησης στην εκπαίδευση θα πρέπει να ξεκινήσουμε από το σκοπό, τον οποίο υπηρετεί μέσα στο εκπαιδευτικό σύστημα, έτσι όπως αυτό λειτουργείστο δοσμένο κοινωνικοοικονομικό σύστημα. Σε χτεσινό σχετικό άρθρο περιγράφτηκε πώς το κίνημα της παιδείας κάνει στην πράξη την αξιολόγησή του, αναδείχνοντας, με τα αιτήματα του, το βαθύτερο πρόβλημα της εκπαίδευσης, δηλαδή της κοινωνίας, την ταξικότητά της. Και πώς το εργατικό λαϊκό κίνημα, σε αντίθεση με την επιχειρούμενη μεταρρύθμιση, διεκδικεί τον προσανατολισμό της εκπαίδευσης στην ολόπλευρη μόρφωση όλων των ανθρώπων, ξεκινώντας από την ποιοτική και ποσοτική διεύρυνση της βασικής εκπαίδευσης, ώστε να διαμορφώνονται άνθρωποι ελεύθεροι, συνειδητοί συντελεστές της κοινωνικής εξέλιξης.

Η κυβέρνηση, βέβαια, στην προσπάθεια να αποκρύψει τον ταξικό της προσανατολισμό, απομονώνει το εκπαιδευτικό πρόβλημα από τους κοινωνικούς συντελεστές του, ξεχωρίζει τους συντελεστές της ενιαίας διαδικασίας που ονομάζεται αξιολόγηση (της κοινωνίας, του εκπαιδευτικού συστήματος, του συγκεκριμένου σχολείου, του δασκάλου, του μαθητή) και αναζητεί "αποδιοπομπαίο τράγο" - τον κακό εκπαιδευτικό.

Ετσι ο κάθε εκπαιδευτικός αντιμετωπίζεται ως ο δυνάμει κοπανατζής, ανεπαρκής, αργόσχολος, αυτός που ανά πάσα στιγμή χρειάζεται ΑΣΜ, σχολικό σύμβουλο και διευθυντή με τη δαμόκλειο σπάθη της αξιολόγησης, για να αποδώσει.

Την ίδια στιγμή είμαστε από τις τελευταίες χώρες σε παγκόσμια κλίμακα, όσον αφορά τις δαπάνες που διατίθενται για την παιδεία από τον κρατικό προϋπολογισμό, σε τέτοιο βαθμό μάλιστα που μας έχουν ξεπεράσει και οι χώρες, οι οποίες βρίσκονται σε χειρότερη οικονομική κατάσταση από τη δική μας, π. χ. η Τουρκία. Σύμφωνα με στοιχεία του ινστιτούτου ΙΝΕ της ΓΣΕΕ το ετήσιο κόστος ενός μαθητή δημοτικού για την οικογένειά του είναι 270.000 δρχ., στο Γυμνάσιο είναι 640.000 στο Λύκειο 1.070.000 και στο πανεπιστήμιο 2.000.000 δρχ. Στοιχεία έρευνας της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας το 1997, για το εργατικό δυναμικό, δείχνουν ότι ο 1 στους 4 ανέργους είναι πτυχιούχος. Η εργασιακή αβεβαιότητα, το κόστος και η υποβάθμιση των σπουδών οδηγούν κάθε χρόνο 3.000 φοιτητές στην οριστική εγκατάλειψη των σπουδών τους. Μόνο ένας στους τρεις εισαχθέντες αποφοιτά από τα ΤΕΙ. Η σκληρή γλώσσα των αριθμών θέτει το αμείλικτο ερώτημα: Ποιος θα αξιολογήσει αυτή την εξαθλιωμένη κατάσταση στην παιδεία μας και τους άμεσα υπεύθυνους, τις εκάστοτε κυβερνήσεις ΠΑΣΟΚ και ΝΔ; Οι θιασώτες της σημερινής πολιτικής και οι υποτακτικοί τους;

Οι γονείς, οι εκπαιδευτικοί, οι μαθητές δεν πρέπει να ξεγελαστούν και από θύματα της σημερινής πολιτικής να βγουν κι από πάνω κατηγορούμενοι.

