Το πρόγραμμα «SAFE» («Security Action for Europe»), σχετικά με τον επανεξοπλισμό της ΕΕ, εγκρίθηκε από τους εκπροσώπους των κρατών - μελών του ευρωπαϊκού μπλοκ, όπως ανακοίνωσε και επίσημα η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. Οπως προκύπτει από το τελικό deal, η Τουρκία δεν εξαιρείται από το πρόγραμμα του επανεξοπλισμού της Ευρώπης, παρά την αντίθεση και τις ενστάσεις που εξέφρασαν Ελλάδα και Κύπρος.

Πρόκειται για το δανειακό εργαλείο ύψους 150 δισεκατομμυρίων ευρώ που στοχεύει στην ενίσχυση της άμυνας σε ολόκληρη την Ευρώπη. Κάθε κράτος - μέλος της ΕΕ δικαιούται μερίδιο υπό την προϋπόθεση πως η προμήθεια θα είναι κατά 65% ευρωπαϊκή και κατά 35% παραγωγής τρίτης χώρας.

Η πόρτα για την Τουρκία ανοίγει και από το γεγονός πως στο πρόγραμμα μπορούν να συμμετέχουν και οι υποψήφιες προς ένταξη χώρες και μέλη του ΝΑΤΟ. Επίσης εταιρείες από τρίτες χώρες δεν αποκλείονται από τις προμήθειες, εφόσον έχουν έδρα και παραγωγή στην ΕΕ και συμμορφώνονται με τους ευρωπαϊκούς κανονισμούς. Σημειώνεται πως στο 65% συμπεριλαμβάνονται εκτός από κράτη - μέλη της ΕΕ και η Ουκρανία, αλλά και χώρες του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου, όπως η Νορβηγία.

Οι χώρες εκτός ΕΕ μπορούν να συμμετέχουν σε κοινές προμήθειες, αλλά δεν θα μπορούν να λάβουν τα δάνεια. Επίσης, ορισμένες τρίτες χώρες μπορούν να αναβαθμιστούν ώστε να συμμετάσχουν έως και στο 65%. Για να συμβεί αυτό, όπως αναφέρει το «Euronews., θα πρέπει να έχουν υπογράψει συμφωνία για μια Εταιρική Σχέση Ασφαλείας και Αμυνας (SDP) με το μπλοκ. Η ΕΕ - μέχρι τώρα - έχει συνάψει επτά ειδικές τέτοιες συμφωνίες, με τη Νορβηγία, τη Μολδαβία, τη Νότια Κορέα, την Ιαπωνία, την Αλβανία, τη Βόρεια Μακεδονία και, από αυτή την εβδομάδα, με το Ηνωμένο Βασίλειο.

Η τελική έγκριση θα πρέπει να δοθεί από το Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων στις 27 Μαΐου. Οι πληροφορίες αναφέρουν πως Ελλάδα και Κύπρος δεν έχουν πλέον τη δυνατότητα να την εμποδίσουν, καθώς αποφασίστηκε η συμμετοχή τρίτων χωρών να εγκρίνεται με ειδική πλειοψηφία και όχι με ομοφωνία.

Σύμφωνα και με σχετικό ρεπορτάζ του «Open», οι εκπρόσωποι των κρατών - μελών συμφώνησαν πως παρότι το θέμα αφορά την άμυνα, γεγονός που θα απαιτούσε ομοφωνία, το σχέδιο - με πρωτοβουλία της Κομισιόν - ήρθε στο τραπέζι με τη νομική βάση πως πρόκειται για θέμα βιομηχανίας, άρα δεν απαιτεί ομοφωνία αλλά ειδική πλειοψηφία, και καμία από τις υπόλοιπες 25 χώρες, δηλαδή πλην της Ελλάδας και της Κύπρου, δεν εξέφρασε διαφωνία για τη συμμετοχή της Τουρκίας.

Στο μεταξύ, ο εκπρόσωπος Τύπου του τουρκικού υπουργείου Αμυνας, αντιναύαρχος Ζεκί Ακτούρκ, απαντώντας σε ερώτηση για τις «προσπάθειες της Ελλάδας να αποκλείσει την Τουρκία από τα αμυντικά προγράμματα της ΕΕ», δήλωσε ότι «η μεταφορά διμερών διαφορών σε πολυμερείς πλατφόρμες και η επίδειξη μιας στάσης που αποσκοπεί στον αποκλεισμό της χώρας μας δεν είναι καλόπιστη, ούτε σοφό βήμα. Θα συνεχίσουμε να εξηγούμε τη δύναμη της Τουρκίας σε όσους δεν την κατανοούν». Ακόμα, πηγές της τουρκικής κυβέρνησης διέρρεαν με έμφαση ότι «οι προσπάθειες να αγνοηθεί ο κρίσιμος ρόλος της Τουρκίας στην περιοχή και η σημασία της για την ασφάλεια της Ευρώπης είναι καταδικασμένες να αποτύχουν»...

Ολα αυτά ενώ ρεπορτάζ στον τουρκικό Τύπο αναφέρονται εκτενώς στη δραστική αναβάθμιση του τουρκικού οπλοστασίου («αντιαεροπορικού και αντιπυραυλικού θόλου»), αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο σε αυτό να ενταχθούν ακόμα και οι ρωσικοί «S-400». Ο διευθυντής της εφημερίδας «Hurriyet», Αχμέτ Χακάν, δήλωσε στο CNN Turk: «Αν είναι η Τουρκία να δημιουργήσει τον δικό της ατσάλινο θόλο (...) βρισκόμαστε στη μέση του δρόμου. Δηλαδή ήδη παράγουμε και έχουμε τα συστήματα Ihbar, Sahin, Gokberk, Korkut, Guz, Hisar-A, Hisar - O και Siper. Το Siper είναι έτοιμο για μαζική παραγωγή...».

Στο μεταξύ, χτες είχε προγραμματιστεί νέα συνεδρίαση του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας στην Τουρκία, όπου επρόκειτο να εξεταστούν «η προστασία των δικαιωμάτων και συμφερόντων της Τουρκίας και της "Τουρκικής Δημοκρατίας της Βόρειας Κύπρου" στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο, ο ρόλος της Τουρκίας στη νέα αρχιτεκτονική ασφάλειας της Ευρώπης και οι εν εξελίξει διαδικασίες προμήθειας μαχητικών αεροσκαφών Eurofighter και F-16 για την αύξηση των δυνατοτήτων των τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων».