Στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος του λογοτεχνικού κόσμου της πόλης βρέθηκε η ημερίδα με θέμα «Οι Λογοτεχνικές Φωνές της Θεσσαλονίκης» που διοργάνωσε η KO Κεντρικής Μακεδονίας του ΚΚΕ και πραγματοποιήθηκε την Κυριακή 27/2 στο Κεντρικό Αμφιθέατρο της Παλιάς Φιλοσοφικής στο ΑΠΘ.

Μια πρωτοβουλία που αγκαλιάστηκε από τους λογοτέχνες οι οποίοι παραβρέθηκαν μαζικά και πολλοί από αυτούς πήραν το λόγο και μίλησαν και για την ιστορία της Θεσσαλονίκης, τις κοινωνικές συνθήκες μέσα στις οποίες γεννήθηκε η τοπική λογοτεχνία, αλλά και για το ρόλο των λογοτεχνών, τη σχέση τους με την κοινωνική πραγματικότητα. Για το ρόλο της λογοτεχνίας στη διαμόρφωση ταξικής συνείδησης, για τη σχέση της λογοτεχνικής έμπνευσης με την πόλη και τη ζωή της.

Τόσο εισηγητικά όσο και μέσα από τις παρεμβάσεις έγινε ένα ταξίδι στη Θεσσαλονίκη της προσφυγιάς, των εργατικών αγώνων, της Αντίστασης, της αντιπολεμικής και αντιφασιστικής δράσης, μέσα από τα ίχνη της λογοτεχνικής δραστηριότητας της πόλης, μέσα από τις λογοτεχνικές παρέες, τα περιοδικά, τα έργα και τις μελέτες. Ενα ταξίδι που όπως αναδείχθηκε, συνεχίζεται στο σήμερα μέσα από το πλούσιο συγγραφικό έργο που υπάρχει.

Εισηγητικά μίλησαν η Σίσσυ Πολυκάρπου, μέλος του Πολιτιστικού Τμήματος της ΚΟ Κεντρικής Μακεδονίας, η Θεανώ Καπέτη, μέλος του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ και Γραμματέας της ΚΟ Κεντρικής Μακεδονίας και ο Δημήτρης Ξεκαλάκης, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ και διευθυντής της «Σύγχρονης Εποχής».

Ακολούθησαν παρεμβάσεις από τους λογοτέχνες: Βαγγέλη Τασιόπουλο - Πρόεδρο της Εταιρείας Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης, Γιάννη Ατζακά, Γιάννη Βρεττό, Χριστίνα Γεωργιάδου, Γιώργο Γκόζη - Ταμία της Ενωσης Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης, Κατερίνα Καριζώνη, Θωμά Κοροβίνη, Ηλία Κουτσούκο, Χλόη Κουτσουμπέλη - Αντιπρόεδρο Εταιρείας Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης, Σπύρο Λαζαρίδη, Ευτυχία - Αλεξάνδρα Λουκίδου, Δημήτρη Μαργαριτόπουλο, Αλεξάνδρα Μητσιάλη, Δήμητρα Μήττα, Τόλη Νικηφόρου, Μάγδα Παπαδημητρίου - Σαμοθράκη, Χρυσούλα Παπακυριάκου, Μαρία Πολίτου, Θανάση Τριαρίδη, Ελένη Τζήκα, Ρία Φελεκίδου.

Ανάμεσα στους πολλούς ακόμη λογοτέχνες που συμμετείχαν στην εκδήλωση διακρίναμε τον Ισίδωρο Ζουργό, τον Νίκο Δαββέτα, τον Σίμο Οφλίδη, την Λένα Καλαϊτζή - Οφλίδη και τον Αγγελή Μαριανό.

Ολοι τους έδωσαν συγχαρητήρια στην ΚΟ Κεντρικής Μακεδονίας του ΚΚΕ και ευχήθηκαν να δοθεί και συνέχεια με νέες πρωτοβουλίες.

