«...Θεωρούμε, μέσα σ' αυτές τις συνθήκες, περισσότερο από αναγκαία την ενδυνάμωση της συλλογικής πάλης αλλά και της προσωπικής αγωνιστικής στάσης ενάντια στον αυταρχισμό. Πρώτο χρήσιμο και απαραίτητο βήμα είναι να γνωρίζει κάθε ένας και κάθε μία, τα στοιχειώδη δικαιώματά του, που είναι ακόμη κατοχυρωμένα συνταγματικά και νομοθετικά ή έχουν κατοχυρωθεί στην πράξη με τους αγώνες του λαϊκού κινήματος. Ετσι, από καλύτερες θέσεις θα αντιμετωπίζει τις αυθαιρεσίες της κρατικής εξουσίας, ιδιαίτερα της αστυνομίας, θα υπερασπίζεται την αξιοπρέπειά του, θα υψώνει με την πρακτική και πολιτική του στάση φραγμούς στον αντιδημοκρατικό κατήφορο».

Το παραπάνω απόσπασμα είναι από τον «Οδηγό του πολίτη» με τίτλο «μάθε - πάλεψε για τα δικαιώματά σου», που εξέδωσε πρόσφατα η «Δημοκρατική Συσπείρωση για τις Λαϊκές Ελευθερίες και την Αλληλεγγύη», ενάντια στην αστυνομική αυθαιρεσία.

Τον «Οδηγό» επιμελήθηκε η ομάδα των νομικών της «Δημοκρατικής Συσπείρωσης». Γίνεται ήδη προσπάθεια, το κείμενο να φτάσει σε όσο το δυνατόν περισσότερους ανθρώπους του λαού και του μόχθου. Στο πλαίσιο αυτό, ο «Ρ» παρουσιάζει ορισμένα βασικά σημεία του, χρήσιμα για κάθε εργαζόμενο, σε κάθε αγωνιζόμενο ενάντια στην εφαρμοζόμενη αντιλαϊκή πολιτική, σε καθέναν που στο πλαίσιο της ενδυνάμωσης της κρατικής βίας και καταστολής μπορεί να υποστεί αυτή τη βαρβαρότητα του καπιταλιστικού κατασταλτικού κρατικού μηχανισμού. Παρουσιάζουμε, λοιπόν, ορισμένα βασικά δικαιώματα που καθένας πρέπει να γνωρίζει, χωρίς κανέναν περιττό σχολιασμό. Αλλωστε, είναι τόσο συγκεκριμένα που δε χρειάζονται παραπέρα διευκρίνιση. Τα παραθέτουμε όπως ακριβώς αναφέρονται στον «Οδηγό».

Η αστυνομική δικαιοδοσία ασκείται καταχρηστικά για τον εκφοβισμό των εργαζομένων και, ιδιαίτερα, της νεολαίας, για την αποτροπή της συμμετοχής τους στους λαϊκούς αγώνες. Η συμπεριφορά αρκετών αστυνομικών οργάνων, όπως προαναφέρθηκε, είναι βάναυση, προσβλητική και ταπεινωτική για τον κάθε ελεγχόμενο. Αυτό ομολογείται και από αρμόδιους φορείς και έχει την ανοχή και την κάλυψη της κυβέρνησης.

- Πώς αντιμετωπίζουμε μια τέτοια συμπεριφορά;

α. Ελεγχος στοιχείων, ταυτότητας

Κατά τη διάρκεια ελέγχου στοιχείων ταυτότητας, ο πολίτης έχει το δικαίωμα σε περιπτώσεις κακής συμπεριφοράς, να διαμαρτυρηθεί και να απαιτήσει από τα αστυνομικά όργανα να συμπεριφέρονται με ευγένεια και σεβασμό, να μην προσβάλλουν την προσωπικότητα και αξιοπρέπειά του.

Κανείς δεν μπορεί να θεωρείται ύποπτος εκ προοιμίου. Κανείς δεν υποχρεούται να απολογηθεί μόνο και μόνο επειδή βρισκόταν σε κάποιο χώρο ή περιοχή ή είχε συγκεκριμένη ένδυση ή χτένισμα. Απέναντι στη βάναυση ή προσβλητική αστυνομική συμπεριφορά διαμαρτυρόμαστε χωρίς να απειλούμε, γιατί συχνά τα όργανα καταστολής ψάχνουν ευκαιρία να μας αποδώσουν πράξεις, που δεν έχουμε κάνει.

