Μεθοδεύσεις, διεργασίες, ύποπτες συμφωνίες, περίεργες συναλλαγές, πελώρια ερωτηματικά, και ό,τι αρνητικό μπορεί να βάλει η φαντασία του καθένα, κρύβονται πλέον πίσω από κάθε πτυχή μιας υπόθεσης που αποτέλεσε στον καιρό της όραμα για ολόκληρη τη χώρα. Οραμα, αποτελούσε το έργο του Φυσικού Αερίου για την Ελλάδα, αφού το δημόσιο θα κατάφερνε να λύσει ταυτόχρονα, και μάλιστα έναντι μικρού σχετικά αντιτίμου, ζητήματα που συνδέονται με την επάρκεια σε ενεργειακούς πόρους, κόστους παραγωγής, προστασίας του περιβάλλοντος. Η ανατροπή, ωστόσο, στην ΕΣΣΔ, που ήταν η χώρα παραγωγής και ο πλήρης αναπροσανατολισμός της πολιτικής των ελληνικών κυβερνήσεων που στη θέση του οφέλους του ελληνικού δημοσίου και της χώρας συνολικά, έβαλαν την εξυπηρέτηση στενών μεγαλοεπιχειρηματικών συμφερόντων, άλλαξαν εντελώς το σκηνικό.

Η συνολική επένδυση του Φυσικού Αερίου συναποτελείται από την εκτέλεση σημαντικών επενδύσεων που αφορούν βασικές υποδομές. Ανάμεσα σ' αυτές είναι η κατασκευή κεντρικού αγωγού (για τη μεταφορά του αερίου από τη Ρωσία), η δημιουργία αγωγών υψηλής πίεσης (για την προμήθεια των σταθμών της ΔΕΗ και των μεγάλων βιομηχανιών), αγωγών χαμηλής και μεσαίας πίεσης (τροφοδοσία κατοικιών και μικρών μονάδων), οι εγκαταστάσεις της Ρεβυθούσας (αποθήκευση υγροποιημένης μορφής αερίου) και οι σταθμοί μέτρησης. Σωρεία καταγγελιών και σκάνδαλα, που έχουν σχέση με διάφορα έργα, είναι ήδη λίγο - πολύ γνωστά και έχουν δει το φως της δημοσιότητας.

Η κατασκευή δικτύων διανομής φυσικού αερίου χαμηλής και μέσης πίεσης προβλέπει - βάσει της επένδυσης - την εγκατάσταση αγωγών συνολικού μήκους 6.500 χιλιομέτρων, για να μεταφέρουν από τον κεντρικό αγωγό στην οικιακή και αστική κατανάλωση (μικρές επιχειρήσεις και μικρού μεγέθους βιομηχανίες) το Φυσικό Αέριο. Αποτελεί δε το πλέον βασικό κομμάτι του όλου έργου, το οποίο αποτελεί τη μεγαλύτερη επένδυση στρατηγικού χαρακτήρα στο χώρο της ενέργειας τα τελευταία χρόνια, αφού στην υλοποίησή αυτών των δικτύων στηρίζεται όλη η βιωσιμότητα της επένδυσης του Φυσικού Αερίου, καθώς, με βάση το σχεδιασμό του έργου, η νέα εναλλακτική μορφή ενέργειας προβλέπεται να χρησιμοποιηθεί κατά 35% στην οικιακή κατανάλωση, 25% στη βιομηχανική (σύνολο δηλαδή που μεταφέρεται μέσω των δικτύων χαμηλής και μέσης πίεσης 60%) και 40% στην ηλεκτροπαραγωγή.

