Στην ημερήσια διάταξη της επικαιρότητας βρίσκεται σταθερά το Κυπριακό τους τελευταίους μήνες, μετά την κατάθεση από τον ΓΓ του ΟΗΕ, Κόφι Ανάν, του σχεδίου επίλυσης του πολιτικού προβλήματος και εν αναμονή της 28ης Φλεβάρη οπότε και καλούνται οι δύο πλευρές σε μια συμφωνία επί της «συνολικής διευθέτησης του Κυπριακού προβλήματος» αλλά και της κατάστασης, που δημιουργείται μετά την απόφαση στη Σύνοδο της Κοπεγχάγης της διεύρυνσης της ΕΕ με 10 νέα μέλη όπου ανάμεσά τους είναι και η Κύπρος. Το σκηνικό που διαμορφώνεται σχολιάζει, με συνέντευξή του στο «Ρ», ο Ηλίας Λέγγερης, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ και του Τμήματος Διεθνών Σχέσεων.

- Εχει μεσολαβήσει ένα μικρό χρονικό διάστημα από τη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ στην Κοπεγχάγη και την απόφαση ένταξης της Κύπρου στην ΕΕ. Αυτή τη στιγμή σε ποια φάση βρίσκεται το κυπριακό πρόβλημα;

- Το Κυπριακό φέρει, πλέον, τη σφραγίδα των αποφάσεων της Κοπεγχάγης. Αυτό που επισημοποιήθηκε εκεί είναι η ευρω-διχοτόμηση της Κύπρου με την ένταξη στην ΕΕ του 62% του νησιού και την αποδοχή στην ουσία των αποτελεσμάτων της εισβολής και κατοχής του 1974. Ταυτόχρονα, το Κυπριακό εξακολουθεί να βρίσκεται άμεσα συνδεμένο με το «σχέδιο Ανάν». Στα συμπεράσματα της Συνόδου αναφέρεται πολύ συγκεκριμένα η σαφής προτίμηση των «15» για ένταξη στην ΕΕ μιας «ενωμένης Κύπρου» και η ικανοποίησή τους για το ότι Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι δεσμεύτηκαν να συνεχίσουν τις διαπραγματεύσεις, με στόχο την «επίτευξη συνολικής διευθέτησης» του Κυπριακού προβλήματος μέχρι τις 28 Φλεβάρη του 2003 στη βάση των προτάσεων Ανάν. Ας βάλουμε τα πράγματα στη θέση τους: Η αναφορά στη σαφή προτίμηση για την ένταξη μιας ενωμένης Κύπρου δηλώνει καθαρά ότι δεν εντάχθηκε στην ΕΕ μια ενωμένη Κύπρος. Ας σημειωθεί, επίσης, η αναφορά που γίνεται σε Κύπρο κι όχι σε Κυπριακή Δημοκρατία, όπως είναι η ονομασία της ως μέλους του ΟΗΕ. Κι αυτό παραπέμπει αμέσως στο παρακάτω. Στην αποδοχή και υιοθέτηση πλέον και επίσημα από την ΕΕ των προτάσεων του «σχεδίου Ανάν». Ο εκβιασμός λοιπόν της αποδοχής του σχεδίου ενισχύεται με την απόφαση της Κοπεγχάγης και οι προθεσμίες επαναλαμβάνουν τα όσα ο κ. Ανάν έχει με σαφήνεια καθορίσει τελεσιγραφικά. Επίτευξη δηλαδή συνολικής διευθέτησης μέχρι τις 28 Φλεβάρη - η οποία μπορεί να πάρει και κάποια παράταση - με όριο τις 30 Μάρτη 2003, όπου με βάση το «σχέδιο Ανάν» θα πρέπει να γίνει το δημοψήφισμα στα δυο μέρη της Κύπρου με τα εξής ερωτήματα: έγκριση ή όχι της Ιδρυτικής Συμφωνίας, του Συντάγματος των συστατικών κρατών, τους όρους του σχεδίου Συνθήκης μεταξύ της Κύπρου, της