Ενα εικοσιτετράωρο πριν από την εκπνοή του παλιού χρόνου, το υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών έδωσε στη δημοσιότητα τηλεγραφικό κείμενο, στο οποίο παρουσιάζονται οι προτεραιότητες για την οικονομία της ελληνικής προεδρίας το α` εξάμηνο του 2003.

Στο κείμενο αυτό, δεν υπάρχει κάτι το καινούριο, που θα μπορούσε να εντυπωσιάσει τον αναγνώστη, σε σχέση με τις μέχρι σήμερα ακολουθούμενες πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ενωσης (ΕΕ). Οπως προκύπτει και από τις πέντε τον αριθμό προτεραιότητες, η ελληνική προεδρία θα πρέπει να επικεντρώσει τις προσπάθειές της σε δύο βασικούς τομείς: α) Στην προώθηση όλου του αντεργατικού πλαισίου που καλύπτει τη μισθωτή εργασία, το συνταξοδοτικό και ασφαλιστικό τομέα, κάτι που γνωρίζουν καλά οι Ελληνες εργαζόμενοι που έχουν γευτεί στο πετσί τους τις ανατροπές στις εργασιακές σχέσεις τα τελευταία χρόνια. β) Στην προώθηση όλων εκείνων των οδηγιών, αποφάσεων και κανονισμών, που αποσκοπούν στη ρύθμιση των σχέσεων των κρατών - μελών μεταξύ τους, αλλά και στις σχέσεις της ΕΕ με τρίτες χώρες.

Οι πέντε ( 5) αυτές προτεραιότητες είναι οι ακόλουθες:

• ΕΚΟΦΙΝ. Το κατ' εξοχήν όργανο των υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών για τη χάραξη και παρακολούθηση της μακροοικονομικής πολιτικής της ΕΕ, το οποίο επιφορτίζεται να παρακολουθεί τα προγράμματα δημοσιονομικής και εισοδηματικής λιτότητας.
• Διαρθρωτικές αλλαγές και πραγματική σύγκλιση («Ατζέντα Λισαβόνας»). Οι αποφάσεις της Λισαβόνας που πάρθηκαν το 2000 αποτελούν το βασικό στρατηγικό στόχο της ΕΕ για την πρώτη δεκαετία του 21ου αιώνα, για να καταστεί η Ευρωπαϊκή Ενωση η πρώτη οικονομική δύναμη του πλανήτη...
• Θέματα Περιφερειακής Πολιτικής.
• Θέματα Εσωτερικής Αγοράς.
• Εξωτερικό Εμπόριο.

Η πεμπτουσία των προωθούμενων αλλαγών, βέβαια, βρίσκεται στην ενότητα 2, «Διαρθρωτικές αλλαγές και πραγματική σύγκλιση («Ατζέντα της Λισαβόνας»), όπου πίσω από τις γραμμές του κειμένου υποκρύπτεται ο διαρκής εμφύλιος πόλεμος, με αντιμαχόμενες πλευρές τις ενωμένες δυνάμεις του κεφαλαίου κατά της εργατικής τάξης των χωρών - μελών της ΕΕ. Αλλωστε, στο κείμενο, παρά τις παραπλανητικές εκφράσεις που χρησιμοποιούνται (οι ανατροπές στην Κοινωνική Ασφάλιση παρουσιάζονται σαν «...εκσυγχρονισμός του ευρωπαϊκού κοινωνικού μοντέλου»), σχετικά εύκολα μπορεί να διακρίνει κανείς τις διαθέσεις της ευρωπαϊκής αστικής τάξης και του κυρίαρχου πολιτικού συστήματος που την υπηρετεί, να ανατρέψουν εκ βάθρων - το ανατρέπουν ήδη - το κοινωνικό ασφαλιστικό σύστημα και τις εργασιακές σχέσεις. Από την άποψη του ευρωπαϊκού κεφαλαίου, αυτό αποτελεί το θεμέλιο λίθο για την αναβάθμισή του, στον ανταγωνισμό του με τα δύο άλλα ιμπεριαλιστικά κέντρα, τις ΗΠΑ και την Ιαπωνία. Για να το πούμε διαφορετικά, η ανάδυση του ευρωπαϊκού κεφαλαίου περνάει μέσα από την ανατροπή των όρων αναπαραγωγής της εργατικής δύναμης της ευρωπαϊκής εργατικής τάξης, στο σύνολό της, με στόχο την ένταση του βαθμού εκμετάλλευσης, αναγκαίο παράγοντα της αναζωογόνησης της κερδοφορίας του κεφαλαίου.