Το έργο των δικτύων μέσης και χαμηλής πίεσης θεωρείται σαν ένα το κρατούμενο, με βάση τη μελέτη για τη βιωσιμότητα του έργου, τη διακρατική συμφωνία όπως αυτή τροποποιήθηκε από τις κυβερνήσεις ΝΔ και ΠΑΣΟΚ και σύμφωνα με το νόμο του 2364/95 για τη μεταφορά, διανομή και εκμετάλλευση του φυσικού αερίου. Μάλιστα σύμφωνα με το νόμο η ΔΕΠΑ "έχει το ανεκχώρητο δικαίωμα προγραμματισμού, κατασκευής, και κυριότητας των δικτύων". Η ανακατανομή των κοινοτικών πόρων για την εγκεκριμένη χρηματοδότησή του έργου, σε συνδυασμό και με την τροποποίηση του θεσμικού πλαισίου για τη διανομή και εκμετάλλευσή του νέου καυσίμου, που, όπως είχε αποκαλύψει ο "Ρ", υπέδειξαν οι υποψήφιοι επενδυτές για την καλύτερη εξυπηρέτηση των συμφερόντων τους, τινάζουν στον αέρα τη συγκεκριμένη επένδυση εκατοντάδων δισεκατομμυρίων, με εγκληματικές συνέπειες στο ενεργειακό ισοζύγιο της χώρας και τον όποιο εθνικό ενεργειακό σχεδιασμό.

Η νέα κομπίνα, σε βάρος του έργου του Φυσικού Αερίου, γίνεται με την αυθαίρετη μεταφορά κονδυλίων που προβλέπονταν για την κατασκευή δικτύων χαμηλής πίεσης, στα δίκτυα υψηλής πίεσης, η κατασκευή των οποίων, με τον τρόπο που γίνεται, εξυπηρετεί σχεδόν αποκλειστικά τα συμφέροντα Κοπελούζου. Ετσι, με βάση επίσημο έγγραφο της ΔΕΠΑ προς τον πρόεδρο της Επιτροπής παρακολούθησης του Επιχειρησιακού Προγράμματος του ΦΑ και τον γενικό Γραμματέα του υπουργείου Ανάπτυξης Αντ. Παπαθανασόπουλο, υφαρπάζονται ουσιαστικά πάνω από 50,7 δισ. δρχ. από τα δίκτυα χαμηλής πίεσης υπέρ... Κοπελούζου, ενώ παράλληλα από την κοινοτική χρηματοδότηση άλλων υποέργων τού εκχωρούνται ακόμα 13,9 δισ. δρχ. Ετσι, για τους κλάδους υψηλής πίεσης τα συνολικά κονδύλια αυξάνονται - μέσω εσωτερικών αλλαγών σε βάρος των άλλων προγραμμάτων - από 4,1 δισ. δρχ. σε 68,7 δισ. δρχ.!

