Είναι γνωστό ότι στη σωστή ή μη λειτουργία του Κόμματος επιδρούν οι αντικειμενικές εξωτερικές συνθήκες και οι εσωτερικές διαδικασίες καθώς και η πολιτική πρακτική μας. Αυτήν καλούμαστε να δούμε και να βελτιώσουμε, παίρνοντας υπόψη το κοινωνικό περιβάλλον και παράλληλα αγωνιζόμενοι να το αλλάξουμε, σύμφωνα με τις αρχές μας.

Η προσυνεδριακή διαδικασία συζήτησης προϋποθέτει να σκεφτούμε πάνω στις Θέσεις, αποφεύγοντας μια τυπική διαδικασία. Η απλή ανάγνωση σημαίνει στάση, η σκέψη και ο προβληματισμός κίνηση. Πρέπει να βρούμε τρόπους ώστε τη διαδικασία διαλόγου, προβληματισμού και ελέγχου όσων αποφασίζουμε να την ενθαρρύνουμε και να την προωθήσουμε σε όλη τη μεσοσυνεδριακή περίοδο των 4 χρόνων, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι θα μπαίνει τροχοπέδη στην πρακτική δουλιά. Οταν η διαδικασία αυτή γίνεται στη βάση αρχών, όχι μόνο δεν εμποδίζει, αλλά βοηθά την πρακτική δράση, δίνει πλευρές της κοινωνικής-πολιτικής ζωής που μπορεί να είναι δυσδιάκριτες, αναζωογονεί το ενδιαφέρον του κ.μ. και προωθεί την ενεργό συμμετοχή του.

1. Ενα ζήτημα με το οποίο δεν ασχολούνται οι Θέσεις για το 17ο Συνέδριο, είναι το ζήτημα της προσωπικής στάσης ζωής των κ.μ. και των στελεχών και του παραδείγματος που πρέπει να δίνουν με τη στάση αυτή στο Κόμμα, στην ΚΝΕ, στην κοινωνία. Ο αγώνας για τα ιδανικά μας είναι αλληλένδετος με την προσωπική στάση του καθενός μας, διαφορετικά χάνουμε την αξιοπιστία μας και γίνεται πράξη το «δάσκαλε που δίδασκες και νόμους δεν εκράτεις». Ζούμε σε ένα καπιταλιστικό σύστημα για πολλά χρόνια και είναι φυσικό όλοι να επηρεάζονται από τις αξίες αυτού του συστήματος και τον τρόπο λειτουργίας του. Θα πρέπει όμως να θέσουμε κάποια όρια, μια κόκκινη γραμμή την οποία δε θα πρέπει να περάσουμε αν δε θέλουμε να βρεθούμε - στην πράξη - στην άλλη όχθη. Τη στάση αυτή θα πρέπει οι Κ.Ο.Β., η Ν.Ε., η καθοδήγηση να την ελέγχει με συντροφική συζήτηση και αντικειμενικότητα. Ο ισχυρισμός ότι η προσωπική ζωή του κάθε κ.μ. δεν αφορά το Κόμμα είναι λαθεμένη και υποκριτική. Από τη στιγμή που επιλέξαμε να είμαστε σε ένα κόμμα αρχών θα πρέπει να δρούμε και να ζούμε με βάση τις αρχές αυτές. Η καθοδήγηση, χωρίς να γίνεται εισαγγελέας, θα πρέπει να μην αποφεύγει το πρόβλημα, η ύπαρξη του οποίου υπονομεύει τη δράση μας και την εσωκομματική λειτουργία. Η συμπεριφορά των κ.μ. απέναντι στην οικογένεια, στους συντρόφους, στο άλλο φύλο, η σχέση με το χρήμα και τους θεσμούς ενσωμάτωσης στο σύστημα (χρηματιστήριο, πελατειακές σχέσεις, κλπ.) θα πρέπει να αποτελέσουν κριτήριο για την ανάδειξη των στελεχών, κριτήριο που έχει υποβαθμιστεί. Φαινόμενα ευνοιοκρατίας, δημοσίων σχέσεων και παρέας δεν έχουν θέση στις γραμμές μας.

