Ενα απάνθισμα αυθεντικών ηχογραφήσεων από τη Σμύρνη, την Κωνσταντινούπολη, την Αθήνα και τη Ν. Υόρκη, που μαρτυρούν το μελωδικό μεγαλείο της «μουσικομάνας της Ανατολής», της Σμύρνης, περιλαμβάνεται στη δισκογραφική έκδοση «Μνήμες - Η Μουσική Σκηνή του Σμυρναίικου Τραγουδιού 1907-1939» - παραγωγή του «Pop Eleven» (Αφοί Φαληρέα). Στους τρεις δίσκους της κασετίνας, ανθολογούνται στιγμιότυπα αυτής της σπουδαίας μουσικής δημιουργίας, που ορίζεται ως σμυρναίικο τραγούδι, συνεχίζει να σκορπά μεγάλες συγκινήσεις και αποτελεί παρακαταθήκη για το σύγχρονο λαϊκό τραγούδι.

Ο πρώτος δίσκος ξεναγεί τον ακροατή στη μουσική σκηνή του σμυρναίικου, στη γενέτειρά του Σμύρνη και την Κωνσταντινούπολη, μέσα από ηχογραφήσεις που έγιναν στις δύο πόλεις την περίοδο 1907-1919. Η τεχνική των ηχογραφήσεων αυτών βασίζονταν στην ακόλουθη διαδικασία: οι παλμοί του ηχητικού κύματος συλλέγονταν μέσω ενός χωνιού και έθεταν σε κίνηση μια βελόνα η οποία χάραζε μια κέρινη μήτρα. Τέτοιες ηχογραφήσεις, που πρωτοεμφανίστηκαν στην Κωνσταντινούπολη και αργότερα στη Σμύρνη, συνήθως πραγματοποιούνταν από κινητά συνεργεία σε ξενοδοχεία, ενώ η αναπαραγωγή τους γινόταν σε αγγλικά, γερμανικά, γαλλικά και αμερικάνικα εργοστάσια (αργότερα γινόταν και στην Αίγυπτο και Τουρκία). Αξίζει να σημειωθεί ότι αυτή την περίοδο πραγματοποιήθηκαν γύρω στις 9.000 ηχογραφήσεις, από τις οποίες το 30% σε ελληνική γλώσσα. Από αυτές τις ηχογραφήσεις, που έγιναν πριν έναν περίπου αιώνα, έχουν επιλεγεί δεκαεφτά τραγούδια και μουσικές που συνθέτουν το υλικό του πρώτου δίσκου. Εστουδιαντίνες με μαντολίνα, σαντούρια, βιολιά και άλλα όργανα, και τραγουδιστές με εξαιρετικές φωνές όπως οι Γιώργος Τσανάκας και Ελευθέριος Μενεμενλής, μας κάνουν κοινωνούς γνησιότητας και μελωδικής ομορφιάς. Αξίζει να σημειωθεί πως οι ηχογραφήσεις ακούγονται ικανοποιητικά, χάρη στην επεξεργασία του ήχου, η οποία όμως σέβεται τον ήχο των αρχικών ηχογραφήσεων.

Στο δεύτερο δίσκο ξεδιπλώνεται η μουσική σκηνή του σμυρναίικου στην Αθήνα. Περιέχονται τραγούδια της δεύτερης περιόδου του, που ηχογραφήθηκαν μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, όταν εκατοντάδες χιλιάδες Ελληνες πρόσφυγες εγκαταστάθηκαν σε Αθήνα, Πειραιά, Θεσσαλονίκη και άλλες πόλεις. Σε αυτά τα τραγούδια συμπυκνώνεται ο καημός και η νοσταλγία μιας γενιάς, που βρίσκεται πλέον αντιμέτωπη με οξύτατα οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα. Και το σμυρναίικο, από κοσμοπολίτικο είδος τραγουδιού της αλλοτινής ευημερούσας Σμύρνης, στην Ελλάδα ανθίζει πλέον ως τραγούδι των βασανισμένων και περιθωριοποιημένων προσφύγων. Σπύρος Περιστέρης, «Πολιτάκια», Στελάκης Περπινιάδης, Ρίτα Αμπατζή, Δημήτρης Σέμσης ή Σαλονικιός, Ρόζα Εσκενάζυ, Λάμπρος Λιονταρίδης, Βαγγέλης Παπάζογλου, Κωνσταντίνος Νούρος, Κώστας Σκαρβέλης, Παναγιώτης Τούντας και άλλοι σπουδαίοι δημιουργοί, μουσικοί και τραγουδιστές, που ερμηνεύουν τα είκοσι κομμάτια του δεύτερου δίσκου, είναι αυτοί που σε αυτή τη δεύτερη περίοδο του σμυρναίικου του δίνουν πνοή, χρώμα, υπόσταση. Από το 1926 πάντως παρατηρείται αναβάθμιση της ποιότητας των ηχογραφήσεων, που πλέον γίνονται ηλεκτρικές. Αυξάνεται η ποσότητα των εκδιδόμενων δίσκων 78 στροφών στην Ελλάδα, όπως και το ενδιαφέρον του κοινού, ενώ αρκετοί πρόσφυγες καθιερώνονται ως τραγουδιστές, μουσικοί, στιχουργοί, μαέστροι και υπεύθυνοι ρεπερτορίου σε δισκογραφικές εταιρίες. Αυτό το κλίμα όμως άλλαξε το 1937, με τη δικτατορία του Μεταξά. Επιβλήθηκε λογοκρισία και απαγόρευση της έκδοσης δίσκων 78 στροφών στην Ελλάδα με στίχους «αντεθνικούς» (ρεμπέτικα) και μελωδίες «ανατολίτικες» (Σμυρναίικα), με αποτέλεσμα να επιβιώσουν επαγγελματικά λίγοι από τους καλλιτέχνες του σμυρναίικου.

Στον τρίτο δίσκο περιλαμβάνονται ηχογραφήσεις που έγιναν στην Αμερική από το 1919 έως το 1939 και είχαν την τύχη να μη βρεθούν αντιμέτωπες με τη Μεταξική λογοκρισία. Ηδη από τις αρχές του 20ού αιώνα Ελληνες της Μ. Ασίας είχαν αρχίσει να μεταναστεύουν στις ΗΠΑ. Τα 21 τραγούδια, που ακούγονται ηχογραφήθηκαν στην Αμερική και εκτυπώθηκαν σε δίσκους 78 στροφών στη Ν. Υόρκη και έχουν διαφορετική χροιά από αυτά που ηχογραφήθηκαν στην Ελλάδα, λόγω πολλών παραγόντων. Ανάμεσά τους η έλλειψη λογοκρισίας, η αλλαγή τρόπου ζωής και η παρουσία σημαντικών καλλιτεχνών, όπως η Μαρίκα Παπαγκίκα, ο Γιώργος Θεολογίτης ή Κατσαρός, ο Κώστας Δούσας, ο Τέτος Δημητριάδης. Στη διαμόρφωση αυτής της άλλης χροιάς συνέβαλε σημαντικά και η ανάπτυξη πολύ πιο εξελιγμένων τεχνικών ηχογράφησης και εκτύπωσης.

Αξίζει να σημειωθεί πως στη συλλογή δε συμπεριλαμβάνονται ρεμπέτικα τραγούδια, αν και αναφέρεται ότι στοιχεία του σμυρναίικου ενσωματώνονται στο ρεμπέτικο τραγούδι. Ο διαχωρισμός ανάμεσα στα σμυρναίικα και τα ρεμπέτικα έγινε με βάση τα όργανα που κατ' εξοχήν χρησιμοποιούνται σε κάθε είδος: κανονάκι, σαντούρι, βιολί, κλαρίνο, ποντιακή λύρα, μαντολίνο, ούτι, κιθάρα (στα σμυρναίικα), μπουζούκι (στα ρεμπέτικα). Οι δίσκοι συνοδεύονται από πλούσιο πληροφοριακό υλικό για τα τραγούδια, τις ηχογραφήσεις και τους καλλιτέχνες που ακούγονται.

Αφορμή για να «γευτούμε» από «πρώτο χέρι» αυτό το σημαντικό και σπάνιο μουσικό υλικό υπήρξε η επέτειος των ογδόντα χρόνων από τη Μικρασιατική Καταστροφή, που προφανώς ευαισθητοποίησε και το ΥΠΠΟ για να στηρίξει οικονομικά την έκδοση.