Το ωράριο λειτουργίας των καταστημάτων είναι άρρηκτα δεμένο με το ωράριο εργασίας και το ασφαλιστικό, γι' αυτό και η διαρκής διεύρυνσή του κρίνεται απαραίτητη από το μεγάλο κεφάλαιο και τις κυβερνήσεις που το υπηρετούν προκειμένου να διαμορφωθεί πλήρως το νέο «τοπίο» του εργασιακού μεσαίωνα. Το «ελαστικό» ωράριο εργασίας δεν μπορεί να λειτουργήσει ολοκληρωμένα εάν υπάρχουν νομικοί περιορισμοί στο χρόνο λειτουργίας των, κάθε είδους, επιχειρήσεων. Από αυτό προκύπτει η σημασία της τελευταίας κυβερνητικής επίθεσης, η οποία βασίζεται σε σαθρά επιχειρήματα, άστοχες συγκρίσεις με άλλες χώρες, ανιστόρητους αφορισμούς και σε μια γερή δόση αυταρχισμού αφού κανείς δεν αμφισβητεί επί της ουσίας ότι η «δημόσια διαβούλευση» είναι μια πρόφαση που παραπέμπει σε έναν ακόμη «στημένο διάλογο» και σε προειλημμένες αποφάσεις.

Η κορύφωση της πρώτης φάσης των αγωνιστικών αντιδράσεων εργαζομένων και επαγγελματιών-βιοτεχνών-εμπόρων σε όλη τη χώρα στις 17 του Μάρτη ενάντια και στην πολιτική για το ωράριο απέδειξε στην πράξη ότι μοναδικός σύμμαχος της κυβέρνησης σε αυτή την υπόθεση είναι το μεγάλο κεφάλαιο και οι συμβιβασμένες συνδικαλιστικές οργανώσεις, ενώ μοναδικός στόχος της είναι η εξυπηρέτηση των μεγάλων συμφερόντων. Την αντίθεση εκατοντάδων χιλιάδων ΕΒΕ από όλη τη χώρα στη διεύρυνση του ωραρίου και στην κατάργηση της αργίας της Κυριακής ανέλαβαν να την εκφράσουν οι δυνάμεις που διαμορφώνουν τον αγωνιστικό πόλο στο συνδικαλιστικό κίνημα των επαγγελματοβιοτεχνών και εμπόρων με πρωτεργάτη τη ΔΗΚΕΒΕ. Ηταν μια φυσική κατάληξη από τη στιγμή που οι ηγεσίες της πλειοψηφίας σε ΓΣΕΒΕΕ και ΕΣΕΕ αποφάσισαν, η καθεμιά με το δικό της τρόπο, να στηρίξουν τα κυβερνητικά σχέδια. Η απόφαση αυτή συνοδεύτηκε από ελιγμούς και φραστικές διαφοροποιήσεις τόσο ώστε να μην εξεγερθούν τα μέλη τους και προκληθεί ρήξη που θα άλλαζε και τους συσχετισμούς, σε μια περίοδο μάλιστα αρχαιρεσιών στους συλλόγους των ΕΒΕ.

Την περασμένη Πέμπτη, μέρα πανελλαδικής κινητοποίησης εργαζομένων και ΕΒΕ, η κυβέρνηση επιδίωξε μια ακόμη πρόκληση με τις δηλώσεις του υφυπουργού Ανάπτυξης Γ. Παπαθανασίου για το ωράριο. Το μέτρο, δήλωσε ο υφυπουργός, «εφαρμόζεται ήδη σε όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης και προσφέρει στην πράξη καλύτερες τιμές και εξυπηρέτηση στους καταναλωτές και περισσότερες θέσεις εργασίας για τους ανέργους». Για να προσθέσει ότι η κυβέρνηση «επιζητεί το διάλογο και τη συναίνεση με βάση επιχειρήματα και όχι με βάση τις ιδεοληψίες του παρελθόντος». Οι ισχυρισμοί της κυβέρνησης μετατρέπουν τη διεύρυνση του ωραρίου σε «φάρμακο διά πάσαν νόσον».

Απάντηση σε αυτούς τους ισχυρισμούς δίνουν οι ίδιοι οι ΕΒΕ. Στο ψήφισμα της συγκέντρωσης της Ομοσπονδίας Βιοτεχνικών Σωματείων Αθήνας (ΟΒΣΑ), την Πέμπτη στην Πλ. Κάνιγγος, τονίζεται: «Το απελευθερωμένο ωράριο είναι μια πρόκληση για τους αυτοαπασχολούμενους και μικρούς επαγγελματίες-βιοτέχνες και εμπόρους, είναι ένα εργαλείο στα χέρια των μεγάλων επιχειρήσεων για να επιταχύνουν την κυριαρχία τους στην αγορά». Για το θέμα της ανεργίας, εύστοχη είναι μια άλλη τοποθέτηση της ΟΒΣΑ, σύμφωνα με την οποία «τη θέση των χιλιάδων μικρών μαγαζιών που θα κλείσουν θα την καταλάβουν λίγα πολυκαταστήματα και τη μια θέση εργασίας θα τη διεκδικούν δύο και τρεις εργαζόμενοι». Λογικό και επόμενο είναι να καταρρίπτεται από τα πράγματα και ο ισχυρισμός της κυβέρνησης για «καλύτερες τιμές», καθώς μια αγορά απόλυτα ελεγχόμενη από τα πολυεθνικά και ντόπια πολυκαταστήματα και μεγάλα σούπερ μάρκετ μπορεί εύκολα να αλλάξει τα δεδομένα με τρόπο που να διασφαλίζονται τα υπερκέρδη αυτών που την ελέγχουν.

