Ορισμένα ενδεικτικά νούμερα αρκούν για να επιβεβαιώσουν του λόγου το αληθές:

• Σύμφωνα με τα πεπραγμένα του Ειδικού Λογαριασμού Ερευνας του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθήνας (ΓΠΑ), της περιόδου 1999 - 2000, η ιδιωτική χρηματοδότηση έρευνας στο ΓΠΑ έφτανε περίπου το 20%
• Το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων υλοποίησε την τελευταία πενταετία 150 συνεργασίες για ερευνητικά προγράμματα με ιδιωτικές επιχειρήσεις
• Στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών (πρώην ΑΣΟΕΕ), η έκθεση του Ειδικού Λογαριασμού Κονδυλίων Ερευνας για το 2004 αναφέρει ότι 135 έργα υλοποιήθηκαν απευθείας από τον ιδιωτικό τομέα και 104 από κρατική χρηματοδότηση και χρηματοδοτήσεις της ΕΕ
• Στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς το 14% από τα ερευνητικά προγράμματα που διαχειρίζεται ο Ειδικός Λογαριασμός Ερευνας επιχορηγείται απευθείας από ιδιωτικές εταιρίες, ενώ τα έσοδα από τα μεταπτυχιακά (δηλαδή τα δίδακτρα που πληρώνουν οι φοιτητές) αγγίζουν το 31% των συνολικών εσόδων του Ειδικού Λογαριασμού.

Χρειάζεται να διευκρινίσουμε ακόμα ότι τα προγράμματα αυτά αναφέρονται σε απευθείας χρηματοδότηση από ιδιώτες, ενώ ιδιωτική χρηματοδότηση προβλέπεται και για τα προγράμματα που εμφανίζονται να χρηματοδοτούνται από την ΕΕ. Αντίστοιχη είναι η κατάσταση στα περισσότερα πανεπιστήμια της χώρας.

Τι σημαίνει, όμως, έρευνα χρηματοδοτούμενη από ιδιώτες; Σημαίνει ότι οι επιχειρήσεις παραγγέλνουν το αντικείμενο της έρευνας και ελέγχουν την αξιοποίηση των αποτελεσμάτων της σύμφωνα με τα συμφέροντά τους.

Πριν λίγους μήνες, ο «Ρ» είχε αποκαλύψει τους όρους του συμβολαίου, που υπέγραψαν για μια τέτοια έρευνα το Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο και το Πανεπιστήμιο Κρήτης, με την εταιρία Friesland - Hellas (θυγατρική της Friesland Foods που εδρεύει στην Ολλανδία και παράγει τα γνωστά προϊόντα «ΝΟΥΝΟΥ»). Το θέμα της έρευνας ήταν: «Διατροφική αξιολόγηση για το σχεδιασμό προγραμμάτων διατροφικής αγωγής σε νήπια και παιδιά 1 - 4 ετών στην Ελλάδα». Δηλαδή, η ΝΟΥΝΟΥ παράγγειλε μια έρευνα για να ελέγξει πώς λειτουργούν τα προϊόντα της και να σχεδιάσει ανάλογα τους στόχους της. Αποκαλυπτικοί γι' αυτό οι όροι χρηματοδότησης της έρευνας από τη συγκεκριμένη εταιρία: Η Friesland μπορεί να ελέγχει και να καθορίζει τι θα δημοσιοποιηθεί και τι όχι από τα αποτελέσματα της έρευνας. Δηλαδή, καθορίζει από την αρχή το χαρακτήρα της έρευνας, καθορίζει ότι η έρευνα γίνεται πρώτα και κύρια για τα συμφέροντά της, καθορίζει μέσω του τρόπου χρηματοδότησης ακόμα και το πώς θα γίνει η έρευνα!

Στις αρχές του ακαδημαϊκού έτους, το Τμήμα Επιστήμης Διατροφής και Διαιτολογίας του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου, ήταν έτοιμο να ξεκινήσει, άλλη μια αντίστοιχη έρευνα («Διατροφή και κληρονομικότητα στην παιδική ηλικία»), αυτή τη φορά με χρηματοδότη την Κόκα - κόλα!

Τα παραδείγματα δε σταματούν εκεί. Στο Τμήμα Χημικών Μηχανικών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου έχει εγκριθεί ερευνητικό πρόγραμμα με τίτλο: «Ποσοτική εκτίμηση/ επιβεβαίωση παραγωγικής διαδικασίας προϊόντων της βιομηχανίας μπισκότων»(!) που χρηματοδοτείται από τη γνωστή εταιρία μπισκότων ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ ΑΕ. Στο Τμήμα πολιτικών Μηχανικών αντίστοιχα, εγκρίθηκε έρευνα με τίτλο: «Περιμετρικοί τοίχοι πληρώσεως: Χρήση οπλισμού αρμών ή διαζωμάτων οπλισμένου σκυροδέματος», που χρηματοδοτείται από το Σύνδεσμο Ελληνικών Βιομηχανιών Κεραμοποιίας!

Στο Πολυτεχνείο, τα ιδιωτικά κονδύλια που πέφτουν στα ερευνητικά προγράμματα είναι πάρα πολλά. Παράλληλα, όμως, έχουν αρχίσει να είναι έντονες οι ανησυχίες μεγάλης μερίδας των πανεπιστημιακών και ερευνητών, γιατί τα ιδιωτικά κεφάλαια πέφτουν στην εφαρμοσμένη έρευνα, με αποτέλεσμα να ελαχιστοποιείται η βασική έρευνα που είναι αυτή η οποία εξελίσσει την επιστήμη. Η Σχολή Εφαρμοσμένων Μαθηματικών και Φυσικών Επιστημών (ΣΕΜΦΕ) του Πολυτεχνείου για παράδειγμα, ακριβώς επειδή από τη φύση του αντικειμένου της προσανατολίζεται στη βασική έρευνα απολαμβάνει τα λιγότερα κονδύλια.

Αντίστοιχο πρόβλημα εμφανίζεται και στη Φυσικομαθηματική σχολή του Πανεπιστημίου Αθήνας, όπου υπάρχουν εργαστήρια που ασχολούνται κατ' αποκλειστικότητα με κατά παραγγελία ιδιωτικές μελέτες εφαρμογών, τα οποία είναι ανεξέλεγκτα από τα συλλογικά όργανα του ιδρύματος και της σχολής. Οσο για τις συνέπειες... Είναι χαρακτηριστικό αυτό που μας είπε ένας ερευνητής από το Πανεπιστήμιο Αθήνας: «Μετά την ανακάλυψη του DNA, εδώ και 50 χρόνια, δεν έχει υπάρξει άλλη αντίστοιχης σημασίας ανακάλυψη στον τομέα των φυσικών επιστημών». Και φυσικά αυτό είναι αποτέλεσμα του προσανατολισμού της έρευνας κι όχι των δυνατοτήτων της επιστήμης.