Βασικός στόχος και προσπάθεια επομένως της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ στην Ελλάδα και του υπουργείου Παιδείας είναι η αξιολόγηση στην εκπαίδευση να αφορά τον εκπαιδευτικό και να έχει αυστηρά ελεγκτικό διοικητικό χαρακτήρα, με τις αντίστοιχες ποινές κατά τα πρότυπα του Ερβαρτιανού σχολείου. Θέλουν μέσα από τα αντιεκπαιδευτικά τους νομοθετήματα να ποδηγετούν, να προσαρμόζουν τη συνείδηση του εκπαιδευτικού, τη στάση του, στις κυρίαρχες εκπαιδευτικές πολιτικές, μην επιτρέποντας καμιά αμφισβήτηση μπροστά μάλιστα και στις άλλες διαρθρωτικές αλλαγές που προωθούνται στην οικονομία.

Ο πιθανός ιδεολογικός "φερετζές", που χρησιμοποιείται από κάποιους λάτρεις της προσωπικής αξιολόγησης - ενίοτε ανεπαρκέστατους διδακτικά και παιδαγωγικά- ότι είναι απαραίτητη η προσωποπαγής αξιολόγηση, για να χτυπηθούν κάποιοι τεμπέληδες εκπαιδευτικοί δεν έχει σοβαρή βάση. Κι αυτό γιατί υπάρχει ο μετεμφυλιακός Δημοσιοϋπαλληλικός Κώδικας και σύντομα θα ψηφιστεί και ο καινούργιος της ίδιας βασιλοχουντικής έμπνευσης, άσχετα αν κομπορρημονούν οι εκπρόσωποι της αστικής δημοκρατίας για το αντίθετο, και ο οποίος προβλέπει μια σειρά από ποινές στους όποιους "τεμπέληδες" ή σ' αυτούς που εξασκούν ανεπαρκώς τα καθήκοντά τους.

Αλλο όμως είναι το ζητούμενο της σημερινής πολιτικής και των συμφερόντων που αυτή εκφράζει. Το ζητούμενο είναι, με το συνδυασμό της προσωπικής τριπλής αξιολόγησης και του νέου Δημοσιοϋπαλληλικού Κώδικα, που θα συνδέει το μισθό με το βαθμό, ο οποίος θα δίνεται ανάλογα με την αξιολογική βαθμίδα, να μπορέσει η εκάστοτε κυβέρνηση να δημιουργήσει στρατιές δούλων, που θα σκύβουν το κεφάλι στον οποιονδήποτε φορέα εξουσίας. Αν στον ιδιωτικό τομέα υπάρχει ο φόβος του αφεντικού και της απόλυσης, στο δημόσιο τομέα, και ιδιαίτερα στην εκπαίδευση, μαζί με την άρση της μονιμότητας, προσπαθούν, μέσω και της αξιολόγησης, να έχουν το ποθητό αποτέλεσμα που είναι η ποδηγέτηση των εκπαιδευτικών, η μετατροπή τους σε φοβισμένα δασκαλάκια που θα κόβουν τους μαθητές στα μέτρα του συστήματος.

Οι καμπές αυτές αντιδραστικοποίησης εκ μέρους του αστικού κράτους και των διαχειριστών της εξουσίας του δεν είναι τυχαίες, ούτε και τα φαινόμενα αντιμετώπισης της παιδείας, με βάση τον τεχνοκρατικό διοικητισμό,που αντιμετωπίζει τον ανθρώπινο παράγοντα ως αναλώσιμο είδος. Ερμηνεύονται με βάση τις δυσμενείς εξελίξεις και το ιστορικό πισωγύρισμα των γεγονότων του '89, που έδωσαν τη μονοκρατορία στην καπιταλιστική βαρβαρότητα, άσχετα αν αποκρύπτεται πίσω από εύηχες έννοιες περί παγκοσμιοποίησης, νέων συνθηκών κλπ.