Στο προταθέν σημείωμα για την ανακατανομή των κονδυλίων σημειώνεται επίσης ότι αποφασίστηκε η μετάθεση της κατασκευής των προγραμματιζόμενων δικτύων μέσης πίεσης για μετά το 1999, γεγονός που σημαίνει ότι τουλάχιστον μέχρι 1/1/98, που με βάση το Πρωτόκολλο Σημίτη ο Κοπελούζος και Ρώσοι συνεταίροι του θα έχουν το δικαίωμα να δραστηριοποιηθούν στην εσωτερική αγορά και στη διανομή και εκμετάλλευση του ΦΑ η ΔΕΠΑ δε θα έχει τη δυνατότητα να συνδεθεί ούτε με έναν πελάτη μέσω των δικτύων χαμηλής πίεσης, αφήνοντας την αγορά της αστικής κατανάλωσης ανοιχτή και ελέω του πλέον αθέμιτου ανταγωνιστή της, αφού ως προμηθευτής θα μπορεί να πουλάει κατά πολύ φθηνότερα. Το δικαίωμα αυτό των Ρώσων και του Κοπελούζου κατοχυρώνεται στο άρθρο 3 του νόμου 2299/95 που κυρώνει προσάρτημα Μητσοτάκη και το Πρωτόκολλο Σημίτη, αναφέροντας χαρακτηριστικά τα εξής: "Η ΔΕΠΑ θα δώσει τη δυνατότητα στην GAZEXPORT ή σε εταιρία που αυτή είναι μέτοχος (φωτογραφίζει την Προμηθέας Γκαζ του Κοπελούζου) να χρησιμοποιεί τα δίκτυά της για τη μεταφορά στην Επικράτεια της Ελλάδας ΦΑ τρία έτη μετά την έναρξη λειτουργίας του, ήτοι μετά την 1η Ιανουαρίου 1998 για χρήση υπό αμοιβαίως επωφελείς όρους. Διευκρινίζεται ότι το δικαίωμα αυτό τίθεται σε ισχύ εφόσον η ΔΕΠΑ έχει διαθέσει όλη τη συμβατική ποσότητα εκάστου έτους. Ο περιορισμός αυτός ισχύει για ποσότητες ΦΑ, που οι προαναφερόμενες εταιρίες προορίζουν για την Ελληνική Επικράτεια. Δεν ισχύει για αέριο που προορίζεται για επανεξαγωγή εκτός Ελληνικής Επικράτειας ή για παραγωγή Ηλεκτρικής Ενέργειας, που προορίζεται για εξαγωγή" - αφού το αποκλειστικό δικαίωμα για εξαγωγή ΦΑ σε τρίτες χώρες κατοχυρώνεται ήδη στον Κοπελούζο και τους Ρώσους, χρησιμοποιώντας μάλιστα τα δίκτυα που έχει κατασκευάσει η ΔΕΠΑ με λεφτά που θα αποπληρωθούν από τους φορολογούμενους πολίτες από άλλο άρθρο του ίδιου νόμου. Η παραπάνω φωτογραφική διάταξη των προαναφερόμενων μεγαλοσυμφερόντων, ερμηνεύει σε πολύ μεγάλο βαθμό την ανακατανομή των κοινοτικών κονδυλίων, η οποία από μόνη της δείχνει ότι στις προθέσεις της κυβέρνησης είναι να αφήσει την κατασκευή των δικτύων χαμηλής και μέσης πίεσης στους ιδιώτες απόφαση που θα εξυπηρετήσει πολλαπλούς στόχους.

Η πρόθεση αυτή ενισχύεται και από το γεγονός ότι η Κομισιόν αμέσως μετά την επίσκεψη της επιτρόπου περιφερειακής πολιτικής Β. Ματίς στην Ελλάδα έστειλε επιστολή στην κυβέρνηση, καλώντας την η ΔΕΠΑ να μην προχωρήσει στην κατασκευή των προγραμματισμένων δικτύων μέσης και χαμηλής πίεσης 6.500 χιλιομέτρων, αλλά να περιοριστεί στα 1.000 χιλιόμετρα! Η επιστολή βέβαια είναι δυνατόν να αξιοποιηθεί από την ελληνική πλευρά σαν πρόσχημα για την πολιτική που η κυβέρνηση ακολουθεί και η οποία εν πολλοίς εξυπηρετεί τα συμφέροντα Κοπελούζου, αφού όλο το επιχειρηματικό σχέδιο, αλλά και το ανάλογο θεσμικό πλαίσιο είναι ήδη πλήρως εναρμονισμένο σ' αυτή την κατεύθυνση.