Ελλάδας, της Τουρκίας και του Ηνωμένου Βασιλείου (Βρετανίας), που θα υπογραφεί από τους Συμπροέδρους και, τέλος, την έγκριση ή όχι της προσχώρησης της Κύπρου στην ΕΕ. Αυτά είναι τα 4 ερωτήματα, που πρέπει να εγκριθούν όλα μαζί και από τα δυο μέρη με πλειοψηφία. Ετσι καταλαβαίνει η νέα τάξη την προσφυγή σε υποτιθέμενες δημοκρατικές διαδικασίες για την έκφραση της λαϊκής θέλησης. Κι αυτοί οι όροι είναι πρωτοφανείς, γιατί στήνουν ένα δημοψήφισμα - παρωδία και είναι απαράδεκτοι. Ετσι, αν γίνει αποδεκτό το «σχέδιο Ανάν» στις 28 Φλεβάρη, στο δημοψήφισμα, όπως πολύ σωστά δήλωσε και ο επίτροπος Φερχόιγκεν στις 18 Δεκέμβρη σε ερώτηση μάλιστα του ευρωβουλευτή του Συνασπισμού Αλέκου Αλαβάνου, επειδή τα ερωτήματα είναι ενοποιημένα πρέπει να εγκριθούν όλα. Δεν μπορεί κάποιο μέρος π.χ. να εγκρίνει την ένταξη στην ΕΕ και να απορρίψει το «σχέδιο Ανάν»! Αυτό κι αν είναι αποθέωση των δημοκρατικών διαδικασιών. Παρά, λοιπόν, τις φιλότιμες προσπάθειες του κ. Σημίτη να πείσει για το αντίθετο, στην ΕΕ εντάχτηκε το 62% του νησιού και με όρους και προϋποθέσεις. Την αποδοχή του «σχεδίου Ανάν». Οι πιέσεις, λοιπόν, για το επόμενο διάστημα θα γίνουν ακόμα πιο αφόρητες όσο πιο κοντά έρχονται οι τελεσιγραφικές ημερομηνίες του «σχεδίου Ανάν». Γιατί; Γιατί απλούστατα η ένταξη που έγινε δεν αποτελεί λύση του Κυπριακού. Οπως έχει διευκρινίσει ο κ. Σημίτης η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ ήταν και είναι αντίθετη με την άποψη να επιτευχθεί η ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ και μετά να ξεχαστεί η λύση. Γιατί απλούστατα αυτή η άποψη, όπως έχει πει, παραγνωρίζει όχι μόνο ότι η ενταγμένη αλλά και η διαιρεμένη Κύπρος θα βαρύνεται με το πολιτικό πρόβλημα, το οποίο θα παρεμποδίζει την πλήρη αξιοποίηση των δυνατοτήτων της ένταξης (ομιλία στην κοινή συνεδρίαση ΚΕ και ΚΟ του ΠΑΣΟΚ στις 28 Νοέμβρη 2002). Αυτό που δε λέει βέβαια είναι ότι και οι δυο εκδοχές, ένταξη χωρίς λύση ή ένταξη και μετά λύση, αποτελούν αποδοχή της διχοτόμησης. Στην πρώτη περίπτωση έχουμε την περίπτωση της ευρω-διχοτόμησης στη δεύτερη έχουμε και τη θεσμική αναγνώριση της διχοτόμησης με την αποδοχή δύο στην ουσία κυρίαρχων συστατικών κρατών με δικό τους σύνταγμα, εθνικό ύμνο, δική τους σημαία, δική τους ιθαγένεια. Αυτή είναι η «ιστορική ευκαιρία» που χαιρέτισαν ο κ. Σημίτης, ο κ. Παπανδρέου, ο κ. Πρόντι, οι Αμερικανοί και οι Βρετανοί. Μια ιστορική ευκαιρία που φέρνει τη σφραγίδα της ιμπεριαλιστικής τάξης πραγμάτων που κατάφωρα αδικεί όλον τον κυπριακό λαό.

- Εν αναμονή λοιπόν της 28ης Φλεβάρη, μεσολαβούν, ωστόσο, οι προεδρικές εκλογές στην Κύπρο, θα ήθελα ένα σχόλιό σας επ' αυτού.