MotionTeam

Μεταξύ άλλων ανέφερε: «Σήμερα ανοίγουμε τη συζήτηση για τους λογοτέχνες της πόλης μας, κάνουμε μια απόπειρα να τους γνωρίσουμε, να έρθουμε σε επαφή με το έργο τους, με τα μάτια στραμμένα κυρίως στο σήμερα και το αύριο, χωρίς να αφήνουμε έξω από το πεδίο της μελέτης μας όλο τον πλούτο της λογοτεχνικής παράδοσης της Θεσσαλονίκης και την επίδρασή της στα σημερινά έργα. Βασικό κριτήριο της θεώρησής μας αποτελεί η επίδραση της λογοτεχνίας στη διαμόρφωση και την ανάπτυξη ταξικής συνείδησης σε ευρύτερες εργατικές λαϊκές δυνάμεις στην κατεύθυνση της συνείδητοποίησης των αιτιών των λαϊκών προβλημάτων. (...)

Γιατί μελετάμε τη λογοτεχνία; Ποια είναι η χρησιμότητα της λογοτεχνίας και της Τέχνης, γενικότερα; Υπάρχει "καθαρή", ανεξάρτητη Τέχνη, αντικειμενικός και ουδέτερος καλλιτέχνης; Τι εμπνέει τους λογοτέχνες αυτής της πόλης; Πώς στέκονται απέναντι στα σημαντικότερα γεγονότα που σημάδεψαν την ιστορία της Θεσσαλονίκης και της χώρας γενικότερα; Πώς απεικονίζεται η ζωή και η ιστορία της πόλης στα λογοτεχνικά έργα; (...)

Η Θεσσαλονίκη ήταν το θέατρο σημαντικών ιστορικών γεγονότων, που επηρέασαν και τη λογοτεχνία. Από τα γεγονότα του Μάη του '36, τη ναζιστική θηριωδία, την εξόντωση των Εβραίων, την οργάνωση της Αντίστασης ενάντια στον κατακτητή μέχρι τη δολοφονία του Λαμπράκη, την αντιδικτατορική πάλη, το κύμα μετανάστευσης, τον αγώνα για να μη γίνει η πόλη ορμητήριο των ΝΑΤΟικών ενάντια στο λαό της Γιουγκοσλαβίας το 1999, τις κινητοποιήσεις ενόψει της Συνόδου Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ενωσης το 2003 και άλλα πολλά.

MotionTeam

(...) Τα λογοτεχνικά έργα αντανακλούν τις κοινωνικές συνθήκες και αντιθέσεις είτε το επιδιώκει ο δημιουργός τους είτε όχι. Στη Θεσσαλονίκη του χτες και του σήμερα, όπως στην Ελλάδα γενικά, η καπιταλιστική ανάπτυξη είχε και έχει τις επιπτώσεις της στο περιβάλλον και τη ζωή των ανθρώπων. Ο Γιώργος Ιωάννου καταγγέλλει τις αυθαιρεσίες των εργολάβων που ευθύνονται για την καταστροφή ιστορικών μνημείων της Θεσσαλονίκης κατά τις λεγόμενες "δεκαετίες της αντιπαροχής" (1950 - 1970).

Τις τελευταίες δεκαετίες, τα κοινωνικά προβλήματα δεν αφήνουν αδιάφορους τους λογοτέχνες της Θεσσαλονίκης. Δεν είναι λίγοι αυτοί που "στήνουν" την πλοκή των μυθιστορημάτων ή των διηγημάτων τους σε ένα σκηνικό με έντονες πολιτικές και κοινωνικές αναφορές.

(...) Η πόλη αυτή είχε μια πλούσια ιστορική διαδρομή και μεγάλη παράδοση λαϊκών αγώνων. Η λογοτεχνική της παράδοση έχει αφήσει έντονα σημάδια στη σημερινή λογοτεχνική παραγωγή, που συνεχίζει να είναι ενδιαφέρουσα και ακμαία. Αξίζει λοιπόν να αφουγκραστούμε με προσοχή τις λογοτεχνικές φωνές της Θεσσαλονίκης και να κατανοήσουμε την πραγματικότητα που μας εξιστορούν».

MotionTeam

Μεταξύ άλλων ανέφερε: «Σημαντικό σταθμό στον πνευματικό βίο της Θεσσαλονίκης αποτελεί η ίδρυση του πρώτου ελληνικού τυπογραφείου από τον Μιλτιάδη Γκαρπολά. (...)

Ιδιαίτερο σταθμό στην πνευματική ζωή της Θεσσαλονίκης αποτελεί η έκδοση του περιοδικού "Μακεδονικές Ημέρες" το 1932 και η δημιουργία του πνευματικού κύκλου που δημιουργείται γύρω του. (...)

