«Οι τοίχοι υγροί, παγεροί. Τουρτουρίζεις». Κελιά σκοτεινά, απομόνωση, βασανιστήρια, πείνα, αρρώστιες. Η ζωή, μια διαρκής αναμονή για το χάραμα που θα σήμαινε θάνατο. Οσοι δεν υπέγραψαν «δήλωση μετανοίας» μεταφέρθηκαν στο Λαζαρέτο. Οι ζωές τους κόπηκαν, μα το παράδειγμά τους φωτίζει γενιές.

Στο πλαίσιο των εκδηλώσεων για τα αποκαλυπτήρια του μνημείου της ΚΕ του ΚΚΕ προς τιμήν των εκτελεσμένων στο Λαζαρέτο, που θα πραγματοποιηθεί την Κυριακή 26 Οκτωβρίου, οι Τομεακές Οργανώσεις Κέρκυρας του ΚΚΕ και της ΚΝΕ διοργανώνουν το Σάββατο 25 Οκτωβρίου, στις 4 μ.μ., αγώνα δρόμου με σύνθημα «Ακτίνα Θ' - Λαζαρέτο: Η διαδρομή των Αθανάτων».

Η διαδρομή των πέντε χιλιομέτρων ακολουθεί το θαλάσσιο μέτωπο της πόλης, περνώντας από την παραλιακή της Γαρίτσας, το Παλαιό Φρούριο, τα Μουράγια και το Παλιό Λιμάνι, για να τερματίσει στην πλατεία του Μαντουκιού, απέναντι από τα εκδοτήρια του λιμανιού. Θα διεξαχθεί επίσης αγώνας 1 χιλιομέτρου για μαθητές Δ', Ε' και ΣΤ' Δημοτικού και για ΑμεΑ. Η συμμετοχή είναι δωρεάν, με ηλεκτρονική χρονομέτρηση, αναμνηστικά μετάλλια και σταθμούς υποστήριξης. Πληροφορίες δίνονται στα τηλέφωνα 6957551010 και στο mail knekerkyra1917@gmail.com.

Τα χρόνια 1947 - 1954 το Λαζαρέτο έγινε τόπος εκτελέσεων αγωνιστών. Σύμφωνα με μαρτυρίες, εκτελέστηκαν εκεί πάνω από 200 αγωνιστές της ΕΑΜικής Αντίστασης και του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας. Με τις μέχρι τώρα έρευνες, για 112 από αυτούς έχουν εξακριβωθεί τα στοιχεία τους.

«Μιλώ για τις ατέλειωτες νύχτες όταν το φως λιγοστεύει τα ξημερώματα. Για τα φορτωμένα καμιόνια και τους βηματισμούς στις υγρές πλάκες. Για τα προαύλια των φυλακών». Ετσι περιγράφονται οι στιγμές που οι δεσμοφύλακες έπαιρναν κρατούμενους για το εκτελεστικό απόσπασμα.

Οι αφηγήσεις αποκαλύπτουν το μεγαλείο της αυτοθυσίας: «Εστειλαν μ' ένα σινιάλο το μήνυμα της εκτέλεσης και στις άλλες αχτίνες. Ετσι κι απόψε, που ο θάνατος είχε ρίξει τη μαύρη μπέρτα του πάνω στη φυλακή, ο κάθε μελλοθάνατος διεκδικούσε για τον εαυτό του μία δυνατότητα: την ώρα που θα 'ρθει να τον αρπάξει απ' τον γιακά, να μπορέσει να σηκωθεί πάνω και να βαδίσει με άτρεμο γόνα. Καθένας μάχεται. Καθένας, μόνο τον ψύχραιμο εαυτό του φυλάει για τον αντικρινό του. Κι έτσι, χωρίς να το θέλουν, δημιουργούν, ο ένας με τον άλλον, μια ατμόσφαιρα παλικαριάς που στο τέλος τους επηρεάζει και τους σηκώνει πιο ψηλά».

Η συντριπτική πλειοψηφία των κομμουνιστών έμεινε πιστή μέχρι και την ύστατη ώρα στην ιδεολογία της. Γιατί ακόμη και το τελευταίο βράδυ της ζωής τους οι δεσμώτες τούς ζητούσαν να αποκηρύξουν τα ιδεολογικά τους πιστεύω και τους αγώνες μιας ζωής: «Βάλε μια υπογραφή και γλίτωσε τη ζωή σου... - Πείτε της μάνας μου, σ' όλο μας το σόι, πως δεν τους ντρόπιασα και αφού δεν μπόρεσα να γυρίσω "επί Ταν", έπεσα "επί Τας"...».

Αντιμετώπισαν με θάρρος και παλικαριά τα εκτελεστικά αποσπάσματα, κοιτώντας στα μάτια τους εκτελεστές. Η μεταφορά γινόταν ξημερώματα, πριν ο λαός αρχίσει να κυκλοφορεί στους δρόμους, για να μη δει το μαρτύριο. Κι όμως, κάθε φορά οι φωνές τράνταζαν το κάτεργο και ξεσήκωναν την πόλη της Κέρκυρας. Κάθε κελί είχε και ένα χωνί που ενημέρωνε τον λαό πως έπαιρναν για εκτέλεση πολιτικούς κρατούμενους. Οι μελλοθάνατοι ξεκινούσαν τραγουδώντας επαναστατικά τραγούδια, ζητωκραυγάζοντας για την ΕΑΜική Αντίσταση και το ΚΚΕ ως την τελευταία τους πνοή.

«Μάταια πασχίζουν να ρίξουν το Λαζαρέτο στη λήθη», είχε τονίσει το 2021 ο ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, Δημήτρης Κουτσούμπας. «Δεν θα επιτρέψουμε να σβήσουν από τον χάρτη το Λαζαρέτο ως Ιστορικό Τόπο, ούτε να διαστρεβλώνουν την Ιστορία του!». Τέσσερα χρόνια μετά, το Κόμμα εκπληρώνει την υπόσχεσή του με την ανέγερση μνημείου στη νησίδα, αντάξιου της θυσίας των εκτελεσμένων.

Η μεγάλη πολιτική και πολιτιστική εκδήλωση της Κυριακής 26 Οκτώβρη, με ομιλητή τον ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, θα σηματοδοτήσει μια ιστορική στιγμή: Την αναγνώριση, την ανάδειξη και τη ζωντανή μνήμη του Λαζαρέτου, εκεί όπου «οι φωνές των μελλοθανάτων» εξακολουθούν να διδάσκουν πώς μετριέται το μπόι του ανθρώπου στην Ιστορία.

* Τα αποσπάσματα είναι δανεισμένα από το «Ο δρόμος για το Λαζαρέτο όπως τον βίωσαν οι μελλοθάνατοι» του Χρήστου Κορφιάτη, που διενεργεί χρόνια μια αξιόλογη έρευνα για τους κομμουνιστές και άλλους αγωνιστές που εκτελέστηκαν στο νησάκι Λαζαρέτο της Κέρκυρας από το αστικό κράτος.

Ολόκληρο το δημοσίευμα βρίσκεται στην ιστοσελίδα corfucommunists.gr