Σε μια κρίσιμη στιγμή για την εξέλιξη της ιμπεριαλιστικής σύγκρουσης ΗΠΑ - ΝΑΤΟ - ΕΕ και Ρωσίας στην Ουκρανία, με την ένταση να ανεβαίνει σε όλες τις πλευρές της, χθες συνεδρίασαν στις Βρυξέλλες οι υπουργοί Αμυνας του ΝΑΤΟ και της ΕΕ.

Οι συνομιλίες εστίασαν στην ενίσχυση της αεράμυνας του ευρωπαϊκού εναέριου χώρου έναντι ρωσικών «παρενοχλήσεων», στις «αμυντικές» δαπάνες, σύμφωνα με τις αποφάσεις της Συνόδου Κορυφής της Χάγης για 5% του ΑΕΠ, στις στρατιωτικές ικανότητες «της Ευρώπης» και στη στήριξη του Κιέβου.

Οι υπουργοί Αμυνας του ΝΑΤΟ είχαν συνομιλίες και με τον Ουκρανό ομόλογό τους, Ντ. Σμιχάλ, στη διάρκεια γεύματος εργασίας και κατά τη συνεδρίαση της «Ομάδας Επαφής» για την Ουκρανία.

Τα 32 κράτη - μέλη πρόκειται «να αυξήσουν την αμυντική βιομηχανική παραγωγή ώστε να διασφαλίσουν ότι η Ουκρανία θα είναι όσο το δυνατόν πιο δυνατή», δήλωσε πριν τη συνάντηση ο γγ του ΝΑΤΟ Μ. Ρούτε, προσθέτοντας ότι οι υπουργοί θα συζητούσαν τα πρόσφατα περιστατικά με drones και την ενίσχυση της αεράμυνας του ΝΑΤΟ.

Τα μέλη του ΝΑΤΟ αναμένεται επίσης να ευθυγραμμίσουν τη στάση τους σχετικά με τις αναχαιτίσεις ή και καταρρίψεις εχθρικών drones και μαχητικών αεροσκαφών. Οι προτάσεις για κάλυψη αυτών των «κενών» και εφαρμογή μιας «πιο αποτελεσματικής αποτροπής» αναμένονται στις αρχές του 2026.

«Αν ένα ρωσικό αεροσκάφος εισέλθει στον εναέριο χώρο του ΝΑΤΟ και αποτελεί απειλή, τότε θα δράσουμε. Αν όχι, θα συνοδευτεί έξω. Μια ισχυρή συμμαχία ξέρει πότε να δράσει σταθερά και πότε να αποκλιμακώσει», ανέφερε ο Ρούτε.

ΝΑΤΟικοί αξιωματούχοι πάντως αναφέρουν ότι οι πρόσφατες παραβιάσεις εκ μέρους της Ρωσίας εξέθεσαν τους διαφορετικούς κανόνες εμπλοκής ανάμεσα στους «συμμάχους», γεγονός που προκαλεί ανησυχία, καθώς η Μόσχα θα μπορούσε να εκμεταλλευτεί αυτήν τη διαφοροποίηση σε πιθανό σενάριο σύγκρουσης.

Ο υπουργός Πολέμου των ΗΠΑ, Πιτ Χέγκσεθ, κάλεσε τους Ευρωπαίους «συμμάχους» να αγοράζουν περισσότερα όπλα από τις ΗΠΑ μέσω του μηχανισμού PURL (Prioritized Ukraine Requirements List), ο οποίος αντικατέστησε τις αμερικανικές «δωρεές» όπλων στην Ουκρανία.

«Οι δεσμεύσεις που ανέλαβαν οι χώρες - μέλη του ΝΑΤΟ στην ιστορική Σύνοδο της Χάγης θα μεταφραστούν σύντομα σε πραγματικές στρατιωτικές δυνατότητες. Μέρος αυτών είναι και η πρωτοβουλία PURL, μέσω της οποίας οι ευρωπαϊκές χώρες αγοράζουν αμερικανικά όπλα που μεταφέρονται στο ΝΑΤΟ για να ενισχύσουν τον αγώνα της Ουκρανίας, με στόχο την επίτευξη ειρήνης στη σύγκρουση», δήλωσε ο Αμερικανός υπουργός.

