ΟΙ ΜΕΓΑΛΟΙ φίλοι της ΕΠΟΝ, οι αξέχαστοι και πολύτιμοι εκείνοι συμπαραστάτες στην αγωνιστική μας διαδρομή, αυτή που τιμήσαμε την περασμένη Κυριακή, είναι αναμφίβολα μια ξεχωριστή, μεγάλη σελίδα. Βρέθηκαν πλάι μας από την πρώτη στιγμή, βοήθησαν με κάθε τρόπο τον αγώνα μας. Αλλά και μαζί μας επίσης γεύτηκαν των άγριων διωγμών τη μεγάλη δοκιμασία. Με το κεφάλι ψηλά, αλύγιστοι.

ΕΙΝΑΙ ευνόητο πως οι μεγάλοι φίλοι της νέας μας γενιάς δεν μπορούν να περιληφθούν σε μια από τα πράγματα αναγκαστικά περιορισμένη αναφορά μιας γιορταστικής εκδήλωσης. Και δεν είναι, φυσικά, μόνο οι επώνυμοι που βρέθηκαν δίπλα στα νιάτα. Είναι οι ανώνυμοι, οι άγνωστοι εκείνοι εκπαιδευτικοί, αλλά και οι πνευματικοί άνθρωποι με συνεχή παρουσία και προσφορά.

ΚΑΘΕΝΑΣ έχει κάνει στα χρόνια που πέρασαν την προσωπική του καταγραφή, για τους δασκάλους του, τους λαϊκούς αγωνιστές, που από τη σχολική έδρα, αλλά και από το βήμα της καθημερινής πάλης μάς έδωσαν μαθήματα, αλλά και μηνύματα, που στάθηκαν βηματισμός ζωής και διδάγματα αλήθειας.

ΚΟΝΤΑ μας στα χρόνια της βασιλομεταξικής δικτατορίας, στους μήνες, στις μέρες της μαύρης Κατοχής, κοντά μας στις φυλακές και τα στρατόπεδα, βοήθεια πολύτιμη, όταν παλεύαμε για τη ζωή, για να εξασφαλιστεί το πιάτο το συσσίτιο στα σχολειά, στις γειτονιές, στα εργοστάσια. Αμέτρητοι οι φίλοι μας έσκυψαν, τότε, με τρόπο μοναδικό για τα προβλήματα της νιότης.

ΤΥΧΗ αγαθή να 'χεις στης ζωής το ξεκίνημα τέτοιους φωτισμένους, αγωνιστές δασκάλους, τολμηρούς πάνω στην έδρα, που ν' αψηφούν τα φωτοσβεστικά εκείνα προγράμματα που επέβαλαν και να σου ανοίγουν νέους ορίζοντες. Να σου μιλάνε για του Ρήγα το Θούριο και να σε φέρνουν στο Μεσολόγγι την ώρα της υπέρτατης θυσίας των πολιορκημένων. Ν' ακούς μαζί τους τα κανόνια του «φράχτη» της Λευτεριάς να βαράνε ατέλειωτα, νύχτα και μέρα. Να σε φέρνουν στου γερο-Φωτεινού, του Λευκαδίτη, το χωράφι και με τη βροντώδη φωνή να τους ακούς να σου απαγγέλλουν του Βαλαωρίτη το στίχο, προστακτικό, που λέει «... Πάρε ένα σβόλο Μήτρο και διώξε κείνο το σκυλί, που μου χαλά το φύτρο...».

Η ΕΔΡΑ εκείνου του δασκάλου μας, που είχε θητεύσει στον αστερισμό του Δ. Γληνού, έφερνε πολλές φορές και της ζωής, του σπιτιού μας, του ψωμιού τα καυτά προβλήματα. Τα χαλάζια που μας τρυγούσαν μέρες Λαμπρής. Τα χρέη, που μας κρεμούσαν στον τοκογλύφο έμπορο και στην τράπεζα. Αλλά κι άλλα βάσανα που είχαν τα σπίτια μας.

ΣΥΧΝΑ συζήτηση ανοιχτή μέσα στην τάξη και γι' άλλα θέματα, του τόπου και τα μακρινά, όσα μαθαίναμε από τις εφημερίδες που έφταναν με τα βαπόρια της γραμμής.

ΜΑΡΤΙΑΤΙΚΕΣ μέρες ο μήνας όπως τώρα στο έβγα του με την προετοιμασία της εθνικής γιορτής, με προγράμματα που ζωντάνευαν τον μεγάλο Ξεσηκωμό του Εικοσιένα. Ηταν τότε, που το νησί για μέρες πολλές ζούσε μια πρωτόγνωρη κοσμοχαλασιά. Στο μικρό πόρτο μας είχαν ποδίσει κάμποσα καράβια κι ανάμεσά τους κι ένα παράξενο, εμπορικό, φορτωμένο ξυλεία, που πρώτη φορά το βλέπαμε. Στην τσιμινιέρα του ένα σφυροδρέπανο κι η σημαία του κι εκείνη κόκκινη κι αυτή με το σφυροδρέπανό της.

Ο ΔΑΣΚΑΛΟΣ είχε ορίσει το μάθημα που θα κάναμε την άλλη μέρα. Η συζήτηση όμως για τα νέα του καραβιού με την κόκκινη σημαία και το σφυροδρέπανο είχε ανάψει. Ο δάσκαλος άνοιξε τότε το χάρτη και μας ταξίδεψε στη μεγάλη τη χώρα απ' όπου έφτασε το ρούσικο σλέπι.

ΕΙΠΕ και θύμισε πολλά από παλιά για τη δική μας ναυτοσύνη, όταν όργωνε τη Μαύρη Θάλασσα, για να κλείσει την παρέμβασή του με το επίκαιρο για τη γιορτή μας δημοτικό τραγουδάκι, το Μόσκοβο, που εμείς θα το ξανακούγαμε ύστερα από μερικά χρόνια. Ο Μόσκοβος της ελπίδας και του καινούριου κόσμου.

Ο ΔΑΣΚΑΛΟΣ μας όμως δε θα το ξανάκουγε. Δεν το πρόλαβε, έπεσε στα χέρια των δημίων και μαζί με τους ηρωικούς συντρόφους του οι χιτλερικοί τον κρέμασαν στον πλάτανο της μικρής πολιτείας. Αψηφώντας τους δημίους, λεβέντης πάντα, όπως ήταν και στην τάξη, όταν μας μιλούσε για το Μόσκοβο. Ο Νιόνιος ο Ρατσιάτος, ο δάσκαλός μας.