Οι ΝΑΤΟικές μεθοδεύσεις, προετοιμάζονται προσεκτικά στα όργανα της συμμαχίας. Η στρατιωτική επιτροπή, για παράδειγμα, στην έκθεσή της για την κατάσταση στην ΠΓΔΜ - την οποία έχει στη διάθεσή του ο «Ρ» - καταλήγει στο εξής συμπέρασμα:

«Η FYROM πρέπει να αναζητήσει μια πολιτική λύση, που θα ικανοποιεί τα περισσότερα από τα αλβανικά αιτήματα, χωρίς, ταυτόχρονα, να επιτρέψει στον NLA να κεφαλαιοποιήσει τα κέρδη της δράσης του».

Αυτό είναι το λακωνικό συμπέρασμα της πεντασέλιδης έκθεσης που έχει συντάξει η στρατιωτική επιτροπή του ΝΑΤΟ και με την οποία η συμμαχία αποτιμά την κατάσταση που έχει δημιουργηθεί μέχρι τα μέσα του προηγούμενου μήνα στη FYROM.

Η έκθεση, εκτός από την περιγραφή της κατάστασης, προχωρά στην κριτική παράθεση των σεναρίων που είναι πιθανό να ακολουθήσουν την κρίση.

Το ΝΑΤΟικό έγγραφο χωρίζεται σε τρία τμήματα.

Στο πρώτο με τον τίτλο περιληπτική σύνοψη (Overview) παρουσιάζεται η εικόνα που η συμμαχία έχει διαμορφώσει παρακολουθώντας με τις υπηρεσίες της τις εξελίξεις. Από αυτό το τμήμα της έκθεσης, που καταλαμβάνει δύο σελίδες, αξίζει να επισημανθεί, ότι για το ΝΑΤΟ η αιτία των συγκρούσεων ξεκινά από τη διάθεση της πολυπληθούς αλβανικής μειονότητας να διεκδικήσει τα δικαιώματά της. Οι διατυπώσεις της έκθεσης, πρέπει να σημειωθεί, βοηθούν να προβληθούν ως δικαιολογημένα τα αλβανικά αιτήματα και ως εκ τούτου να «νομιμοποιηθεί» η δράση των «ανταρτών», οι οποίοι - σύμφωνα με την έκθεση -μάχονται για την ικανοποίηση αυτών των αιτημάτων.

Associated Press

Αστυνομικοί της ΠΓΔΜ ελέγχουν διερχόμενο όχημα για όπλα, έξω από το Κουμάνοβο

Ο κυβερνητικός συνασπισμός, σύμφωνα με τη ΝΑΤΟική έκθεση, μπορεί να καταρρεύσει ανά πάσα στιγμή καθώς, όπως υπονοείται, από την πλευρά των σλαβομακεδονικών πολιτικών δυνάμεων δεν παρατηρείται η αρμόζουσα... ευελιξία.

Στην έκθεση, σημειώνεται με σχετική ικανοποίηση η στάση των γειτονικών χωρών και προβάλλεται η εκτίμηση, ότι η Ρωσία, αν και δεν είναι μέσα στις προτεραιότητές της η FYROM, θα αξιοποιήσει κάθε ευκαιρία να διατηρήσει την επιρροή της στην περιοχή και θα βοηθήσει, μέσα στο πλαίσιο των δυνατοτήτων της και των συγκυριών κάθε προσπάθεια δράσης κατά των Αλβανών «ανταρτών».

Σε ό,τι αφορά τις ΝΑΤΟικές δυνάμεις και εγκαταστάσεις στην περιοχή, αυτές εκτιμάται ότι θα απειληθούν, στην περίπτωση που γενικευτούν οι συγκρούσεις.

Στο τμήμα της έκθεσης με τον τίτλο πρόγραμμα δράσης (courses of action), η ΝΑΤΟική έκθεση επισημαίνει ότι η ανάλυση που ακολουθεί είναι προσαρμοσμένη στην οπτική γωνία των κυβερνητικών, καθώς οι «αντάρτες» θα συνεχίσουν να δρουν και να προωθούν την αλβανική υπόθεση, ανεξάρτητα από ποιο σενάριο θα υλοποιηθεί. Σε κάθε περίπτωση, σημειώνει η έκθεση, η δράση του NLA εξαρτάται μόνο από τις δυνατότητες επιμελητειακής υποστήριξης που διαθέτει. Σε αυτό το τμήμα του εγγράφου παρουσιάζονται τέσσερα σενάρια:

Η παρούσα κατάσταση χαρακτηρίζεται από τη ΝΑΤΟική έκθεση ως περίοδος των συνεχιζόμενων συγκρούσεων και των αδιέξοδων συνομιλιών, η οποία δεν είναι δυνατό να συνεχιστεί.

Σε περίπτωση που συνεχιστεί όμως, εκτιμάται ότι οι «αντάρτες» έχουν τη δυνατότητα να συνεχίσουν έναν πόλεμο φθοράς και να μεταφέρουν τη δράση τους μέσα στα αστικά κέντρα. Σημειώνεται δε ότι κάθε αντίδραση των κυβερνητικών δυνάμεων θα ενισχύσει την υποστήριξη των «ανταρτών» από τους Αλβανούς πολίτες της FYROM.

Η παράταση αυτής της κατάστασης, οδηγεί στην υπονόμευση της αξιοπιστίας των αλβανικών κομμάτων που συμμετέχουν στο διάλογο και τέλος, οδηγεί ολοένα και πιο κοντά σε έναν ανοιχτό εμφύλιο πόλεμο.

Η στρατιωτική επιλογή για την εκμηδένιση των «ανταρτών», χαρακτηρίζεται από το ΝΑΤΟικό έγγραφο, ως η πιο σκληρή επιλογή που προωθείται από κάποιες από τις σλαβομακεδονικές πολιτικές δυνάμεις. Ομως, σύμφωνα με την εκτίμηση της συμμαχίας, ακόμη κι αν η κυβέρνηση της FYROM κήρυττε τη χώρα σε κατάσταση πολέμου δε θα μπορούσε να αντιμετωπίσει με επιτυχία τους «αντάρτες», που θα αξιοποιούσαν τα πλεονεκτήματα του ανταρτοπολέμου, προβαίνοντας σε τρομοκρατικές πράξεις χτυπώντας τις υποδομές της χώρας, ή ακόμη και σε τυφλά χτυπήματα κατά αμάχων.

Στο έγγραφο, προβάλλεται επίσης και το ενδεχόμενο συμμετοχής του NLA στο διάλογο.

Το ενδεχόμενο αυτό, όπως σημειώνει το ΝΑΤΟικό έγγραφο, πιθανότατα δε θα ικανοποιήσει όλους τους τοπικούς αρχηγούς των «ανταρτών» και οι σκληρότεροι από αυτούς θα συνεχίσουν τη δράση τους. Από την άλλη πλευρά η κυβέρνηση της FYROM θα βρεθεί σε δύσκολη θέση καθώς τα σλαβομακεδονικά κόμματα και οι Σλαβομακεδόνες γενικότερα δεν είναι έτοιμοι να δουν τους «αντάρτες» στο τραπέζι των συνομιλιών.

Το πλέον ικανοποιητικό σενάριο, σύμφωνα με την έκθεση της στρατιωτικής επιτροπής της συμμαχίας, είναι η συνέχιση του διαλόγου μετά από τον αφοπλισμό και την υποχώρηση των δυνάμεων των «ανταρτών». Η επιτροπή, ωστόσο, παραδέχεται, ότι είναι πολύ πιθανό αρκετοί από τους «αντάρτες» να μη θελήσουν να παραδώσουν τα όπλα, όπως επίσης και να υπονομεύσουν τις συνομιλίες χρησιμοποιώντας και πιέζοντας τα αλβανικά κόμματα που συμμετέχουν στο διάλογο.

Σε κάθε περίπτωση, πάντως, όπως καταλήγει στα συμπεράσματά της (conclusion) η έκθεση της συμμαχίας, καθώς η παρούσα κατάσταση δεν μπορεί να συνεχιστεί και μιας μεγάλης στρατιωτικής κλίμακας δράση δεν είναι εφικτή, η FYROM πρέπει να πετύχει μια πολιτική λύση ικανοποιώντας τα περισσότερα από τα αλβανικά αιτήματα, εμποδίζοντας τον NLA να κερδίσει σε αξιοπιστία από τη δράση του.

ΣΚΟΠΙΑ.-

Απαντες οι ενδιαφερόμενοι ανέμεναν τις εκτιμήσεις του ειδικού απεσταλμένου Τζέιμς Πέρντιου χτες, που πιθανότατα θα κρίνουν αν θα ξαναρχίσουν και τυπικά οι διακοπείσες «ειρηνευτικές συνομιλίες» στην πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, που εξακολουθεί να βρίσκεται στο χείλος του γκρεμού - του ολοκληρωτικού εμφυλίου πολέμου και της διάλυσής της.

Αξιωματούχοι στην πρεσβεία των ΗΠΑ απέφευγαν χθες να διευκρινίσουν πότε ο Πέρντιου θα κάνει δημόσιες δηλώσεις σχετικά με το «διάλογο». Την ώρα που κάποιοι διπλωμάτες εξέφραζαν «συγκρατημένη αισιοδοξία», οι σποραδικές μάχες συνεχίζονταν, θέτοντας εν αμφιβόλω τις ισορροπίες.

Σύμφωνα με το πρακτορείο Ρόιτερς, άλλοι Δυτικοί διπλωμάτες προειδοποιούν ότι δεν είναι σώφρον να περιμένει κάποιος «θαύματα» από τον άνθρωπο, που η Ουάσινγκτον μόλις το Σαββατοκύριακο διόρισε «ειρηνοποιό» κι απέστειλε στην ΠΓΔΜ, όπου ήδη βρισκόταν και ο ειδικός απεσταλμένος της ΕΕ, Φρανσουά Λεοτάρ. Οι δύο νέοι «παίκτες» ουσιαστικά αυτό που κάνουν είναι να πιέζουν εντονότερα τους πολιτικούς της ΠΓΔΜ να κάνουν εκατέρωθεν παραχωρήσεις και δεν κομίζουν τίποτε το ουσιαστικό. «Δεν πρόκειται κανένας να εμφανιστεί και να ανεμίσει κάποιο μαγικό ραβδί», σχολίασε ένας διπλωμάτης.

Για δεύτερη συνεχή νύχτα χτες επιθετικά ελικόπτερα Mi-24 σφυροκοπούσαν την περιοχή του χωριού Ράντουσα, το οποίο κατέλαβαν οι άνδρες του Εθνικού Απελευθερωτικού Στρατού, του «υβριδίου» του «UCK». Ο Ιμερέλι Γκιουρέτσι, δήμαρχος στο γειτονικό Κόντοβο, επιβεβαίωσε το γεγονός, χωρίς να είναι σε θέση να δώσει λεπτομέρειες για θύματα.

Η «εκκένωση» των ενόπλων του Εθνικού Απελευθερωτικού Στρατού την περασμένη βδομάδα υποτίθεται ότι στόχο είχε να «αποκλιμακώσει» τη σύγκρουση, αντ' αυτού όμως προκάλεσε πολλαπλές μεταστάσεις: πέρα από τα τέσσερα χωριά που κατέλαβαν οι ένοπλοι, οι νέες συγκρούσεις προσθέτουν στη συνολική ένταση.

Η προσωρινή σύλληψη τη Δευτέρα το βράδυ του Αλβανού Φαντίλ Σουλεϊμάνι, λόγω σύνδεσής του από την αστυνομία με τους ενόπλους (αφέθηκε ελεύθερος περίπου τα μεσάνυχτα), προκάλεσε αρκετή δυσφορία και στις νόμιμες αλβανικές πολιτικές δυνάμεις, αφού ο Σουλεϊμάνι είναι ιδρυτής ενός πανεπιστημίου των Αλβανών που δεν έχει αναγνωριστεί από την κυβέρνηση.

Σφοδρές αντιδράσεις προκαλεί και η εμφάνιση αφισών μιας ομάδας που αυτοαποκαλείται «Παραστρατιωτικοί 2000» και προειδοποιεί, σύμφωνα με ανταπόκριση του Ασοσιέιτεντ Πρες, τους Αλβανούς επιχειρηματίες και μαγαζάτορες να κλείσουν τις επιχειρήσεις και τα καταστήματά τους, προειδοποιώντας πως σε αντίθετη περίπτωση «θα καούν». Οι περισσότεροι στο χωριό Μάτζαρι υπάκουσαν, ωστόσο ο οπλαρχηγός του Εθνικού Απελευθερωτικού Στρατού απείλησε ότι αν χρειαστεί «θα υπερασπιστούν στα Σκόπια» τους Αλβανούς, αν δεχτούν επίθεση. Το γεγονός είναι πως, όπως σε όλους τους εμφυλίους, επαπειλείται η εμφάνιση δυνάμεων χωρίς επίσημο μανδύα που αναλαμβάνουν να κάνουν τη «βρώμικη δουλιά» και για τις δύο πλευρές, με τον Απελευθερωτικό Στρατό να παίζει ήδη το συγκεκριμένο ρόλο. Από την άλλη, κυβερνητικός αξιωματούχος, μιλώντας ανώνυμα είπε ότι η οργάνωση «Παραστρατιωτικοί 2000» είναι «ένα μάτσο μεθύστακες, όχι παραπάνω από 20», και συνολικά οι Σλαβομακεδόνες «παραστρατιωτικοί όχι πάνω από 200». Κατά τον ίδιο, ο «πραγματικός κίνδυνος» προέρχεται από τους εφέδρους που έχουν στην κατοχή τους όπλα, αλλά και έξαλλους εθνικιστές που έχουν στο παρελθόν θητεύσει στις Ειδικές Δυνάμεις.

Σε κάθε περίπτωση, αυτοί που «οδηγούν» αυτή τη στιγμή τις εξελίξεις είναι οι ένοπλοι του «Εθνικού Απελευθερωτικού Στρατού», οι οποίοι φέρονται να «ανασυντάσσονται στο Βορρά».

Η τοποθέτηση που έκανε χθες ο υπουργός Αμυνας της ΠΓΔΜ Βλάντο Μπούτσκοφσκι, είναι ότι «η κατάσταση ασφαλείας επιδεινώνεται με τάση και περαιτέρω επιδείνωσης. Τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης θα πρέπει να εφαρμοστούν γρήγορα προτού έχουμε μία ριζοσπαστικοποίηση της κατάστασης με περιστατικά όπως αυτό που συνέβη πρόσφατα στα μακεδονικά χωριά του Τετόβου». Ο Μπούτσκοφσκι θεωρεί ότι ακόμη και αν εφαρμοστεί η πλατφόρμα του Προέδρου της χώρας Μπόρις Τραϊκόφσκι δε θα δημιουργηθεί ιδανική ατμόσφαιρα, γιατί, όπως είπε, υπάρχει ο κίνδυνος να έρθει τελικά το ΝΑΤΟ, μετά την επίτευξη πολιτικής συμφωνίας, για να αφοπλίσει τους Αλβανούς εξτρεμιστές, αλλά τμήμα τους να μη δεχτεί τον αφοπλισμό. Αν αυτό συμβεί, οι δυνάμεις ασφαλείας της ΠΓΔΜ θα πρέπει να έχουν το δικαίωμα να αντιδράσουν. Μάλιστα, είπε, ότι «αυτές τις μέρες αντιπροσωπεία του υπουργείου Αμυνας της χώρας του που βρίσκεται στις Βρυξέλλες, προκειμένου μαζί με εκπροσώπους του ΝΑΤΟ να επεξεργαστούν τις λεπτομέρειες για το σχέδιο αφοπλισμού των εξτρεμιστών». Εως τις 15 Ιούλη, κατέληξε, ίσως υπάρξουν αποτελέσματα στον πολιτικό διάλογο, με επόμενο βήμα να είναι, μέσα στον Ιούλη, η έλευση των δυνάμεων του ΝΑΤΟ για τον «αφοπλισμό».