Ιδιαίτερα διαμαρτυρόμαστε, όταν ο έλεγχος αυτός γίνεται καταχρηστικά και ολοφάνερα, με σκοπό τον εκφοβισμό πριν ή μετά από τη συμμετοχή σε κάποια κινητοποίηση.

β. Ελεγχοι σωματικοί, τσάντας ή τροχοφόρου

Τέτοιου είδους έλεγχοι θεωρούνται ανακριτικές πράξεις. Γι' αυτό πρέπει:

• Να ερωτάται ο λόγος, αν δηλαδή υπάρχει από τις αρχές υποψία συμμετοχής του ελεγχόμενου σε κάποια αξιόποινη πράξη ή αν υπάρχει γραπτή εντολή του αρμοδίου εισαγγελέα για τον έλεγχο. Αν αυτά δε συντρέχουν και τα αστυνομικά όργανα επιμένουν, να ζητήσουμε να επικοινωνήσουμε με δικηγόρο. Να τους πούμε ότι αν προχωρήσουν θα είναι με δική τους ποινική ευθύνη (παράνομη βία, παράνομη κατακράτηση, κατάχρηση εξουσίας κλπ.).
• Να ζητούνται τα στοιχεία του αστυνομικού οργάνου που προβαίνει στον έλεγχο.
• Σε κάθε περίπτωση να καταγράφονται αν είναι δυνατόν τα στοιχεία των αστυνομικών οργάνων (ο αριθμός τους) και ο αριθμός κυκλοφορίας του αστυνομικού οχήματος, αν υπάρχει.
• Να διαμαρτυρόμαστε με θάρρος, επικαλούμενοι τα συνταγματικά και δικονομικά μας δικαιώματα. Επισημαίνουμε στα αστυνομικά όργανα την αντισυνταγματική και παράνομη συμπεριφορά τους και ότι δεν έχουν δικαίωμα να κάνουν κατάχρηση της εξουσίας τους.
• Οι σωματικοί έλεγχοι στο δρόμο, όταν γίνονται με εξευτελιστικό τρόπο, είναι εντελώς παράνομοι. Πρέπει να αρνούμαστε να τους υποστούμε.
• Να καταγγέλλονται άμεσα τέτοια φαινόμενα στη δημοκρατική κοινή γνώμη, για να γίνονται αντικείμενο παρεμβάσεων και διαμαρτυρίας συλλογικών φορέων, της «Δημοκρατικής Συσπείρωσης», των συνδικάτων.

Κανείς δεν έχει υποχρέωση να πάει στο Αστυνομικό Τμήμα με τηλεφωνική μόνο κλήση. Ρωτάμε τι μας θέλουν και ζητάμε να μας στείλουν γραπτή κλήση, όπως προβλέπει ο Νόμος. Αν μας στείλουν κλήση, αμέσως επικοινωνούμε με τον δικηγόρο μας και ακολουθούμε τις οδηγίες του.

- Πώς αντιμετωπίζουμε την απαίτηση για προσαγωγή στο Αστυνομικό Τμήμα

Το αστυνομικό όργανο έχει τη δυνατότητα, με βάση το νόμο, να ζητήσει από κάποιον να τον ακολουθήσει στο Αστυνομικό Τμήμα για εξακρίβωση στοιχείων. Στα πλαίσια της διογκούμενης αστυνομοκρατίας τα φαινόμενα αυτά σήμερα έχουν πολλαπλασιαστεί. Επιδεικνύουμε την ταυτότητα μας - ή άλλο έγγραφο αποδεικτικό στοιχείο ταυτοπροσωπίας π.χ. διαβατήριο, άδεια οδήγησης κλπ. - και λέμε στο αστυνομικό όργανο να κρατήσει τα στοιχεία μας. Συχνά, για εκφοβισμό και σκόπιμη ταλαιπωρία, το αστυνομικό όργανο, ανάλογα και με τις εντολές που έχει, δεν αρκείται σ' αυτά και επιμένει να μας οδηγήσει στο Αστυνομικό Τμήμα.

- Πώς αντιμετωπίζουμε την προσαγωγή

Στις περιπτώσεις αυτές, και για να αποφύγουμε άδικη κατηγορία π.χ. για «απείθεια και αντίσταση κατά της αρχής», πάμε στο Αστυνομικό Τμήμα, επιδεικνύουμε την ταυτότητά μας - ή άλλο έγγραφο αποδεικτικό στοιχείο ταυτοπροσωπίας π.χ. διαβατήριο, άδεια οδήγησης κλπ. - στον εκεί Αξιωματικό Υπηρεσίας, αποφεύγοντας κάθε άλλη συζήτηση.

