Κατά την περίοδο του πρώτου δεκαπενθήμερου του Αυγούστου, πραγματοποιήθηκαν στο Νομό Μεσσηνίας δύο σημαντικές αντιστασιακές εκδηλώσεις απόδοσης τιμής στους αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης και του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας, ενάντια στους Ιταλούς φασίστες κατακτητές.

Η πρώτη διοργανώθηκε στην Αρτεμισία, στις 7 του Αυγούστου, για τη μάχη του εργοστασίου ξυλείας Αρτεμισίας, η οποία έγινε στις 5 του Αυγούστου 1942, όπου η συνολική δύναμη του ΕΛΑΣ Ταΰγετου, περίπου ένας λόχος, αποφάσισε να χτυπήσει το εργοστάσιο που ήταν επιταγμένο και δούλευε για τα συμφέροντα των κατακτητών. Προστατευόταν από 170 Ιταλούς και με οχυρωματικά έργα. Αρχηγοί του ΕΛΑΣ ήταν οι λοχαγοί Αναστασόπουλος και Κώστας Κανελλόπουλος και ο ίλαρχος Καραμούζης.

Η μάχη κράτησε από τις 4.30 π.μ. μέχρι τη 1 το μεσημέρι. Το εργοστάσιο καταλήφθηκε και οι Ιταλοί άφησαν στο πεδίο της μάχης 26 αιχμαλώτους, ένα νεκρό και έναν τραυματία, ενώ σε άλλο σημείο, στο σχολείο, οι Ιταλοί άφησαν 4 νεκρούς και 5 τραυματίες. Από τους μαχητές του ΕΛΑΣ σκοτώθηκε ο Γιώργης Λιανούρης (Προσήλης), από τη Λογκάστρα της Σπάρτης. Πάρθηκαν αρκετά λάφυρα σε όπλα, αλεύρι, 9 αυτοκίνητα και 40.000-45.000 οκάδες πετρέλαιο.

Την εκδήλωση τίμησαν με την παρουσία τους και κατέθεσαν στεφάνια: Από τη ΝΕ Μεσσηνίας του ΚΚΕ ο σ. Δ. Σταυρόπουλος, από το ΓΣ της ΠΕΑΕΑ η συναγωνίστρια Π. Κακαβά, εκπρόσωπος του Δήμου Καλαμάτας, πρόεδροι και εκπρόσωποι πολλών παραρτημάτων της ΠΕΑΕΑ από διάφορες περιοχές της Μεσσηνίας και της Αττικής. Το ΚΜΙΕΑ και την ΠΟΑΟ εκπροσώπησε ο Ηλίας Ξυδέας. Σημαντική ήταν η παρουσία της ΚΝΕ από, περίπου, 100 νεολαίους οι οποίοι έδωσαν και ιδιαίτερο χρώμα στην όλη εκδήλωση.

Την κεντρική ομιλία έκανε ο πρόεδρος του Παραρτήματος Καλαμάτας της ΠΕΑΕΑ, αντιστασιακός Ντίνος Μακρόπουλος, ο οποίος αναφέρθηκε τόσο στο ιστορικό της μάχης, όσο και στα ιδανικά και στα οράματα της ΕΑ, τότε και σήμερα. Καταδίκασε την προσπάθεια που γίνεται σήμερα να ξαναγραφτεί η Ιστορία από την ανάποδη, να μειωθεί ή και σκόπιμα να αποσιωπηθεί η μεγάλη προσφορά της αντίστασης των λαών και της μεγάλης Σοβιετικής Ενωσης στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, από τους ιμπεριαλιστές των ΗΠΑ-ΝΑΤΟ-ΕΕ. Καταλήγοντας, ο ομιλητής τόνισε πως τα μηνύματα του αγώνα της ΕΑ και του ΔΣΕ είναι πάντα επίκαιρα και παραδειγματίζουν τους νέους μας σήμερα.

Στη Σαϊδόνα της Μεσσηνιακής Μάνης, στις 14 του Αυγούστου τιμήθηκε η ομώνυμη μάχη που έγινε στις 27-28 του Μάρτη του 1942 κατά των Ιταλών κατακτητών. Η ευθύνη της αντιστασιακής αυτής πράξης ανήκε αποκλειστικά στην ολιγάριθμη ομάδα των Σαϊδονιτών, μυημένων στη Νέα Φιλική Εταιρεία, με επικεφαλής και πρωτεργάτες τον Ηλία Νοέα, έφεδρο ανθυπολοχαγό του Αλβανικού μετώπου, και τον Κώστα Θ. Ξυδέα, έφεδρο λοχία και μετέπειτα συγκροτηματάρχη του ΔΣΕ Ταΰγετου.

Η μάχη διεξήχθη στη θέση Καρδαρά-Μπούγερα της Σαϊδόνας, ενάντια σε μεγάλη ιταλική στρατιωτική δύναμη. Υπήρξε νικηφόρα για τους Σαϊδονίτες αντάρτες. Πιάστηκαν αιχμάλωτοι συνεργάτες των Ιταλών, σκοτώθηκε ένας Ιταλός στρατιώτης και πάρθηκαν πολλά λάφυρα. Οι Ιταλοί κατόπιν απείλησαν να καταστρέψουν το χωριό και να σκοτώσουν τον άμαχο πληθυσμό του. Ετσι, οι αντάρτες πιεζόμενοι από παντού, μετά από λίγες μέρες και αφού έδωσαν πίστη στις υποσχέσεις των κατακτητών για αμνήστευση, παραδόθηκαν. Οι Ιταλοί πέρασαν από στρατοδικείο τους αντάρτες, εκτέλεσαν τον Ηλία Νοέα, ο οποίος ανέλαβε εξ ολοκλήρου την ευθύνη, τους άλλους τους έκλεισαν στις φυλακές και στα στρατόπεδα συγκέντρωσης Ιταλίας και Γερμανίας. Εκαψαν, επίσης, πολλά σπίτια.

Την εκδήλωση τίμησαν με την παρουσία τους και κατέθεσαν στεφάνια εκπρόσωποι κομμάτων, ανάμεσά τους από τη ΝΕ Μεσσηνίας του ΚΚΕ και την ΚΟΒ Μάνης, νομαρχιακοί σύμβουλοι, ενώ παραβρέθηκε ο δήμαρχος Λεύκτρου και δημοτικοί σύμβουλοι. Επίσης, εκπροσωπήθηκαν πολλά παραρτήματα και τα Κεντρικά της ΠΕΑΕΑ και της ΠΟΑΟ.

Την κεντρική ομιλία έκανε ο Ευάγγελος Καστριτσέας, ο οποίος αναφέρθηκε στην προσφορά των Σαϊδονιτών στον αγώνα, με ιδιαίτερη αναφορά στους πρωταγωνιστές Ηλία Νοέα και Κ. Ξυδέα. Ενώ ιδιαίτερη συγκίνηση προκάλεσε η παρουσία των επιζώντων αγωνιστών Μ. Ξυδέα, μαχητή της ομάδας Σαϊδονιτών, και των τραυματιών Ν. Σπαντιδέα και Δημ. Λαμπρινίδη. Τα θύματα της ΕΑ και του ΔΣΕ και τις γυναίκες της Σαϊδόνας εκπροσώπησε η Πολυτίμη Λαπέα.