Ολο και περισσότεροι οικονομολόγοι και αναλυτές εφιστούν την προσοχή τους στη σχέση που συνδέει την αύξηση του παγκόσμιου χρέους με την αύξηση των δραστηριοτήτων του πολυεθνικού οργανωμένου εγκλήματος και τη σχέση αιτίου και αιτιατού, που φαίνεται, όλο και περισσότερο, ότι συνδέει τα δύο αυτά φαινόμενα με τις νέες μορφές καπιταλισμού, όπως είναι ο φιλελευθερισμός.

Το άνοιγμα των αγορών, η χαλάρωση της νομοθεσίας και η ανεξέλεγκτη εισροή κεφαλαίων και επενδύσεων, σε συνδυασμό με τις ιδιωτικοποιήσεις κρατικών υπηρεσιών, προκάλεσαν καταστροφικούς κλυδωνισμούς στις εθνικές οικονομίες και στους εθνικούς παραγωγικούς τομείς ανοίγοντας συγχρόνως το δρόμο για τη δραστηριοποίηση της διεθνούς μαφίας, τόσο σε νομότυπα πλαίσια, όσο και σε επίπεδο πολιτικής εξουσίας. Η πτώση των τιμών των πρώτων υλών στις αρχές του '80, σε συνδυασμό με τη δραστική μείωση των μισθών, του κράτους πρόνοιας και την ταυτόχρονη αύξηση της ανεργίας οδήγησαν σε βαθιά κρίση τις οικονομίες των κρατών και καλλιέργησαν πρόσφορο έδαφος για την ανάπτυξη μιας άλλης "εναλλακτικής" πλην παράνομης οικονομίας.

Το οργανωμένο έγκλημα, τόσο σε επίπεδο "τοπικών οργανώσεων", όσο και σε επίπεδο "πολυεθνικής συνεργασίας" είχε, πλέον, το περιθώριο να κινηθεί και να δραστηριοποιηθεί είτε στο ρόλο του δανειστή μικρογεωργών, μικροεμπόρων και βιοτεχνών, είτε στις κρατικές επιχειρήσεις όλων των τομέων με το προσωπείο κάποιου νομότυπου (ή όχι απαραίτητα) επενδυτή. Η νομότυπη είσοδος της μαφίας στα κέντρα εξουσίας και η εντυπωσιακή αύξηση της επιρροής της στην παγκόσμια κοινή γνώμη έχει συνδεθεί με μέτρα που έχει λάβει κατά καιρούς το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο ακόμα και από τους, κατεξοχήν, εκπροσώπους ή υπερασπιστές της νέας μορφής της παγκόσμιας οικονομίας. Χαρακτηριστική είναι η έκθεση του Τζιμ Μούντι, διευθυντή του FBI, όπου παραδέχεται ότι υφίσταται στενή συνεργασία ανάμεσα στην ιταλική, την κολομβιανή και τη ρωσική μαφία και ότι αυτή διευκολύνθηκε ιδιαίτερα από τη διαδικασία μετάβασης στο καπιταλιστικό σύστημα που χαρακτήρισε τα τελευταία χρόνια την οικονομία των πρώην σοσιαλιστικών χωρών. Εξίσου διαφωτιστική είναι και μια εκτίμηση των Ηνωμένων Εθνών, σύμφωνα με την οποία: "τα προγράμματα δομικής προσαρμογής που επέβαλλε το ΔΝΤ σε πολλές χρεωμένες χώρες στην κατεύθυνση της εφαρμογής του νεοφιλελεύθερου οικονομικού μοντέλου άνοιξαν το δρόμο της εξουσίας για τη μαφία".