Πάντως, οι φήμες για επιδίωξη εκ μέρους των Αλβανών να έρθει το ΝΑΤΟ, αρχικά με συμφωνία για τον αφοπλισμό και στη συνέχεια να «αναγκαστεί» να αλλάξει σχέδιο, παίζοντας ρόλο «παγίωσης εδαφικών ισορροπιών» αναπτυσσόμενο ανάμεσα στους Αλβανούς και τις δυνάμεις Ασφαλείας της ΠΓΔΜ τον ανησυχούν: κάτι τέτοιο, κατά τον Μπούτσκοφσκι, θα πρέπει «εξ αρχής να αποκλειστεί».

Στο «επιχειρησιακό σχέδιο» του Συμβουλίου του ΝΑΤΟ, που εγκρίθηκε την προηγούμενη βδομάδα για την αποστολή δύναμης 3.000 ανδρών στην ΠΓΔΜ η κυβέρνηση Μπλερ δήλωσε συμμετοχή με δύναμη 1.000 ανδρών, η Γαλλία με κάπως μικρότερη δύναμη και για την ελληνική κυβέρνηση η «Φραγκφούρτερ Αλγκεμάινε Τσάιτουνγκ» (2 Ιούλη) πληροφορεί: «Ο τρίτος (κατά σειρά) εταίρος με μια μεγαλύτερη στρατιωτική δύναμη (που θα αποστείλει) είναι η Ελλάδα... που από καιρό διατηρεί αναμφίβολα καλές σχέσεις με το βόρειο γείτονά της και εκεί έχει και οικονομικά συμφέροντα».

Ομως από τον κατάλογο των πρόθυμων σταυροφόρων λείπει το όνομα της Γερμανίας και αυτή η απουσία έχει προκαλέσει ερωτηματικά και συγχύσεις, που μάλιστα οξύνθηκαν μετά και από επώνυμες δηλώσεις υπεύθυνων κυβερνητικών και άλλων πολιτικών παραγόντων. Ετσι ο γενικός επιθεωρητής της Μπούντεσβερ, στρατηγός Κούγιατ δήλωσε ότι ο γερμανικός στρατός για «μια μεγάλη στρατιωτική επιχείρηση όπως στο Κόσσοβο η Μπούντεσβερ δεν είναι σε θέση ούτε από άποψη προσωπική, ούτε υλικά». Ο υπουργός Αμυνας Ρούντολφ Σάρπινγκ έσπευσε να διορθώσει δηλώνοντας ότι μια ενδεχόμενη συμμετοχή της Γερμανίας θα απαιτούσε την αποστολή δύο ή τριών λόχων. Ηγετικοί παράγοντες των αντιπολιτευόμενων αστικών κομμάτων της Χριστιανοδημοκρατίας και Χριστιανοκοινωνικής Ενωσης (CDU-CSU) και των Φιλελεύθερων (FDP) δε διαφωνούν με την αποστολή, αλλά ζητούν πρόσθετη σημαντική χρηματοδότηση του στρατιωτικού προϋπολογισμού. Ο ίδιος ο καγκελάριος Γκέρχαρντ Σρέντερ δήλωσε ότι αυτή την Πέμπτη θα συγκαλέσει σύσκεψη με τους αρχηγούς των κοινοβουλευτικών ομάδων του Μπούντεσταγκ για να τους ενημερώσει, «αλλά πάντως για λόγους συμμαχικής αλληλεγγύης η Γερμανία τελικά δε θα αρνηθεί ένα αγκαζάρισμα (δηλ. την αποστολή) στη Μακεδονία». Αλλωστε, γράφει ο «Spiegel» (2 Ιούλη): «Γύρω στους 300 αλεξιπτωτιστές από το Σάαρ είναι ήδη προετοιμασμένοι για χρησιμοποίηση στη Μακεδονία».

