Το «SAFE» θα παρέχει πολυετή δάνεια, ύψους έως και 150 δισ. ευρώ σε πρώτη φάση, τα οποία θα εγγυάται ο προϋπολογισμός της ΕΕ και στην πράξη θα φορτώνονται στους λαούς, για να πληρωθούν από παραπέρα περικοπές σε Υγεία, Πρόνοια, Παιδεία κ.λπ. Τα χρήματα θα πηγαίνουν σε τομείς όπως η αντιαεροπορική - αντιπυραυλική «άμυνα», συστήματα πυροβολικού, πύραυλοι και πυρομαχικά, μη επανδρωμένα αεροσκάφη και συστήματα εναντίον μη επανδρωμένων αεροσκαφών, «προστασία κρίσιμων υποδομών», «στρατιωτική κινητικότητα» (μεταξύ άλλων με τη «διττή χρήση» των σχετικών πολιτικών υποδομών), κυβερνοπόλεμος, τεχνητή νοημοσύνη και ηλεκτρονικός πόλεμος.

Το «SAFE» αποτελεί μέρος του ευρύτερου προγράμματος που αφορά την παραπέρα στρατιωτικοποίηση της ΕΕ, του «ReArm Europe», που παρουσίασε τέλη Μάρτη η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και στοχεύει στην κινητοποίηση, σε πρώτη φάση, έως και 800 δισεκατομμυρίων ευρώ.

Αλλωστε, τα ίδια τα στοιχεία της ΕΕ είναι αμείλικτα ως προς την αποτύπωση της στροφής στην πολεμική οικονομία και της όξυνσης των ανταγωνισμών:

• Μεταξύ 2021 και 2024 οι συνολικές «αμυντικές» δαπάνες των κρατών - μελών της ΕΕ αυξήθηκαν κατά περισσότερο από 30%. Το 2024 έφτασαν περίπου τα 326 δισ. ευρώ, περίπου το 1,9% του ΑΕΠ της ΕΕ.
• Οι δαπάνες αναμένεται να αυξηθούν κατά περισσότερα από 100 δισ. ευρώ σε πραγματικούς όρους μέχρι το 2027. Αν λάβουμε υπόψη μόνο τα 23 κράτη - μέλη της ΕΕ που είναι επίσης μέλη του ΝΑΤΟ, οι στρατιωτικές δαπάνες ήταν 1,99% του συνολικού ΑΕΠ τους το 2024 και αναμένονται στο 2,04% το 2025. Οι δε «επενδύσεις στην άμυνα» αυξάνονται ραγδαία: Το 2023 αυξήθηκαν σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος κατά 17%, φτάνοντας στο ιστορικό υψηλό των 72 δισ. ευρώ, που αποτελεί το 26% των συνολικών στρατιωτικών δαπανών των κρατών - μελών.
• Εξάλλου, τα προσωρινά στοιχεία δείχνουν ότι το 2024 οι επενδύσεις στην πολεμική βιομηχανία έφτασαν τα 102 δισ. ευρώ, αντιπροσωπεύοντας πάνω από το 30% των συνολικών στρατιωτικών δαπανών.
• Εξίσου αποκαλυπτικό είναι το γεγονός ότι το 2023 πάνω από το 80% των στρατιωτικών επενδύσεων, περίπου 61 δισ. ευρώ, διατέθηκαν για την προμήθεια «νέων αμυντικών προϊόντων». Η αυξητική τάση επιβεβαιώθηκε το 2024, όταν οι δαπάνες για προμήθεια στρατιωτικού εξοπλισμού ξεπέρασαν τα 90 δισ. ευρώ.

Και όλα αυτά χωρίς να μετράμε ότι στην επερχόμενη Σύνοδο του ΝΑΤΟ ο πήχης για τις στρατιωτικές δαπάνες αναμένεται να ανέβει μέχρι και στο 5% του ΑΕΠ των κρατών - μελών!