- Πράγματι ήδη ανακοινώθηκαν για τις 16 Φλεβάρη, προεδρικές εκλογές. Σ' αυτό το θέμα είχε εκδηλωθεί στην Κοπεγχάγη μια παρέμβαση της ελληνικής κυβέρνησης, με τη δήλωση του Κ. Σημίτη ότι η πολιτική ηγεσία της Κύπρου θα πρέπει να δείξει περίσκεψη γύρω από το θέμα. Ηταν μια δήλωση αποκαλυπτική των διαθέσεων της ελληνικής κυβέρνησης να μην προχωρήσουν σε εκλογές. Βέβαια, την απόφαση τη μεταθέτουν στην πολιτική ηγεσία της Κύπρου, αφού όμως πρώτα έχει δημιουργηθεί ήδη ένα πλαίσιο εξαιρετικά ασφυκτικό. Αν παρ' όλα αυτά οι εκλογές πραγματοποιηθούν κανονικά τότε θα συμβεί το εξής: Θα έχουμε την εκλογή ενός νέου Προέδρου, όπου πάλι δε θα πάρει μέρος το κατεχόμενο μέρος της Κύπρου, εκτός κι αν βρίσκεται σε εξέλιξη μια προσπάθεια μεγαλύτερης περιπλοκής της κατάστασης με απρόβλεπτες πιθανά συνέπειες, όπως αφήνεται να διαφανεί από δηλώσεις που έγιναν από τον υπουργό Εξωτερικών Γ. Παπανδρέου και άλλους παράγοντες περί παραμερισμού του Ντενκτάς από την ιστορία.. Ποιες θα είναι οι αντιδράσεις; Και ακόμα τι θα αντιπροσωπεύει ο νέος Πρόεδρος; Σε εξέλιξη ταυτόχρονα θα είναι και οι διαπραγματεύσεις για την αποδοχή του «σχεδίου Ανάν». Μπορεί να αναλάβει ο νέος Πρόεδρος τα καθήκοντα του με δεσμεύσεις που θα έχει αναλάβει ο απερχόμενος και με τις οποίες μπορεί να διαφωνεί; Με αυτό το κλίμα που έχει διαμορφωθεί από τις εξελίξεις και με ανοιχτά βασικά θέματα για την Κυπριακή Δημοκρατία, υπάρχει κίνδυνος να δημιουργηθούν εξαιρετικά πολωτικές και επικίνδυνες συνθήκες, που να αποβούν σε βάρος των δυνάμεων που επιδιώκουν να περισώσουν ό,τι είναι δυνατόν στην κατεύθυνση μιας δίκαιης και βιώσιμης λύσης.

Ρευστή, όμως, παρουσιάζεται και η κατάσταση στα Κατεχόμενα. Παρά την απόφαση της Κοπεγχάγης όπου γίνεται λόγος για δέσμευση των δύο μερών να διαπραγματευτούν και να συμφωνήσουν ως τις 28/2, ο Ντενκτάς φέρεται να δηλώνει ότι δεν πρόκειται να αποδεχτεί το «σχέδιο Ανάν». Παρά τις αντιφατικές δηλώσεις που υπήρξαν, τελικά η πολιτική και στρατιωτική ηγεσία της Τουρκίας δείχνει να στηρίζει τη στάση του. Στα Κατεχόμενα εκδηλώνονται διαφωνίες και διαφορετικές απόψεις και προβάλλονται κινητοποιήσεις που ζητούν την παραίτηση Ντενκτάς. Είπαμε παραπάνω για το πώς βλέπει την κατάσταση αυτή η ελληνική κυβέρνηση. Αλλά τι ζητά αυτή η αντιπολίτευση; Ζητούσε λύση του Κυπριακού πριν από την ένταξη και στην πλειοψηφία της αποδοχή του «σχεδίου Ανάν». Αποτελεί δίκαιη και βιώσιμη λύση το «σχέδιο Ανάν» για το Κυπριακό; Σε κάθε περίπτωση, αυτό που πρέπει να επισημάνουμε είναι ότι δημιουργούνται αποσταθεροποιητικές συνθήκες που μπορεί να οδηγήσουν σε επικίνδυνες καταστάσεις. Και επιπλέον είναι οι διαπραγματεύσεις της Τουρκίας για την ένταξή της στην ΕΕ, οι βλέψεις της τουρκικής ηγεσίας για το Αιγαίο, η εξαιρετικά επίσης σημαντική θέση της στις επιχειρήσεις των Αμερικανοβρετανών ιμπεριαλιστών κατά του λαού του Ιράκ, καθώς και οι σχεδιασμοί ενάντια σε άλλους λαούς της περιοχής.