Πριν δούμε αναλυτικά το σημαντικό αυτό κεφάλαιο, θα πρέπει να πούμε δύο λόγια για τη χρονική περίοδο, μέσα στην οποία αναλαμβάνει τα καθήκοντά της η ελληνική προεδρία. Τα δύο βασικότερα χαρακτηριστικά είναι η συνέχιση της οικονομικής ύφεσης στις χώρες της ευρωζώνης και το νέο χρόνο και η έξαρση της ιμπεριαλιστικής επιθετικότητας, με στόχο τον έλεγχο των μεγάλων κοιτασμάτων πετρελαίου. Πρόκειται για δύο αλληλοτροφοδοτούμενους παράγοντες, που δημιουργούν συνθήκες γενικευμένης ανασφάλειας σε εθνικό και διεθνές επίπεδο, κάτι που επισημαίνεται και από το κείμενο των προτεραιοτήτων. Προεξοφλείται, μάλιστα, ότι η νέα ιμπεριαλιστική επέμβαση των ΗΠΑ στο Ιράκ θα πραγματοποιηθεί κάπου στους πρώτους μήνες του νέου χρόνου, κάτι που σημαίνει ότι από την πλευρά της ΕΕ το όλο θέμα θα πρέπει να το χειριστεί η ελληνική προεδρία. Το πιο πιθανό, βέβαια, είναι ότι, ουσιαστικά, τους χειρισμούς θα αναλάβουν παρασκηνιακά η Γερμανία και η Γαλλία, τα δύο πιο ισχυρά ιμπεριαλιστικά κράτη της ΕΕ.

Τι είναι η «ατζέντα της Λισαβόνας»; Είναι το 10ετές σχέδιο δράσης της ΕΕ για να γίνει η Ευρώπη η «πιο ανταγωνιστική και δυναμική οικονομία, βασισμένη στη γνώση παγκόσμια, ικανή για βιώσιμη ανάπτυξη με περισσότερες και καλύτερες θέσεις εργασίας και ισχυρότερη κοινωνική συνοχή». Υιοθετήθηκε το 2000... Από το κείμενο του υπουργείου Οικονομίας.

Φυσικά, πίσω από τις ωραίες αυτές φράσεις, υποκρύπτονται βάρβαρες πολιτικές επιλογές και πρόκειται για μια προπαγανδιστική τακτική, την οποία έχει επεξεργαστεί σε βάθος χρόνου η ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία.

Η «ατζέντα της Λισαβόνας» υποδιαιρείται με τη σειρά της σε 6 προτεραιότητες. Πρόκειται για τις: α) Επιχειρηματικότητα και Μικρές Επιχειρήσεις. β) Διασυνδέοντας την Ευρώπη. γ) Περισσότερες και Καλύτερες Θέσεις Εργασίας. δ) Ευρωπαϊκή Οικονομία της Γνώσης. ε) Αλληλεγγύη και Ενδυνάμωση Κοινωνικής Συνοχής. ζ) Διαφύλαξη της Μελλοντικής Ευημερίας.