Μερικούς από τους λόγους τής ως τη στιγμή αυτή διστακτικότητας της γερμανικής κυβέρνησης πιστεύει ότι τους γνωρίζει ο Καρλ Φελντμάγερ που σε άρθρο του στη «Φραγκφούρτερ Αλγκεμάινε Τσάιτουνγκ» (2 Ιούλη) γράφει: «... Αλλά τι πρόκειται να συμβεί, αν μετά τη λήξη των τριάντα ημερών δεν έχουν παραδοθεί όλα τα όπλα (του Ουτσεκά);... Η Αγγλία, που είχε την πρωτοβουλία του ΝΑΤΟ, είχε αφήσει να νοηθεί ότι θεωρεί απαραίτητο... να αποσταλούν περί τους 30.000 άνδρες, ισχυρά εξοπλισμένοι που να είναι σε θέση να διαχωρίσουν τους Μακεδόνες από τους Αλβανούς. Ετσι θα δημιουργούνταν μια ζώνη κατά μήκος της χώρας, που θα εμπόδιζε την επανάληψη των επιχειρήσεων μεταξύ Μακεδόνων και Αλβανών. Αυτό όμως θα σήμαινε χωρισμό του μακεδονικού από το τμήμα της χώρας το κατοικούμενο από Αλβανούς. Μια και τα αλβανικά κατοικούμενα τμήματα στα δυτικά της χώρας συνορεύουν με το Κόσσοβο... αυτό θα σήμαινε στην πράξη τη συνένωση του Κόσσοβου και του κατοικούμενου (από τους Αλβανούς) χώρου τους στη Μακεδονία...».

Κατά τον αρθρογράφο τα κράτη του ΝΑΤΟ είναι κατά της αλλαγής των κρατικών συνόρων στα Βαλκάνια, αλλά οι ενέργειές του οδηγούν στην πράξη, στο διαμελισμό αυτής της πολύ μικρής χώρας. «Στο Βερολίνο βλέπουν, έστω κι αν δε μιλάνε δημόσια γι' αυτό τον κίνδυνο» από τη σύγκρουση για το Κόσσοβο που διευρύνεται σε αλβανική σύγκρουση, ότι μπορεί να προκύψει μια μακεδονική σύγκρουση. Γιατί οι Μακεδόνες... ζουν εν μέρει στη Μακεδονία, εν μέρει στην Ελλάδα, και το μεγαλύτερο μέρος στη Βουλγαρία...».

Επίσης στον «Spiegel» που προανέφερα διαβάζει κανείς: «Ο Σάρπινγκ γνωρίζει ότι οι Αλβανοί αγωνιστές... δε θα παραδώσουν όλα τα όπλα και κάθε στιγμή μπορούν να παίξουν πάλι με τη φωτιά... Ετσι οι στρατιώτες θα μπορούσαν να περιέλθουν γρήγορα ανάμεσα στα μέτωπα. Ο στρατός του ΝΑΤΟ θα γινόταν πάλι δύναμη τάξης, η Μακεδονία, μετά τη Βοσνία και το Κόσσοβο (θα γίνονταν) το τρίτο προτεκτοράτο της συμμαχίας στα Βαλκάνια».