Στο μεταξύ, τα ευρωενωσιακά κείμενα εστιάζουν στο γεγονός ότι το «SAFE» προβλέπει κοινές προμήθειες κρατών - μελών, στη λογική ότι «οι κοινές αγορές θα διασφαλίσουν τη διαλειτουργικότητα για τις Ενοπλες Δυνάμεις των κρατών - μελών και την προβλεψιμότητα για την ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία, θα μειώσουν το κόστος και θα δημιουργήσουν την κλίμακα που απαιτείται για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανικής βάσης. Είναι καθοριστικής σημασίας τόσο για την ανταγωνιστικότητα όσο και για την ετοιμότητα της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας», ότι δηλαδή οι πολεμικές βιομηχανίες και λοιπά μονοπώλια θα έχουν διασφαλισμένη κερδοφορία στις πλάτες των λαών, που θα κληθούν να πληρώσουν με νέες βαριές θυσίες και με το αίμα τους.

Εξάλλου, όπως τονίστηκε χθες μετά το ΣΓΥ, στόχος του «SAFE» τίθενται επίσης «η διασφάλιση της διαθεσιμότητας αμυντικού εξοπλισμού όταν χρειάζεται και η αντιμετώπιση των υφιστάμενων κενών σε δυνατότητες, ενισχύοντας τελικά τη συνολική αμυντική ετοιμότητα της ΕΕ». Κατά κανόνα τα δάνεια θα εκταμιεύονται για σχέδια που κατατίθενται από κοινού από «τουλάχιστον δύο συμμετέχουσες χώρες», αν και σε πρώτη φάση, «αντιδρώντας στην τρέχουσα γεωπολιτική κατάσταση και στην επείγουσα ανάγκη για μαζικές επενδύσεις σε αμυντικό εξοπλισμό, το "SAFE" θα επιτρέψει επίσης τις προμήθειες που θα αφορούν μόνο ένα κράτος - μέλος για περιορισμένο χρονικό διάστημα». Τονίζεται ακόμα ότι το «SAFE» «θα επιτρέψει στην ΕΕ να υποστηρίξει περαιτέρω την Ουκρανία, συνδέοντας την αμυντική της βιομηχανία με το μέσο (σ.σ. το ταμείο του "SAFE") από την αρχή», καθώς μπίζνες θα πάρουν και ουκρανικοί επιχειρηματικοί όμιλοι.

Σύμφωνα με ευρωενωσιακές διπλωματικές πηγές, το «SAFE» εγκρίθηκε από τους υπουργούς της ΕΕ (την ελληνική κυβέρνηση εκπροσώπησε η υφυπουργός Εξωτερικών Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου) με ευρεία πλειοψηφία και χωρίς συζήτηση: Ολες οι χώρες ψήφισαν υπέρ, εκτός από την Ουγγαρία, που απείχε. Την προηγούμενη βδομάδα τα κράτη - μέλη της ΕΕ (σε επίπεδο πρέσβεων) είχαν καταλήξει σε καταρχήν συμφωνία για το «SAFE» και πλέον με τη βούλα του ΣΓΥ, άρα και των κυβερνήσεων, ανοίγει ο δρόμος για τη συμμετοχή και τρίτων χωρών, όπως η Τουρκία, σε «κοινές επενδύσεις στην ευρωπαϊκή άμυνα».

Διαβάζουμε στις σχετικές ανακοινώσεις από το ΣΓΥ: «Το "SAFE" ανοίγει ένα νέο κεφάλαιο στη συνεργασία με τρίτες χώρες. Η Ουκρανία και οι χώρες του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου / Ευρωπαϊκής Ζώνης Ελεύθερων Συναλλαγών (ΕΟΧ / ΕΖΕΣ - Νορβηγία, Ισλανδία, Λιχτενστάιν, Ελβετία) θα αντιμετωπίζονται με τους ίδιους όρους όπως τα κράτη - μέλη. Οχι μόνο θα μπορούν να συμμετέχουν σε κοινές προμήθειες, αλλά θα είναι επίσης δυνατή η αγορά από τις βιομηχανίες τους. Το "SAFE" θα επιτρέψει επίσης στις υπό ένταξη χώρες, στις υποψήφιες χώρες, στις πιθανές υποψήφιες χώρες και στις χώρες που έχουν υπογράψει Εταιρική Σχέση Ασφάλειας και Αμυνας με την ΕΕ, όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, να συμμετέχουν σε κοινές προμήθειες. Επιπλέον, το "SAFE" προσφέρει τη δυνατότητα σύναψης πρόσθετης διμερούς ή πολυμερούς συμφωνίας με αυτά τα τρίτα κράτη, βάσει της οποίας θα μπορούσαν να ανοίξουν οι όροι επιλεξιμότητας».

