-- «Για πρώτη φορά μια κυβέρνηση έχει στα χέρια της ένα τόσο μεγάλο ποσό από ευρωπαϊκά κονδύλια από το Ταμείο Ανάκαμψης, και μάλιστα όχι ως δάνεια, που αν αξιοποιηθεί σωστά, χωρίς σπατάλες, μπορεί να βάλει την οικονομία σε πιο στέρεες βάσεις προς όφελος όλων», λένε τα αστικά επιτελεία. Ποια είναι όμως η πραγματικότητα για το λαό;

-- Η συζήτηση για το ύψος της χρηματοδότησης σκόπιμα συσκοτίζει τόσο τον «παραλήπτη» της όσο και το ότι «δεν υπάρχει δωρεάν γεύμα». Τα πακέτα χρηματοδότησης είτε αφορούν άμεση στήριξη του μεγάλου κεφαλαίου για να προχωρήσει σε νέες επενδύσεις, είτε στηρίζουν τις μεταρρυθμίσεις που έχει ανάγκη το μεγάλο κεφάλαιο. Παράλληλα, τα πακέτα χρηματοδότησης δεν είναι «δωρεάν». Ο ελληνικός λαός θα κληθεί να τα αποπληρώσει, κυρίως μέσα από την επιβάρυνση του κρατικού χρέους.

Η ελληνική κυβέρνηση, αξιοποιώντας και τα «φρένα» της EE, δεν θα χρησιμοποιήσει την ευρωπαϊκή χρηματοδότηση για να καλυφθούν επιτακτικές λαϊκές ανάγκες, καθώς οι τελευταίες θεωρούνται σπατάλη από τη σκοπιά της κυβέρνησης.

Αντίθετα, η «μερίδα του λέοντος» θα αξιοποιηθεί για την υλοποίηση μεγάλων επενδυτικών έργων «πράσινης ανάπτυξης» και προώθησης νέων «ψηφιακών λύσεων», που ακόμα κι αν εμφανίσουν θετική συνεισφορά στο ΑΕΠ της χώρας, όχι μόνο δεν θα αντιμετωπίσουν τα επιτακτικά λαϊκά προβλήματα, αλλά αντίθετα θα τα επιδεινώσουν. Η εμπειρία του λαού από το πανάκριβο «πράσινο» ρεύμα, τα «πράσινα» αυτοκίνητα, την ηλεκτρονική δαγκάνα της εφορίας που σαρώνει τους αυτοαπασχολούμενους και τους ηλεκτρονικούς πλειστηριασμούς, αποδεικνύει πως τόσο η «πράσινη» ανάπτυξη όσο και ο «ψηφιακός μετασχηματισμός» που υλοποιεί το μεγάλο κεφάλαιο έχουν αντιλαϊκό πρόσημο και χαρακτήρα.

Η πραγματικότητα αυτή αποτυπώνεται και στο γεγονός ότι το πακέτο χρηματοδότησης της EE και η συμμετοχή της Ελλάδας στο Ταμείο Ανάκαμψης είναι συνδεδεμένα με ένα «αναπτυξιακό σχέδιο» που υποβάλλει κάθε κράτος - μέλος και αποτελεί προϋπόθεση για να προχωρήσει η εκταμίευση της χρηματοδότησης.

Ο στόχος του «αναπτυξιακού σχεδίου» είναι διπλός. Από τη μία, το κάθε «αναπτυξιακό σχέδιο» συμπυκνώνει τον αστικό σχεδιασμό του εκάστοτε κράτους - μέλους και εδράζεται στους βασικούς άξονες που απαιτεί η διευρυμένη αναπαραγωγή του κεφαλαίου. Από την άλλη, τα «αναπτυξιακά σχέδια» έχουν ως στόχο την ευθυγράμμιση, έως ένα βαθμό, στόχων και προτεραιοτήτων με τους στόχους του κεφαλαίου σε ευρωπαϊκή κλίμακα.

Πρόκειται στην πραγματικότητα για επανάληψη της κατάστασης με τα μνημόνια, που αποτύπωναν τους στόχους και τις προτεραιότητες της αστικής τάξης και την ίδια στιγμή περιείχαν όρους και στόχους κυρίως δημοσιονομικού περιεχομένου.

Ετσι, δίπλα στο «ευρωπαϊκό εξάμηνο», στις «μεταμνημονιακές» δεσμεύσεις και τις εγκρίσεις δόσεων από το Γιούρογκρουπ, στην εποπτεία της Κομισιόν για τη σωστή απορρόφηση του ΕΣΠΑ θα προστεθεί ένας μηχανισμός διαρκούς αξιολόγησης του προγράμματος μεταρρυθμίσεων και δεσμεύσεων που θα υποβάλει η κυβέρνηση, με το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης. Αυτός θα αποφασίσει αν θα αποδεσμεύονται ή θα παγώνουν τα κονδύλια των περιβόητων επιδοτήσεων.

Παράλληλα, η απλή αριθμητική αποσαθρώνει το κυβερνητικό επιχείρημα για «τεράστιο πακέτο χωρίς προηγούμενο». Το μεγαλύτερο κομμάτι του αφορά ευρωπαϊκούς πόρους, σημαντικό κομμάτι των οποίων άλλωστε καταβάλλει η Ελλάδα, άρα πρόκειται για ανακύκλωση πόρων ήδη δεδομένων, τους οποίους πληρώνουν οι λαοί.

Η προσπάθεια να εμφανιστεί το ΕΣΠΑ 2021 - 2028 ως «καινούργια κεφάλαια», τα οποία θα χρηματοδοτήσουν την ανάκαμψη από την κρίση, παραβλέπει ότι όλοι οι υπολογισμοί, οι κυβερνητικές προβλέψεις και οι σχεδιασμοί γίνονταν πριν από την εκδήλωση της τρέχουσας κρίσης, λαμβάνοντας υπόψη τους πόρους αυτούς.

Το δεύτερο και μικρότερο κομμάτι του πακέτου χρηματοδότησης επίσης υποδιαιρείται σε δύο τμήματα. Η καπιταλιστική οικονομία θα λάβει 21 δισ. ευρώ επιχορηγήσεις και 12 δισ. ευρώ νέα δάνεια, που θα κληθούν να τα αποπληρώσουν.

Τελικά, από το πολυδιαφημισμένο επεκτατικό πακέτο των 70 δισ. τα πρόσθετα κεφάλαια περιορίζονται σε μόλις 21 δισ. ευρώ, την ίδια στιγμή που οι συνολικές επιπτώσεις της κρίσης - η επίπτωση του 2020, το μειωμένο ΑΕΠ για το 2021 και ίσως το 2022 - πιθανά να υπερβαίνουν το 20% του ΑΕΠ και να προσεγγίζουν τα 40-50 δισ. ευρώ.

Και από αυτό το στοιχείο αποτυπώνεται ότι τα όρια της «επεκτατικής» διαχείρισης, πέρα από το ταξικό πρόσημό τους προς όφελος του κεφαλαίου, δεν είναι απεριόριστα.