Ο πόλεμος, η Κατοχή και ο Εμφύλιος είχαν σημαντική επίδραση, όπως είναι φυσικό, στους δημιουργούς και το έργο τους. Στη Θεσσαλονίκη, εκδίδεται το φοιτητικό περιοδικό "Ξεκίνημα" από τον Εκπολιτιστικό Ομιλο Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, ψυχή του οποίου ήταν η ΕΠΟΝ (...)

Στους σκληρούς καιρούς της εμφυλιακής και της πρώτης μετεμφυλιακής περιόδου, οι δύο βασικές αστικές τάσεις εκφράστηκαν μέσα από τα περιοδικά "Κοχλίας" και "Μορφές" (...)

Το 1955 εκδίδεται για πρώτη φορά το μακροβιότερο λογοτεχνικό περιοδικό της Θεσσαλονίκης, η "Νέα Πορεία", που κυκλοφορεί έως το 2009, με 626 τεύχη, που δίνει μεγαλύτερη σημασία στην κριτική του βιβλίου και στις κριτικές καμπάνιες. (...)

Η "Διαγώνιος", λογοτεχνικό και καλλιτεχνικό περιοδικό, διανύει τέσσερις δεκαετίες, που ξεκινάει ως όργανο μιας ομάδας νέων (...)

Σημαντική θέση ανάμεσα στα λογοτεχνικά έντυπα έχει και η "Κριτική" του Μανόλη Αναγνωστάκη, που εκδίδεται από το 1959 έως το 1961. Εκεί δημοσιεύονται άρθρα για λογοτεχνικά και καλλιτεχνικά θέματα με κοινωνικό και ιδεολογικό προβληματισμό. Συνεργάζονται τα μέλη της παλιάς φρουράς του "Ξεκινήματος" (...)

Στη διάρκεια της δικτατορίας των Συνταγματαρχών οι περισσότεροι λογοτέχνες σιωπούν, ενώ δεν είναι λίγοι αυτοί που διώκονται και χάνουν τις δουλειές τους. Την περίοδο 1971-1972, μέσα στη δικτατορία, εκδίδεται το περιοδικό "Τραμ", που αποτελεί βήμα νέων συγγραφέων που διώχθηκε και παύθηκε από τη Χούντα με το νόμο "Περί Τύπου" (...)

Την ίδια περίοδο, από τα τέλη της δεκαετίας του 1970 με αρχές του '80 Θεσσαλονικείς συγγραφείς εμφανίζονται και γίνονται όλο και περισσότερο γνωστοί στη σκηνή της πρωτεύουσας, σε περιοδικά, σε εκδόσεις, σε εφημερίδες, στην τηλεόραση. (...)

Οπως στην μεταπολεμική ποίηση, έτσι και η πεζογραφία των δεκαετιών μέχρι τουλάχιστον το 1980, φέρει έντονο το στίγμα των βιωμάτων της δεκαετίας του 1940. Σιγά-σιγά, εμφανίστηκαν αξιόλογα κείμενα για τη μετεμφυλιακή περίοδο και την Χούντα. (...)

Σήμερα, στη Θεσσαλονίκη ζουν και δημιουργούν πολλοί λογοτέχνες. Συναντιούνται, συζητούν και ανταλλάσσουν απόψεις για την τέχνη και την κοινωνική ζωή. Μελετούν την τοπική λογοτεχνία και αναπτύσσουν έναν αξιόλογο "διάλογο" με την παλιότερη και τη σύγχρονη λογοτεχνική παραγωγή. Η δραστηριότητά τους θα μπορούσε να αποτελέσει αντικείμενο πολλών εκδηλώσεων σαν τη σημερινή (...)