Συνάμα του ζητάμε να επικοινωνήσουμε με δικηγόρο. Δεν έχει το δικαίωμα να το αρνηθεί (όπως έχει συμβεί πολλές φορές). Είναι υποχρεωμένος να διασφαλίσει την άμεση και ακώλυτη επικοινωνία με τον δικηγόρο μας ή άλλο πρόσωπο της επιλογής μας.

Μέσα στο Αστυνομικό Τμήμα είμαστε προσεκτικοί, σε καμιά περίπτωση δεν απειλούμε και δεν απαντάμε σε προκλήσεις.

Κατά τη διαδικασία εξακρίβωσης των στοιχείων ταυτότητας δε λέμε περισσότερα από όσα πρέπει, δηλαδή τα στοιχεία της ταυτότητάς μας, την ιδιότητα και την κατοικία μας.

Στη συνέχεια, αφού φύγουμε από το Τμήμα, εξετάζουμε, πάντοτε σε συνεννόηση με τον δικηγόρο μας, την όλη στάση των αστυνομικών οργάνων και ασκούμε τα δικαιώματά μας.

- Πώς αντιμετωπίζεται

Σε περίπτωση που κάποιος συλληφθεί κατά τη διάρκεια ή μετά από μια λαϊκή κινητοποίηση ή κατά τη διάρκεια ή μετά από τυχόν επεισόδια σ' αυτήν, τηρούνται όλα όσα αναφέρθηκαν παραπάνω, στην αμέσως προηγούμενη παράγραφο. Γι' αυτό:

• Φροντίζουμε να έχουμε πάντα μαζί μας την αστυνομική μας ταυτότητα ή κάποιο άλλο δηλωτικό των στοιχείων μας έγγραφο.
• Ποτέ δε φέρουμε μαζί μας αντικείμενα, στα οποία, θα μπορούσε ή αστυνομία να προσδώσει σκόπιμα άλλο χαρακτήρα και να τα χαρακτηρίσει όπλα (π.χ. σουγιά).
• Φροντίζουμε πάντα να μην είμαστε μόνοι (να έχουμε μαζί μας έναν ή δύο συναγωνιστές, που αν παραστεί ανάγκη, θα μας χρειαστούν ως μάρτυρες) και δεν ξεκοβόμαστε από τον κύριο όγκο της κινητοποίησης.

Ταυτόχρονα, επιβάλλεται να είναι γνωστά ορισμένα συνταγματικά και νομικά κατοχυρωμένα δικαιώματα των πολιτών, κατά τις κινητοποιήσεις του μαζικού λαϊκού κινήματος. Ειδικότερα:

- Αν συλληφθούμε

Πρέπει πάντα να έχουμε υπόψη μας ότι τρία πράγματα μπορεί να συμβούν:

α. Να μας κρατήσουν στο Αστυνομικό Τμήμα ή στην «κλούβα», μόνο για να μας απομακρύνουν από το χώρο της εκδήλωσης και ταυτόχρονα για να μας τρομοκρατήσουν, οπότε μας κρατούν για δήθεν «εξακρίβωση στοιχείων» και μετά μερικές ώρες μας αφήνουν ελεύθερους.

β. Να μας κρατήσουν για να μας «στήσουν» κατηγορία.

γ. Να μας χρησιμοποιήσουν «ανάλογα με τις ανάγκες της περίστασης». Δηλαδή είναι ενδεχόμενο να αρχίσουν με κατάθεσή μας (ανάκριση), ως μαρτύρων, και στη συνέχεια να μας μεταβάλλουν σε κατηγορουμένους.

Επομένως, έχει μεγάλη σημασία το τι θα καταθέσουμε από την πρώτη στιγμή της προσαγωγής ή της σύλληψής μας.

- Ετσι σε περίπτωση ανάκρισης

Αμέσως μόλις μας ζητηθεί κατάθεση, απαιτούμε να μας διευκρινιστεί αν είμαστε μάρτυρες ή κατηγορούμενοι. Αν τούτο δε διευκρινιστεί, αρνούμαστε να καταθέσουμε χωρίς την παρουσία του δικηγόρου μας.

Ως κατηγορούμενοι, δεν απολογούμαστε ποτέ, χωρίς την παρουσία του δικηγόρου μας.