Η Ουάσιγκτον παραμένει σταθερά προσηλωμένη στη φιλοσοφία «ειρήνη μέσω ισχύος», είπε ο Χέγκσεθ και εξέφρασε την πεποίθηση ότι περισσότερες χώρες «θα κάνουν ακόμα περισσότερα, θα αγοράσουν ακόμα περισσότερα ώστε να παράσχουν βοήθεια στην Ουκρανία», δήθεν «για να ολοκληρωθεί ειρηνικά αυτή η σύγκρουση».

Σουηδία, Εσθονία και Φινλανδία δεσμεύτηκαν χθες να συνεισφέρουν στην PURL την αγορά αμερικανικών όπλων για την Ουκρανία, ενώ χώρες όπως η Ισπανία, η Ιταλία, η Γαλλία και η Βρετανία έχουν δεχτεί κριτική για αδράνεια.

Οπως είπε ο γγ του ΝΑΤΟ, η PURL διαθέτει μέχρι τώρα χρηματοδότηση ύψους 2 δισ. ευρώ, λιγότερα από όσα υπολόγιζε το Κίεβο μέχρι τον Οκτώβρη.

Το Κίεβο έχει ήδη λάβει δύο δόσεις βοήθειας ύψους περίπου 2 δισ. ευρώ, οι οποίες χρηματοδοτήθηκαν από Ολλανδία και σκανδιναβικές χώρες. Γερμανία και Καναδάς έχουν δεσμευτεί να χρηματοδοτήσουν δύο ακόμα δόσεις, ύψους 500 εκατ. ευρώ η κάθε χώρα, και το Κίεβο ελπίζει ότι σύντομα θα οριστικοποιηθούν άλλες δύο δόσεις.

Η συμβολή της Εσθονίας στην PURL θα ανέλθει σε 12 εκατ. δολάρια, δήλωσε ο υπουργός Αμυνας Χάνο Πέβκουρ, προσθέτοντας ότι έχει παρατηρήσει πως έχει μειωθεί η στρατιωτική βοήθεια προς την Ουκρανία.

Αντίστοιχα, ο Σουηδός ομόλογός του, Παλ Γιόνσον, κάλεσε τις άλλες χώρες να συνεχίσουν να ενισχύουν τη βοήθειά τους προς το Κίεβο. «Παρατηρούμε λάθος πορεία σε ό,τι αφορά την υποστήριξη προς την Ουκρανία: Μειώνεται. Θέλουμε να δούμε περισσότερες ενέργειες με στόχο την ενίσχυση και την αύξηση της οικονομικής βοήθειας και των στρατιωτικών δωρεών στην Ουκρανία».

Σύμφωνα με το Ινστιτούτο του Κιέλου για την Παγκόσμια Οικονομία, η στρατιωτική βοήθεια προς το Κίεβο μειώθηκε κατά 43% τον Ιούλη και τον Αύγουστο σε σύγκριση με το πρώτο εξάμηνο του έτους.

Η Ρωσία θα εξακολουθήσει να αποτελεί μεγάλη απειλή για το ΝΑΤΟ και αφού τελειώσει ο πόλεμος στην Ουκρανία, εκτίμησε ο Φινλανδός υπουργός Αμυνας Αντι Χάκανεν, ενώ πρόσθεσε ότι έχει παρατηρηθεί νέα αύξηση των ρωσικών δυνάμεων. Η Ρωσία «καταναλώνει στρατιωτικούς πόρους με γοργούς ρυθμούς και εξαρτάται ολοένα και περισσότερο από την Κίνα», είπε.