Οι φωνές των λογοτεχνών της πόλης είναι ηχηρές και ταξιδεύουν σε ποικίλα μονοπάτια: την ποίηση, το ιστορικό μυθιστόρημα, το παιδικό και εφηβικό βιβλίο, το διήγημα, το μύθο και το σύγχρονο προβληματισμό. Σε κάθε προσπάθεια, επιβεβαιώνεται πως το λογοτεχνικό έργο γεννιέται μέσα στην κοινωνία, δέχεται την επίδρασή της και είναι δυνατό να την αλλάξει. Η επιδραστική δύναμη της λογοτεχνίας και της τέχνης, γενικότερα, ανοίγει δρόμους που μπορεί ο λογοτέχνης να μην είχε φανταστεί, αλλά αξίζει να τους γνωρίσει. Αλλωστε, όπως παρατηρεί ο Μπρεχτ, η τέχνη δεν είναι ένας τόπος μακαριότητας, ούτε για τους καλλιτέχνες ούτε για τους θεατές. Αντίθετα, είναι ένας τόπος παρουσίασης ιδεών, κοινωνικών καταστάσεων και συμπεριφορών. Γι' αυτό ακριβώς πρέπει "σαν φακός να μεγεθύνει", να αντανακλά την ιδεολογική διαπάλη που συντελείται και να καταδεικνύει τον ορίζοντα των πράξεων του μέλλοντος στον οποίο έχει χρέος να φτάσει η ανθρωπότητα».

MotionTeam

Ανέδειξε ότι η καπιταλιστική οικονομία και παραγωγή είναι εχθρική απέναντι στην ανάπτυξη της τέχνης γενικά, της λογοτεχνίας ειδικότερα αλλά και στους ίδιους τους δημιουργούς που στη συντριπτική τους πλειοψηφία ασφυκτιούν σε ένα εχθρικό περιβάλλον για δημιουργία.

Οπως είπε, «βασικό στοιχείο που αποδεικνύει αυτήν την εκτίμηση είναι η εμπορευματοποίηση. Η λογοτεχνική δημιουργία αντιμετωπίζεται ως εμπόρευμα το οποίο θα διατεθεί στον καταναλωτή αναγνώστη μέσω του μηχανισμού της αγοράς. Απαιτεί δηλαδή τον επενδυτή χρηματοδότη, ο οποίος με τα δικά του κριτήρια θα επιλέξει τι θα χρηματοδοτήσει, συνυπολογίζοντας την οικονομική αποδοτικότητα του εγχειρήματος.

(...) Ο ανταγωνισμός και στον χώρο των εκδόσεων έχει ως αποτέλεσμα την ένταξη στο χώρο της παραγωγής και εμπορίας βιβλίου ισχυρών επιχειρηματικών ομίλων που ελέγχουν σε μεγάλο βαθμό τη συγκεκριμένη αγορά. Ο ρόλος του marketing μέσα από ένα ισχυρό δίκτυο προώθησης και διανομής, επιχειρείται να ελεγχθεί το τι παράγεται και τι διακινείται. Στα μεγάλα βιβλιοπωλεία, και όχι μόνο, πωλούνται θέσεις τοποθέτησης βιβλίων σε μια γνωστή λογική σούπερ μάρκετ. Η ακριβοπληρωμένη διαφήμιση επιδρά επίσης σημαντικά. Το ίδιο ισχύει με τη μαζική διακίνηση κατά βάση αντιδραστικών τίτλων ως ένθετα στις εφημερίδες. Ο ρόλος των ΜΚΔ είναι πέρα από ένας αντίπαλος του διαβάσματος ένα αξιόλογο πεδίο ελέγχου της συγκεκριμένης αγοράς. Παρά τις ιδιαιτερότητες στο χώρο του βιβλίου και την ύπαρξη ενός κοινού που διατηρεί καλή σχέση με το βιβλίο, η ούτως ή άλλως μικρή αγορά συνολικά πιέζεται, υπάρχουν έντονα τα σημάδια από τη λειτουργία του νόμου συγκέντρωσης και συγκεντροποίησης με αποτέλεσμα μικρότεροι και μικροί εκδοτικοί οίκοι και βιβλιοπωλεία να πιέζονται και να κλείνουν.

Οι δημιουργοί, λογοτέχνες στη συντριπτική τους πλειοψηφία ασφυκτιούν σε ένα εχθρικό περιβάλλον για δημιουργία. Εχει δυσκολέψει η σχέση τους με το κοινό. Εκατοντάδες αυτοχρηματοδοτούμενες αυτοεκδόσεις νέων δημιουργών δεν φτάνουν στο αναγνωστικό κοινό προκειμένου να κριθούν σ' αυτό το επίπεδο. Την ίδια στιγμή μεγάλη εκδοτική επιτυχία γνωρίζουν κυρίως χαμηλής ποιότητας παραγωγές, έντυπες σαπουνόπερες, εύπεπτοι και με αντιδραστικό περιεχόμενο τίτλοι.

