Αεροσκάφη στο αμερικανικό αεροπλανοφόρο «Νίμιτς», που πλέει κοντά στον Περσικό Κόλπο

Ανεβαίνει ξανά το «θερμόμετρο» στον Περσικό Κόλπο. Μία μέρα μετά τη γνωστοποίηση του σχεδίου των ΗΠΑ για δημιουργία «διεθνούς συνασπισμού» που θα εγγυάται την «ασφάλεια» στα Στενά του Ορμούζ, η Βρετανία κατήγγειλε χτες ότι το Ιράν εμπόδισε τη διέλευση του πλοίου «British Heritage» από το στενό.

Σύμφωνα με εκπρόσωπο της βρετανικής κυβέρνησης, η φρεγάτα «HMS Montrose» αναγκάστηκε να μπει ανάμεσα στα τρία ιρανικά πλοία που εμφανίστηκαν και στο «British Heritage» και να εκδώσει προειδοποιήσεις προς τα ιρανικά πλοία, «τα οποία τότε απομακρύνθηκαν». Ο ίδιος πρόσθεσε ότι «ανησυχούμε από αυτήν την ενέργεια και εξακολουθούμε να καλούμε τις ιρανικές αρχές να αποκλιμακώσουν την κατάσταση στην περιοχή».

Το νέο περιστατικό σημειώθηκε περίπου μια βδομάδα μετά την επιχείρηση δυνάμεων του βρετανικού Πολεμικού Ναυτικού στο ιρανικό δεξαμενόπλοιο «Grace 1», στα ανοιχτά του Γιβραλτάρ, επειδή - όπως υποστήριξε το Λονδίνο - υπήρχαν στοιχεία ότι μετέφερε αργό πετρέλαιο στη Συρία, κατά παράβαση κυρώσεων της ΕΕ. Μάλιστα, χτες έγινε γνωστό ότι ο καπετάνιος και ο πρώτος αξιωματικός του «Grace 1» τέθηκαν υπό κράτηση. Θυμίζουμε ότι προχτές ο Ιρανός Πρόεδρος Χ. Ροχανί, αφού είχε επικρίνει ξανά την κατάληψη του «Grace 1», είχε κάνει λόγο για «συνέπειες» που θα υπάρξουν, κατηγορώντας τους Βρετανούς ότι «εσείς προκαλέσατε την ανασφάλεια και θα μετρήσετε τις συνέπειες».

Οσον αφορά το νέο περιστατικό που καταγγέλλουν οι Βρετανοί, ο Ιρανός ΥΠΕΞ Μοχαμάντ Τζαβάντ Ζαρίφ μίλησε για «ισχυρισμούς» που «έχουν στόχο τη δημιουργία έντασης και δεν έχουν αξία», προσθέτοντας αόριστα: «Απ' ό,τι φαίνεται, το βρετανικό τάνκερ έχει περάσει». Επίσης, οι «Φρουροί της Επανάστασης» διέψευσαν ότι δικά τους σκάφη ενεπλάκησαν στο περιστατικό με το βρετανικό δεξαμενόπλοιο. Σε ανακοίνωσή τους ανέφεραν ότι πλοία περιπολίας τους εκτελούσαν τα συνηθισμένα τους καθήκοντα και ότι «τις τελευταίες 24 ώρες δεν έχει υπάρξει κανένα επεισόδιο με ξένα πλοία, περιλαμβανομένων βρετανικών».

Ωστόσο, στη Βρετανία, κυβερνητική πηγή ανέφερε σε ξένα πρακτορεία ότι μετά το περιστατικό με το «British Heritage» η κυβέρνηση αύξησε το επίπεδο ναυτικής ασφάλειας στο επίπεδο «3» για τα πλοία που πλέουν στα ιρανικά χωρικά ύδατα. «Το επίπεδο "3" για την ναυτική ασφάλεια αντιστοιχεί στο επίπεδο "κρίσιμο" και σημαίνει ότι υπάρχει ένας πολύ αυξημένος κίνδυνος», ανέφερε η ίδια πηγή και συμπλήρωσε: «Θα είμαστε αποφασιστικοί στην υπεράσπιση των ναυτιλιακών συμφερόντων του Ηνωμένου Βασιλείου στον Κόλπο, αλλά δεν έχουμε κανένα απολύτως ενδιαφέρον να κλιμακώσουμε την κατάσταση με το Ιράν».

Οπως και να 'χουν τα πράγματα, οι καταγγελίες για το βρετανικό πλοίο αναζωπυρώνουν τη συζήτηση γύρω από την ασφάλεια στον Περσικό και την ανάγκη «παρέμβασης», με ιδέες όπως αυτή που κατέθεσε προχτές ο Αμερικανός επιτελάρχης Τζόζεφ Ντάνφορντ. Αποκάλυψε ότι ήδη προετοιμάζεται ένας ευρύτερος συνασπισμός «προθύμων» που θα εμπλακεί στην «ασφάλεια» στρατηγικών περασμάτων στην περιοχή του Κόλπου και ο οποίος «θα εγγυάται την ελευθερία της ναυσιπλοΐας, τόσο στα Στενά του Ορμούζ όσο και στο Μπαμπ αλ Μάντεμπ», δηλαδή τα δύο περάσματα που ενώνουν Περσικό Κόλπο και Ερυθρά Θάλασσα αντίστοιχα με τον Ινδικό.

