Κυριακή 18 Μάη 1997
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 23
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
Παίρνουν εκδίκηση τα όνειρά μας

Συζήτηση με τον εμψυχωτή και σκηνοθέτη του Θεατρικού Εργαστηρίου του Πνευματικού Κέντρου του Δήμου Ν. Ιωνίας, Ιωσήφ Πολυκάρπου

Δεκαπέντε χρόνια γόνιμης δουλιάς και ώριμου καρπού, με βασική συνεκτική γραμμή στη φιλοσοφία που λέει όχι στην εξυπηρέτηση προσωρινών λύσεων και μπερδεμένων λογικών, όχι εκπτώσεις στους στόχους, όχι παραχωρήσεις σε κάθε λογής πιέσεις, το Θεατρικό Εργαστήρι του Πνευματικού Κέντρου του Δήμου Νέας Ιωνίας επιτυγχάνει την ουσιαστική του παρουσία. Και αυτή η παρουσία είναι θέση μάχης στο μεγάλο πόλεμο της ουσιαστικής πολιτιστικής και καλλιτεχνικής αποκέντρωσης. Το Θεατρικό Εργαστήρι, δημιούργημα του Ιωσήφ Πολυκάρπου,με τη σκηνοθετική ευθύνη για πολλά χρόνια του Πολύκαρπου Πολυκάρπου,ήρθε να δώσει απάντηση στις ανησυχίες των Ιωνιωτών για το αν υπάρξει συνέχεια ή όχι, μετά την πρωτοποριακή προσπάθεια του Θεάτρου Νέας Ιωνίας.Και την έδωσε. Οχι απλώς ικανοποιητικά, αλλά θαυμαστά.

Ενα βλέμμα, ένα άγγιγμα, ένα τραγούδι μεταμορφώνονται σε μια δυναμική αντίσταση ενάντια στη φτήνια και τον καμποτινισμό που μας περιβάλλει. Μετά τον καθημερινό κάματο, εργάτες, σπουδαστές, μαθητές καταθέτουν την ψυχή τους, παράγοντας πολιτισμό αυθεντικό, γνήσιο, αυθόρμητο και δυνατό. Η τέχνη μέσα από αυτή τη διαλεκτική αναζητά το δικό της βαθμό δικαίωσης. Η Θεατρική Ομάδα του Δήμου Νέας Ιωνίας, που την εμψυχώνουν, με ζηλευτή ευσυνειδησία, εργαζόμενοι και σπουδαστές, ρίχνει το σπόρο για το αυριανό δημοτικό θέατρο.

Το πρώτο Περιφερειακό Θέατρο

"Δε δεχόμαστε - λέει ο Ιωσήφ Πολυκάρπου - τον παθητικό ρόλο του δέκτη μοντέλων ή εκφράσεων που μας επιβάλλονται. Θέλουμε να δημιουργήσουμε με τις δυνάμεις μας το δικό μας πολιτισμό και να γευτούμε την ψυχαγωγία που εμείς οι ίδιοι δημιουργούμε".

- Ο Δήμος Νέας Ιωνίας εδώ και πάρα πολλά χρόνια αξιοποίησε την ευεργετική σημασία του θεάτρου, δημιουργώντας το πρώτο Περιφερειακό Θέατρο...