Η κατάσταση, λοιπόν, που διαμορφώνεται εγκυμονεί πάρα πολλούς κινδύνους και δε δικαιολογεί σε καμιά περίπτωση την αισιοδοξία του πρωθυπουργού και της κυβέρνησης.

- Δεν είναι μόνο η κυβέρνηση αισιόδοξη. Εξίσου αισιόδοξες είναι και άλλες πολιτικές δυνάμεις, όπως τουλάχιστον προκύπτει από τις τοποθετήσεις τους.

- Υπάρχει πράγματι σύμπνοια μεταξύ ΠΑΣΟΚ, ΝΔ και Συνασπισμού. Η ΝΔ αποδέχεται την ουσία των κυβερνητικών πολιτικών και των χειρισμών, μάλιστα παρά κάποια ρητορικά ερωτήματα που έθεσε, έκανε πολύ καθαρό ότι θα συμβάλει στην κατεύθυνση, στην οποία κινείται η κυβέρνηση, διεκδικώντας και τη σύλληψη ως δικής της πολιτικής, της επιλογής μιας επίλυσης του Κυπριακού με βάση τη γερμανική περίπτωση. Πέρα από τις ανιστόρητες και ψυχροπολεμικές προσεγγίσεις και παραλληλισμούς ενός τέτοιου ζητήματος όπως το Κυπριακό, που είναι διεθνές ζήτημα εισβολής και κατοχής, με όρους διεθνούς δικαίου, είχαμε μια προσάρτηση της Γερμανικής Λαϊκής Δημοκρατίας από την ΟΔ της Γερμανίας. Αυτή είναι η προσέγγιση επίλυσης; Και εκδηλώθηκε κατά τη συζήτηση στη Βουλή μια κοινή αντίληψη ΝΔ και κυβέρνησης. Ο πρωθυπουργός μίλησε και για την κατάργηση του σιδηρού παραπετάσματος με τη διεύρυνση της ΕΕ με πρώην σοσιαλιστικές χώρες. Μια έκφραση του Γκέμπελς που χρησιμοποίησε με τη σειρά του ο Τσόρτσιλ, για να δώσει το στίγμα του ιμπεριαλιστικού επιθετικού κόσμου. Δεν είναι καθόλου τυχαία η χρησιμοποίηση τέτοιων εκφράσεων από τον κ. Σημίτη. Με τη σειρά του ο Συνασπισμός υπερθεμάτισε, δίνοντας και συγχαρητήρια στην κυβέρνηση για το κατόρθωμα της Κοπεγχάγης. Ποια είναι η αποτίμηση που κάνει ο Συνασπισμός για το πώς εντάχτηκε η Κύπρος; Ποια είναι η συγκεκριμένη θέση που έχει για το «σχέδιο Ανάν»; Πού βρίσκεται άραγε η δυσλειτουργικότητα του «σχεδίου»; Θα πει κάτι συγκεκριμένο η ηγεσία του; `Η μπροστά στην ένταξη του 62% του νησιού στην ΕΕ όλα τα άλλα είναι λεπτομέρειες ανάξιες λόγου για την ηγεσία του; Μάλιστα, προχώρησε και παραπέρα, κάνοντας επίθεση στο ΚΚΕ, επειδή αυτό επιμένει να ζητά την εφαρμογή των αποφάσεων του ΟΗΕ που προέβλεπαν αποχώρηση των κατοχικών στρατευμάτων, μια διζωνική - δικοινοτική Ομοσπονδία, με μία διεθνή παρουσία και αντιπροσώπευση, με ενιαία κυριαρχία, με μια ιθαγένεια κλπ. Ο Συνασπισμός προσπαθεί να μας παρουσιάσει σαν δογματικούς, ανιστόρητους, σαν ανθρώπους που δεν παίρνουμε υπόψη την πραγματικότητα και που θα έπρεπε να προσαρμοστούμε και να πούμε «ναι» στη λύση που προωθείται. Τι υπάρχει στην πραγματικότητα πίσω απ' αυτές τις κραυγές; Υπάρχει στην ουσία η προσπάθεια συγκάλυψης αποδοχής διχοτομικών λύσεων, που σιωπηρά αποτελούσε τον άξονα πολιτικής όπου κινήθηκε η κυρίαρχη πολιτική της κυβέρνησης και της ΝΔ για το Κυπριακό εδώ και ένα μεγάλο διάστημα και ιδιαίτερα μετά την απόφαση της Ομάδας των 7+1 ισχυρότερων ιμπεριαλιστικών χωρών για το Κυπριακό στην Κολωνία τον Ιούνη του 1999. Και πάει πολύ να κατηγορείται το ΚΚΕ για εθνικίζουσες απόψεις, τη στιγμή που οι πολιτικές θέσεις αυτών που το κατηγορούν, καταγράφονται ως η άλλη όψη του νομίσματος ακραίων εθνικιστικών κύκλων που υποστήριζαν «διπλή ένωση» ή μονομερή ένωση με το «εθνικό κέντρο», ή ένταξη του ελληνοκυπριακού μέρους στην ΕΕ χωρίς πολιτική λύση, ώστε κατόπιν να εκβιαστεί μια λύση με το «κουσούρι» της κατοχής εδάφους πλέον της ΕΕ και έτσι να «αποκατασταθεί» η νομιμότητα μέσω Βρυξελλών.. Επιλογές πιασμένες στην ουσία τους στο δόκανο των σχεδιασμών των Αμερικανών και Βρετανών ιμπεριαλιστών. Υπήρξε ακόμη και μια ανέξοδη επίδειξη «αποφασιστικότητας» από την πλευρά της κυβέρνησης και της ΝΔ, με την επίκληση χρήσης του «βέτο» αν δεν ενταχτεί η Κύπρος. Ποια Κύπρος; Και γιατί άραγε δε γινόταν επίκληση του «βέτο», ώστε να ενταχτεί η Κυπριακή Δημοκρατία με την αποδοχή ως βάση λύσης του Κυπριακού των γνωστών αποφάσεων και ψηφισμάτων του ΟΗΕ για την αποχώρηση των κατοχικών στρατευμάτων κλπ;