Μετά την κατάρριψη ρωσικών drones στον εναέριο χώρο της Πολωνίας και την αναχαίτιση ρωσικών μαχητικών MiG στην Εσθονία, το ΝΑΤΟ προχώρησε σε μία ακόμα κίνηση ενίσχυσης της συγκέντρωσης στρατιωτικών δυνάμεων στην ανατολική πτέρυγά του, ξεκινώντας την επιχείρηση «Ανατολική Φρουρά», θέμα που βρέθηκε στο επίκεντρο της χθεσινής Συνόδου των υπουργών Αμυνας.

Πάντως αρκετά κράτη - μέλη εκτιμούν ότι θα πρέπει να γίνουν ακόμα περισσότερα, στο όνομα μιας «πιο αποφασιστικής απάντησης στις ρωσικές προκλήσεις». Προς αυτήν την κατεύθυνση το ΝΑΤΟ εξετάζει να αλλάξει τους κανόνες εμπλοκής, παρέχοντας περισσότερη ευελιξία στη στρατιωτική του διοίκηση.

Απαντώντας σε ερώτηση για τις παραβιάσεις του εναέριου χώρου της Ευρώπης από drones, ο Ρούτε τόνισε ότι «κάνουμε αυτό για το οποίο εκπαιδευτήκαμε και έχει αποτέλεσμα, αλλά πρέπει να κάνουμε περισσότερα. Αν επιχειρήσουν οτιδήποτε εναντίον του ΝΑΤΟ, έχουμε όλα τα μέσα και την εξουσία να υπερασπιστούμε κάθε εκατοστό του εναέριου και του εδαφικού μας χώρου».

Η Γερμανία θα δαπανήσει 10 δισ. ευρώ τα επόμενα χρόνια για όλα τα είδη drones, δήλωσε ο Γερμανός υπουργός Αμυνας Μπ. Πιστόριους.

Επιπλέον, το Βερολίνο θα προσφερθεί να αναλάβει ηγετικό ρόλο σε μια «ασπίδα αεράμυνας της ΕΕ» και θα αυξήσει τη συμβολή του στην αστυνόμευση του ευρωενωσιακού εναέριου χώρου. Η Γερμανία θα αναπτύξει δύο αεροσκάφη «Eurofighter» στο πολωνικό Μάλμπορκ από Δεκέμβρη μέχρι Μάρτη.

Ο Βρετανός υπουργός Αμυνας Τζον Χίλι δήλωσε ότι αεροσκάφη της χώρας του θα συνεχίσουν να περιπολούν πάνω από την Πολωνία μέχρι το τέλος του έτους, καθώς παρατείνεται η δέσμευση του Λονδίνου στην «Ανατολική Φρουρά».

Ο Ολλανδός υπηρεσιακός υπουργός Αμυνας Ρ. Μπρέκελμανς κάλεσε το ΝΑΤΟ να διδαχθεί από τις εισβολές drones στον εναέριο χώρο της Πολωνίας και να βρει «έναν πιο αποτελεσματικό και πιο οικονομικό τρόπο» για την κατάρριψή τους απ' ό,τι με χρήση μαχητικών αεροσκαφών F-35.

Οι υπουργοί Αμυνας της ΕΕ συνεδρίασαν ξεχωριστά χθες το απόγευμα μετά τη διάσκεψη του ΝΑΤΟ, προκειμένου να συζητήσουν την πρόταση της Κομισιόν για ένα «τείχος» κατά των drones και για άλλα μέτρα κοινής αεράμυνας, ενόψει του «οδικού χάρτη Αμυνας» που αναμένεται να παρουσιαστεί σήμερα από την Κομισιόν.

Η ΕΕ σκοπεύει να ξεκινήσει την κοινή αεράμυνα με drones και συστήματα αεράμυνας μέσα στους επόμενους μήνες, στο πλαίσιο του 5ετούς σχεδίου «επανεξοπλισμού της Ευρώπης», με την αιτιολογία ότι «η στρατιωτικοποιημένη Ρωσία αποτελεί μια μόνιμη απειλή για την ευρωπαϊκή ασφάλεια στο προβλέψιμο μέλλον», σύμφωνα με έγγραφο που δημοσίευσε το «Bloomberg».

