Βασική και άμεση προτεραιότητα της κυβέρνησης Σημίτη κατά τη νέα τετραετία είναι η ολοκλήρωση της αναθεώρησης του Συντάγματος, διαδικασία που ξεκίνησε την προηγούμενη τετραετία. Πρόκειται για μια ευρύτατη αναθεώρηση, αν αναλογιστεί κανείς ότι 90 συνολικά διατάξεις του Καταστατικού Χάρτη της χώρας έχουν κριθεί αναθεωρητέες. Από την αρχή πρέπει να τονιστεί ότι βασικός στόχος της αναθεώρησης είναι η πιο βαθιά ενσωμάτωση στην ΕΕ και τους άλλους διεθνείς ιμπεριαλιστικούς οργανισμούς. Με αυτήν εναρμονίζεται συνταγματικά το Ελληνικό Δίκαιο με το Κοινοτικό.

Το αποτέλεσμα των εκλογών της 9ης Απριλίου ασφαλώς διευκολύνει τη σύγκλιση και συναίνεση ΠΑΣΟΚ και ΝΔ, ώστε οι αναθεωρητέες διατάξεις να κινηθούν σε ακόμα αντιδραστικότερη κατεύθυνση από αυτή που παρουσίασαν τα δύο κόμματα στις τοποθετήσεις τους στην προηγούμενη Βουλή. Εξάλλου, είναι πασίγνωστο ότι το Σύνταγμα της χώρας αποτελεί έκφραση και απεικόνιση του γενικότερου συσχετισμού δυνάμεων σε μια δεδομένη στιγμή. Και όπως φάνηκε από τη συζήτηση που έγινε στην προηγούμενη θητεία της Βουλής για την αναθεώρηση του Συντάγματος, οι ηγεσίες του δικομματισμού φέρονται αποφασισμένες να επικυρώσουν και να νομιμοποιήσουν μέσω του Συντάγματος τις στρατηγικές επιλογές της άρχουσας τάξης, δηλαδή την υποταγή στη νέα τάξη και τα όργανά της, καθώς και την επίθεση στα λαϊκά συμφέροντα και δικαιώματα, γενικότερα την απρόσκοπτη πορεία στη μετα - ΟΝΕ εποχή. Αλλωστε, οι ηγεσίες των δύο κομμάτων είχαν συμφωνήσει και υπερψηφίσει από κοινού στην προηγούμενη Βουλή όχι μόνο για το χαρακτήρα της αναθεώρησης και τις αναθεωρητέες διατάξεις αλλά, με μικρές διαφοροποιήσεις, και για το περιεχόμενό τους.

Το ΚΚΕ, κατά τη διάρκεια της συζήτησης που έγινε στη Βουλή όχι μόνο αντιτάχθηκε και κατήγγειλε την επιχειρούμενη αναθεώρηση, αλλά κατέθεσε και συγκεκριμένη πρόταση, για την εφαρμογή της οποίας όμως χρειάζεται να αλλάξει ριζικά το πολιτικό σκηνικό και οι πολιτικοί συσχετισμοί. Κατά την ψηφοφορία που έγινε στη Βουλή (Μάης - Ιούνης 1998) το ΚΚΕ είχε αποχωρήσει, εκφράζοντας την αντίθεσή του στην αντιδραστική αναθεώρηση που έχει δρομολογηθεί. Στη δήλωσή του ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΚΚΕ Ορέστης Κολοζώφ είχε τονίσει: «Οι προτάσεις του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ επιβεβαιώνουν τις εκτιμήσεις του ΚΚΕ για την επικείμενη αναθεώρηση του Συντάγματος: Πρόκειται για μια πιο συντηρητική έως αντιδραστική αναθεώρηση, ενός ήδη αυταρχικού και αντιδραστικού Συντάγματος, με την οποία επιδιώκεται να θωρακιστούν και συνταγματικά οι βασικές επιλογές της άρχουσας τάξης, του Διευθυντηρίου της ΕΕ και των άλλων ιμπεριαλιστικών κέντρων, που βέβαια ήδη έχουν δρομολογηθεί και υλοποιούνται στην πράξη. Πρόκειται για ένα σύνολο ρυθμίσεων που θα περιορίσουν δραστικά την εθνική ανεξαρτησία, θα συρρικνώσουν περισσότερο τη λαϊκή κυριαρχία, θα πλήξουν την ήδη περιορισμένη δημοκρατική λειτουργία του πολιτικού μας συστήματος, θα διευκολύνουν μια πιο γενικευμένη και πιο σκληρή επίθεση στα δικαιώματα και τις κατακτήσεις των εργαζομένων και του λαού μας».