Προϋπόθεση για όλα αυτά είναι βεβαίως η σημαντική συρρίκνωση των μικρών ΕΒΕ στο χώρο του εμπορίου, που θα συμπαρασύρει και τη βιοτεχνία. «Η απελευθέρωση της αγοράς και του ωραρίου, το καθεστώς των προσφορών, η χωρίς περιορισμούς λειτουργία των καταστημάτων στα στάδια, στους λεγόμενους πολυχώρους, στο αεροδρόμιο, στις λεγόμενες τουριστικές ζώνες (που ισχύουν σχεδόν για όλη τη χώρα) είναι βασικές αιτίες που οι μικρές επιχειρήσεις οδηγούνται στο περιθώριο και στο μαρασμό και μειώνουν το μέσο όρο ζωής τους», επισημαίνει η ΟΒΣΑ, και συμπληρώνει: «Εχουμε κάθε λόγο να υποστηρίζουμε ότι η κυβέρνηση, με την επέκταση του ωραρίου και την απελευθέρωσή του, βάζει σε κίνηση ένα νέο γύρο αναδιανομής της αγοράς που θα επιταχύνει τη συγκέντρωση του τζίρου και της παραγωγής στους μεγαλεμπόρους και στους βιομηχάνους, θα αυξήσει το κόστος λειτουργίας στις μικρές επιχειρήσεις, θα συρρικνώσει ακόμη περισσότερο το εισόδημα των αυτοαπασχολούμενων και μικρών ΕΒΕ, τους αφαιρεί τον ελεύθερο χρόνο, τους εξαντλεί βιολογικά».

Η βιολογική και κοινωνική εξάντληση είναι ένα σημείο-«κλειδί» του νέου ωραρίου, κοινό ως συνέπεια για εργαζόμενους και μικρούς ΕΒΕ, καθοριστικό για την κυριαρχία των μεγάλων επιχειρήσεων που αξιοποιούν την ευκαιρία για να δώσουν ένα συντριπτικό χτύπημα στους «ενοχλητικούς» ΕΒΕ οι οποίοι συνεχίζουν να υπάρχουν στις γειτονιές και σε αντίξοες συνθήκες να διατηρούν μερίδιο της αγοράς. Κανένας αυτοαπασχολούμενος δεν μπορεί να διατηρήσει το κατάστημά του ανοιχτό τις ώρες που θα ορίζει το νέο ωράριο, ενώ σήμερα τόσο στην Αθήνα και ακόμη περισσότερο στην επαρχία δεν εφαρμόζει ούτε το υφιστάμενο ωράριο των 75 ωρών τη βδομάδα στην πλήρη εξέλιξή του. Γι' αυτό και το αίτημα που αναδείχτηκε είναι αυτό των 48 ωρών τη βδομάδα το ανώτερο! Δύσκολο είναι επίσης να κάνει νέες προσλήψεις που θα καλύπτουν τα κενά, καθώς το λειτουργικό κόστος του θα είναι απαγορευτικό σε σύγκριση με τις δυνατότητες των μεγάλων καταστημάτων. Εκ των πραγμάτων τα μικρά καταστήματα θα πιεστούν ακόμη περισσότερο και καθώς είναι αυτά που απασχολούν τους πιο πολλούς εργαζόμενους η αύξηση της ανεργίας είναι δεδομένη εάν αρχίσουν να κλείνουν.

Ενα από τα «αγαπημένα» επιχειρήματα του υπουργού Ανάπτυξης, Δ. Σιούφα, για το ωράριο, είναι ότι οι εργαζόμενοι-πελάτες των καταστημάτων πρέπει να φεύγουν από τις δουλιές τους για να μπορούν να ψωνίζουν! Δεδομένου ότι δεν υπάρχουν πολλοί εργοδότες που να παραχωρούν τέτοιες ευκολίες στο προσωπικό τους, αντίθετα είναι σχεδόν κανόνας η καταπάτηση των ωραρίων και γενικότερων δικαιωμάτων, με τη λογική του υπουργού το εργατικό δυναμικό της χώρας θα έπρεπε να είχε λιμοκτονήσει εδώ και χρόνια! Θα μπορούσε να είναι αστείο το συγκεκριμένο επιχείρημα, εάν δεν το χρησιμοποιούσαν στα σοβαρά. Αλλά είναι κι αυτό δείγμα γραφής ακόμα μιας αντιλαϊκής κυβέρνησης που η πολιτική της - πολιτική και της Ευρωπαϊκής Ενωσης - αποσκοπεί στην ένταση της εκμετάλλευσης των εργαζομένων και των φτωχών λαϊκών στρωμάτων.