Ζητάμε από τον Διοικητή του Τμήματος ή από τον Αξιωματικό Υπηρεσίας, να ειδοποιηθεί ο δικηγόρος μας. Αυτό προβλέπεται ρητά στο άρθρο 100 του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας.

Η κατάθεσή μας είναι πάντα ολιγόλογη - λακωνική. Δεν απλωνόμαστε σε κρίσεις και ανάπτυξη σκέψεων.

Πριν υπογράψουμε την κατάθεσή μας, τη διαβάζουμε προσεκτικά και ελέγχουμε αν έχουν γραφτεί όσα είπαμε και με τον τρόπο που τα είπαμε. Αν έχουμε αντίρρηση για το περιεχόμενο της κατάθεσής μας όπως έχει γραφτεί από το αστυνομικό όργανο, ζητάμε να διορθωθεί, αλλιώς δεν την υπογράφουμε. Για το τι θα κάνουμε μετά (δηλαδή πώς θα ασκήσουμε παραπέρα τα δικαιώματά μας) συνεννοούμαστε πρώτα με τον δικηγόρο μας.

- Σε περίπτωση προσαγωγής στον εισαγγελέα

Αν υπάρξει προσαγωγή στον εισαγγελέα, ο δικηγόρος πρέπει να έχει άμεσα ειδοποιηθεί, για να βρεθεί στο γραφείο του εισαγγελέα ποινικής δίωξης.

Ο δικηγόρος σε συνεργασία με τον κατηγορούμενο ή τους συγγενείς του φροντίζει για μάρτυρες και ποινικό μητρώο και ό,τι άλλο απαιτηθεί και προχωρά στα επιβαλλόμενα κατά περίπτωση.

Η αφισοκόλληση και, σε ορισμένες περιπτώσεις, η διακίνηση πολιτικού ή συνδικαλιστικού υλικού, θεωρείται, σύμφωνα με το υπάρχον αντιδημοκρατικό νομοθετικό πλαίσιο, αξιόποινη πράξη και αν θελήσει το αστυνομικό όργανο, όταν συλλάβει κάποιον, μπορεί να τον οδηγήσει στο Αστυνομικό Τμήμα και στη συνέχεια στον εισαγγελέα για να τον παραπέμψει να δικαστεί με τη διαδικασία του «αυτόφωρου».

Σε περίπτωση σύλληψής μας για αφισοκόλληση ισχύουν όλα τα παραπάνω, σχετικά με τη στάση μας στην αστυνομία, την άσκηση των δικαιωμάτων μας και την επικοινωνία μας με δικηγόρο.

Διαμαρτυρόμαστε και προβάλλουμε τα επιχειρήματα ότι οι αφίσες και το υλικό που διακινούμε είναι πολιτικού περιεχομένου, ότι δεν μπορούν να διώκουν την αφισοκόλληση με αφίσες πολιτικού περιεχομένου, όταν μάλιστα οι δρόμοι είναι γεμάτοι με εμπορικές και άλλες αφίσες.

Νόμιμα, κατά συνέπεια, ασκούμε το συνταγματικό μας δικαίωμα, της διακίνησης ιδεών. Σε κάθε περίπτωση, ο νομοθετικός περιορισμός καθώς και η απαγόρευση τέτοιων μορφών διακίνησης ιδεών (αφίσα, πανό κλπ.), δεν μπορεί να γίνουν στην πράξη δεκτά. Κάτι τέτοιο θα ισοδυναμούσε με αποδοχή της πολιτικής και συνδικαλιστικής φίμωσης και του αυταρχικού κατήφορου.

Σύμφωνα με το νόμο (άρθρο 278. παρ. 2 Κώδικα Ποινικής Δικονομίας) τα αρμόδια για τη σύλληψη όργανα δεν επιτρέπεται να δεσμεύουν τον συλλαμβανόμενο (π.χ. να βάζουν χειροπέδες), παρά μόνον όταν αυτός αντιστέκεται ή είναι ύποπτος φυγής. Η κατάχρηση του μέτρου και η παραβίαση του νόμου είναι συνηθισμένη πρακτική. Είναι αναγκαίο να αντιταχθούμε στη χρήση χειροπεδών και κατά περίσταση να γίνεται καταγγελία της πρακτικής αυτής που προσβάλλει την τιμή και την υπόληψη του προσώπου.