Μέσα σ' αυτές τις συνθήκες, ο υφυπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας Σεργκέι Ριάμπκοφ κατηγόρησε την Ουάσιγκτον ότι «έκανε τα πάντα για να διατηρηθεί αυτή η κρίση, αυτή η επιδείνωση» στον Περσικό και πρόσθεσε: «Η κατάσταση είναι πολύ ανησυχητική και βλέπουμε πως οι κίνδυνοι να υπάρξει άμεση σύγκρουση έχουν αυξηθεί τον τελευταίο καιρό τόσο πολύ που είναι όλο και πιο δύσκολο να προβλέψει κανείς τη μελλοντική εξέλιξη των γεγονότων».

Ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ δήλωσε επίσης πως η Μόσχα «παρακολουθεί με προσοχή» την κατάσταση και πως παραμένει «προσηλωμένη στην ελευθερία της ναυσιπλοΐας χωρίς όρους στον Περσικό Κόλπο και στα Στενά του Ορμούζ», προς όφελος της καλής λειτουργίας «της παγκόσμιας οικονομίας». «Καλούμε άλλη μια φορά όλο τον κόσμο σε αυτοσυγκράτηση στον Περσικό Κόλπο, ώστε να μην επιδεινωθεί η κατάσταση, και στη διευθέτηση όλων των ευαίσθητων ζητημάτων διά της οδού του διαλόγου», κατέληξε ο Πεσκόφ.

Παρέμβαση έκανε και η Κίνα, μέσω του εκπροσώπου της, Φου Κονγκ, στελέχους του ΥΠΕΞ ο οποίος συμμετείχε στην έκτακτη συνεδρίαση της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας (ΙΑΕΑ), μετά από πρόταση των ΗΠΑ. Ο Φου υποστήριξε ότι «δεν πρέπει να αντιδρούμε υπερβολικά στις ενέργειες του Ιράν, γιατί κατά τη γνώμη μας πρόκειται για ενέργειες που δεν συνιστούν κίνδυνο εξάπλωσης πυρηνικών, ούτε παραβίαση των υποχρεώσεών του». Αναφερόταν στις πρόσφατες ανακοινώσεις της Τεχεράνης για αύξηση του βαθμού εμπλουτισμού ουρανίου και στις εκκλήσεις της ειδικά προς τους Ευρωπαίους να εργαστούν πιο αποτελεσματικά για να αντισταθμιστούν οι συνέπειες της αποχώρησης των ΗΠΑ από τη Συμφωνία του 2015 (JCPOA). Παράλληλα βέβαια εξέφρασε «λύπη» για τα μέτρα που παίρνει η Τεχεράνη, αλλά επανέλαβε την έκκληση του Πεκίνου προς τις ΗΠΑ να εγκαταλείψουν την πολιτική άσκησης μέγιστης πίεσης ενάντια στο Ιράν και να επαναδεσμευτούν στην JCPOA.

Και ενώ οξύνεται η αντιπαράθεση ΗΠΑ - Ιράν, εντείνονται και οι διεργασίες για τα ανταλλάγματα που διάφορες ισχυρές δυνάμεις παζαρεύουν από την αναδιάταξη δυνάμεων και συμμαχιών ευρύτερα γύρω από τη Μέση Ανατολή.

Ενδεικτική είναι η συζήτηση που γίνεται στην Τουρκία, της οποίας οι σχέσεις με τη Δύση δοκιμάζονται αυτήν την περίοδο, ενώ αξιολογείται προσεκτικά η ενίσχυση της συνεργασίας της με τη Ρωσία. Είναι γνωστό άλλωστε ότι εδώ και καιρό η Αγκυρα συνεργάζεται στενά με τη Μόσχα, όπως και με την Τεχεράνη, γύρω από τη «διευθέτηση» της «κρίσης στη Συρία». Τις τελευταίες μέρες διατυπώθηκαν ξανά απόψεις για την ανάγκη η Τουρκία να εκφράσει πιο καθαρά τη διαφωνία της με τις κυρώσεις των ΗΠΑ κατά του Ιράν, οι οποίες επιβαρύνουν σημαντικά την τουρκική οικονομία.

Ενδιαφέρον έχουν και απόψεις σύμφωνα με τις οποίες «η Τουρκία αποτελεί τον καλύτερο διαμεσολαβητή μεταξύ Ιράν και ΗΠΑ», όπως υποστήριζε χτες αναλυτής της φιλοκυβερνητικής «Σαμπάχ», αναφέροντας ότι ήδη η τουρκική κυβέρνηση έχει ξεκινήσει σχετικές προσπάθειες.