Οι συγγραφείς καλούνται να "προσαρμοστούν" σε έργα που μπορούν με τη μορφή και το περιεχόμενό τους, να εκτιμηθούν από τους εκδότες εμπορικά προκειμένου να επιλεχτούν για έκδοση και στη συνέχεια να τύχουν ανάλογης προβολής και προώθησης.

Το σύστημα των πνευματικών, συγγραφικών, μεταφραστικών κ.λπ. δικαιωμάτων, που από τη μία αποτελεί στις σημερινές συνθήκες μια στοιχειώδη δυνατότητα διαπραγμάτευσης, ατομικής κυρίως, είναι στοιχείο χειραγώγησης και πίεσης της δημιουργίας. Ταυτόχρονα δημιουργεί την αυταπάτη της ιδιοκτησίας στους δημιουργούς που σε τελική ανάλυση όμως η αξία της κρίνεται από την αγορά και τους καπιταλιστές.

Σε αυτό το περιβάλλον βρίσκουν έδαφος τα ιδεολογήματα της τέχνης για την τέχνη, της υπερταξικότητας και ουδετερότητας της δημιουργίας, βρίσκουν έδαφος οι παμπάλαιες αντιδραστικές θεωρίες ότι η στρατευμένη τέχνη πνίγει τη δημιουργία.

Το ουσιαστικό είναι ότι ο καθένας με τη στάση και το έργο του διαλέγει μετερίζι και όχθη στην ταξική πάλη που καθορίζει την ιστορική εξέλιξη».

Επίσης αναφέρθηκε και στην ιστορική διαδρομή της «Σύγχρονης Εποχής», την πλούσια εκδοτική και μορφωτική δραστηριότητα, που συνεχίζει να έχει. Με την ευκαιρία της εκδήλωσης, τιμώντας τα 50 χρόνια της «Σύγχρονης Εποχής», ανακοίνωσε ένα κάλεσμα - πρόσκληση συγγραφής λογοτεχνικού έργου το οποίο θα συγκεκριμενοποιηθεί το αμέσως επόμενο διάστημα.

Ο Βαγγέλης Τασιόπουλος αναφέρθηκε στην ιστορία, στο ρόλο και τη δράση της Εταιρείας Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης (ΕΛΘ), που φέτος συμπληρώνει 60 χρόνια ζωής. Οπως είπε, «ο δρόμος της Τέχνης ποτέ δεν είναι μια περιπατητική λεωφόρος αναψυχής, αλλά ένα δύσβατο μονοπάτι, με πολλούς και ενδιαφέροντες κινδύνους. Ετσι και η ΕΛΘ, στα 60 χρόνια ζωής, ακολουθώντας τα κοινωνικοπολιτικά γεγονότα της πατρίδας μας, δεν έχει καταγράψει μονάχα επιτυχίες, υπάρχουν και οι σκοτεινές πλευρές της που σε καμία περίπτωση δεν επιδιώξαμε να αποκρύψουμε, οι οποίες ευτυχώς δεν κατάφεραν να αμαυρώσουν το κύρος της». Κλείνοντας είπε: «Πιστεύω ακράδαντα πως η λογοτεχνική δημιουργία είναι πολιτική πράξη. Επίσης, στο μέτρο που μας αφορά, απαντάμε με τη διακριτή παρουσία μας και δράση στο αγωνιώδες ερώτημα του Γερμανού ποιητή Φρίντριχ Χέλντερλιν "κι οι ποιητές τι χρειάζονται σ' ένα μικρόψυχο καιρό;"».