Πράγματι, το 1964, όταν για πρώτη φορά ανέλαβε τη δημοτική διοίκηση μια δημοκρατική δημοτική αρχή, μέσα σε όλους τους στόχους για τη βελτίωση των συνθηκών ζωής της πόλης, πίστεψε ότι ο πολιτισμός είναι βασική προϋπόθεση. Ετσι ξεκινήσαμε το περίφημο Θέατρο της Νέας Ιωνίας,με πρωτεργάτη τον Γιώργο Μιχαηλίδη. Οταν λέμε ότι το θέατρο είναι εφεύρεση ελληνική, το θέατρο έξω από την Αθήνα είναι εφεύρεση του Δήμου Νέας Ιωνίας.Δηλαδή το πρώτο θέατρο έξω από τα τείχη των Αθηνών, το θέατρο της περιφέρειας έγινε στη Νέα Ιωνία. Σημαντικές παραστάσεις, σημαντικοί καλλιτέχνες, εκτός από τον Γιώργο Μιχαηλίδη,οι: Χρήστος Τσάγκας, Βασίλης Τσιβιλίκας, Βαγγέλης Καζάν, Μαρίκα Τζιραλίδου και πολλοί άλλοι, ο Σαββόπουλος με το τραγούδι, "Ηλιε, ήλιε αρχηγέ" από την παράσταση της "Αυλής των θαυμάτων" του Ιάκωβου Καμπανέλλη,που σκηνοθέτησε ο Γιώργος Μιχαηλίδης.Βέβαια, βίαια σταμάτησε, το 1967 με τη δικτατορία. Συλλάβανε όλη τη δημοκρατική δημοτική αρχή και ήταν φυσικό να κλείσουν και το θέατρο, γιατί το θέατρο είναι μια φωνή αλήθειας και η δικτατορία αυτό δεν το ήθελε. Ετσι έκλεισε αυτό το χώρο, λεηλάτησε το θέατρο και το μετέτρεψε σε αποθήκες. Οταν, λοιπόν, μετά τη μεταπολίτευση, ξαναπήρε τη διοίκηση ο Γιάννης ο Δομνάκης,προσπαθήσαμε κάποια χρόνια, ξεπερνώντας όλη αυτή τη γραφειοκρατία που μας εμπόδιζε να ξαναφτιάξουμε τη θεατρική μας στέγη. Τελικά το 1982 ξαναπήραμε το θέατρο και ξεκινήσαμε το δεύτερο πείραμα, με διαφορετική βέβαια μορφή. Είπαμε ότι το σημαντικό είναι ο δημότης να είναι αυτός που θα δημιουργήσει. Ετσι καλέσαμε κάποια παιδιά, εργάτες, σπουδαστές, υπαλλήλους και ξεκινήσαμε μια πορεία που κρατάει μέχρι σήμερα. Αλλάξανε τα πρόσωπα του δήμου, αλλά κανένας δεν είδε μέσα από στενές κομματικές σκοπιμότητες και το θέατρο ανεμπόδιστα λειτούργησε χωρίς λογοκρισία και με πραγματικά σημαντική βοήθεια. Πέρα από την ψυχούλα που καταθέτουν τα παιδιά και όλοι εμείς που εργαζόμαστε, αν δεν υπήρχε η υλική και ηθική βοήθεια όλων αυτών των ανθρώπων της δημοτικής αρχής, δε θα υπήρχε αυτό το θέατρο. Πιστεύω ότι όταν έχεις κάποιους ανθρώπους με οράματα, κάποιους δημάρχους που πιστεύουν σ' αυτό και ένα χώρο που οι μοίρες το μοίραναν να ακούγεται ο θεατρικός λόγος, όσες χούντες κι αν περάσουν, δεν πρόκειται να το κλείσουν. Θέλουμε να πλάσουμε οι ίδιοι την πολιτιστική ζωή της πόλης μας και να προχωρήσουμε δίνοντας αυτό που πρέπει.

- Τι σημαίνει για σας πολιτισμός;

Πολιτισμός για μένα είναι ένας ειρηνικός πόλεμος. Οσο ειρηνικός κι αν φαίνεται όμως, είναι μια μάχη που θέλει μόνο νίκες. Τις νίκες πρέπει να τις μοιραζόμαστε όλοι μαζί στον πολιτισμό. Ενας αγώνας είναι και σ' αυτό τον αγώνα πρέπει να είμαστε συμμαχητές. Και ήττα δεν επιτρέπεται. Ο πολιτισμός δεν είναι τσιτάτο, είναι η δυναμική μας παρουσία στον κόσμο, η δήλωση της εθνικής μας ταυτότητας, είναι το μόνο όπλο που έχουμε ενάντια στην αλλοτρίωση που μας επιβάλλουν τα μονοπώλια. Δε δεχόμαστε τον ξενόφερτο τρόπο ζωής. Θέλουμε να χαρούμε με κάτι που εμείς φτιάχνουμε. Θέλουμε να υπάρχουμε στον κόσμο και ο κόσμος να υπάρχει μέσα μας.

Η τέχνη ανήκει στο λαό

- Πιστεύετε ότι η τέχνη οφείλει να είναι κοντά στις αγωνίες και τα προβλήματα του λαού;