Μια ματιά στις αναθεωρητέες διατάξεις είναι αρκετή για να διαφανούν οι επιδιωκόμενοι στόχοι: 1. Η απρόσκοπτη εκχώρηση κυριαρχικών δικαιωμάτων σε υπερεθνικά όργανα, η πρόσδεση κατά τρόπον συνταγματικά ρητό στην ΕΕ. 2. Αποκτά συνταγματική ισχύ η επιχειρούμενη ανατροπή των εργασιακών σχέσεων. 3. Συρρικνώνονται τα ατομικά πολιτικά και κοινωνικά δικαιώματα. 4. Υποβαθμίζεται ο ρόλος της Βουλής. 5. Ανοίγει ο δρόμος για επικίνδυνες παρεμβάσεις στη λειτουργία των κομμάτων. 6. Παραμένει ουσιαστικά ο κυβερνητικός έλεγχος στη Δικαιοσύνη και τη Δημόσια Διοίκηση. 7. Εξακολουθεί η άρνηση να προχωρήσει ο χωρισμός της Εκκλησίας από το κράτος.

Επί της διαδικασίας χρειάζεται να επισημανθεί ότι ορισμένες διατάξεις πήραν από 151 έως και 179 ψήφους, πράγμα που σημαίνει ότι στην επόμενη Βουλή, για να αναθεωρηθούν θα χρειαστούν 180 ψήφους: Τέτοιες διατάξεις είναι αυτές για τους αντιρρησίες συνειδήσεις, για την «εναρμόνιση της ελληνικής έννομης τάξης με το διεθνές δίκαιο», που πρότεινε το ΠΑΣΟΚ και αφορούσε την υπεροχή του κοινοτικού δικαίου έναντι του εθνικού, η εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας με 180 ψήφους με διάλυση της Βουλής που πρότεινε το ΠΑΣΟΚ, η κύρωση διεθνών συνθηκών με συνοπτικές διαδικασίες, κ.α. Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι η ηγεσία της ΝΔ όχι μόνο θα στηρίξει τις προτάσεις της κυβέρνησης, αλλά θα πλειοδοτήσει ώστε το περιεχόμενο της αναθεώρησης να γίνει από πιο νεοφιλελεύθερες και αυταρχικές θέσεις. Με πλειοψηφία πάνω από 180 ψήφους (άρα θα χρειαστούν 151 ψήφους στην τωρινή Βουλή) πέρασαν οι διατάξεις: για την κατάργηση της θανατικής ποινής, τη διευκόλυνση συμμετοχής στην ΕΕ, τα πολιτικά δικαιώματα των δημοσίων υπαλλήλων, η επιστολική ψήφος, το εκλογικό σύστημα (να ισχύει από τη μεθεπόμενη Βουλή), η δυνατότητα να νομοθετούν οι κοινοβουλευτικές επιτροπές, η σύσταση Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής, Συμβούλιο Εξωτερικής Πολιτικής, προσλήψεις στο δημόσιο, Συνήγορος του Πολίτη κ.ά. Εχουν απορριφθεί οι προτάσεις για την αναθεώρηση του άρθρου 16 για την ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων, αλλά όπως είχε διαφανεί και από τη σχετική συζήτηση στη Βουλή η κυβέρνηση θεωρεί ότι το άρθρο 16 «παρέχει ερμηνευτική ευελιξία» για την ίδρυση παραρτημάτων ξένων ΑΕΙ στη χώρα μας.

Η νέα Βουλή έχει χαρακτηριστεί αναθεωρητική και γι' αυτό πρέπει στην πρώτη σύνοδό της να ολοκληρώσει την αναθεώρηση του Συντάγματος. Μάλιστα, για το σκοπό αυτό δε θα λειτουργήσουν τα Θερινά Τμήματα και η Βουλή θα συνεδριάζει «εν ολομελεία». Η διαδικασία της αναθεώρησης θα αρχίσει σχεδόν αμέσως μετά την ψήφιση των προγραμματικών δηλώσεων της κυβέρνησης και θα έχει ολοκληρωθεί το αργότερο τον Ιούνιο του 2001, οπότε λήγει η πρώτη σύνοδος της νέας Βουλής. Η απόφαση της Βουλής θα ληφθεί με μία και μόνη ονομαστική ψηφοφορία, στη διάρκεια της οποίας οι βουλευτές θα ψηφίσουν χωριστά για κάθε μία από τις αναθεωρητέες διατάξεις. Πρόκειται για την τρίτη αναθεώρηση του Συντάγματος από τη μεταπολίτευση. Προηγήθηκε η αναθεώρηση του 1975 που καθιέρωσε ένα αυταρχικό Σύνταγμα, ενώ η αναθεώρηση του 1985 από την κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ περιορίστηκε στο να περιορίσει ορισμένες υπερεξουσίες του Προέδρου της Δημοκρατίας και να τις μεταφέρει ουσιαστικά στον πρωθυπουργό.