Ο Γιάννης Ατζακάς ανέδειξε ότι υπάρχει μια διαλεκτική σχέση ανάμεσα στον τόπο και τον δημιουργό. «Ο τόπος σφραγίζει, διαμορφώνει και δημιουργεί τον δημιουργό και ο δημιουργός σφραγίζει την πόλη. Τι θα ήταν η Ζάκυνθος χωρίς τον Κάλβο και τον Σολωμό; Η Σκιάθος χωρίς τον Παπαδιαμάντη, τα Γιάννενα χωρίς τον Δημήτρη Χατζή, η Χαλκίδα χωρίς τον Σκαρίμπα, η Θεσσαλονίκη χωρίς τον Ιωάννου, τον Αναγνωστάκη;». Ενώ αναφερόμενος στα δύο δόγματα, «τη στρατευμένη Τέχνη» και «την Τέχνη για την Τέχνη», σημείωσε: «Η ιστορία συνεχίζεται και όσο υπάρχουν καταπίεση, εκμετάλλευση, αδικία, βία, αρρώστιες, θάνατος, πόλεμος, τότε η Τέχνη πρέπει να ξαναστρατευτεί και να το κάνει και με αισθητική αξίωση και με ομορφιά».

Ο Γιάννης Βρεττός τόνισε ότι «στη σημερινή συνάντηση αυτό που θα προσπαθήσουμε να κάνουμε είναι να αφουγκραστούμε τα ερεθίσματα που έδωσαν ώθηση στη λογοτεχνική πένα, να περπατήσουμε στους δρόμους της έμπνευσης και της πνευματικής δημιουργίας αυτής της πόλης». Και παρουσίασε τον λόγο - πόνο των πραγμάτων και των ανθρώπων όπως τον κατέγραψε η πένα του.

Η Χριστίνα Γεωργιάδου ευχήθηκε να αποτελέσει η πόλη αυτή το εφαλτήριο μιας νέας οπτικής, μιας νέας τάσης αλλά και στάσης. «Χρειάζεται οι λογοτέχνες να πλησιάσουν το κοινό αλλά και να αρχίσουν να διαλέγονται μεταξύ τους. Η αλληλεπίδραση αυτή μόνο θετικό πρόσημο μπορεί να έχει», είπε. Τόνισε ότι δράσεις όπως η σημερινή έρχονται «να επαναφέρουν τον λογοτέχνη στις σωστές του διαστάσεις, αυτές του ταγού, του ενεργού και δραστήριου υπηρέτη του πνεύματος και της προόδου».

Ο Γιώργος Γκόζης αναφέρθηκε στο βίωμα και τη σημασία του. Παρουσίασε τη δική του ματιά για τη Θεσσαλονίκη μέσα από ένα δρομολόγιο σε αλάνες και δρόμους, στέκια και πλατείες και κατέληξε λέγοντας: «Τάσσομαι αναφανδόν και εξάπαντος με τους αδύναμους, τους αγωνιστές της ζωής και τους περιθωριακούς. Στα βιβλία μου δεν τους κλείνω συνωμοτικά μόνο το μάτι αλλά κλίνω και το γόνυ. Τάσσομαι αναφανδόν με το βίωμα».

Η Κατερίνα Καριζώνη επισήμανε ότι «τα ποιήματα είναι όνειρα που προσπαθούν να πάρουν μια λογική τροπή πάνω στο χαρτί ενώ η πεζογραφία είναι μια πεζοπορία που πατάει στην πραγματικότητα και οδηγεί στον μύθο». Αναφέρθηκε στις ιδιαιτερότητες που δίνουν τον πρώτο ρόλο στην ποίηση στη Θεσσαλονίκη, αλλά και στο γεγονός ότι τελευταία οι λογοτέχνες της πόλης προσεγγίζουν και το ιστορικό μυθιστόρημα μέσα από τις μνήμες των προσφύγων της Κατοχής, της Εθνικής Αντίστασης και των μετέπειτα χρόνων.

Ο Θωμάς Κοροβίνης υπογράμμισε ότι ο ρόλος του συγγραφέα πρέπει να είναι κοινωνιοστρεφής, κοινωνιοκεντρικός. Οτι πρέπει να μη χάνει την προσωπική ταυτότητα και την επαφή. Οτι μέσα από την αλληλεπίδραση αυτή καταφέρνει να μην το βάζει κάτω. «Πάντοτε κάτι βρίσκεται για να με αποτρέψει από την απογοήτευση ή την εσωστρέφεια στην ανάγκη να πω κάτι».