Η τέχνη ξεκομμένη από τα προβλήματα του λαού δε λέει τίποτε.Και βέβαια ο καλλιτέχνης δεν είναι έξω από τα πράγματα, δεν είναι αυτό που θέλουν να μας δείξουν τα μίντια, δεν είναι αυτός με τα 200 σκυλάκια, δεν είναι ο καλλιτέχνης των μπαρ. Είναι ένας άνθρωπος σαν όλους τους άλλους, που ζει τα προβλήματα όπως και όλοι οι άλλοι και πρέπει να αγωνίζεται. Είναι κομμάτι του λαού και πρέπει αυτό που κάνει να είναι για το λαό. Η τέχνη αν ξεκοπεί από αυτό δεν είναι τέχνη. Η τέχνη ανήκει στο λαό και όχι στον καλλιτέχνη.Ο καλλιτέχνης ώσπου να δημιουργήσει το καλλιτεχνικό προϊόν είναι δικό του, από τη στιγμή που το παραδίδει δεν ανήκει σ' αυτόν, αλλά στο λαό. Μπορεί να έχουμε τις οποιεσδήποτε αντιρρήσεις με κάποιους μεγάλους καλλιτέχνες, για κάποια πράγματα που μας πείραξαν, παρ' όλα αυτά το έργο τους είναι δικό μας. Δεν το χαρίζουμε. Η τέχνη πρέπει να είναι κοντά στα προβλήματα, να τα προβάλλει και παράλληλα να είναι διαμαρτυρία. Ο λόγος πρέπει να ακούγεται καθάριος. Μπορεί να παίξεις καλά ένα ρόλο, αλλά ο λόγος πρέπει να ακούγεται καθάριος και να λέει την αλήθεια. Οταν λέει ψέματα, είναι κάτι άλλο, δεν είναι τέχνη.

- Και μέσα από αυτή την ανάδειξη να ενισχύεται και το όνειρο;

Οπως λέει ο Ελύτης στο "Αξιον Εστί","θάρθει η ώρα που θα πάρουν τα όνειρά μας εκδίκηση". Παίρνουν εκδίκηση τα όνειρά μας, γιατί μπορούν να γίνουν, μπορούμε να τα κάνουμε πραγματικότητα. Η 15χρονη λειτουργία αυτού του σχήματος πιστεύω ότι έκανε το όνειρο πραγματικότητα, έδωσε σάρκα και οστά στο όνειρο. Και είναι πολύ σημαντικό, γιατί σάρκα και οστά έδωσε ο απλός πολίτης. Γιατί μπορεί εγώ να έχω βγάλει 100 δραματικές σχολές, να έχω πάει σε σχολές τέχνης, η δική μου, όμως, έντεχνη σχέση είναι πιο κάτω από το αυθόρμητο αυτού του ανθρώπου, γιατί αυτός καταθέτει την ψυχούλα του κάθε μέρα. Γιατί φεύγει από την καθημερινότητα, δεν πάει στο καφενείο να παίξει πρέφα, τάβλι, δεν πάει σε κάποιο μπαρ, αλλά έρχεται εδώ πέρα κι αυτές τις ώρες καταθέτει την ψυχή του.

- Το γεγονός ότι τα παιδιά που ασχολούνται εδώ είναι ερασιτέχνες, με την έννοια, όπως αποδεικνύεται από αυτά που λέτε, των εραστών της τέχνης, αφαιρεί ή ενισχύει τις επαγγελματικές προδιαγραφές των παραστάσεων;

Νομίζω πως οι δουλιές μας είναι επαγγελματικές. Η διαφορά με αυτό που λέμε επαγγελματικό είναι μόνο το οικονομικό. Απλά αν πάμε σε ένα θέατρο θα παίρνουμε λεφτά, ενώ εδώ δεν αμειβόμεθα. Εκεί που υπάρχει ένα σωστό ερασιτεχνικό θέατρο, μπορεί να υπάρξει ένα ρωμαλέο επαγγελματικό θέατρο. Αυτοί οι άνθρωποι μπορούν να παίξουν παντού. Μέσα σε 15 χρόνια, για παράδειγμα, έπαιξα ένα σωρό ρόλους. Ενας ηθοποιός σε 15 χρόνια, αν και εφόσον δεν μπει σε κυκλώματα, πρωτοσέλιδα κλπ., είναι δύσκολο να παίξει πρώτους ρόλους.

- Τα παιδιά πιστεύετε ότι έχουν ανάγκη από τέτοιου είδους δραστηριότητες, όπως είναι το θέατρο;

Βεβαίως έχουν ανάγκη. Αυτά τα παιδιά που έρχονται σε επαφή με τη θεατρική λειτουργία, παίρνουν πάρα πολλά πράγματα. Κατ' αρχήν πιστεύω ότι αλλάζουν και μια στάση ζωής. Κάποιοι μπορεί να γίνουν επαγγελματίες ηθοποιοί, μπορεί και όχι, αλλά, σίγουρα, θα γίνουν επαγγελματίες θεατές. Δεν έχουμε ανάγκη μόνο από καλούς ηθοποιούς, έχουμε ανάγκη από καλούς θεατές. Πιστεύω ότι η τέχνη δίνει άλλη θεώρηση στον άνθρωπο. Μια άλλη οπτική γωνία, από την οποία μπορεί να βλέπει τα πράγματα σωστά.

Σοφία ΑΔΑΜΙΔΟΥ


Κορυφή σελίδας
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