Οφείλονται στο ότι οι κοινωνικοοικονομικοί και πολιτικοί συσχετισμοί σε παγκόσμια κλίμακα είναι υπέρ των δυνάμεων, που, άσχετα από το προσωπείο που φορούν ή το πώς αυτοπροσδιορίζονται, συμφωνούν απόλυτα στην κατεύθυνση που λέει:

Η ελεγχόμενη από κοινωνικές εκρήξεις κοινωνία, η υποταγμένη κοινωνία αναπαράγεται και μέσα από ελεγχόμενους υποταγμένους εκπαιδευτικούς.

Εκ των πραγμάτων κυρίαρχο πρόβλημα αναγορεύεται το πώς και το ίδιο το συνδικαλιστικό κίνημα των εκπαιδευτικών θα αντιπαλέψει και θα αποκρούσει αυτή την επίθεση, μια και το διάταγμα της κυβέρνησης ήδη έχει τεθεί σε ισχύ και καλούνται οι σχολικοί σύμβουλοι, οι προϊστάμενοι εκπαίδευσης, οι διευθυντές και φυσικά και οι εκπαιδευτικοί να το εφαρμόσουν.

Ηδη ο κυβερνητικός συνδικαλισμός, διά της παράταξης του ΠΑΣΟΚ, και με τη βοήθεια των γνωστών ΣΥΝεταίρων, για παράδειγμα στη Διδασκαλική Ομοσπονδία (ΔΟΕ), φροντίζει να σπέρνει τη σύγχυση και τον αποπροσανατολισμό, με αμφιλεγόμενες αποφάσεις που εύκολα παρερμηνεύονται, ιδιαίτερα απ' όσους ριψάσπιδες ψάχνουν την ευκαιρία, για να παραδοθούν μιας και η στάση ζωή τους είναι το σκύψιμο της μέσης.

Το ζήτημα είναι να γίνει κατανοητό από εμάς τους πολλούς, άσχετα με τον πολιτικό θεό, στον οποίο είναι πιθανό να πιστεύουμε ότι πρέπει να συγκροτήσουμε απέναντι στην ιερά συμμαχία της κυβέρνησης, των αφεντικών της και των υποτακτικών της το δικό μας μέτωπο αγώνα και αντίστασης σ' αυτά τα μέτρα, αρχίζοντας μέσα στα σχολεία να καταργούμε στην πράξη αυτά τα δικαιώματα με το να μη συμμετέχουμε σε καμία επιτροπή, με το να μη δεχόμαστε κανέναν στο σχολείο μας ή στην τάξη μας με την ιδιότητα του αξιολογητή.

Σαφέστατα πρέπει να διεκδικήσουμε την κάλυψή μας από τους συλλόγους μας, που πρέπει να είναι πρωτοπόροι σ' αυτόν τον αγώνα. Σαφέστατα πρέπει η κυβερνητική πλειοψηφία στην ΔΟΕ να πιεστεί, να πάρει ξεκάθαρες θέσεις, αντί να λειτουργεί σαν πέμπτη φάλαγγα. Σε τελική ανάλυση καμία σκυμμένη πλειοψηφία της ΔΟΕ, κανένας τοπικός σύλλογος, που ολιγωρεί, δεν πρέπει να αναγορευτεί σε πληρεξούσιο της αξιοπρέπειάς μας και της συνείδησής μας.

Δεν πρέπει να αποτελέσουν αυτοί το άλλοθι, για να ανοίξουν οι κερκόπορτες. Η περιφρούρηση της τιμής μας, των κατακτήσεών μας, της ανθρωπιάς μας δεν έχει μόνο συλλογικά χαρακτηριστικά, έχει ακριβώς και τα ατομικά, για να μπορούμε να δρούμε σαν συνειδητοποιημένη ταξική γροθιά και όχι σαν αγέλη που τη χειραγωγούν τα "λευκά κολάρα" του κυβερνητικού συνδικαλισμού.

Μάρκος ΣΚΟΥΦΑΛΟΣ