Σε αυτό το πλαίσιο, για να δικαιούται κάποιος κονδύλια του «SAFE» πρέπει τουλάχιστον το 65% της αξίας του οπλικού συστήματος που αποκτάται να παράγεται σε κράτος - μέλος της ΕΕ, στην Ουκρανία ή σε χώρα του ΕΟΧ / ΕΖΕΣ. Το υπόλοιπο 35% μπορεί να προέρχεται από μια σειρά άλλες χώρες, όπως η Τουρκία, που - σημειωτέον - μπορεί να μπει και στην «πίτα» του 65% μέσα από συμμετοχές της π.χ. σε κοινοπραξίες με έδρα την Ιταλία.

Για να χρυσώσουν το χάπι στο εσωτερικό, καθ' υπόδειξη της κυβέρνησης διπλωματικές πηγές επισήμαιναν χθες το γεγονός ότι για τη συμμετοχή της Τουρκίας - όπως και για όλες τις άλλες υποψήφιες προς ένταξη χώρες - θα πρέπει να συνομολογηθεί μια διαφορετικού τύπου συμφωνία από το Συμβούλιο, με ομοφωνία, με την κυβέρνηση να επιχειρεί να παζαρέψει κάποια ανταλλάγματα για την αστική τάξη. Στο μεταξύ, ο κανονισμός του «SAFE» εγκρίθηκε χθες με την τζίφρα και της κυβέρνησης της ΝΔ και μπαίνει σε ισχύ την επόμενη μέρα από τη δημοσίευσή του στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ενωσης, δηλαδή αύριο 29 Μάη.

Παραπέμπουν επίσης στο γεγονός πως στο κείμενο υπάρχει μια αναφορά ότι χώρα που απειλεί τα συμφέροντα της ΕΕ ή/και κράτος - μέλος της δεν μπορεί να συμπεριληφθεί σε εξοπλιστικό πρόγραμμα, καθώς και ότι η Κομισιόν (η οποία και έχει την ευθύνη της σύναψης των διμερών συμφωνιών με τρίτες χώρες) δεσμεύτηκε να χρησιμοποιεί ως νομική βάση το άρθρο 212 της Συνθήκης για τη λειτουργία της ΕΕ, βάσει του οποίου «οι συμφωνίες οικονομικού, χρηματοδοτικού και τεχνικού περιεχομένου της Ενωσης με τους υποψήφιους εταίρους αποφασίζονται με ομοφωνία». Περίτεχνες διατυπώσεις και λόγια του αέρα στο πλαίσιο των ιμπεριαλιστικών συμμαχιών όπως είναι η ΕΕ, όπως αποδεικνύει και η πράξη, όταν για τις μπίζνες του κεφαλαίου διατηρούν στενές σχέσεις με ένα κράτος που απειλεί με πόλεμο χώρα - μέλος της Ευρωένωσης (την Ελλάδα), κατέχει έδαφος και δεν αναγνωρίζει καν ένα άλλο (την Κύπρο).

Σε κάθε περίπτωση, στο πλαίσιο του «SAFE» τα κράτη - μέλη έχουν πλέον προθεσμία 6 μηνών από την έναρξη ισχύος του κανονισμού για να υποβάλουν τα αρχικά εθνικά τους σχέδια, τα οποία η Επιτροπή θα αξιολογήσει στη συνέχεια.