Ο Νόμος και το Σύνταγμα απαγορεύει σε αυτούς που διεξάγουν ανάκριση ή εξέταση αξιόποινων πράξεων, φύλαξη ή επιμέλεια κρατουμένων να τους υποβάλλουν σε βασανιστήρια και κάθε άλλη προσβολή της ανθρώπινης αξιοπρέπειας.

Είναι σημαντικό να υπογραμμιστεί ότι η προσταγή προϊσταμένου για τέλεση τέτοιων πράξεων ποτέ δεν αναιρεί τον άδικο, παράνομο χαρακτήρα τους. Αρα η επίκληση της προσταγής του προϊσταμένου δεν είναι νόμιμη δικαιολογία για την τέλεσή τους.

Σε κάθε περίπτωση, πρέπει να καταγγέλλεται αυτή η πρακτική, η οποία γίνεται όλο και συχνότερα μέσα στα Αστυνομικά Τμήματα, αλλά και σε κατ' οίκον έρευνες.

- Των εργασιακών χωρών με κλειστά κυκλώματα.

Εκτός από τις κάμερες σε δημόσιους χώρους έχουμε (φανερά ή κρυφά) και σε πολλούς εργασιακούς χώρους εγκατάσταση από τους εργοδότες, κλειστών κυκλωμάτων τηλεόρασης, με στόχο την ασφυκτική παρακολούθηση των εργαζομένων, τον εκφοβισμό τους, την εντατικοποίηση της εργασίας. Η συλλογή και επεξεργασία δεδομένων μέσω κλειστού κυκλώματος τηλεόρασης συνιστά συλλογή και επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, προσβάλλει την προσωπικότητα και την ιδιωτική ζωή του ατόμου. Αποσκοπεί στην τρομοκράτηση των εργαζομένων. Η παρακολούθηση αυτή είναι παράνομη, αντισυνταγματική και ούτε καν αυτή η Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων, δεν μπορεί να τη νομιμοποιήσει. Σε περίπτωση εγκατάστασης τέτοιου κυκλώματος αντιδράστε άμεσα. Επικοινωνήστε αμέσως με τη «Δημοκρατική Συσπείρωση», οργανώστε την αντίδραση των εργαζομένων, απαιτήστε την αποκαθήλωση του συστήματος.

- Τηλεφωνικών κλήσεων και λοιπών ηλεκτρονικών επικοινωνιών

Η νέα οδηγία της ΕΕ για την παρακολούθηση, καταγραφή και «αρχειοθέτηση» δεδομένων τηλεφωνικών κλήσεων και λοιπών ηλεκτρονικών επικοινωνιών (ακόμη και ευαίσθητων), σημαίνει πλήρες φακέλωμα όλων των επικοινωνιών και ένα νέο, βαρύ πλήγμα στις δημοκρατικές ελευθερίες του λαού.

Απαγορεύεται η παρουσία αστυνομικών στις λαϊκές συγκεντρώσεις, που γίνονται σε κλειστό χώρο.

Στις συγκεντρώσεις και διαδηλώσεις που γίνονται σε ανοιχτό χώρο δεν επιτρέπεται η παρουσία αστυνομικών (ένστολων ή μη) ανάμεσα στους συγκεντρωμένους. Η παρουσία της αστυνομίας πρέπει να είναι ένστολη, διακριτική, σε απόσταση από τους διαδηλωτές και να μην είναι δυσανάλογη σε αριθμό, ούτε γενικότερα εκφοβιστική, γιατί αλλιώς υπονομεύεται το συνταγματικά κατοχυρωμένο δικαίωμα στη συνάθροιση. Σ' αυτή την περίπτωση, οι πολιτικοί ή συνδικαλιστικοί φορείς που οργανώνουν την κινητοποίηση, πρέπει να ζητούν από τον επικεφαλής της αστυνομικής δύναμης, την απομάκρυνσή της από το χώρο που βρίσκεται κοντά στη διεξαγόμενη κινητοποίηση, και να παίρνουν οι ίδιοι μέτρα για την περιφρούρησή της.

Πρέπει να τονίσουμε ότι η παρουσία μυστικών αστυνομικών μέσα στις συγκεντρώσεις, όπως έχει επανειλημμένα εντοπιστεί, πρώτα απ' όλα δε νομιμοποιείται στη συνείδηση του λαού, των εργαζομένων που διαδηλώνουν τα αιτήματά τους. Πέρα από παράνομη είναι και πρέπει να αντιμετωπίζεται ως ενέργεια εχθρική προς το λαό. Δε γίνεται δεκτή.