2. Η στάση μας στους μαζικούς φορείς χρειάζεται να είναι προσεκτική και συγκρατημένη. Παρά τις διακηρύξεις μας για «σεβασμό της οργανωτικής αυτοτέλειας των φορέων» υπάρχουν περιπτώσεις που αυτοί αντιμετωπίζονται σαν κομματικές οργανώσεις. Τέτοιου είδους συμπεριφορές και πρακτικές μάς εκθέτουν στο μαζικό κίνημα, μειώνουν την αξιοπιστία μας ως συμμάχων και περιορίζουν την επιρροή μας. Το ανησυχητικό είναι ότι δεν αντιμετωπίζονται από την καθοδήγηση αποφασιστικά, με αποτέλεσμα να βρίσκει έδαφος η κριτική από τα άλλα κόμματα (ΝΔ, ΠΑΣΟΚ, ΣΥΝ) σε βάρος μας.

3. Πρέπει να αλλάξει η νοοτροπία και ο προσανατολισμός των οργανώσεων και των οργάνων (Ν.Ε., Ν.Γ., Ε.Π. κ.λπ.). Το Κόμμα έχει συνηθίσει σε έναν τρόπο δουλιάς που είναι γραφειοκρατικός και καθηκοντολογικός. Οι κατευθύνσεις έρχονται συνήθως από τα πάνω με αποτέλεσμα να παραλύει η ανάληψη πρωτοβουλιών από τα κάτω για τα τοπικά λαϊκά προβλήματα, να ενθαρρύνεται η ανευθυνότητα και να αποθαρρύνεται η επαφή με τα λαϊκά στρώματα στη βάση των προβλημάτων. Καθήκοντα όπως η συμμετοχή σε κεντρικά προγραμματισμένες κινητοποιήσεις και εκδηλώσεις, σε οικονομικές εξορμήσεις κ.λπ. απασχολούν υπέρμετρα καθοδηγητές και οργανώσεις ενώ προβλήματα όπως η ανεργία στο νομό, δημοτικά προβλήματα, προβλήματα της εκπαιδευτικής λειτουργίας και των φροντίδων υγείας κ.ά., έρχονται στην επιφάνεια μόνο στα πλαίσια μιας επίσκεψης ενός βουλευτή ή όταν ο κόμπος φτάσει στο χτένι, δηλαδή ευκαιριακά. Εχεις έτσι την αίσθηση ότι ενώ κοπιάζουμε και ποδηλατούμε, αρκετές φορές, η ρόδα δε βρίσκει έδαφος, γυρίζει στον αέρα. Σε ένα τέτοιο πλαίσιο το κ.μ. και στέλεχος, δε νιώθει χρήσιμο, δημιουργικό, δεν έχει κίνητρο για προσφορά έξω από την καθηκοντολογία. Τα όργανα (Ν.Ε., Επ. Περιοχών, κλπ.), θα πρέπει να αναλάβουν πρωτοβουλίες, στη βάση της γενικότερης πολιτικής μας για τα τοπικά λαϊκά προβλήματα με προγραμματισμό της δράσης (επαφή με μαζικούς φορείς, ιεράρχηση προβλημάτων, μελέτη τους, κινητοποίηση, έλεγχο της δουλιάς). Στην ατζέντα των συνεδριάσεων του Ν.Γ. θα πρέπει να είναι κάθε φορά η ενασχόλησή μας με κάποιο λαϊκό πρόβλημα. Οι Επιτροπές Περιοχών θα πρέπει να μαζέψουν τα προβλήματα των νομών, να δουν ποια είναι κοινά και να θέσουν ένα πρόγραμμα παρεμβάσεων. Η δημιουργία κομματικών ομάδων σε επίπεδο περιοχής (εργατική, Τοπικής Αυτοδιοίκησης, κλπ.) θα κάνει πιο πολιτική τη λειτουργία της Ε. Π. από διαχειριστική που είναι σε μεγάλο βαθμό σήμερα. Χρειάζεται μεγαλύτερο βάρος στον πολιτικό-ιδεολογικό έλεγχο του Κόμματος από το διαχειριστικό-διοικητικό.