Το ΚΚΕ επέλεξε να μη συνταχτεί με τις ψεύτικες θριαμβολογίες, που παρουσίασαν οι ντόπιοι θιασώτες της νέας τάξης και να κάνει το μαύρο άσπρο. Δε συναινεί στο να επιβληθεί η σιγή του νεκροταφείου και να αποδεχτεί το δίκαιο του ισχυρότερου. Χτυπάει την καμπάνα της αφύπνισης, της επαγρύπνησης, της εγρήγορσης. Πρωτοστατεί στην ενημέρωση του λαού μας για αυτό που πραγματικά συμβαίνει με το Κυπριακό, εργάζεται στο να αναπτυχτεί ένα ισχυρό μαζικό κίνημα, που να στρέφει τα πυρά του κατά της νέας τάξης και ενάντια στη νέα κατάσταση πραγμάτων, που θέλουν να επιβάλλουν στον κυπριακό λαό αλλά και σ' όλους τους λαούς της περιοχής μας. Στην άδικη πέρα για πέρα λύση που προωθείται, οι κινητοποιήσεις, η συστράτευση σ' αυτή την κατεύθυνση όλο και περισσότερων δυνάμεων είναι ταυτόχρονα μια πράξη διεθνιστικής αλληλεγγύης και μια μεγάλη βοήθεια προς εκείνες τις δυνάμεις στην Κύπρο που κάτω από τόσο αντίξοες συνθήκες αγωνίζονται να αποτρέψουν τα χειρότερα από τις λύσεις που πάνε να επιβληθούν.