Βάσει του σχεδίου, μέχρι το τέλος του 2027 η ΕΕ θα πρέπει να πραγματοποιεί το 40% των «αμυντικών» της προμηθειών από κοινού, ποσοστό υπερδιπλάσιο του σημερινού.

Η πρόταση της Κομισιόν προβλέπει πλήρη αναμόρφωση του τρόπου στρατιωτικού σχεδιασμού και προμηθειών της ΕΕ.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υποστηρίζει ότι τα κράτη - μέλη πρέπει να συντονίσουν τις στρατιωτικές τους δαπάνες και να δημιουργήσουν τάχιστα «συμμαχίες» για από κοινού ανάπτυξη νέων «αμυντικών» προγραμμάτων. Οι προσπάθειες αυτές θα πρέπει να ξεκινήσουν εντός του επόμενου έτους αν η ήπειρος «θέλει να είναι έτοιμη για μάχη έως το 2030».

Το σχέδιο, το οποίο ακόμα υπόκειται σε αλλαγές, αναμένεται να παρουσιαστεί σήμερα, προτού συζητηθεί στη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ την επόμενη βδομάδα.

Οπως επισημαίνει, παρότι ο συλλογικός «αμυντικός» προϋπολογισμός της ΕΕ έχει σχεδόν διπλασιαστεί από το 2021, οι δαπάνες παραμένουν σε μεγάλο βαθμό ασυντόνιστες μεταξύ των χωρών. Αυτό - προσθέτει - «περιορίζει την ικανότητα της Ευρώπης να επανεξοπλιστεί γρήγορα».

Το σχέδιο εντοπίζει τομείς όπου οι κοινές προσπάθειες μπορούν να αποδώσουν, όπως τα συστήματα αεράμυνας και αντιπυραυλικής άμυνας, καθώς και τα συστήματα drones και «αντι-drones».

Ενδεικτικά, χθες ο Βέλγος υπουργός Αμυνας Τέο Φράνκεν δήλωσε ότι Βέλγιο και Ολλανδία θα υπογράψουν συμφωνία για συστήματα αντιπυραυλικής άμυνας, και συγκεκριμένα για το νορβηγικό σύστημα NASAMS.

Ο στόχος του 40% για κοινές προμήθειες θα βοηθήσει στην προώθηση αυτών των πρωτοβουλιών, σημειώνει το έγγραφο. Επί του παρόντος το ποσοστό αυτό είναι κάτω από 20%.

Το σχέδιο επιδιώκει τη δημιουργία ενός νέου προγράμματος - ναυαρχίδας που θα περιλαμβάνει drones, αεράμυνα και μια «ασπίδα Διαστήματος».

Οι πρωτοβουλίες θα φέρουν ονομασίες όπως «European Drone Defence» (Ευρωπαϊκή Αμυνα Drones), που θα αντλεί τεχνογνωσία από την Ουκρανία, και «Eastern Flank Watch» (Φρουρά Ανατολικής Πτέρυγας).

Η πρωτοβουλία ουσιαστικά αναβαθμίζει την ιδέα ενός «τείχους από drones», που είχε προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μετά από πολλαπλές παραβιάσεις του εναέριου χώρου του ΝΑΤΟ που αποδόθηκαν στη Ρωσία.

Η ιδέα αρχικά είχε διχάσει τους ηγέτες της ΕΕ, όταν πρωτοσυζητήθηκε πριν λίγες βδομάδες, καθώς «οι νότιες χώρες ζήτησαν τα drones να μην εστιάζουν μόνο στα ανατολικά σύνορα της ηπείρου», σημειώνει το «Bloomberg», αναφερόμενο εμμέσως στο σχετικό ελληνικό αίτημα.

Το νέο σχέδιο επεκτείνει την κάλυψη σε ολόκληρη την Ευρώπη και θέτει ως στόχο ένα πλήρως λειτουργικό σύστημα drones μέχρι το 2027. Το σύστημα αεράμυνας και αντιπυραυλικής άμυνας θα πρέπει να είναι σε λειτουργία το 2026.