4. Ενα πρόβλημα που όσο περνάει ο καιρός γίνεται εντονότερο είναι η έλλειψη ελεέθερου χρόνου. Η έλλειψη αυτή πλήττει και τις γραμμές μας. Θα πρέπει να προωθήσουμε συνεταιριστικές μορφές οργάνωσης για την εξοικονόμηση χρόνου, την αλληλεγγύη και την ποιότητα ζωής (μετακίνηση στην πόλη, συλλογική αγορά, απασχόληση μικρών παιδιών, αλληλοϋποστήριξη απεργών κλπ.) και μέσα στο Κόμμα, αλλά και μέσα στην κοινωνία. Αυτό θα φέρει όχι μόνο εξοικονόμηση χρόνου, αλλά θα τονώσει και το αίσθημα αλληλεγγύης και συλλογικότητας που έχει ατονήσει, θα εμπλουτίσει τις διεκδικήσεις μας.

5. Πολύς λόγος γίνεται για τις προσωπικότητες του Στάλιν και του Ζαχαριάδη. Διατυπώνεται από πολλούς συντρόφους η άποψη για επαναξιολόγηση της δράσης τους και της προσωπικότητάς τους. Ξεκινάει έτσι μία συζήτηση γύρω από τα πρόσωπα, που δε μας βοηθά να τα τοποθετήσουμε σύμφωνα με τις αρχές του ιστορικού και διαλεκτικού υλισμού, μέσα στα κοινωνικά, πολιτικά και χρονικά πλαίσια της εποχής τους. Κάθε ιστορικό πρόσωπο, έτσι και αυτοί, ήταν παιδιά της εποχής και της κοινωνίας τους. Ούτε θεοί, ούτε διάβολοι. Κάθε προσπάθεια να τους αντιμετωπίσουμε έξω από τα πλαίσια αυτά είναι αντιεπιστημονική, μεταφυσική και εμπεριέχει τον κίνδυνο να καταλήξει από το ένα άκρο στο άλλο. Γιατί πώς να το κάνουμε:

α) Κανένας Χρουστσόφ, Μπρέζνιεφ ή Γκορμπατσόφ δεν έγινε Γραμματέας του ΚΚΣΕ από το μηδέν. Δεν έπεσαν από τον ουρανό. Αναδείχτηκαν μέσα από κάποιες διαδικασίες, όργανα, στη βάση κάποιων κριτηρίων.

β) Κάθε προηγούμενη κοινωνία, κατάσταση, ιστορική προσωπικότητα κλπ., περιέχει, κυοφορεί την επόμενη, κουβαλά χαρακτηριστικά της γνωρίσματα και το αντίθετο.

γ) Μην ξεχνάμε ότι ο Χρουστσόφ ήταν στο ίδιο Π.Γ. με τον Στάλιν και αναδείχτηκε επί των ημερών του. Η θεωρία της πρακτορολογίας ξεμπερδεύει στα γρήγορα με το πρόβλημα της ερμηνείας του θέματος που ερευνούμε.

δ) Η αγιοποίηση των ηγετών του κομμουνιστικού κινήματος (καθώς και η δαιμονοποίησή τους) τοποθετεί τις αιτίες της επιτυχίας ή της αποτυχίας του κινήματος στη σφαίρα των προσωπικών τους επιλογών. Υποβαθμίζει και υποτιμά έτσι την κυρίαρχη συμβολή της δράσης των μαζών, του επιπέδου του κινήματος και των αντικειμενικών συνθηκών. Συμβάλλει έτσι στη διαμόρφωση μιας παθητικής, ανεύθυνης και μη δημιουργικής στάσης μέσα στις γραμμές μας. Δε μας βοηθά να βγάλουμε τα σωστά συμπεράσματα για το σήμερα.

Και ας μην ξεχνάμε, το κόμμα δεν είναι αυτοσκοπός, είναι μέσο (με ό,τι αυτό συνεπάγεται).

Η ευθύνη μας είναι μεγάλη. Ο κόσμος, έστω κι αν δεν το παραδέχεται ανοιχτά, δεν περιμένει κάτι από τη ΝΔ, το ΠΑΣΟΚ, το ΣΥΝ, το ΛΑΟΣ. Από το ΚΚΕ περιμένει.

Ν. Σαλπιστής

Κατερίνη