Ολες αυτές οι υποενότητες της Ατζέντας έχουν τη σημασία τους. Ομως, η γ και η ε ενότητα, οι οποίες, βέβαια, παραπλανούν ως προς το πραγματικό τους περιεχόμενο, αναφέρονται στην καρδιά του εργασιακού προβλήματος. Ετσι, στη γ ενότητα, μαθαίνουμε ότι για να έχουμε καλύτερες και περισσότερες θέσεις εργασίας, στόχος της «στρατηγικής της Λισαβόνας», που συνδέεται με τον «εκσυγχρονισμό του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού μοντέλου», χρειάζονται «βελτιώσεις στον τρόπο λειτουργίας των αγορών», αλλά και «αναθεώρηση της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Απασχόλησης». Πίσω, όμως, από τις φράσεις «εκσυγχρονισμός του κοινωνικού μοντέλου» και «αναθεώρηση των πολιτικών απασχόλησης», βρίσκονται οι ταξικές επιδιώξεις του κεφαλαίου, να εφαρμόσει πολιτική ευελιξίας στην εργασία, αυξάνοντας στο έπακρο την εκμετάλλευση. Επιδιώκοντας, ταυτόχρονα, να υποτάξει κάθε εστία εργασιακής αντίστασης στην επιβολή των σχεδίων του. Ετσι, στις αποφάσεις της Συνόδου Κορυφής της Βαρκελώνης, το Μάρτη του 2002, στο κεφάλαιο για την «αναθεώρηση της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Απασχόλησης», επαναφέρουν το θέμα της αντικατάστασης των εθνικών συλλογικών συμβάσεων εργασίας με εργοστασιακές, αλλά και με ατομικές συμβάσεις, κάτι που κάνει κυριολεκτικά έρμαιο τον κάθε ξεχωριστό εργάτη στις ορέξεις του κάθε κεφαλαιοκράτη - εργοδότη. Ακόμα χειρότερα, έφτασαν στο σημείο να θέσουν θέμα σύνδεσης των «Αποδοχών με τις συνθήκες της παραγωγής, αλλά και με την εξέλιξη της παραγωγικότητας της εργασίας». Οχι πλέον σταθερός μισθός, που θα προκύπτει σαν αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεων μεταξύ των ενωμένων σε συνδικάτο εργοδοτών και των ενωμένων στο δικό τους πανεθνικό συνδικάτων εργατών, αλλά μισθός με βάση ατομικές συμβάσεις, οι οποίος θα επηρεάζεται επίσης και από τα επίπεδα της παραγωγής (σε περιόδους ύφεσης ο εργοδότης θα μπορεί να τον μειώνει, επικαλούμενος μείωση της ζήτησης), αλλά και της παραγωγικότητας της εργασίας. Με λίγα λόγια, οι εκπρόσωποι του κεφαλαίου διακατέχονται από μια οξύτατη παράνοια, καθώς το όραμά τους είναι να επιβάλουν ένα εργασιακό καθεστώς γενικευμένης ανασφάλειας.

Από την παράθεση και μόνον των τηλεγραφικών φράσεων του κειμένου, μπορεί να καταλάβει κανείς ότι βρισκόμαστε μπροστά σε μια εν εξελίξει επίθεση, με στόχο την πλήρη ανατροπή των συνταξιοδοτικών συστημάτων, του δημόσιου τομέα Υγείας και Κοινωνικών Παροχών. Ετσι, στην ενότητα ε, «Αλληλεγγύη και Ενδυνάμωση Κοινωνικής Συνοχής», αναφέρεται ότι την περίοδο της προεδρίας, η ελληνική πλευρά θα εστιάσει:

• Στην εξέταση της έκθεσης για τις συντάξεις για την εξαγωγή των κατάλληλων συμπερασμάτων για περαιτέρω μεταρρυθμίσεις.
• Στον εκσυγχρονισμό του Κανονισμού για το συντονισμό των συνταξιοδοτικών συστημάτων.
• Στη μελέτη των επιπτώσεων της γήρανσης στα συστήματα υγείας και μέριμνας για τους ηλικιωμένους.
• Στην επανεξέταση, με στόχο την καλύτερη στόχευση των συστημάτων κοινωνικών παροχών.

Οι άνθρωποι δεν το κρύβουν πως έχουν άγριες διαθέσεις. Χρέος δικό μας να τους σταματήσουμε σήμερα, να τους ανατρέψουμε αύριο.