Ο Κοπελούζος και η Ρώσοι θα μπορούν όπως είδαμε παραπάνω να δραστηριοποιηθούν και στην εσωτερική αγορά μετά την 1/1/98 υπό την προϋπόθεση βέβαια ότι η ΔΕΠΑ θα έχει απορροφήσει ολόκληρη τη συμβατική κατ' έτος ποσότητα ΦΑ που έχει συμφωνηθεί στα 4 δισ. κυβικά μέτρα. Ηδη οι προγραμματισμένοι σταθμοί της ΔΕΗ που θα χρησιμοποιούν ως πρώτη ύλη το ΦΑ καλύπτουν το 74,75% της συμβατικής ποσότητας, χωρίς σε αυτούς να συμπεριλαμβάνεται το Κερατσίνι, αλλά και ο σταθμός που η κυβέρνηση προσανατολίζεται να φτιάξει στην Κοζάνη προς εξυπηρέτηση των σχεδίων του Κοπελούζου, που θέλει να δραστηριοποιηθεί επιχειρηματικά στην Αλβανία. Προκειμένου, λοιπόν, τα παραπάνω συμφέροντα να μπορούν να κάνουν χρήση του δικαιώματός τους για δραστηριοποίηση στην εσωτερική αγορά, φροντίζουν να τελειώσουν όσο γίνεται γρηγορότερα οι κλάδοι υψηλής πίεσης αποκομίζοντας επιπλέον πολλά δισ. δρχ. αφού οι ίδιοι είναι και κατασκευαστές, μεταφέροντας εκεί τα απαιτούμενα κονδύλια, ωθούν την κυβέρνηση να φτιάξει έναν επιπλέον σταθμό στην Κοζάνη, έστι ώστε οι καθορισμένες συμβατικές ποσότητες ΦΑ να απορροφηθούν στην ηλεκτροπαραγωγή και σε κάποιες βιομηχανίες με τις οποίες ήδη έχει συμβληθεί η ΔΕΠΑ, με στόχο να αρθεί ο νομικός περιορισμός και να ανοίξει ο δρόμος για τη δραστηριοποίησή τους. Σε αυτή την κατεύθυνση παγώνουν την κατασκευή των δικτύων χαμηλής και μέσης πίεσης και επαφίουν την υλοποίησή τους στους υποψήφιους επενδυτές, στους οποίους μάλιστα με την αλλαγή του θεσμικού πλαισίου για τη μεταφορά, διανομή και εκμετάλλευση του ΦΑ εκχωρούν και την κυριότητα. Αυτό που η κυβέρνηση επιχειρεί να προβάλει, πέρα από το άλλοθι των "εντολών της Κοινότητας", είναι ότι η ΔΕΠΑ θα αποφύγει το κόστος κατασκευής που μπορεί να είναι ζημιογόνο. Πρόκειται για αστειότητα, αφού πρώτον οι υποψήφιοι επενδυτές δεν υποχρεούνται να υλοποιήσουν την κατασκευή του συνόλου των προβλεπόμενων δικτύων, αλλά θα μπορούν εύλογα να αναπτύσσουν δίκτυα μόνο στις περιοχές που θα τους εξασφαλίζουν σίγουρα κέρδη. Η εγκληματική αυτή κυβερνητική κίνηση φωτογραφίζει πλήρως τα συμφέροντα των Ρώσων και του Κοπελούζου, αφού γίνεται ξεκάθαρο ότι από τη μία θα δεσμεύσουν τη χώρα να χρησιμοποιεί για ηλεκτροπαραγωγή πάνω από 18,3% της παραγόμενης ενέργειας, εξαρτώντας σε πολύ μεγάλο βαθμό το ηλεκτροενεργειακό μας σύστημα από έναν προμηθευτή. Δεύτερον, θα έχουν όλο το δικαίωμα, εφόσον οι συμφωνημένες ποσότητες θα πάνε σχεδόν κατ' αποκλειστικότητα στην ηλεκτροπαραγωγή, να θέσουν νέες τιμές για το ΦΑ που θα διοχετευθεί στην αστική κατανάλωση, ενώ οι ίδιοι, αφού δραστηριοποιηθούν και ως διανομείς και πωλητές θα ανταγωνίζονται με αθέμιτα μέσα τη ΔΕΠΑ. Η κυβέρνηση έρχεται να ανατρέψει όλο το στρατηγικό στόχο εισαγωγής του ΦΑ που απορρέει από τη χρήση του στο βιομηχανικό και αστικό καταναλωτή.

Ενδεικτικό των όλων μεθοδεύσεων είναι και οι επιφυλάξεις που είχε εκφράσει σε ημερίδα του ΤΕΕ για το ΦΑ στην Αστική Κατανάλωση ο Ι. Τσαρούχης Ταμίας του ΠΣΔΜ - Η. "Το γεγονός ότι τα δίκτυα διανομής ΦΑ δεν αποτελούν ολοκληρωμένες υποδομές της χώρας, δίνει περιθώρια σε ισχυρούς οικονομικούς κύκλους, να ασκούν πιέσεις παραμονής διαφόρων επενδύσεων κάτω από δικές τους βλέψεις και μάλιστα με τις απαραίτητες θεσμικές προβλέψεις"...

Χρύσα ΛΙΑΓΓΟΥ