Στις 20.12.2002, ημέρα Παρασκευή κι ενώ συνεχιζόταν η συζήτηση για τον κρατικό προϋπολογισμό, κατατέθηκε στη Βουλή το νομοσχέδιο για την Πρόνοια που φέρει τον τίτλο «Αναδιοργάνωση του Εθνικού Συστήματος Κοινωνικής Φροντίδας».

Είναι ένα νομοσχέδιο που κατά βάση περιέχει τις κύριες διατάξεις όσων σχεδίων είδαν το φως της δημοσιότητας και οδηγούν στην ισοπέδωση της Πρόνοιας ως αυτοτελούς τομέα άσκησης της κοινωνικής πολιτικής σε κεντρικό επίπεδο, καθώς οι κυριότερες μονάδες μεταφέρονται στα Περιφερειακά Συστήματα Υγείας (ΠεΣΥ) και στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, ενώ άλλες καταργούνται.

Τα κυριότερα χαρακτηριστικά είναι οι περικοπές και οι εκχωρήσεις στην επιχειρηματική δραστηριότητα, καθώς και η ενίσχυση του εθελοντισμού.

Αποκαλυπτική είναι η αιτιολογική έκθεση για το άρθρο 11 του νομοσχεδίου: «Επειδή, αναφέρει, η εφαρμογή των πολιτικών απαιτεί πολλές φορές τη συμμετοχή των φορέων από διαφορετικούς τομείς συνεργασίας αποτελεί αναγκαία προϋπόθεση επιτυχίας. Ετσι παρέχεται η δυνατότητα σύναψης προγραμματικών συμβάσεων μεταξύ του υπουργείου Υγείας, των λοιπών υπουργείων, των ΠεΣΥ, του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικής Βοήθειας (ΕΚΑΚΒ) και των ΟΤΑ α΄ και β΄ βαθμού μεταξύ τους ή με οποιοδήποτε δημόσιο ή ιδιωτικό φορέα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα που έχει ειδικώς πιστοποιηθεί ή μη κυβερνητικής οργάνωσης εγγεγραμμένης στο ειδικό μητρώο εθελοντισμού του υπουργείου Υγείας - Πρόνοιας».

Απ' το ίδιο πνεύμα των εκχωρήσεων διαπνέεται και το άρθρο 17 που επιτρέπει τη λειτουργία «Ξενώνων Νοσηλευτικής Φροντίδας και Ανακουφιστικής Αγωγής Ασθενών» από «κοινωφελή ιδρύματα και λοιπά νομικά πρόσωπα και ενώσεις προσώπων μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα».

Στις βασικές επιδιώξεις του νομοσχεδίου είναι οι περικοπές που ομολογούνται στην αιτιολογική έκθεση. «Με την υπαγωγή των υπηρεσιών κοινωνικής φροντίδας στα υπάρχοντα ΠεΣΥ θα δημιουργηθούν οικονομίες κλίμακας, ενώ με τη σύσταση αυτοτελούς Τμήματος Κοινωνικών Υπηρεσιών στα πλαίσια του ΠεΣΥ εξασφαλίζεται η αντιμετώπιση προβλημάτων του τομέα της Πρόνοιας» αναφέρει στην αιτιολογική έκθεση, που στο σημείο για το ΕΠΑ-ΑμΕΑ είναι ωμή: Ανάμεσα στα οφέλη είναι «ο περιορισμός του προνοιακού χαρακτήρα του κράτους και η εξοικονόμηση πόρων που μπορούν να επενδυθούν σε παραγωγικούς τομείς και υποδομές». Ετσι μεταφέρουν το «κόστος» αυτών των υπηρεσιών στις πλάτες του λαού, ενώ οι πόροι που εξοικονομούνται δίνονται στο κεφάλαιο.

Με τη δημιουργία του Εθνικού Παρατηρητηρίου Ατόμων με Αναπηρίες (ΕΠΑ-ΑμΕΑ) - ως ΝΠΙΔ - επιχειρείται η «ευθυγράμμιση του Ελληνικού Κράτους με τις ευρωπαϊκές και γενικότερα τις διεθνείς απαιτήσεις», ενώ με τη ρύθμιση για τη διάθεση των προσθετικών και λοιπών ειδών αποκατάστασης αποτελεί υπόκλιση στις επιταγές της αγοράς κατ' εντολήν της Ευρωπαϊκής Ενωσης, όπως αναφέρεται στην αιτιολογική έκθεση. Μέχρι τώρα τα είδη αυτά επιτρέπεται να διατίθενται αποκλειστικά και μόνο από εργαστήρια προσθετικών κατασκευών είτε από καταστήματα, υπό την προϋπόθεση πως η προμήθειά τους έχει γίνει από τα συγκεκριμένα εργαστήρια που έχουν λάβει σχετική άδεια λειτουργίας ή η εισαγωγή τους συνοδεύεται με πιστοποιητικό καταλληλότητας. Βάσει όμως της Κοινοτικής Οδηγίας 93/42/ΕΟΚ περί ιατροτεχνολογικών προϊόντων επιβάλλεται η ελεύθερη διακίνηση αυτών των ειδών και γι' αυτό καταργούνται οι μέχρι τώρα προστατευτικές διατάξεις.

Συνολικά οι βασικές ρυθμίσεις του νομοσχεδίου για το ΠΙΚΠΑ, τον Εθνικό Οργανισμό Πρόνοιας (ΕΟΠ), το Κέντρο Βρεφών «Η Μητέρα» και για την αυτοστέγαση προσφυγικών οικογενειών δείχνουν την αποτυχία του προηγούμενου εγχειρήματος του ΠΑΣΟΚ με το νόμο 2646/98, καθώς και οι ρυθμίσεις εκείνου αφορούσαν στους ίδιους τομείς.

Η ανάγκη της δημόσιας δωρεάν παροχής προνοιακών υπηρεσιών αντί της διάλυσης του τομέα της πρόνοιας είναι η μοναδική διέξοδος για τα λαϊκά στρώματα. Προκύπτει δε και απ' τα στοιχεία που επικαλείται η ίδια η αιτιολογική έκθεση: Σύμφωνα με στοιχεία του Γραφείου Μελετών για τα ΑμΕΑ του ΥΠΕΧΩΔΕ το ποσοστό των ΑμΕΑ ανέρχεται σε 9,3% του συνολικού πληθυσμού, ενώ αν σε αυτό προστεθούν τα άτομα της τρίτης και της τέταρτης ηλικίας, τα άτομα με παροδικές αναπηρίες και τα λοιπά εμποδιζόμενα άτομα πλησιάζει το 50% του πληθυσμού.