Ο Ηλίας Κουτσούκος είπε ότι κάθε πόλη, κάθε χώρος, κάθε τόπος καθορίζει και τους ανθρώπους της. Οτι η Θεσσαλονίκη έχει ενδιαφέρον καθώς η σύγχρονη πόλη είναι μια πόλη πάνω σε τρεις παλιότερες. Στην αρχαία, στη ρωμαϊκή και τη βυζαντινή. Αναφέρθηκε και στην ταξική χωροταξία της πόλης. Και, τέλος, στην επανάσταση των Ζηλωτών στη Θεσσαλονίκη, το 1342, τη μοναδική του Μεσαίωνα, που, όπως είπε, κράτησε 7 χρόνια και δημιούργησε δίκαιο.

Η Χλόη Κουτσουμπέλη τόνισε ότι «είναι ανάγκη να έχουμε φωνή για όσα συμβαίνουν σήμερα. Απαντώντας στο ερώτημα του Χέλντερλιν, να δώσουμε το "παρών" με κάθε τρόπο και να μην κλείνουμε τα μάτια και να μην αδιαφορούμε. Σ' αυτούς τους μικρόψυχους καιρούς (...) πρέπει να πάρουμε θέση για όσα συμβαίνουν στον κόσμο και με τη στάση μας, μαχητικά, να σταθούμε στο πλευρό όλων αυτών των αδικημένων και των κατατρεγμένων του κόσμου».

Ο Σπύρος Λαζαρίδης σημείωσε ότι «όσο και αν στην Τέχνη δεν υπάρχουν όρια και ο καλλιτέχνης αλλάζει και επανακαθορίζει κατά το πώς το ορέγεται η ψυχούλα του τα όσα καλείται να αφηγηθεί, η πραγματικότητα, οι κοινωνικές και πολιτικές συνθήκες της εποχής, που είναι ο λογοτεχνικός, καλλιτεχνικός χρόνος, οφείλουν να είναι εκείνες που πράγματι υπήρξαν».

Η Ευτυχία - Αλεξάνδρα Λουκίδου, μιλώντας για τη σχέση της λογοτεχνίας με τον κόσμο, σημείωσε ότι «οποιοδήποτε έργο Τέχνης, από μόνο του αποτελεί πολιτική πράξη με την έννοια των πολλαπλών δηλώσεων, αποκρύψεων, καταγγελιών για τα γενόμενα». Πρόσθεσε πως «η ποίηση για μένα συνιστά μια πράξη χαρτογράφησης, την απόπειρα σχεδιασμού εκείνης της μακέτας που θα ξεδιπλώσει μπροστά μας το οικοδόμημα ενός κόσμου άφθαρτου, με τις ατέλειές του όλες διορθωμένες».

Ο Δημήτρης Μαργαριτόπουλος έκανε λόγο για το έργο του που σχετίζεται με το ξεκλήρισμα των ανθρώπων από την πατρώα γη, την προσφυγιά, τη μετανάστευση, τις δυσκολίες και τα βάσανα, την ξενοφοβία, τη λαχτάρα της επιστροφής στον γενέθλιο τόπο, την αγροτική και ποιμενική ζωή, τα ήθη και τα έθιμα, τις παραδόσεις, το μορφωτικό και βιοτικό επίπεδο των ανθρώπων της υπαίθρου, τις κοινωνικές ανισότητες, τους λαϊκούς αγώνες, την Αντίσταση, τον Εμφύλιο, τη δικτατορία και τον έρωτα κ.ά.

Η Αλεξάνδρα Μητσιάλη είπε ότι «η λογοτεχνία είναι αναπόδραστα ένας τόπος που προνομιακά συνυπάρχουν το προσωπικό και το συλλογικό, τα βάθη της ανθρώπινης ψυχής με τα βάθη του ανθρώπινου κόσμου, οι ορατότητες του καλλιτέχνη και οι ορατότητες της εποχής του. Η λογοτεχνία οφείλει να είναι, είναι για μένα, εριστική, ανακαλυπτική και αποκαλυπτική γι' αυτό που συμβαίνει μέσα μας και γι' αυτό που συμβαίνει γύρω μας. Είναι υπονομευτική για τις εξουσίες που ορίζουν τα κοινωνικά σύνορα και κατασκευάζουν τα ανθρώπινα πεπρωμένα».

Η Δήμητρα Μήττα αναφέρθηκε στην έκδοση του ετήσιου λογοτεχνικού περιοδικού της Θεσσαλονίκης, την «Παραφυάδα», που ήταν αφιερωμένο αποκλειστικά στο διήγημα, συμπληρώνοντας τον κατάλογο των εκδόσεων που υπήρξαν στη λογοτεχνική ιστορία της πόλης. Στη συνέχεια μίλησε για τον δικό της λογοτεχνικό βηματισμό που κινείται στην πεζογραφία, στην ποίηση, στο διήγημα και πιο πρόσφατα στο θέατρο.

Ο Τόλης Νικηφόρου τόνισε ότι η λογοτεχνία της Θεσσαλονίκης συνεχίζεται από τις νεότερες γενιές πάντα πολύ αξιόλογη και με πρόσβαση σε πολύ ευρύτερο κοινό. Κατέληξε λέγοντας: «Οι λογοτέχνες της Θεσσαλονίκης δεν ονειροβατούν, ασκούν ένα επάγγελμα. Ο Αναγνωστάκης ήταν γιατρός, ο Κύρου ήταν τραπεζικός υπάλληλος, ο Θασίτης ήταν δικηγόρος. Ζουν την καθημερινότητα όπως όλοι οι άνθρωποι. Επηρεάζονται σε καθοριστικό βαθμό από τις κοινωνικές συνθήκες και τις εκφράζουν άμεσα ή έμμεσα στο έργο τους για να επηρεάσουν με τη σειρά τους τους αναγνώστες των βιβλίων τους».

Η Μάγδα Παπαδημητρίου - Σαμοθράκη, σε γραπτό της μήνυμα, καθώς δεν μπόρεσε να παραβρεθεί, ανέφερε: «Πιστεύω πως αυτές οι πρωτοβουλίες είναι σημαντικές για τους δημιουργούς του τόπου που έχουν να δείξουν ένα έργο αξιόλογο στο αναγνωστικό κοινό και να περάσουν εκείνα τα ποιήματα ή πεζά που θα αφήσουν το αποτύπωμά τους στον χρόνο».

Η Χρυσούλα Παπακυριάκου σημείωσε ότι «σε τέτοιες δύσκολες περιόδους είναι σημαντικό να τροφοδοτούνται τα ερωτήματα γύρω από το λογοτεχνικό φαινόμενο και να καλλιεργείται ο προβληματισμός». Ενώ σχετικά με το ζήτημα των εκδόσεων αναφέρθηκε στο παράδειγμα της ποίησης που ενώ, όπως είπε, είναι «εκπληκτικά ανθηρή η εκδοτική της άνθηση είναι αντιστρόφως ανάλογη προς την εμπορική». Η ποίηση δεν κινείται εμπορικά και γι' αυτό δεν επιλέγεται εκδοτικά.

Η Μαρία Πολίτου μίλησε για τη δική της συγγραφική προσπάθεια και τη γνωριμία της με τον ποιητή Μάρκο Μέσκο, που ασχολήθηκε με διάφορα είδη λόγου, όπως η πεζογραφία και το δοκίμιο, αλλά εστίασε κυρίως στην ποίηση.

Η Ελένη Τζήκα αναφέρθηκε στον μεσαίωνα της επαρχίας της Μακεδονίας, σε σχέση με τον έρωτα και τη θέση της γυναίκας, όπως τον βίωσε στα παιδικά και εφηβικά της χρόνια και τον περιγράφει μέσα από το έργο της.

Ο Θανάσης Τριαρίδης μίλησε για το Ολοκαύτωμα. Τον χαμό περίπου 55.000 Εβραίων Θεσσαλονικιών στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο που αφανίστηκαν στα κρεματόρια της ναζιστικής θηριωδίας. Σημείωσε πως πρέπει να είμαστε σε διαρκή επαγρύπνηση και ετοιμότητα γιατί ο κίνδυνος του ναζισμού είναι διαρκώς παρών. Στάθηκε στο γεγονός ότι το Ολοκαύτωμα δεν αποτυπώθηκε όσο θα έπρεπε από τους συγγραφείς που το έζησαν.

Τέλος, η Ρία Φελεκίδου απάντησε στο ερώτημα ποια είναι η θέση της Τέχνης σε έναν κόσμο που φλέγεται, λέγοντας: «Σε κάθε περίπτωση μεταγγίζουμε τις αλήθειές μας στα πεζά ή ποιητικά κείμενά μας. Είμαστε ό,τι γράφουμε αν η σχέση με τη γραφή θεμελιώνεται στην ειλικρίνεια».